H
Matth. 19.
Genef.iy.
Mat 1 h,j. _
362 Anibroßy Amherii
daborfoederismei Vebifcum, & mn om ni anima viuente qu<e car-
item végétât, & non etûnt vitra aqttadiluuij ad delèndam vniuer-
fam cartwn. Er it que arcus meus innubibus>&v'ideboi1lum,&ré-
cordabpr foederis mei vobifcum, & cum omni anima viuente qua
eüJiipet terrant In nouo autem mediator Dei & hommiim,
homo Chriftuslelus, afcehfurus adpatrem, recoaciliatis
vel reconciliandis dick: Pac'em relinquo vobif,pacem meant do
vobk^ Quamq; natiuitatis eins horahumanogeqeri|idue-
Tiifle Aqjelus nuntiauit, cuius vocibus llipernorüciqiurn
chori cotvpinevc,dicentes:GloriainexceljisDeo,&in terra pax
bominib. bouavoluntatis.Velcene cam idem Sol iufti tiæ landt
orumcordajquænubes imbriferæ iurevocârur, illuftratr
arcus fpeciem reddunt.quia videlicet piis interuencionib.
I iu ftitiam conduces ad pietateminfle&unt. Et notandum
quam aptafitfiguiarucontextio.Quiaenimfulgiira,voces
& tobitriïa de thrónó tànquam denubé procédure in feb-
fequentibus narrantur,conuènfentefhic irradiante foleac*-
cusfimilituainem idem thremus xreddidilTe nari;acuf. Qof
videlicet arctis cum fitdiriérfi cç/oris, reïpièndeatq; pti$-
cipâlicerduço.ideft",aquæôç ignts d^fignâtutpereumyfij;
b îptifmum aquÆ ficSpk.$.vel iud iciunip ræ'cedens perdi-
luuiurnjâc lubie qüens.per jgnem.lfic^uen npnimmeri-
to vifioni Imaragdinæ cpiBparâtur^vt^er eum ('ficutdixi-- j
musjrepropidatamundodiuinitas oftedatür. Lapisenim
Smàragdusviridffimicôlonseftyquiyidelicet color, 0 c at,
præcedenti verliculoiaöj fallus fura, nonincOnuenienter
naturæ diuinkatis aptatur. Sequitur:
Et in rircuitufèdkjc dibit •dJiginiiquatùor, &,fuper
thronos vigintiquatuor fenioresfèdentes ^circumamicii
vejlimentis aWis,Grin capitibuseorum corona aurea,
Gum Dominus in Eüangelio lu per duodecîm thronos
prædicatores .veritatisfeffiiros tcftccurj dicen s: lnregenera-
tionecumfedeifofilins bominis infede mdïeftatjsfu&^ fedebitis &
vosfuper duodecîm thronos, indicates duodecîm tribus \frael: quid
fibi vult quod Iohannes in circuitu fedis vigintiquatuor
tnroriefc, totidemquè introdueit lènipres federates : nifi
quia.propter geminum teftanijëntum.numeru^ étiarn duoi.
decim rribüüm duplicatur, quatenus aperté monftrefur,
quiaEcclefîa qüæexgentibus^vçnitjin duodecîm tribu-
bus mynicofiguratlif ? HinçeftquOd numetus .fignato-
rumcèntumquadragintaquatuormillium, ex quffohijiis
cônftat Ecclelfâ, in dmSdeei m tribu bus figuratfm conçlu-
dïtur. Qfua ehim Ecclefia Iïrael yocetur,nulli dubîum efi-
Ce probaturi prxfertim cum Abraham ex quo ilia gens ori^
gincrii fecundum carnem traxit, pafer muttarum gentium
Vocetut ïl ficut (cripfum eft : Qjfa patron multarum gentium
pofüi je ante beam eut credidtjli. Hinc Iohannes ba-
priftaludæs (ûperbientibus dicic. : Ne«xperitk dicer e ,pd-
trenï habemus Abraham. Dicoenim vobis, quia poreus csl delapi-
dibusifits fufeitare filios Abraha. Hac itaque rationeyigintii-
quator throni, ac vigintiquatuor fèniores dicuncur,cum
tameri duodecîm fint: quia & Apoftoli^qui omnem Éc-
çleiîajn,fiue exIudæis, Eue ex gentibuscumDominoiu-s
dicâbuht, duodecîm tantum tribus Ilrael iudicaturi pejrhi-
bcntur.^Quantum igiturad diftindtionem vtriuiqye Te*
ftamenti.veteris fiilicetôcnoüi, vigintiquatuoiyiuntTe-
iTÎÔres ac vigintiquatuor throni: quantum veroad vnita-
^ concordia eorundém teftamentorujduodecirqilvnt4
lèriiores ac dùbdecim thr9ni)id*jftom1ne cqfpü^ Dpâ;o-
rumcUmlùbieâisplebibusaudKqrum. Jslon n*iouApo*-.
