! m
Ephef.i.
p he tan tis intentipne dicitur :Bcleantur de libro v'tuentium,& |
cum iuftis non feribantur: & de quibus Ieremias ait: Recedentes
à te in terraftribehtur, melius hæc intelligimus,fi inferni vo-
cabulûjdæmonum multkudines fignificari dicamus. Malign!
itaque illi ipiritus,qùià &malitiæ fuæ igné tabefeuht,
&infufceptione reproborumnequitiæ finum in immen-
fom expandunt,rede per infernum defignantur. De quorum
adhüc iocietate fubiungitur : £t qui non eft inuentus
in libro vitæ lcriptus, miffiis eft in ftagnum ignis:fobaudis,
reproborum hominùm focietas atque cqmpago,tanquam
in vno homine reprobata! atque damnata* Sciendum verq,
quia fie dicitur,qui non eft inuentus lcriptus in libro vitæ:
ac fi dieeretilr,qui non eft ad vitam prædeftinatus. Neque
enimliberiftecarnalitercogitanduseft, & tanquamatra-!
mento vel quolibet ingenio exaratus, nominacôtinere iu-
ftorum: quatenus Deo notitiârn'pL'æbeat.ne obliuione fal-
latur: atq; in eo relegat,vt ad memoriam reuocet : fedpræ-
deftinationé eorùm fignificari, quibus æterna dabitnr vita.
NequaqigkurnefciteosDe9,&recognitionis(vtdidô(eft)
libro legit vticiatilèd potiusipfo eiiis præfciéntia, imo etiâ
prædeftinatio de illis quæ fàlli non poteffj liber eft vitæ, in
quo filibro eledi ante fecula funtconferipti: fubaudis, præ-
cognitivel prædeftinati.Vnde & Apoftolus dicit Quospra-
fciuit & pradeftinauit cofor mes fieri imagtnisfiltjfut,vtfittpfe pri-
mogenitusin multisftatrtbus. Quos autemprafciuit efapradeftinA-
uit,hos& votait it: & quos vocauithos & iufttficauit :quos autem
iufiificauit,illos & magnificauit.Hinc item ait : Benedict us Deus
érpat.rDomim noftrilefuch)iftiquïbenedix'ttnosinomnibene-
dtâïonefpirïtali in coeLJhb.in Chrijio: Jicütelegit nos in ipfo ante
mundï conftitutïonem, vt ejfemus[unfit & iw maculati m conjpettu
eius in charitate,quipradèfiinaaitnosinadoptionem filiorum per
lefuntÇhriftumin'tpfumffccundumpropofttum voluntatis jua in
laudem gloria gratia fua. Hin c rurfum dicit : Secundum bonùm
placïtum Dei,quodpropofuittneo tn dijpifationeplemtudinis tem-
porunt infiautére omnia inChrifto,qua in coelis &qitain terra[tint
in ipfo: in quo etiam forte vocatifomus praïdeftinati fecün-
dum propofitum eius,qui omnia operatur fecundum con-
filium voluntatisfiiar,vtfimüsiniaudem gloriaipfius. Fini
to autemiudicio,qüo omnipotens Deus omhia exami.
nabitperignem Apoftolo dicente : Dies Domini declarabit,
quia in igné reuelabitur, tranfd udisq; per eiûfdem ignis con-
flagrationem elementis: reftat vt non folum de innouatio-
ne eorundem elementorum,verum etiam de fandorü noua
generatione figuraliter diuin9 fermo loquatur. Ait enim:
E tv id i coelum nouum & terrain nouant. Primiim e-
eapjtxi. j nim coelum & prima terraabÿt,dr mare iam non eH.
Vt enim fecundum elemétorüm quaiitatem coelum no-
uum &rerra noua appareat,primum coelum & prima terra
abiredeferibitur:fubaudis, vt qpulchrafint quæ interius
iêcundum naturamcelant, appareat: trànlduda per ignem,
ipeciem vel figurant immutant.-quia & Apoftolus dicit:pr<e-
terït enim figura buius mundi, Vt Véro iuxta myfticum intellectual
idem coelum eademq; terra noua appareat, primum
coelum & prima terra abide narratur: ac il aperce diceretur,
vcincorruptioatq; iacommutabilitasin eledisnouam vitam
oftendant,oém corruptionis ac mu tabili tati s vêtu daté
fecunda generatio ab eifdf m fugabit. Et ne forte quis nos
per coelum nouunv& terram noua eledos temere defigna-
ri dixide caufotur,audiat quid Piàlmifta huic intelleClui co-
cinens dicat. Ait enim: AduocJfùitcoelumfurfum & terram, vt
diferneretpopulum fuum. Ac fi diceret: Vt in iudicio inter e-
leCtos & reprobos diferetionem faceret, coelum & terram
furfum aduocauitjinuolutos fc. ignireprobos deorfum re-
linquens, eledos iam innouatos ad iuperiora prouexit.
