A
Vitia pafto-
rumàfubda
nôiixnt.
|V. I n t .
R s s P.
'Can.69-
B
% Cor. j.
Ecei144.
S'Aug. op.
jo .ad B J- .
nifaesum. ■
G
t * p .i} .
D
Ibid, cm A-].
'Yii idcere difi>endio,frnoH qtiatit.ifoffunt celer itate
fcftinent,vt lethalia valuer a competent! medicatione cùrentur. Et
fàndÊùs Cæieftinus ad Neftorium ; pramifia conuen-
ùône confirmas, tnhos necejfecß damnationsfcnt enttarn, fiabtt-
tantur noßr.i fäitbri admonttione, prmcfkus, Et- ad Gyrillum
Alexandrin,u in : Hoc ideo dictmus, tie volenti corrigere forfttan
deejfe yideamur, Nam &ßnobufußinen ftbtuvuanhfeinasßbi ad-
dideritdmpleatiir, & mdneniihmßatutuprßrihu^uifrußm iu-
dtctt colhgatquodfulco duboltco feminaint,non noftroconßtio, fed
fe petiturusauftore.
Dicunt tftffilemnus, quiaßiftiRegi nmlicuerit atiam vxorem
acctptre^autfùamconcubmdpi,ficut nunc habet^tenfreyquod ve-
lit naht illafnà vxor,iùdicabïturqd ilium redire t Me tale inge-
nium de lila mueniet,vtabilla liberttur ,& vlteruts non debeatad
indicium inde venire.
-Nonhtimfiîiodi iudiçium ex Èaangelicayeritaçe, & A.~
poftolicaaudloritate, vel (açioràmCanôniirn^romulga*
done didiçimuSjlèd fiçut Afrieana Synpdus^lifiim.uiKJ?/(<-
cuit{mqiùens)vtfeanidnmEu.tngeli am, & Àpoftolifamdifeh
plinam,neque dimt fus ab vxprcjteque dimijfa à mante altert coniungatttur,
féditamaneanU,autfibimètreconciliemur.Recencilien-
tur, enim dixit,poncag,incut:& qui fànum fàpit , qua liter
reconciliario fiât,imèllegikEt itern Paulus commétriprans
deep per quem reconci iarifiirnus Deo.Ef gnintfterium rt-
concilutiouisaccepmus. obfeaâfkas(in({uit)pro Clmfio,recon-
cilumïmDeo; Quæ'reçonciHatip fit gratia vocantis, non co>-
gentK D,ei, 6c libero noh epadtoarbitrio hominis.Etdeiu-
fto vjr© fcriptu eft: te:tmporétrac <nd'i<t.ftä u s efi reconcitiatmi
Videlicet vt non reputentur dèjidb.Qui enim nouitvnde
Concilio & Reconcilio cpmpônituc^rcconaliationis modum
& ord ineiT\non ignorât: Diuerftftquidem morborum genera
diuerfà mcdicamentorum quarunt expérimenta. Étlegimusin
làcra autoritäre quofdamrcdigi 8c cogi ad poenitentiam,
quofdam vero excommunicàri donee ad pacem redeant,
quofdam vefb partim fijæ voluntatis libertari relinquere,
ficùtifiipraofteiiÜimus éx EpiftolafandtiiGregorii de Leonis
Çartularii muliere, quæ eum pro fomicaripnis crimine
induta religîofe vefte ad tempus reliquerat,lèd poft præfti-
tum fâcramentum agnita mariti innocentia,ad eum (ponte
reuerfa eft: De qua quid ergaeam debeat obfèruari,Secun-
dino Taurominitano feribit Epifcopo : In quibufdam vtrotx
toto hbertatiseft expeäandum arbitrium ,f tc u t& in baçcaufa,
quia conçeditùryVt caufaforwcatïonis vir & muher feparintur, &
velßparatiteconcÜientur^ogimtiuteixiablAto penitus yp-
luntads arbitdo,&non conceditur.vt vir & millier excepta
caulà Fornicationis (cparentur,& v t ièparati aliis nullo mo-
do coniungantur.Hinc faniftus Auguftinusin fecunefe li-
bro de adùl tennis coniugiis dicit: No» eß (inquiens) ad quoi
exhortemureos, qui reconci hart timetlt coniugibm adult er is poen'i-
tendoßmatisfnißad. ußodiendam onttnent’um-.quoni.im muiter