ftoli cum Domino iudicabunt, it'd-.quôtquot •viràm Apo-
ftolqrum tenüçrunr ,,prædicationé Àpqftdlorumjidniini-.
ftrauerunt. Sic nCin duodecim thrôqis cum. Apoftolis lè-
debunt cæteri prèdicatores,ficutinPetroqlaues regnicce-
lorum accepetiint. Ifthisçtiâ duodecîm thronis Propne--
tæ lêdebunt, quiChriftüm vita & vóeibus venhirum præ-
'dicaûéruht. Sedriecdèbemusintantunicârnaliter lanere,^.
yfaliud aeftimernus ynâ lèdem, a:l iu dvigin ti qua tup ttb r o -
nos in circuitu ledis : cum confiât iplos etiam;qui ni çir-
cuitu {èdis-luper yiginriquatuor thronos fèdent, in vho
throno çum Dho ledefe : iplumq; Dotninum , çum quô
feniotçs in vno throno fedent, lupervîgintiquatuor tfirG--
.nosCutn lèhiorib. fédéréneçnon & iplos etiâm qui eurq-
Dno fèdent,.fedés ëiuVèfle..€u^quô,ledent,lfcùt lcriptum
eu: lüïcfederunifedes tniudicio, fedes [uper^rotium Datiid. ‘Ac
fi,aperte5dicëretur.: Superquó$tDÓmiPi$ fè^e:t,'iidem'ip!lS
9 umÖóniinofèdebun't.Sed quia fîngularîfëraç priricipali-
tèr vhiuerfàm Dominussfîùe fii prælatîs, feu infubditi s iiï-
dicabÊEccleiîam L idcircofe.njores & thrOni,ynaiçdes di-
çuntur. Quiayero eiufdemS.Êcclçfiasrprædicatofes, (nie
Veteris fiuenQui T eftamenti, quos Chriftûs curr>Tubiedth
•plebib.vnopræfidec thron'o, cumeodem fubditas plèbes
examinabunt: cpnfequenterincircuicu lèdislîiperviginti-
qüatuoi^hrono^oçidemlèdçntreniores.H^ccerteintel-
Jigentia foïüs adîud^pandum JG)ominü$ velled et yellèliii-
ras efijcuin tamë Ecdelîa ledCat vel lèflura fit cumillo,iu-
dicans dupdecim tribusIfiael ,-veUit fi apertius dLcatür Se-
det veUcdebit Ecdefiaiudicans ducrdecim^rci^.J[(ïbael, led
in Chriftp atq$ per Chriftum,cuius corpifs efi,lodent certe
vebedebunc membra ad iudicand.uipilra in vnb&pervnü
caput,cui liîbditafiinta|qi coniunéïa. Quqd autemdelè-
niuribus lubdituijcircumamidi veftimenns albis,&inca-
pitibus eorum coron*^îreæ : non adlolôs prædicatores,
lçd ad omnem pertinet E'cdefiam, ficut in Ipecie mulris
lpcis genus exprelïùm diximus repe rirù Quæ vid elicet ve-
ftrmétù'albis çircumamicitur, quia Chriftuminbaptifma-
tevefiitur,fiept per Apôfiolum fidelibuseius dicitur:gaor-
quotin Chrißo baptiz-atießis, Chrißwninduißis. Albaautcnv
veftiment a dicuntur/ubaudis, inuiolata bap tilinati 5 facra-
menta. Cuius etiam eled^i coronasaureaspi capitibus ha-
bent,quia veraciter démords autorctriumphanuSed ficut
in, mediarore liro habet Ecclefia,y t cum illo lèdens iudicet:
ficinilloatque per ilium viétodam poffidetqua vincit, i-|
plo dicen te. Gaudete quia ego vicïfcculum. Hinc eft5quod pau-
lo ipferius coronas filas ante thronum lènipres polùilïè di-
cnntur,id eft, vidoriamqua de mundoac mortis pi incipe
tri u m phantjDeo aflignaflè. Hinc etiam d e equi al bi lèllo -
re , fingüIaliter ac prinçipaliter inferius per Ioannem dici-
t açgujfidebqtfuper eum, babe bat arcum : & data eftïlli corona,