Quod Apoftolus quoq; confirmât,dicens : Simul rapiemur
cum illis in nubibus obùiam 'Cbrifto in aera>&Jic fempercum Do-
j minoermus» Et reuera congrue vtriuiq; mutationis quali-
tas,coelifcilicetac terræ, 6c elementismundandis ,&iàn-
Ctis innouandi s congrui t. Quod autem fequitur: & mare
iamnon vtrummaximo illoconcremationis ardore ficcetur,
an& ipfum vertatur in melius,nô'^cile dixerim,maxime
cum hoe ipfum ex diuinis voluminibus affirmare no
p offim. Coelum quippe nouum & terram nouam futuram
legimus: de mari autem nouo aliquid me vlpiam-lëgiiîè nô
Apocalyps
tfalm. 40
D
:.Theff. 4.
recolo. Tamen B.Auguftin.hac fontétiacohfiius,quodam
loco ait:M<*rfficcabitur.Qaodforteautorhuius hiftoriæ,vc
adfoletpropheticalocutione ^ppriis verbistrâslata miice-
re.acfiquodammodo quod dicitur velare, nô àbfurdecre-
dendus eftde illo marihoedixide, cuius vocabulopræfens
ieculum iamfopra fignificadè fo nouerat. Iam enim tune
non erit hoc fèculum vita mortalium turbulentum, cauià-
rum diuerfitatibus procellofu m,rixar 11 m vel diieordiarum
amaritudinibuS plenùmj quodpertinere videtur ad maris
qualitatemi Sequitur :
E t ciuitatem fanttam Ierufalem nouam vidt 3 defien-
dentem de coelo3 d Deo par at am, Jtcut Jponfam ornât am
vir.o Jito.
7 Ipfîsfvt arbitrbrjparuulis liquet,per haric ciuitatem nihil
aliud quam èledtorum ecclèfîam intelligi debere. Quæ
foil.propterinljabitantem info Deum,ciuitas propter la ua-
crumregenerationis,&n<5ta,proptef vifionem intima» pads,
Ieruialem,propterfoeleftem conueriàtionem vel futuram
reniunerationem, noua, 8c proptèr præcipuam dile-
Ctionem nforumque omatus,iponfa vocatuf. De cuius hb:
uitate per Apoftolum dicitur: Siquain Cbrjlonouacreatura.
vetera tranfifrunt: & eccefaftà funt omnia noua. Qûod alibi a-
v pertius intimât,dieens: Primus homo de terraterrenus , fecun-
dttsde coelocoelefiis. Igitur qualis terrenusjtàles ô 1 terreni:&qua-
lis 1 cèle fiscales &coekfies. Hinc rurfum fiddibus dicit,Ex:/?o-
liantesvosveteremhominem cûmacltbusem,& iHduttes nouum
eumquirenoudturin agnitionèm Deu Ad vecerem enim ho-
minem pertinet,ceruicem fupecbiæ contra Dc;um erigere,
vêtira cûntingere,terrenis Goncupiicentiis inhiare,gulç ac-
que ebrietacideferuire, luxuriæ inquinamentis fordidari,
ira vfque ad diuifîonem extdcërari, zelo arque ihuidia exu-
ri,dealiorumfelicitatibus contriftari, de terrenis damnis
moeroreafficijdeadeptis lucris immoderatius lætari ,ela-
tione foper cætero^ extollt At contra ad nouum hominem
pertinet, omni humilitate creacori fuo fo fubdere, illicita
I non præfumere, terrena deipicere,ccçleftia appetere,ieiu-
> mis vac*ire,-caftitarefulgere, pacis abundantia repleri, cha-
I ritatevigere,de^lienis felicitatibus gaudere, de terrenis
I damnis nullo moerore affici, de adeptis lucris nunquam
immodëratiiis lætari, cundis eleCtis fratribus femetipfum
j inforiorem exiftirhare. Hæc enim funÈ quæ ad nouam ciui
tacëmpernnerevidentur,quæ non in terra fuper arenan),
fed in coelis fuper terram ædificatur. De coelo autem de-
feendere dicitur, quiaab exordio fui iam ilia cum capite fuQ
defcenditjcum quo & per quod forfiim afoéndit. Vnde &i-
dem caput eius loquitur,.dicens: Nemoafcendit in coelum, nifi
qui de coelo defeendit filius hominis qui eft in coelo. Tunc ergo eu
illo defeendit,quando intra v ter um virginis ei vniri meruit,
de quo feriptum eft: in folepofuit tabernaculum fuum, & ipfe
tanquam jponfus procèdent de thalamo fuo. Velcerte vc beatæ
recordanonis fonfit Auguftinüsjde coelo defoendit ifta ci-,
