1 MC ob.I,
: lohMo.).
Philip.}.
Hierony-
'_____Ansberti Prkfieiö.
etfi rnfticanns dominiferuus, non vt quidamaibitrantur,
temerarius atque ptfsfuraptor: fed vt propria mihi confci-
entia teftatur, collats deluper gratis promptus executor.
Si itaque bona lunt qua deferibo,kc per hoc non iam mea,
fed Dei funt qua de feriptis profero, iicut per Iacobum dictum
inteiligo, omne datum optimum, & omne donum perfe-
ftum, defurfum t&, defcendcns apatreluminum: & rurfura per
'Iohannem baptiftam, NemopoteHaccipere qtiicquam , ntfiei
datum faer'tt decalo: ergo quod ago, non eft prafunjptio vel
temeritas,fed eft diuina gratia &fuperna latgitas.Vnde non
mihi,fedDeo derogant, qui me in hac parte obtre&ationi-
bus laniant. Caueant prorfus, ne ex bono Dei.ipfi mali de-
ficiant.dum propitcthominem cuiinuident,quod non hominis,
fedDeieftjabominandum exiftimant. Hinc etenim
i&, Apoftolus damat t C hrifiibonus odorfitmusDeo,Scinhis
, __ _ c,:„ U:,. fin.-,*-. Äroliic ndnr morrisin
nius quam alii earn expoiùerit, nPn tamed omiles e ius ob
feuritates aperuit, nec eandem fuam expbfirionem vel me-
diocribus)Velpaiuuiiseongruerefecit. Fate'orenimmulta
me in eius diétis fspiffime legendo for utatumefle, necin-
tellexiffe.Extant autem ineiufdem Apocalypfis Kbrum ,ct-
fi numéro pauca, luculenriffime tamen à S. Gregorio papa.
Romanoexpofita» capitula pet diuerfa eius opufeuia. Ego
igitur hsreticiperfidiam imptobans, catholicorum vero
fidem & fenteriiias fequens,multa vero ex meo,impex do-
no gratis Dei, in his q us deeflè videntur adiiciens, q u idam
etiam proue neceffitas expofi tionis cogic, cônferuata
in omnibus fidei régula, ex eorum fenfibus commutans:
fspe didam Apocalypfim’expofiturusaggredior , Vtens
proculdubiolocis omnibus nulliushorum, fi propris lo-
______________ _ | cutionisftylo,præter B. Gregorificuius verba nbrifolutn in
quipeteunt, & in his qui faîui fiùrit : & aliis odor mortis in \ his qus de hac Apocalypfi fenfit, verumetiam in aliisqus
mortem, aliis odor vitae in vitam. Sed quid ego beatiffimei pro confirmando operismei dogmate occurrunt » pro-
pater,quid ad ifta nifi gaudere debeo?qui fi omnium trada- i prium iniliis exp6fitionis^aborem refugiens,adnedo. Ad
torumvltimus, tamen ex eo quod bonum prsdicationis . cuius melocutionis inftar, etfi minus fapiehs, ita cdnfor-
fcriptis profero,obtre<ftatores(ficut & illi) habere meteor, j mare ftudep, vtà rariffingsintelligi poffit, qua fibi tonca-
Qutbusprofedolenius ego refpondeo , quam alios re- j tenatione ilhus ycrba mifeeantur & mea. Quod fi à me
fpondiffeihuenio:quoniam »Bos canes Sç, canino dente ro- j qusntur, curpoftquam omnes ccclefiaftici fcriptores fi
j _fir IÎ mn fiinr i ni n ria» rnn d ipna: Wriinf linraoprfnra'iiimnîrnmnnmiliraiiswfidafl'fnndentes vocabant, & caetera fi qua funt iniuriscondigna: i
quia & ficut me illorum mentis imparem cerno, ficab iito-
frnrn obiurgatione linguam refreno. Dixerunt illi quod tales
decuitaudire, dicâm ego quod humilitati m es fentio
coÀuenire. Valuit forte contra tales illorum afperaredar*
gutio, valeatapud tales mea lenis deprecario. Obfecro, itaque
vos, quicunque eftis qui in mea reprehenfione vigila-
tis,perrnanfuetudinem Chrifti,qua eftis prsuenri:obfecro
vos per fanguinem crurifixi,quo eftis redempti, vt à detra-,
dione lingus parcatis , dum in reditudineverbinohin-'
ucnitis quod pofEt often di. Quod fi vobis de vita& mori-
busindignisdifpliceo, paritervobifeumfentio. Nullusc-
nim potius in hac parte me reprehendic, quam ego. Sed
ficut Ispe pro defenfibne facri verbi ingerere foleo,non eft
Deoindignum, per me etfi peccatorem, tamen vtcunque
C hriflianum,f ua verba feriptis formare, quem dudum per
luerunt,hocagere prsfumo i cum humilitatis fatisfadione
Citorefpondeo, quia'adhocipfiinldiuina gratiaimpulftim
meeffe cognofeo. Si autem de viratradatoris indigna con-
quiritur,potius ego quam alii in hac parte me reprehçndo.
