A
Rom.I.
i . lohan.i
B
r/4.n.
Sapient. 7.
lohan. to.
c
Apoc. 4.
Aptcal. 15.
i.Cor.i.
D
ï.Çor.io.
'nbrofà Àiïsberti
fidelifeus tëftei^,diccns:Gr<^Totó &paxa Deo patre nofir0
& domino lefts Cbrifto. Et idem Iöhannes in epiftola fins
S itv o b ifc um , ait,£rJtfM, mifericordu&Deo patre & lefts Ghrifio
filio pktris. Sed neque quia de fblo patre & filio Paulus &
Iohannes in epiftolis mis teftimoniumpsrhibent, quod
érariaréf homiftibus trlWant, proptereaab ipfius muneris
Ëirgitate fpirituflariókus alieriandus putabittir;cum, prar-
mifiafibi perfona, k feptem fpiriri bus in hac Apocalypfi
gratia fidelibusperhibecuurlaugiri. Reftatergo,vt vbifo-
lam filiiperfonam credentibus gratiam tribuere legentes
audiuimus, fimul in ipfa idarione patrem & fpiritumfan-
£tum intelligamufc/SimiJiier aucemybi filium & fpiritum-
ifariófc}im,confequenter &patrem: & vbi pattern & filium,
indubitater accipiarims fpiritumfahdfcum.Sed cum fit vrius
idemque fpiritus pattis & filihvna in trinirate perfona, cür
Iohannes feptem (piritusih hac reuelatione introducitvni-
fi quia vnius.eiufciemque fpiritus feptenariam opèrati'o-
hem,per feptüpiatn fpjritusappcHationem infinuare cüra-
uit ? Hinceft quod propheta cumyuum fpiritum D'oinini
baptifmalauat. Ialhverdfi quaerin\us,cur perfona fil'd in
dationegratiae iterato ponatur,facile nobis occuiut, quia
idem parris vnigenitus,primus & nouiflimus eft ; & Dt us
fcilicet ante fecula, & homo in fine feculorum. Et idcirco
incuicafido nomen eius iteratur,acfi apertius diceretur:Et
A'diuinitate filii,&afeptiformi fpiritu,atqueab hu mandate
prseditSti filii,qui eft & qui erat & qui ventüruseft,gratia
vobis & pax. De quo & fubditun . .
g u t eft tejlis fidelis yfrimogtnituS mortuorum, &
p in ceps regum terrk.
Ealocutionis regula,quam fopra pr^mifimu s, folu s h oc
ioco filius teftis vocatjir hdélis,éüm Sc pater & fpirittiflan-
&us fimul teftimonium fidele pérhibeant de iplis, ficut
feriptum eft: Tres font qu> teftimoniutfi dantin ulo: pater, ver-
bum & Jpiritufian:tus:&h'ttresvnuniftint. Sciendumautem,
quia ficqt hi tres vnumiunt,fic horüm teftimoliium y-
numeffe cognofcitur,q$mquam alterius teftimonio alter
infinuetur.Nain cum patèrpéfhibeatde filio, quod fit vica
_ . . V A ___n« mÆ)Uf£//îduoniam Requiefcèt Jptritus Domini fuper eum : repente in vno fepi noceitteitimonium Dpi
inttoÀnçit,ScoXt.Spiritlufaptentu&intelleRus,finritus confi-_
lij ftfortitudinis,fiifitusfckntia& pietatis,&repl tbit eumfiiri-
tus timorisDomini. Hinceft etiam quod cumidem fpirituS;
Peilegaiiter.infinuetur ynicus vel lirajjex » <:ontinuo
hibecu r haultimodus vel multiplex, ficut fe diuérfitas tras-
lationum habet.Simplex,vtique fingularis proprietate na-
tut^mulfiple^Yerpjdiftributione gratiarum. Quiq; cum
fit patriàc filio cdnfiibftancialis arq; coaeteraus, fedeatq; in
throno cum illis, in conlpéûuthroni folus perhibetur vei
ea locutionis régula, quâ de gratia donationis fiipra iam
dixi mus,vt fcilicet fimul tota trinitas fedens in throno, to-
taintelligatur confiftens in confpedtu throni,id eft, in cô-
fpedtu ecclefiæ in metnoria fânétorum,quatenus & ecçle-
fiae præfidediP, &appareat ecclcfi*. Vel quia principaliter ^
eidem lpirituifan«3:oremiffio peccatotum affignatur,ficut 1 ine pater,
Dominus ?d‘Apoftolos &dxxAcapefiiritmfan£tum. Qtto- 1 1
runt remiferitispeccata, remittuntureis. Et nequaquam alibi
tempore baptifmaris, nifi in confpeilu ecclefix repèritur..