uicas, quia coeleftis eft gratia, qua Deus earn fecit : propter
quod etiarn ei per îiàiam dick; Egofilm Deusfacienste, vnde
. & hoc loco, à Deo paratâ, ficut Tponfa ornata viro fuo, de
coelo defoendére dicitur:De cuius etiam ornatu per Piâlmi-
> HamDeo dicitur:Ajlititregina$ dèxtris tuisin vefiitud.aurato,
circumamiüavarietatci Sedcum hæc pads’ciuitàs, iponlæ
fimfiitudinicomparetur,curnoniponfus, fodvir eius do-l
minus vpcaturf Sciendum vero quia Hoe iuxta conluetu-
dinem foripeurarum fieri videtur, quæ folent fponfos con-
iuges vocare, vt eft illud: lofephfiltDauid, noli timere aedpere
, Mariam coniugem tuam. Sic inquam 8c hoc loco ipoiilus vif
vocatur. Nam &ipfàquænuncïponfadiçitur, paufo infe-
riusvxoragni yocatur, quæ foil.propter incompardbilem
amorem vel fidei focramenta, digne iponfo,propter æcer-
j nos vero coniundcionis amplexus, rede vxor appellatur.
Sequitur:
Et audiui vocemmagnam dethrono,dicentem: Eccè
tabernaculum Dm cum hominibu*, & hah 1 tab it cum eis.
Et ipfipopulm eues erunt3&ipfe Dens cum eis erit Deus
eorum.
J une Iohannes,id eft,ecclefia cuius figuram pene.in o •
mnibus locis renét,à throno, hoc eft,a fedente ill .throno,
pâtre fc.ôc filio atq;Spkitufon<fto,vno ac veroDeo,quiangelicai
fsit.it.
?ftl.47’
Ustth. 18.
Uhtn.n..
tbilip7,
ibidem.
|dw.i4**
IMm.
eelimm atque humanam praefidec creaturam: hanc rö-
cem audit, cum per internam gr^tiam tabernaculum Dei
feefficicogoofek. Magnaautem vox ifta dicitur, quia de
magnis loquitur, quibus maius nihil efle probatur, vt fcili-
cet tabemaculum eius per gratia homines fiant»cuius ma-
gnitudinem mundus non capit. Sic enim didtur,Ec« taber-
naculum Del cum h&minibus'xznapxoxa. diceretur, Taberriacu-
lum Dei fa&i funt homines. Vnde & benehrclubditur : Et
habitabitcam eis: fubaudis, cum his qui tabernaculum eiüs
effici menie runt. Hinceidemecclefiae per prophetamdb
citur :txutta& lauda habitatio Suih quiamagnusm medio tut
fattclus ifraek Hinc Pfelmifta loquitur: Magnus Dominus &
laudabilis minis,in ciuitate Dei nofiri, in monte fantto eius. Oil
confiderarepoifimus, quam magnum fit pietaas focramc-
tum, Deumin hominibüs quairere habitaculum,quern
non cadit cxlum: prauos hominu mores perfouer^tipa*.
tientia tolerare, quiangelorumdèuotiflimis obfequijs co-
gnofeiturhonorari. Sednóneftmkum vthabitaredigne-
turin nobis, cuius pietate adum eftfvtvna extrimtate per-
fona, fecundum a ra em moreretur pro nobis. Dei n. filius
kpatre & fpiritu fondo nunquam recedens » angelos ne-
quaquam deferens, amore fiioln terris quasfiuicrtos, came
afiumens, inuenitnos: fonguinem fondens, redemit no.s a
m or te refiirgens,innouauit & viuificauit nos:perpetua no-
bifeum habiratione defendit nos , (juique afeenfurus ad
patrem, ait nobis: Ecce egovobifcumfitm omnibus diebus vffcad
confummationem feculi. Sed nos debemus cdnfiderare fi na-
bicaculum eius mmus. Ipfe enim dixitt Si quit diligitme fer-
moncm meumferuabit: & pater meus diliget eum > & adem ve-
niemus, & manfioneaptid eumfactemus. In qiiibus verbis aperte
innuitur, eum effici poffe tabernaculum Dei, qui feruar
ueritfenhonéDei. Et quisëfthiefermo, nifiille qui prin-
cipaliter de dile«ftione loquens,omnia prijcepta concludit,
quia in fola dile&ione tota lex pendêt & prophets ? De
qua etiam pet Apoftolum dicitur icharitas Dei diffufaeft in
cor dab us no fir is perfpintum fanólÜ, qui datus eft nobis. Qjp enim
hac dile&ione plenus non eft, quomodo habitaculum Dei
fieri poteft? Et cerce Iohannes in epiftola fua ditit:I%usdilc-
ttioeft:& quimanetin dilettionc, inDeo manet, &Deusineo.