&amt vinceiis vt vinceret. Hinc idem quoque viélorVido-
ribusdicft:S/»«!»e nihilpotèfiisfacere. Poteft autem Tub alio
in telle d u in vigintiquatuor lènioribus Ecclefia figurari,
propter lènariam Icilicet perfeôfcionem, quæ per quatuor
lànéjti Eua^gelij libros conlummatur.Senarius etenim numerus
idép perfedus habetur, quia in lèx diebus cunda
opera fuaDeu^feèi iïèp erhibetur, atque in lexta mundi æ-
tate hominenyreformallè natratur. Quia itaqüe fiueveteris,
ûue noUi T eftamenti pàtrum opera,m lèx mùndiætati
vbu^tânqpapi lex^iebus-perada, quatppr làndfEuangeli j
[libros adimpïet Ecclefia, rede in vigintiquatuor lèniofi-
busrotadelcribitur. Quaterenimfini,vigintiquatuorfâ-
ciunt. Vèl certe,quia priorisT eftam end vigintiquatu orli-
brisyTtitur,quos& autoritate Canonicä iuicep,it,in q.uibus
etiam nouum Teftamentum reuelarum agnofeitur, idcirco
in vigintiquatuor lènioribus Ecclefia nguratur. Ideo
enim eft nouiTeftamenti prædicado fruduolà .quia ex ve-
teriroborata,tanquamreilicetabeildem trahatnumerum
Ecclefia,quibu s in lànditateperfieitur.Sequicur;
E t de thronoprocedebantfulgura çjr voces & t cnit ru a.
Hiemanifeftiflinie claret, qui fit tbronusdequo fulgu-
ra &ybces& tonitrua procedunt. Ortinia certe hæc non
nin’tcclefiælpiritaliter conueniunt.' Quid itaq; inTulguri-
bus.nifimiraculorumfigiiapccipimuSjdequibusPl^lnvi-
fta-D.pmino dicit,lUuxeruntfulgura tuaorbiterra'Quid veto
411 yocibus acypnijruis, nifi pcædicationem veritatis »ficut
per eundem Plalmjftam ejdé Domino didtur ,Voxtonitrui
tut in rota ? Vox enim toni t rui-Deim rota,eft A pofto! orum
pnèdic^tio munduro circuierts. Vnde ôc.beneillic dicitur:
In omnem terrant exitiit fontu e o r u m in finës-orbis teur ç ver-
haeorum/Ift^itaquë vocibus lèptem tonitrua inferius to*
huifiè deferi buntur, fi cut per Ioannem dicitur | L ocutafunt
feptem tonitrua voces fuas. Quid enim eft, lèptem tonitrua
voc^slqaslqquù pili lèptiformem Ecclefiam lèptifôrrnis
%VÎtfi|[pr^dicamen|is per orbem tonare.'’ Ernotânduin
qupd atitor huius reudationis, quali exobliquo ab vna figura
ad aliam tranfiens., de lède dicit procedere fulgura &
voces ac.tonittua,cum hæcnpn lèdi/ed nubib-çongruanty
; ‘ . ; - Iplani
#
’toCM-
■iltu-h
^ 1
ln Apocalypßm,Liber:itertiue. 3 ^ 3
an te fed em vel ih conlpedu fe^is, id.eft, in înftorum Èc-
clefia?'Sicënim'dicititr, ante^lironumvél inconlpèdufe-
disîficuti âd-MoyfenDoriiinüs loquitur ydleens :Btlocuspe-
nés me, vetficttc iclem Moyfes in Deàtëronornio Çepiffime
dîcir. In loco quémelegerit Dominus Deus tuus, yt inhabitétno-
nuneiupibï. Quibus omnibus firi^ilarem Ecçlefiæ decla-
rari;hbùimusvnitàtèm. Neqneënimalius Deo inuenitur
lociTsin terra»qùâmyhicaeiUs Eccfëfià, m qtiâfiç feptifor-
misipiritusgratiâficTrinitatisbàptifmadànyelaçcipipo-
téftadfelûtem.Cumvtràquefbhs'genérentdahnyèlacci-