Sed non eft Deo indignum per hominem etfi peccatorem,
tamen vtcunque Chriftianum *,fùaverbadepromcre, qui
dudum per facrilegos & impios prophetauic. Quis enim
nefeiat Balaam ariolum de Chrifto vaticina turn effe l Quis
nefeiatSaulem reprobum regem. inter bonos prophetas
fpirituprophetisrepletum fuiffe ? Quis nefeiat Caipham
impiimmum prophctàndo fîmül &ignorando rèmedia vi
rsprocurafle ? Sed quid dehominibus ratione vtentibus
ifta loquor, cum brutos afins fenfus eundem D eu m omni-
po ten tern in modos hu mans locutionisformafle fei a'mus ?
At inquiunt multi : Non eft tempus differendi feripturàs.
___ ^ . . H I Quodfiitieft, vtobveniam illorum dicam , ergo neebene
facrilcgos& impios nouimus prophetaffe,Balaam feilicet, • loquendi, nec bene operandi. Quid obfecro deKquittem-
Saulem & Caipham. Non folum autem per homines etfi i pus.?Nunquid nam Chriftus in eo nunc non Qpcratur qui
i.Reg.io.
lobtm.il..
Sum. r i .
Auguftimalos,
ratione tamen vtentes, prophericavoceclamaflc:
verumetiam perinfenfatum & mutumanimal, cum voluit,
humana verb a formafle .Quid multa? Si rationiädquiefcit,
fens eft quod dixi. Vnum autem quo magis indigeo, obfe-
cro pater,fempermei memento, Amen.
P R A i F A T I O z A N S B E K T I I N A -
Ï O C A L T P S IM.
E i illuftratione afflatus, eiufq; muneris lar-
jf gitate deuindus, ac de eiufdem dominiacce-
B pti talemimercationefolicitus, quia pene o-
“ mnes feripturarum diuitias per ecclafiafticos
nummularips Chiiftianis populiserogatasa-
gnoui.ad Apocalypfim Ioannis rrieverto. Etquiahanc, vt
auiditatis roes pofeebat ingenium, ad plenum expofi tam
reperire non vaiui, ex ea talentum mihi creditum mulripli-
caripofleperfenfi. In quamvidelicetapudLatinos primus
commentatus eft marry rVidorinus^uiiisaffertionespro-
fequens B.Hièronymus, qusdin^mremiqusille iuxtaftte-
ramintcllexerar, auferens. qusdam vero exproprioadiiciens
, vnum in cam condidit librum, promittens de reli -
quo, fi vits fpatium adeflet, fiium in ea potiflime ingeniu
fudaturum.Sed opus illud promiflum,nefeio fi fuérit com-
pletum.Donatift: I etiam Ticoniüs, nmlciplicioreminprs-
fata Apocalypfi ediditexplanationem.Qui etfi multa fpiri-
taliumfenfuum mella congeflit, veneno tamen perndis
eadem commifeuit.Poft quem Primafius Africans eedefi^
antiftes,vit per omnia cath olicus, atque in dminis feriptu-
rre eruduus, quinqueprsdidam Apocalypfim enodauit li
bris.In quibus vt ipfe aflèrit, non tam propria quam aliena
contdluit,eiufilém fell» Ticonii bene intelleda deflorans,
prauaqusqueabiiciens, atque incompofita componens:
fed & beats recordationis Auguftini qusdanyie iam dida
dixit Putermcusvjquemodooperatury&egooperor ?Sedvfque
quo do mi nc?£cce ego, zit,vobifeum film omnibus diebus vfquead
confiummationem feculi. Audiant tales patienter, quod abdis
fpiritu manfuctudini inquiri tur.Relpondeant benigne, v-
biin diuinis voluminibus legerinc, qusdam tempora ad
expoheiidum indulta, quçdam vero prohibira fuillTc.Qn.od
fi non inueniunt,cedanc bona fcribenti:ac nequaquam do-
no gratis Dei infultando dérogent, dum hominem repre-
henderequsrunt. Quin potius reprehendant prauacon-
dences.hæretica machinantes, mendaciadeferibentes ; hie
quspeccatorum meorum pondetegrauatum, vtteda, c&-
tholica & vera edere poffim,, fuis iandis precibusfubL-
uent.Sed iam illis refpondendumeft, qui intantùm hebetes
fimiil&pettina6es fimt,vt negent hanc Apocalypfiin à
quolibet exponidebere, pro eo quod autor llliusin finee-
iufdem libri conteftando dicat: Si quisappofiieritadbac, appo-
net Deue fuper ilium plagas feriptat in libro ifio. Et fi quis diminue-
rit de verbis lil ri prophétie huius, aufeiet Deus partem eius delibro
vita,& deciuitatefanfta, & de bis quaferipta funt in libro ifio. O
infirmi, oadincelligendumnimis paruuli .* fi propter ho-
rumoccafionem vecbotumhsc Apocalypfis exponi non
debet, ergo née omne Dei eloquium, quia fpirituflàndus
per Salom'oncmloquinir, dicens : Né adàas qu'tïqtia n ver is
illius, &arguaris inueniarifquemendax. Ergo & pöft Paulum
apoftolum omnes fidei tradatoreifub anat he macis male-
didoerunt, quia ipfe dixit : Si ;uisvQbnettangeliz,autritpY&
ter quam quôdaccepifhs>anjthemafit.