aüïgata eß,quandiußue moeehusjßue c aß tu vir ehtsviuit,mcecba-
turfialten nupferit: & vir ailigatttsxqu<tndmfiue mcechaßue caßa
vxor eins uuit,»ioecbaturf i alteram duxerit.Hac nam que alligatio
quandoquidemnOn fului'ur, et\amfiperregudtum coniuxd caßa
coniunge fparetur, muleonÿniu foluitur,fi.nonfeparata moecbe-
tur, acper boc noneamfoluit niß mors contugis,non in adulteri-
um cor mentis ,fed de corpore exeuntis.Ouapr opterß recejferit mu-
lierabadultero viro. &eiconcïliarïnon vulr,maneatinnupta: &
ß dimtferit vir adulter am mulierem, & earn non vult reaper
e nec poß peeniti-ntiam , eußodiat contin.ntiam : &ßno^ex
voluntate ehgendipoiioru bont, certeeßheceßttate vi tandt perni-
cioßmali. . . , r .Ï
, Acper hoc ad \ocexbprtqrerßtiamß vxor effet in languore infa -
nabïli at que dititurno, aut etiafialicubi effetcorporefeparata, quo
maritusnonpoffetaccedere. Poftremo adhoc exbortarer, et'tamfi
tmàier yqlensvtiîérc commenter, quandiu contra difciplinam:quia
non ex cotyenßi, tarnen pudicum pudica aimittefet. Puto enim
ebrißianum neminem reluct an ilium adult er um effe, qui, vel diu
lahguente* vel diu abfente, velçontinenter viucre cupiente fua.y--
xore, altert commixtus tß f «mina. Sic ergo c f dimijfa adultéra,
aduîter efi,cum dtera,quomam noniüe,aùtiüe, fed omnis, qui
àimiïtit vyoremfuam, $ duett alteram , moectutur. Et item
in febdenv; lUis viris & grattant * videlicet bapdfmatis
mèdicinam , fiqùidcm poenitcntiæ -, negabimus , quandiu
cum adtfkézifViuttnt,fiprioribusvx0ïwus prater cauftenfornicationurepudtatis,
altéras duXerini : rilfiforte quis dicat nentinfm
pojfe vxorem fuam m cecharifacer e,ft pudtea eft, & tame A Domi-
nus, Omnis qui dimiferit ( inquit ) vxorem fuam prater caufam
fornicationis >facit earn mat chart: vt'tquepropterea, quia cum effet
pudtea cum viro,tamen dimijfa cogitur incontinentiam,viuopno-
re, viroalten copulari, &hoceftmoschari. Quod ft hoc ifta non
feçerit, tarnen Hie, quantum in ipfo eft, facerecompulit, & hoc
ei Deus peccatum , etmm fiilla cafta ptrmaneat, imputauit. Et
item : Hacautem me de vtroquefexu memineris dicere. Et item*
Tufftquippe ibi erunt, qui vtuentthus coniugibus priftinis, non
cpniugibusproprtis , fcdadulteris adharebunt. Et fi à regno ctelo-
rum aberunt, vbierunt, nifi vbi falui non erunt i Vnde eonftat,
quia ficut fupra au&oritate fcripcurarura j & magiftrorum
doddna; monftratiimus, vir&vxor lèparari non poiîunc,
nift^utproptercpntinentiamconnubiijquoamplius, quià
Ip.irittialius »cpniumfti perfeuerant, aut propter tormca-
tionem, quia vnuni corpus & vnani camera ^uilque eo-
rurn diuiferit,propter qurm cauGun fi digne pcenitentes
fimulpermanere,vclreconciliari noluerint, lepaïari.fivo-
luerim,poflunt;cogiau^mvffimul maneant , vel vt re-
concilienti»:, omninonon debent: perfuaderi, fi poflimt,
debent : quia reconciliatio voluhtacem quæritjamorçm
expecit, quæ ficuti fides & pura confeffio Fuaderi poteft,
extorqueri non ppteft: epgi autem, vt fimulerur.poteft-fie
yerp aids' propter fptni'eadonem diliumfti ctoniungaptur,
prohibedomnimodis debent: Quod fi contempférint,dë*
bent adpoenitentiam redigj.