'pièntipérhicîem:nohquia^malùmëfi:qüoddaturyëlacci-
pitùr,fed qüi.i rriàle extrà Ecclèfiàm vtitur , à quo datùr yel
accipitur. ■ 'R'èdearicè'rgo hæretiei àdvhkatem macns.Ec>
clefiæ,ibiqueSpiriwmfeh^d acCÏpita, ybi more la’mpà-
darum lucet fiéàrdet. Audiafit cjuiciper Beatumlob dici-
ttir; AÙrolocuseïlinquoconjldtur, îd eft,inconlpedufedîs',
vbi idem feptifbrmis Ipiritiîsfin fimnitudiriem faculafatn
àrdetqbi cedtèconflatu^yitâelédqrum, ibi pùrgar'ur à fôr-
dibusyitiqturrhJ‘i Audiantquid Apoftolus dicac? Sifrqdir
deracorpusineümifàvtiàrdeam, cbàritatemautemnonh'abuerp,
nihilmihiprodeff, Ac (i^dieerecT: Nia in confpedu fèdis vBi
locus eftconflat^msi fiammaSpiritu làndîluçeërifiis fiië-
ro, ardete p bfiûm, fed purgari nori pollum. Hue ergo yè-
niant hæretiei, vmvèraciteriampadarum fulgbrë ïflùmi-
nentur , vbi lalubrirep lampadatum ardorë luçcëndàntur,
& non ibi remâriëahc.y Bi per ftiiidüni tranfire hicëhtés,di-
mergi facile |ioirunqHbc eft certe totùm quod monepiur,
vttanquâm côlumbaàd âreâm redeànt , né tanquamcorul 1
innudatione diluuij pereant.Sequitur:
Ipfam ergo-ledem , nubem vultiritelligî, de qua imbrèsaj
fulgura &tonitruà ^ rocedunf. Super banc ’cette hûhemi
cum in extremis ad iudicandumàpparuerit, lèirurümDé-'
minumIoannes.perhil>et,dicens : Vidt, & ecce nubes Candida,
^fuper^u^ffitbtmpiumbon^dt', habentem in capite fuo j
coronam aiireant ,& in manufua falcem qmtam. ■ Bene autem
iuftofum'Ecclefiapernubet*figuratur,quiapraèdîcàtore's
eius & verbis pluunt ,'& comrriinatîônibus' tQnànt
miraculis coruuJlnt. De quibiis per EiiangCliftam dicitur:
lilt autem prqfeiïi,prddicàuerunt. vbiç^pdmirio coopérante ér fer-
monem confirmantefeqüentïbus (ignis. De his præclicâmentis à
DominéperHabacuçPçophetàm dicitur: Inlumneiacula
tua ibuittt injjiiendorefiïlgorisarmorumtuorum. Iaculà itaque
i n lumirté ire .eft,vërbaeiü s^apeijà veritate fonaié.Scd quià'
fiepe homines vërbâ vit* etiâni intëlleda dèfpîciunt, ad-
iungünÿjr miracùlaqüibus Içrt èântur > ficut icriptum eft:
fÿlgu&yultiplicabis-, fa copturbabisèos. ?Vndé & idem Haba-
caccamdixk, Inlumineiacula tua%unt : protinu's àddïdic,
inJplendàrefulgoris armorum tuorum. Fùlgor quippe armo-
rum,ëft clàritas miraculorm Arnyishamq; nos tuemur.jà-
culis âdüèrlàrios déftruimùs. Arma ergo cum iacùlis.funt
miraciila cum prædicaraentis. Sandi enimprædicâtôres :
verbis luis qualî qtiibulHàm iaculiS aduèrfârîos fériünt : àr-
misyerojid eft » .miraculis, lèipfös defend une » vt& quantum
fint audiendi.fonét per inipetum iaculorum :& qûân- :
turn lint reuérendi , clareât per ârrna niiràcülorû. Iftis'énirh
tarïquàm nübibùs verbis pluentjtbiis, cómminatiöné té-
nantibus , miraculis côrüfcântiBus, treniéfadus formida-
üit&crediditmuhdüs^Sequitur:
Etfèptem hmpades ardentes ante thronum, qua f i n t
feptem ffir itm D e i, & in conffieftu, fed ïs tanquam Mare
vitreunt,fimikcfy(ldllô.