Cur ftaque non yidetis hoc de ad ditamen to hiftoris vel
diminutione didum fuiffe, nifi quia craffiflima ftolidi tacis
nebula oculos veftti fenfus operuit.JRc d e enim il ta dicerc-
tis, fî iu eaita feriptum inueniretis : Si quis hancexpofiiérit
Apocalypfim.. Quodfihoc nequaquam ita elferecir itis,
quin potius in haepatte, prout inteliigirisy in méà reprehenfione
perduiatis:reprehendite, neceffe eft, Vidorinü
Apocalypfi expofita capitula annedens.Et quanquam p f e r 1 marty tem, Hicronymum presbyterum, Auguftinum epir
feopun)]
itcal-
In Jpdcafypjît», tibeb firimux. )G7
;fcopnm3prirnanu\nitefnepifeopum,&ad eitremum Gre
litatemVifibnis difeutere, perfbnas cogriofeere, ordinem
goriuni poncificem Romanuln, quorufn alius plus, alius
nartare:vtmm exterius iuxta lireramaccipipoflit,an inrt-
minds,in eadem Apocalypfi eipofuerimt. Mihi fade cum
riiis figurât um vm bris myftica ratio latent : verum etiam m
talibus vins reprehendfigloris-eft, non pudori. Quia ita-
figuris return, ah in iritelledu oftenfa fUetit, vel quem ordinem
que&iftis&iflis»vtarbitrof, ratio verit'atis breuiter fetish
in nattatione hàbeàt, confidferandum nobis elt,
feciureftat vt q u s fit huius libri dignitas vel autoritas, qui-
ue fint eiufilem locutionis modi,pandatnuSiIntcr reliquos
igiturnoui teftamenti h‘bros,fbla Apocalypfisprophetia
vccatursde qua per eius autorcm dicitur: Eeatils qui legit, & i eftangefus qui ad eundem Iohannem loquitunvelquahter
qui audiunt verba prophetialibribuius, & ftru.mt ea qitainex ' id'em Iohannes eafdem perTonas plerunquenonadfc,led
firipta funt, Quiaergo ttoua prophetia eft., fic excellit vete- fibi inuicerti colloquenres intro ducat: quod tale eft, quale
res prophepias,ficut euangelium obferuantias legis.Iu
quibus etiam modis in angelo vel lohanne viciffim fibi
caùfç myfterîi fuccendanc,qualiterad Iohannem canquam
ab aliis pcrlohis fiatlocùrio,cum hôc fintiiÿînyfterio quod
autem vetereseXcellit prophetias,nifiin eo quo^deChri-
fto&ecclefiaadimpletaiam fàcramehtadçnundat,qus ills
a longe profpicientes, ventura cernebant ? Sic enim ifta
prophetia exceilenriorillis habeturi ficUt Iohâhnés bapti-
fta qui digicó D ominum often dit, maior prophetarum antiquorum,
qtii eum venturum prsiixerant,vocatar. Hinc
cftquod cumfitmultarum figurarum denfiffimis Ymbtis
opacata,noiio nomine Apocalypfij(id eft,reuela jiö)inferi-
bitur:quid.f vt didum eft,ea qu s de Ghrifto & éCclefia àn-
tiquaprophetia reuclanda prsdixit,hsç reuelataoftendit.