Erquoniam de fimuladone quiddam terigimusi fi forte
fimulatio {.qiipd abfit,) in qlioeunque homine fuerit j
quiprppter fornicationem manifefte abvxore, né illi ite^-
rum coniungatur, poteft reiici, fa earn perfualâm, non au*
tem coai>am recipiat : quia ilia viuente, alteram non vale-
bit accipere, nifi fortetalis inuenta fuerit ratio, cui làcra
non contradicat amftoritas, mediteraream quoquomodo
perdere , talis firmiras debet ab eo qu*ri, ficut landus
’ Qregorius ab his præcipit exigi, æquitate illis feruandaj
qui vim iniuftitiæ metuentes, àd làcrarialàera eonfugiutit,
; quam firrrftatem fi conuiólus quiique fuerit temeraffe,
S. publiçis Sf Ecçlefiafticis debet fubiacere iudjciiss Si autem
clanciiloegerit vtlegalitet conuinci non poffit, Kahebit
Sacerdotallfuafionecommonitus confcientiae fiise teftem,
quem habebit-Stiudicem ; Nam Epiicopalis prouidentia
àbfohiçainiudfçioilli dieet, quodHelias Helifieo ftuduit
demonftrare, Quod(hquit) meumfait,fecitibi\ EtDoniiiio,
luftitlamtuam nun abfcondi tn corde meo, veritatem tuam & fa-
lutare tuum dtxi.
Etin his* atque aliis omnibus, in doârinaiùalàcerdofa-
lis auótoritas Apoftolicam debetillam femper formamfer-
uare,in qua dicit^ rgue, cbfecra, increpa,ideft, mifeens tem-
poribtis temppra,terroribus blanclimenta,dirum magiftri,
piuin patrisoftendat affeâum, id^cftjindiftiplinafos^cin-
quietos debet duriusarguere} obediéntes autem , & mites
;&parientes,vtin meliusprofidanripbfecrare^ieglegentes
vero Sc cpntenentes corripere feincrepare : nequé döbet
■ peccata-delinquentiumdiflimulare, fèdmox vt coeperint
orirhradicirius ea,y t præüalehampu tarç. >-
Sed&Se Bofonis muliere, de qua idem Bofo apud Qutfluenies
5 reclamquit, quapbfiea adiftum Regem venit, & in illius pot eft ate
fuit, quidam dicunt quod malum facit, quia cum popt,fuoiHari-
to nonreddil. Et quidam dicunt, quia non decet, vt fuam prepi ^
quam, qua àd illius fidem venit, ad mortem tradat, née comtenit
vt Francamfxmmam opprimât, &ftcutanciüam conftr'mgit, &
alteri ijhm nolentem reddat. Et quidam dicunt, quia ft earn redde-
révoluer it,ad Nortmannos ibit, & melius eft vt earn inter Chriftià-
nos habitarepermittat;&inter eps vitam, quam alter Hit vult tob-
rejiberet.
I ;^Capitulafuntlegalia Imperatorumô: Regùm prædeçef-
foram iiiprum,quid fiiftinere debeat quipoft barinum la-
tronem receperit,& in ehirpgraphp Regum noftrotu hinc
exprefle dpeernitur, cuius minifterium eftàgereiVt illaob-
-feruentur,ficut û n â u s Âmbrofius ad Vdentiniahü feribit
Leges cnimlniperaterferat,quas primusip/ê cuftodiat,c[\ias fi ipfe
fregerit, dmendum eft. ne audiat,ab'A pottolo, Quipradicai
nonfurandum, furaris, qui ab omwar is idolafacrilegiuiq facts:
Etoptereafàlubriter&coueniéterdDominoaudiafrAfftfirg
E
Capat.