Quis eft autem qui non manet in hac dile&ione, nifi qui
amorem Dei in amorem comutat feculi ? Vnde 8c per eu n-
dèm I o hannem dicitur: Si quis diligtt inundumynon eft char it as*
patris in eo:quiaomnequod inmtindo eft,concupiftentiacarniseft,
& concupifcentiaoculorum,&fuperbia vita: qua non eft expatre,
fed ex mundoeft.Bene aucem dë ele&is fiibditur,Ef ipfipopulus
eius erunty&ipfe Deus cum eis erit Deus eorum »fubaudis, qui
>rius alterius fuerant populus, quem etiam pro Deo habe-1
oant, gratuita benignicate populüs Dei fieri meruerunc.Et
cuius antea fuerant populus^ nifi feculi huius? De cuius f. ir
licet populo Apoftolus loquitur, dicens: Multi enim ambu-'
lant quosfepe dicebam vobis, nuné autem&flens dico,inimicos cruets
C brtfti, quorum Deus venter & gloria in confuftone eorum, qui
terrenafapiusit. Quid autem ó beate Paule iam de talibus-
populis Dei efife&is ? Noft a autem, inquit, conuerfatio in talis
ffï.Huic fententiae Pfolmifta-concinit, dicens: Eripe me & libera
me de aquis multis,& de manu filiorum alienorum:quorum os
locutumeftvanitatem, & dexter a eorum dexter a iniquitdtir.qUo-
rum filtj ficut nouella plantationis,ftabilitid iuuentutefuaifiha eorum
compofita ,circumomata vtfimilitudo templi:promptuaria
eorum plena, eruftantia ex hoc in illud: oues eorumfectofa, aburr
dantes in ttimrtbus fuis, boues eorum craffa: non eft ruina maceria,
neque tranfitus, neque clamor in plateis eorum: beatum dixerunt
populum cui hoc fum.Tanquam diceret: Taliaamarites, talia
qusrcntes , ac per hoc Deum habitatorem nonhabentes,
talia pro tulerunt loqiientes, id eft, tales beatöS dixerunt.
Quid autem gens fon&a, populus acquifitionis adheèc fe-
ipondeat, innotefeit dicens: Beam populus cuius Aft Domintu.
Deus eorum. Sciendum veto nobis eft, quia hoc habitaculum
Dei, hsec ciuitas Dei h®c fponfo Dei, nunc qiiiderrt in
hac Deregrinatione fit noua habitatioDei:ex quo per huius
feculi tempus ,deiuper gratia Deiveniente,per laüacrum
regenetationis in fpiritu fon&o de cailis miflbj, filbinde
ciues eius accrefcunt. Sed in vltimo iudicip. Dei,quod
fiet per eius filium ïefiim Chriftum.tanta eius & rani noua
de Dei munerè claritas ap parebit,vt nulla rerUaneatit vefti-
I gia vetuftatis, nec vitra am 1’dicat, ïnuettrÂtti inter àmüèl ini-
micos meos : quandoquidem 8c anims ad incoifimutà^
bilitatem,& corpora ad incorruptionein & immortaiita-
rem noua ex vetere corruptioneac immortalitate tranfi-
bunt. Vnde 8c autor huius reuelationis eum defeenfionent
eius quæ ijunc fit de cælo , atque imiouafipnem circunfpi-
ceret quæefficiturhabitatio Dei, repente oculps mentis
ad finem refletftens,quæ fit eius maxima renouatio ad fucu-
ra, innotuit dicens:
Et abßer get Deus omnem laebrymam ab ocitlis eorum,
& mors vitra non erit,nea^ luttui, neque clamor,néquè
dolor erit vitra,qua prima abïerutit. Et dixit quißdebat
in throno : Eccê noua facio omhta. ,
f Quæ fcilicet riô huic, fedfutüræ Vitæ cerium eft epuehi-
XCi Nunc enim in hac vita quanto quifque fuerit Jan&ior,
fomftisq; defiderijs plenior, tanto eft eius in oratione fietUs
huberior. Hinc enim dicitur. : Euer tim mihi lachrymameapa-
nes dieac nolle, dum duiturmibi quottdie, vbi eft Deus tints ? Et illud,
Lauabe per fingulas nodes lectum mewn,lachtymis meis.flora-
turnmeurigabo : &-, Ca igaueruntoculimetafletu, &,Beatiqui
lugent,quoniä ipfi confia bunt «r. Illic verp dicitur: Quiefcatvox
■ tua aploratu,&ocult tut a Uchymis.LiUet aucëiptueri,qd fir q
omne lachrymam ipiritus (antftus ab oculis fandoru dicat
abftergi, cum fufficerepotuifler, fi diceret, abftergec Deus
oculos eoruà lachry mi s :ficut & Pfolmifta fimplici ter dicit,
Liberabit anima me am de morte,oculos meos a lacbrymis.Sciédü.