Vnum horum iplè Ipiritiis lèptifôrrnis aperuit iàltemm
hobi> quæreridtim reliquit. Sed dum quid vnum horum
eiretedocuitjfacilealtemm repenripoiremônftr^uir.Sed
fileiple non expbjtierec,m his feptem ârderitibùs facul is nil
ali quid, qüam ipfttmmtelligerècónüènire t: qùanto magis
hunes cum ipfelubiunxit, quæ {bnt feptem Ipiritus Deiî
fBëhé igitür ddehtibus-compaththr larhpàdibus ômnipo-
téns lpirifcus s qui fiAei ltimenpræbet Eêctëfiæ, ne in npde
præfenti ad pateiam teii Jens^erroris fôueamîuciirrat. I)i-
giiëfaculisâfdëhtibusfimilàtur, qdia àd amorèm Déifié
proximiélédotiim anîmasaccëridic i hein ihiquitatis fri-
gor'érémanèànt. lEje‘quôvidelicet Ipifitii incarnâtàvërkas
perËuapgelium;dicit: îgnemvenirnittère ih terrâm ; & q ià i
Wê nïfivt afieat?Hinc eft quod die peritëcoftés fiipér difei-
pulos iriigfiëiS liriguisâppardilfe defcribitur. Ifto riimirtim
igné föccenfifuérahtdüöambüldhtés ih,via ï qtii póftDö-
hiiriilocüuÖnéraatqae abfëëfliirii dicebant : Nóiinecörnó-
fir Um ar dens er at in M i t dumloqueretur iAêiâi 'ér^éruretnó-
bisferipturar? Qüidautem^^per rharë, nifi baptifihüm iriïël-
ligimùs figUtàri ? Vhde ficPàülus dicir : Patres nofiri ómnes
fub nabefuerimi, & dm des mare trahjiiritni, <&oniries in Mofje
bdptizatijùntinnube&infnark Cùrvëro-màrevitrëümdii
citUrnifi qui$fides pecipriim tranfeuöüu^mstrÖpica Iqcu-
tiörie dèiiioriftratur yab efHeierite feilicet illiid qüodëffi-
citiit j fcripturalàërâ dëfigriànte ? Quæ betié vitro fiiiiiiis
,dicitur, qtlià8t ihtus firhplexcrédülicates ifcfóris veraxo-
ftériditur cônfeffione. In vitro enimnôh àlïud videtür ex*
terîüs, ^itamqùod geftattir iriteriusiHiricriamqué diclnir:
Gdfdè brediltiradiûfiiftdmjre atitem confefiôfit adfoMtem. Ac
fialij vétbis dicêtetiir : Mare vitreum ficirittis & fóris puri-
tàtërelpléndeb; Rëëfcè cïëdéritiurii fidëS pérvitfiith expri-
mitiir, qtiia omni vëntodôdrinæ non cjréurhfertrir. Né
auterii fragilis butâretur hiëc ciëdentiui^ifideS, vtfpotC vi*
trum,quodclaiiirhqiudehi eft, fed ctiridii ni ecàllis fragi-
liüS, digne cryftallo canipâïatür. Talis fiquidenl effedus
cryftalli dicihir,vt glaeiës hyërtiàiipifélïa cöntihiid frigéte»
póft pluiimorUm àiiporum curtiçlilai iû fqrtitildirtem pe-
træobdiiretur.' Sic, fieèledorumfidesinterpïeilurâsàc
ttibulâtiones ,perinçrenî.enta'tempbtum ad efrëdu^fiii
firmitatem perducitur.'Vbi autem lampadesâfdehtesjVbi
mare vitreum cryftallo fimile ceVnitut*, vbi iriüërtitufy ftifi
E xW.35.