Multi fiquidera hæretiçprum, tempore caeleftjj renoua-
tionis extra ecclefiafo huncfevèl dare vel accipere piltant :
fed audiant,quia alibinec datur nec accipitur,nifi vbi eftin
confpedu fcilicet eccldfiæ,quæ thronus Dei eft.Hinclon^.
geinferiusinhacApocalyplipet Iohannem dicitur:Septe
Iampades ardentes ante tbronum,quafuntfeptemjpmtus Dei. Ef.
inçonjpectu fedu tanquam mare vitreumHacetgo veniauthç-
retici, vbi feptiformis fpiritus accendlt Sc illuftrat, quos
vnda baptifmaris lauat. C^iiae'tfi foris pofiunt habere ma-,
re,non tamen in vitrum concretum, fed fluidum : nec laip *
padarum incendia velfulgorem,fedfrigus ac tenebraspof-
fiint habere. Hincinlpfa hac reuelaripnc adfiuc inferius
autpVeiusatteftatur.dfcens : Vidieos. quivicerunt befiiam dr
imaginent eius,liantes fuper marevitreum, igni permixtum,. Hoc
nanque.eft fupermare vitreum igni permixtum ftare,quod
eft,^eïhrônurh vel fèdem feptem lampades ardere, ac
maté vftreumeffe. Quodfi dubitant,vfrum ecclefia pet
tfironurayel fedem, baprifmum.vero per mate figuretur,
audiantad Vtraque quid fan£tæ paginæ refpondcant. Scri-
ptum quippe eft: Anima iufiifidesfapientia. PaUltis qupque
aitpbrifium pet vktutein <gr Dipfapjtntiam.Eçce in his m^ii -
fefte declaratur, quia feqes fapientiæ font fan&orumani-
m%, fiipientia.aut;em Çhrift«fs. Quod autem mare bapti-
fmumaefighet,idem egregius praedicatprinfinuat,dicens:
Patresnoflriomncsfubnui efiicrunt, & omnesmare tranfiermt■
^omnesinMojfe. iapti^atifunt innube & in mari. Ergo^fvt
^éïurn effâad ecçlpije baptifmum çpnueniant hæretici, in
i more lampadarum sir-
- detain cuius mcdip âgnus cum feptem cornibus feptemq;
iocùlisrefidens,eandem roborat, eandemque illuminât:
| quæqne fuper mare vitreum igni petmùçni m ftate perh i-;
tejumoniuih De maïusejb.tyionizm hoc eftteftimonium Dei
quodmaiuseft,quia téltificatus eft de filio fiio, mittens
eum feluatorem mundi fuper térrath. Arquepoft pauca: £f
fjocefi ufiirnonium,quoniam yttam aternam dédit nobis D m , &
bac vita in filio eft■ Oui habetfitium,habet vit am : qui non habetfi-
liwn, vitam non baber. Ibi fe pàritetincelligi voluit vitâ æter-
ham,qui ex fe genuit vitam'fibi coæternàm. Cui etiam ipfà
fùà vita quae films eft alibi didtiHaceft vita aterna, vt cogno-
fcanttefolumverumûeum.&quemmififtilefum Chriftum. Ibi
etiam confequehter& fpiritumfanôlum, quiôc ipfe patris
& filii vita elide quo feriptum legimus : Spiritus eft quivitti-
jÎMf.Cum autem filius de patte teftatur, dicens : Sic dilexit
Deus hune mundum,vtfilium fuum ynigenitum daret:yt emnis
qui credit irieumjiopereat,fed babeat vitam aternam: ibi fe panter
hoc ipfum feciffe tacitus innuit, qui alibi ait t Sicut nouit
tne pater ,& ego agnofeo patrem, & arum am meant ponopro oui-
bus wMf.Dequo etiam per Paulum dicitur: Ambulate tndile-