Ad cuius roborandam firmitatem occurrit etiam autoritas
mktentis,deferemis,&accipientis,ac loci ipfius vifio-
nis.A quo enim miflà fuiffe cognofeitur, nifi àpactc&filio
& fpiritufândo? Per quem mifîa , nifi per àngelum ? Nifi e-
nimhanc per angelum Deus palam fàceret,nequaquam
Iohannes dieeretî Apocalypfis leju Clmfii, quant dédit Deus palamfacefeferuisfuis
xqua oportetfieri cito, &fignificauit mittens
per angelumfuum. Et nifiàfilio per eundem angelum mitte-
retur,nequaquam idem vnigenitus patri s diceret : Egolefus
mifiangelum menm ttfiificari Vobis hacinecclefiis, Nifi autem à
fpiiitulàndo per iam didum angelum reuelanda dirigere-
tur,minimeineadem reuelatioue diceretur:Dö»«««f Deus
omnipotens Jpiritusprophetarum, mifit angelum fuum oftendere
feruisfuis qua oportetfieri cito. Idem enfin eft feiritu flan dus,
qui & fpiritus prophetarum, quique fecundum Çetri lèn-
tentiaiti Ipèciauterper prophetas locutus fiiifiè perhibe-
tur.Sciendum itaque,quiacurain diuina feriptura fine ad-
ditamento fpiritus ponitur, raris iftlocisyna per eum fpiri-
tufiandi perfona oftenditur, fed to ta fimul trini tas decla-
ratur.Vnde eft ilhid: Spirit tu cftDcus. Etillucin hac Apoéa-
lypfi.-jQwi babetaurem,audiat quid Jpiritus dicat ecclefiu.Etmr-
fùm:Spiritus&fponfa dicunt,veni. Cum vero finguiariter fpi-
ritufïàndi perfona exprimitur, -fiepiu s cum additamento
intetfcritur.vt eft ipiritus Dei,fpiritus Chrifti,fpiritus pro-
phetarum, fpirituflà ndus. Sed q uia êc à pâtre&dfilio&à
fpiritufàndo hsc Apocàlypfis.miflà prsdicitur, abfit vt fe-
pararim parer, fepararim filius, feparatim fpiritufïàndus
eandem mififfe credantur: fed fimul pater & filius & fpiri-
tuflàndus, vnus & verus Deus »trinitas infeparabilis, qus
totain angelo fuit, tora per angelum Iohannem docuit,
quanquam idem angelus fblius incarnati yerbi perfbnam i
geflèrit. Çui autem talia reuelarentur ac tanta, nifi illi
quem Do minus Iefus Chriftus prs esteris difeipulis fic
præcipuo amore dilexit.vt hic adhuc pofitus prsfenria cor-
porali,fuper fuum pedus faceret felici forte difeumbere,
& de ipfius fonte vitæ fpiri talia veritaris arcana hubertim
haurire,vt prseunte huius dilcdionis indicio, nulliputa-
retur dubiûjtalilohanném reuelatione condignum ?Ma-
gnitudfiiem quippe reuclationis, commendari primurn
aecuit magnirtidinçcharicacis. Vbi verb talia videreactan-
ta promeruit5 Nuliquidin VtbibusfNunquid inregums-
dibus ? Nunquid in locis fublimibus î • Non, fed inlinfùla
Patmos,à Domitiano relegatus, exilio deportans, métallo
damnatus.Sed in magna ceifitudine.in magna mentis con-
ftantia ftetit : qui vbi j,ütabatur humana vinciricuftodia,
ibii nieras humanitatis tranfeendens, libero contuitu me-
tiutvidetediuina..Etcuitunc cériaterrarum fpariavetita
adiré,fecrera conceflà fîint csleftia penétraré. Sic, fic
Clitifti fi des,fic iibi etiam bene vtens temperalibus inalis,
bonis pcrfruituc fempi terni s. Pnco igitur ianvper h sc qus
®'etafunt, quollibet agnofeere, cuius dignitatis, cuiufiie
autoritatis ltt hsc Apocalypfis.