vero quiadiuecfçfuntqualitates lachrymarü,quibus in hac
vita amiguntur eLeâri : 8c ideirco in futurum fugatis dolori-
bus omnis lachi yn^a, multiplex videlicet, ab oculis eoruht
dicitur abftergi. Aliquando enim propter timoré tormen-
tôrü, aliquando propter amore vifionis Dei, ac propterfo-
pernoru ciuium confortia.atq; erongatam fiiam peregrina-
tioné, qua nunc militant inter adueifa:aliquando jppter errata
fua & aliorü,ele&i lachrymas fundunt.Se^iâtuncom-
nis lachryma ab eorum oculis abftei gitur, quia & à timoré
fopplicij alieni, 6c Deo fondi sq; ciuibus cö i undli,atq; à pe-
regrinatione vitæ pfentis edudi,afuis quoq; erratibus exu-
d , & à malorum cöpafiione extranei, incöinutabili læcitia
perfruentur. Bene aurem fubditur,^ mors vitra non erit:ae fi
diceretur,In eleâis veianimæ vel carnis.Neque ludus.ille^
fcilicet multiplex,quo nuncaflligunturijdem eledi.Quod
vero addirar,Ne^ clamorfubtilius pertraftandu eft. Güdis na»
que vera feietibus liquet, quia ad hoc pripius homo in pa-
radifo pofitus fuerat,vt fi in creatoris foi obedientia vincu-
lis fe charitatis aftringeret,ad cæleftem angelomm pâtnam
quandoq; fine catnis mo*r te tranfirc t : fic autem immortalis
eft conditus, vt fi peccaret,& mod poflet:& fic mortalis eft.
con dit us, vt fi non peccarer.etiam non mori p offer, atq; ex
merito liberiarbitrij beatitudinem illiusreditudinis atcin-
geret* in qua vel peccare vel îpoq no poller. Vbi igitur poft
redemptionis tempus carnis morte in terpofica eledi tran-
fount, illicproculdubio parentesprimiifi inconditionis
fuæ ftatu petftitilfent, etiam fine morte corporis transfer-*
ri pQtuilicnt : ibi in magna quiete iam viuerent, nec poft
peccâtiim refiftente carne fpiritui, claraorem pugnæ toléraient.
Poft peccatUm namq; homo quail damans laborac,
qüi contentions catnis ^priærépugnas portat^Sed quietis
filentiilm homo inuenit ; cum c6 tra hoftem foum liberum
voluntatis arbitdumacçepit. Cui quia foa iponte fiiccu-
buit, mox tic fe quod contra« perftreperet iniienit, mox
in certamine infirmitatis tumulcus inuenit. Êtquanquam
ill pacis filentio ab àutorè fuerat conditus , hofti tamen
Iponte fubftrat u s, clamore m de pugha toierauit. Ipfo enim
carhis fuggeftio, quafi quidam clamor eft contra quietem
mentis,quam ante trânlgreffionem hdmp üôn fenfitjquià
nimirum^uod de infirmitate polfet tolerare, non habuit
Poftqiiam vero felppnce hofti fiibdidit,adftridus culpæ
(ùæ vinculis, in quibufdâm ef nolells ferliit: & ckm ôrês in
metepatitur, cumcato fpiritui reludatur. An nô denotes
iuÇrinfeçils aùdiebat ,qui prâuè coda le legis vérbatolëra-
bat, dicens: Video allant legem ïn'membr is mets-, repugHantèm
legt mentis meà, & câpttuum mit ducenténi in legepeccati, qua
en in mtmbris mcûf Qid videlicet clâtnôt etfi ad momentum
compelcituf1, cüm eledödliü rtiéns in cotémpktione
. tapitürt
èfalm.6 .
Èptlm. 41.
Pfitlm. 6.
Matth.f.
ltre.ji.
F
Pfdm. ii4;