V-ÎNT.
Lu*.*'
j.K ç-rt
cura
:*tth, 1.
'iS. II.
«uh. ip.
p - HO-
^iael non
i apud
pebrçosdi.
fhilip. j.
ïürà iènietipfittti.Tin\eat eriam quod feriptum eft, dicenté
Domin° cuidam Régi, Quia dimififtivirum morte dignum,
éritanima tuapro anima tlltus, & populus tuUs pto populo illius.
Etitem, Impioprabesakxtltum,&hisquioderunt me ainicitia
iungeris, propterea tram quident Domini tnerebaris. Et item feri-'
ntumeft*><nathemainmediotui, nonpoteris flore coraminimi-
cis tuis. Et: Qui tetigeritpicem, inquindbitur abeai Nemo enim
abfcondit ïgnem infinu fuo, & vefiimenta eius non exuruntur., Si
de mifericordiaagitür, légat &videat quamimpia miferi-
cordia impie offendit Saul,quia pepercit Agag, fed ilium
non liberauit, & ipfè regnum etiam perdidir. Et fahâus
Cttleftinus dicit, Eftpietas, de qua nafeaturimpietas. Sidè
propinquitate,audiar feriptu m,^«j dixerünt Rat rifuo & ma-
trifua, non noui vos, &fratresfuos in caufa Des non cognoue-
runt, Ht euftodierunt teftamentum tuum Domine. Et Domi*
nus» Q ÿ uvoat Patremfuum, & matrem fuarnplusquam me non
eft medignus, & cætera quæ ibi fequuntür. Si de liberta-
te,indicio legis & diuinæ& mu#danæ illius eflè dinofei-
tur, qui eam repetit, contra quem ( vt dicitur ) fomicata de
fornicationeconqueri non valet® Si pro liberatione vitæ
: ( vt dicitur ) eam retinet, fupra oftendimus qu#m firmita-
temdeæquitatefèruanda exigi ab eo Eeclefiaftica iubet
auéfcoritas.SL( vt dicitur ) ob hoc eam retinet ne apud
Nortmannos pereat, refpödeat inde Apoftolus, Infidelisft
difeedits difeedat: Et,aufertemalum ex vobis,ne vnaouis mor-
bidatotumgregem contaminer. Et non eft Rexifteiu-
ftior Domino; qui Iudam ne ad Iudæos, vel ficut Petrus
dicit, in locum fttum iret, inuitum prohib uit, nec pueros
Herodem per potentiam oceidere vetuit, neque Petrum,
ne vt milites pro eoocciderentur in carcere,de quo eum,
quando produûurus erat,in ipfà node eripere deftitit.
Sed & Dominus qui proximum quemque ficût feipfum
diligercdocuit, neminem peccare, vt altéra peccatoli-
beraretur, rogauit. Et qui animam fuam, ideft, vitam corporis
etiam pro animieispofuit,& ponendam pro amicis
prædicauit, neminem debere æternalirer perire docuit, ne
alter iri æternà damnatione periret. Prouidere qtiam debet
qtiifquequitalibusfècommifcet,& talia opponit,nere-
putetur intendere ad exeufundas exeufationes in peccatis,
quianon folum quifaciunt}fed & qui confentiunt facientibus di-
gnifunt morte: à qua confenlione liber non erit, qui cum
malum p olît auerterc, non auerrit, vel cum malos poffit
reprimeie,infua eos libertate dimiteir, Iudex enim ( ficut
feriptum efi: ) qui nonfine caufagladiumportât, conftttutus eft
advindiäam malefaäorum, laudem vero bonorum, Cui in libro
Deuteronomii dat regulam iudicii & pnnitionis Donlinus