Sed nunc profunditatem reuclationis eius aperire, qua- i
fi dïcei èt,angélus ad mefuit locutiù. Sed iam tempus eft, ve in
nomine atque âdîutoiio trinitacis, ad hsc qu s prppofui- Lïtteràleitt
m\ïs ,foluenda redeamüs. Quia igitur nihil iri fuperficié jApocaiy-
huiüs reïielationis fonet hiftoricum, ipfius verba,fifub- ?Um non I
tiliter infoiciuritur,docere probantur. Et yt pauca de otq- poû* ûne.
ifibus ad niédium profcramus,ecce Iohannesintrodücit
vidîflè le equos in vilioiie, quorum fçftbres haberent lori-
cas igrteas & hyacinthinas & fulfüreas. Hic curiofili's attendue,
quifqius hanc reueiationfem iuixta lireram accipi
poffeprçfumit : & quod ridicülumeft, qusrac artificem,
qui f onças ex igné ôc hyacintho ddulfurepoftit aptare.
Rurfiinïîdem Iolùnüés natrat rnulierem fe aoiidam
foie vidiflè in cslo, ibique peperilfe. Draconem autem
anteéàm, vt fiiium eias deuôiaret,ftérifre : fed ad Deum &
ad thronum eius,eundem fiiium raptum fuifîe. Mulierem
verb poft hsc in folitudiiiem fugiilè, ftatimque prslium
magnum in cslo faétuin fuiffe : & draconem dé cslo in
terra prffiéétum, rnulierem infe&atum elfe. Quid enim
dementius,quid ftultiüs reperiri poteft, quam vt in fuper-
na ilia csleftique habitùtione,partus mulietum eflè dicaii-
tut? Séd &li dracodéiedus eft de cslo in terram, quo-
mbdo perfècutus éft mulierém, q u s non dicitur de cæfô
ruillcin terram î Siinquam draco proiedus ^ in terram,
qiiS necefficascompuht rnulierem de cslo in folitudinem
ftigèré ? Ah forte quando diabolus de illafupetna habita-
tiqhe ruit, iam mulier in cslo parturiens clamabat, qus
needum in terrà ephdita fiierat ? An vero filius mulierisin
cslo Vrique nams,net de cslo deieâ:us,v t mûrfùm draco-
nis euàderet,alibi de cslo fuir raptus, quo Dtuih & tiarb-
nùm eîus inueniret ?Sic itaque in omnibus fuperficiem li-
, rers cQnfunçiunt cales bbluctationes:quacenus càuere nos
doceant in figuratis ibeutionibus literam exterius, & ad
myfticaintf lligtnda ipiritum interius fequi. Quia vero ne-»
quaquam hanc iuxta literam inrelligi debere manifeftara-
rionè docuimus/upereft vt qualicatemvifionis eius difou-
tiamus. T res itaque Vifionum modos patres noftri iiuellr- ties vifi
gendos docuerunc: pimum fcilicec corporalem, fecun-
dum fpititaiem,terciutn intelleâualem. Corporels igitur ^oiaia.
vifiofhcut omnes ftouimûs^ft,qua petoculpscafnisalpicimus
cslum & terram,folem & lunam & fiderà, montes
& colles & campos, maria, fludus^ tempeftaces &ftumi*
na:hominesanimaÜa,monftra,beftias,ferpentes,pifces,&
fi qua fiihc alia. Sphicalis autem vifio , aliena per omnia à
fenfibus corporis,qus fit in èxtafi>id eft,in exceflù mentis,
fiue vigilântibus fiuedormiencibus viris,non vtiqueres
corporalesjied fimilitudines rcrum corporaliüm intuenci-
biis, & êasquæ aütnunqùam,aut cette vix, quantum ad
diuinarum pertinetferiemferipturaruiii, fîgnificationibus
futur^tüm myfteriorum. %
Qus fcilicet vifîo dum in fomhis agitur, non folum eo*
rum quibus manifcftatur.mentes ad videnda futura fûbleuat,
fedetiahi reproborum, vtPharaoifis ^Nabuchodonoforiquorumvnus
vidic feptem madlentas,feptemque
fpiéas plenàs hubénacis fepeem aniïorum» Pér feptem n.
macilentasac verni vredihepcrculîas, fepre fubfequenriu
véturs famis indicia accepit.Alter véro rederoptioms' nb-
ftrsfuturam fâlute,in lapide abeifode monte fine manib*,
qui creuit & faéfcüs eft mbns magnus in vniuerfam terram,
afpexit.Si y térqi quod videfat non intelleXit, nifî& illi Iq-
feph,& ifti Daniel qus oftenfeïuerant, prophe tico fpiritu
reuelàllct;qüianimiruracumiftain folo hominis fpiricü |
cernerétjdcfùit eis fpiritusæternitatis,angelusd Deb mif
fus,qui veritatepi vifionisaperiret. Quid autem mirum.fi
reprobi talia videnteS, vel fine Dei propherico pérhorai-
C c nés foi
XSOnef.