De ut. 16.
Étinviediofçdisfy in drcuiiùfeâis s quatuçranima-
üaplena ocuUsante *çjf retrdK
; Nuliidubiùmj quiripefhîc fqiratuoràtymalia»fen<fti
quatuor figurenturEuarigëliftæ. Cüm àureçn horumpni-
; nium vnum fit Êuangeliüm, Dominé dicente : Iteypradi-
cate EHangcltum àripiqéaturà prdplretquilmpr tàmeh Pà-
radififlütfiinà ; qüibus otbis irrigahdûs tràditur vriiuerïii's»
quatuor prinçipaliter dembrilirantiiti Ec Hotandû quod ô£
m riredio fedis,& inëircuitu fedis.âhimâliàéiïè aicantur.Sl
enimin meciio fediS , qtiothodoin circuïtù ledis ? Aut rur-
ifem,fiih.citeVitufedisi (judmqdo iri medio ïedis ëlîè per-
hibentuirÆc certe in medio ledis Dominumjôçin circuitu j
■ fedisyigihti^uatiiôrfëdiire.iàm aiëfü fùeràb Q^proptèr
feiendum hdbis eft, quia fie in D oinino ahimalia,fié ih a n t
malib.DominüS.&rurfemirifeniqribus ahimalia,qcih àhi-
màlibüsfemdrësiriueriiuntur. Qhamdbremcüni&àhi^
niàlià q u iin mediofediscütriDomindfuritvihfenidnbuà
inüèniuntuf qüiinarcüitü fëdeslùht:nimirum ^fenidres
cum anirrialibus in médiofedi^cum Dominomhc, &ani-
hiàliacüm bdraiboiricirduitu fedis çilm fehiorib..lunt. Et
hbe tottimivniis fëderis atqùë yhafedéslutit: Sëdiiëc nii-
ïum^Neque ëhirhp'dllurit ab iriüi'cëm fëpârari,qüià&ny s
turri Euarigeliftaifi nanatiqnerèdemptdlisnbftndiiftàôé
âéta cogridfcimus »procuiduBib & DbrtiiHüs E.iiangeüftis}
& rio§ Ddihirid atq; ËiiâgelilÙç vriinAiir; Ergd & Dbrnihüs
&feriidfesdtqdeanimàlidÿriumfiiroüs,vniii|fe[lëhtisYna
ièdéL Guttiehiihubs véllër dlitdr Huiiis 1 ëuelâtidnis ,aliud
ièdentemialitid fenidres,^aliud ijiiachof ânirhalid,vdcabii^
ldruni diiierfitàte cogriofijere : vniuà tàmeri fëdis; riomirie.
vrio Cnttéti Vîdettiblocdtoifee^quatënüs aiüëffis hiem-
bris Vhütti cofpïiiiàtqüeih diuSnîs îpjeciébiis yhuhjdfteha
deiëcgehds.Scieridümvërbèftj^üiavtlæpë hiemittitiiilsi
fie plètumqüe ex diuërfi^ membfis vnur» corpus depin
gitrir.vtrameh nonnunquam in qiioliberthëmbrdiruHi tô-
rüih cdrp'us exp rimàtiir. Sic fiepeëx diuerfis vocaBulpriitti
fpecièbttsgertüsformatür, vttàihëhih vhàqüàlibetydcâ-
bülohtm lpëci,e gèniis dftëndatiir.. Qüod fkcilids iiièhtë
‘peniiderii qtiàha lihguapûtèftéldqüii Et rrhæc^üædici-
miis,mâniféftiiisvtcuüquë pehdamus s eccepëtlcderiterh
in thtdh,d,për viginn^Uaciiof fëniôres fedéhtéisjipëciâliter
dmnèdôrpüs^rèpdfitorath, pëÉ^hàcüdr âhimalià,.f^ecia*
litët qùâtuôr Euangëliftè defighatiir. Sèd tattiën fi^in Domini
Ipécië g$nëraliretÈcckfia,&irt vigihtiquatuorfènid=
! runifptcié geriefalitgr Ècctefiàs &iriqiiatuor animaiium
Genefi 8.
• fié
Bibliotb. Vet. Patr.Tom.9. Pars 2. H h i Ipecie