diccëns, Vir autem, aut mutier-, quifaciunt mala in confpeäu
Domini Dei tui,&tranjgrediuntur pactum illius, vt vadant &
fermant Diisatienis, & adorent eos, folem, &lunam, omnem
militiam cceti, qua nonpracepi, & hoc tibi fuerit nuntiatum, au-
dienfqueinqutfierisdiligenter,&verum effe repereris, quia abo-
minatio fait a eft in Jfrael, educes virumac mulierem, qui rem fee-
leratifsimam perpetrarunt, ad portas ciuitatu tua -, & lapidibus
obruentur. In ore duorum aut trin m teßuvn per ibit qui interfici-
etur. Nemo occidatur vno contrafe dicenttteftimonium. Manus
teflium prim a interficict eum, & mantis reliqui popitfi extrema
mittetutuvtauferas malum de medio tut. Et ne quis dicat, hæc
fèntentia non pertinet ad mulierem Bofonis, quia de Ido-
lolatris fçribitur, légat (cri peu ram dicentem, Quorum Deus
ventereft, &gloriain confttfione ipforum,qui terrenafapiunt.StA
& hæc fencenria ad rem n efariam pertinet, quæ Hucbérto,
& Regis mulieri (vtdicitur) reputatur, quoniam in libro
Leuirico abhominationes fingillatim defignatæ morte
muldtantur, ôc adultera lapidibus præcipitur obrui. Salua
legumlarione, quæeifdem'profertur 1 egibus,quas illi con-
diderut,quiàudore Domino leges iufta decernentes con-
diderant, vnde fànctus Àuguftinus in fecundo libro de al-
ulterinis coniugiis poftprædicamenta, quibus perfuaderi
viris iubet, vt à fânguine àdülterarum fe abftineant coniu-
gum, dicit, Poftremo (inquieus ) quaroabs te, vtrum marïto
Chrißiano lie eat, velJêcundum v eurem Dei legem,vel Romanis legibus
adult cram occidere? Scilicet melius eft, vt ab Vtroquefe temperet,
id eft, & a licit to ilia peccantefupplii'to, & ab iiilicito ilia viuente
coniugio. Quodfialterum ehgereperfeuerat, ftttius eiusei
faccrcquod licet, vtadulterapuniatur. quam idquidnon lieft, vt
s.-Reg. i j .
&*$•
j. Rtg. a .
F
Bibtioth. Vet. Patr. Tom.9 .Pars 1.
ipfaviua ilia mcechetur.Si autem (quod versus dicitur) non licet
hommi Chrißiano adulter am contugem occidere, fed tantum di-
mittere,eavideticet coniitione, vt aut continent er viuat, autei
recoHcitietur: quiafiilla viuente alteram duxerit, fyipfe adult e-
rii fine dubio reus erit.
Dicunt quoque etiatn aliqui fapientes, quia ifteprinceps Rex
eft, &nullorum legibus vel iudiciisfiibiacet, nifi foltus Dei , qut
eum inregno,quoafetus pater iltidimifit, Regent conftituit, & fi
valuer it pro hac vel alia caufa ibit ad placitum, vel ad Synodum,
&ft noluetit, libere & licenter dimittet,& ficut a fuis Epifeopis,
quicquid egerit, non debet excommunicari , ita ab aliis Epifeopis
non poteft tudicari, quoniam folius Deiprincipatui debet fitbtjci,d
quo folopotu 'tt in principatu conftitu 't: & quod facit, & qualis eft
inregtmine,diuinofitnutu, ficutferiptum eft, Cor Regis in manu
Dei, quocumque volueritvertet illud.
Hsc vox non eft CatholiciChriftiani, fed nimium blaf-
phemi, & fpiritu diabolico pleni, Dauid Rex & Propheta
peccans, etiama minore fuo Nathan increpatus, audiuit,
quoniam vir mortiserat, & per validiilimam pcenitentiam
eft faluatus.Saula Samiiele percepit quiade regno.eflet de-
ie&us. Roboam a Propheta squefbfeepit, quia de manu
illius regnum, quod bene pater liras tenuerat, eflet fein-
dendum. Quando peccaueruntReges,&filiilfrael.&tra-
diti funt in mantis gentium ficut Manafles; &Sedechias,
vel titnq^funth facie Domini ficut Ezechias, per Prophe-
tas velifam a Domino fufceperunt.vel mifericordiam mc-
ruetunr: 8c in Deotetonomio (cnpmmeü.,Si difficile & am-
biguumfapudteiudiciumejfeperfpexeris inter fauguinem & fan-
guinem,caufim &caufamlepram& non lepram , & iudicum
mtra port as tuas videris verba varniri, furge & afeende ad locum
quem elegerit Dominus Deus tuus veniefque ad Sacerdotes Leuitici
generis, & adludicem qui fuerit in itio tempore, qu&refque ab eis,
quitndicabunttibiiudicijvtritatem,& facies quodcumquedixe-
rint, qutprafunt loco: quem elegerit Dominus, & tfyeucrint te iu-
xta legem eius-,fequerisfententiam tor tint, neededinabis adde-
xtram, velad finiftram. Qut autem fuperb 'terit nolens obedire Sacer
dotisimperto, qui eo tempore miniftrat Domino Deotuo, & deer
tto ludicis, morietur homo itie, & auf er as malum de lfrael,cun-
äufque populus audiensttmebit, vfnullus deinceps intumefeat fu-
perbia- Per Sacerdötes enim dicitDominus , Et nunc Reges
intelligite, erudimini quiiudicatis terrain. Semite Domino in ti-
more,& exult ate ei cum tremore. Apprehendite difeiptinam ne
quando irafeatur Dominus, & pereat is de via iufta. Et A pofto-
lica au&oritas commonet, vt & Reges etiam obediant
prapofitisfuis in Domino, quipro antmabus corum inuigilant, vt
non cym triftitia hocfactant. Et beatus GelafiusPapaad Ana-
ftafium Imperarorem feribit, Quia dua funt perfona, quibus
principaliter hicregitur mundus, fctlicet Pentiftcalis auäoritas,
& regia dignitas, & tänto mam eftpondus Ponttfirgm , quanto
deipfisetiamRegibusreddituri funt Dominorationem. A mbrofi-
irs Theodofium Imperatoren! ab Ecclefia culpis exigenti-
busfegregauitj&perposnitenriam reuocauir. Noftra as-
tate PiumAuguftumHludouuicum a regno deie&im poft
fatisfedtionem Epifcopalis vnanimitas , faniore confilio,
cum populi confenfu, & Ecclefia & regno reftituit. Quod
dicitur, quia Rexnutiorum legibus, veliudicijsfub'tacet, nifi folius
Dei, verum dicitur, fi Rex eft ficuti nominarur. Rex enim
aregendo dicitur, &fi feipfum fecundum voluntatem Dei
regit & bonos in viam re it am dirigir, malos autem de via
prihiaad redtam corri^it, tunc Rex eft, &nullprum legibus
vel iudiciis nifi folius Dei fubiacet, quoniam, arbitria
P fal.i.
pofluncdici, leges autem non funt, nifi ilia: qux Dei funt
per quem Reges regnant, &conditores legum iufta decernunt. Et
quicumque Rex veräriter Rex eft, legi non fubiacet, quia
lexnon eftpofita iufto,fediniuftis, &non fubditis,impijs & pec-
catoribus feelerdtis, contaminatis, patricidis, & matricidis, ho-
micidis,fomicaofs, mafeulormn concubitoribus, plagiarys men-
dacibus,&fi quid aliudfana dottrina aduerfatur : Et his qui
operibuscarnifferumnr, de quibus dicit Apoftolus, Mali
if eft a autem funt opera carnis, qua funt fornkatio , tmmundi-
Qal.f.
tia, luxuria, idolorurnferuitus, veneficia, ipimtcifta, contentio-
nes, amulat tones, gve, rtxtt, dijfenfiones,fetta, inuidta, ftomicidia,
ebrietates, comejfationes, &hisfimiliaquapr&dico vobis-, ft cut I
ptadixi, quontam qui talia agunt regnum Dei non confequentur. \Ga^ $•
Qui autem fe & alios fecundum frudlus Spiritus regie, 1
S 3 qui I