üione,ficut & Chrftus dilexit nos, ér tradidit femetipfum prono-
bis oblationem & hoftiam Deo in odorem fuàuitatis. Et rurfum:
Qui dilexit me,tût r & tradiditfemetipfum pro me. Ibi et iam co-
fequenter& fpiritumfàndum hoc fecum feciife,ànobis
feiri voluit,quia ita Apoftolum Paulum dicere docüit '. Si
fanguis bircqrum out ta urorum & cinis vit nia afperfus,inquin.it os
fancltficat ad emundationem carhïsiquanto magisÊgiguts C hr fis,
qui per Jptriiumjânâum femetipfum obtulit imnmulàtum Deo,
emundauk confcientigmnoftram a b operibtu mortuis, ad eruien-
AumDeovïuentt ? Çumvero idem filius dé fpirîtufânéto te-
ftimonium perhibeat,dicens:C«?« venerit illç, arguet rnundii
depeccato, & de uiftitia,&de /«rfirw.ibi fe pariter intelligi voluit,
qui alibicarnalibus propinquis, fibique needumere-
lohttn. 6.
lohm.].
den tibus,ait:Nfl«/>off/? mundus odijfe vos, me autem o it: quia
ego teftimoW’um pcrhibeodei!lo,quia opera eius mala fitnrûbi ct-
iam cçnfequenter & patrem,ficut Pfilmiftaex perfona ec-
clefiæ i de m dici t: Apparuerunt fontes aquarunu & reueUta funt
fundamenta orbis terraab increpstiônetua Domine. Vtautem
hoede patre dixifle oftendéret,adiëcic de eo & ait : MÏJiti'e
fummo,& accepit me.Ac fi eledorum ecclefiadicat: Pater v-
nicum filium à fomma beati tudine ad (iifcipiendas noftras
miferias miifit.nofqueçum illo tanquam vnUm hominem,
tanquam vnuriî corpus, tanquanvvnatn perforiam,de'imis
ad futnmaeuéxit. Sed & cum fjfiritfiflàn&us de filio tefti-
monium dicit quod fit veritas,ficut foriptum éft: Spiritus eft
qui te(lificatur,quoniam Ohriftiu eft veritas : ibi feparicér Con-
fempiternam charitatem oftendit.de quo per eundemfi-
lium A poftólisdicitur: Cum venerit paraclitus, quern ego mit-
tant vobis à patrefpiritum veritatis, qui a patre pfocedit.*Ibi et-
iam confequenter & patrem; de quo veritas ex eo genita j
ineuangelioludæis dicit : Ameipfo non veni, fed eft vertu qui
mifitme. Poteftéit hocloco, inhohiine alïumptohlinsfpe-
craliter’dieitçftisfidelisndeo fcilicet, quia pro,teftimoniü
Pfdm. M
ibid.
betur,acde be ftia eiu (que i magi nett iu mp hare. A ttendant; i veritatis, v(que ad mortem perUerrit carnisiNam je ütri om-
fàlpi>^er,quiamarefiiiidum,qupdigiûs^lorein yitrum l nifeleiftorumecclefiainfené'lisprçdicatoribusteftimônifi
muuttfecphuèr^tur, non colubas ftabflesjeddfo*
Chrifto>illi tfi principaliter dicütür martyres,
uçs^paergit n,.vencq doétrinæfiûétuant, quos êxpaçhibeacde
u ir,f— .J v eIqpfroGhiifti teftimoniomottéptulcrintcorpofis;In eo-Ä-|^w«
tra fen<ftameccfofiamfine charitate fpiritus hærctioorum 1 go jChnft’ mittyt fidelis'exritfoqûo veritatis teftimonio fe dKcndfc
mém. j.
u ld m t c
ïn Àpocalypfim > Liber Primtis.
fepatrÄh Vpum eue confir mans, feque non àfeipfo ,feaâ
patreefie> ^iritum vero fan^um à patre & à feefle teftifi-
cans,Vfqhe ad pâfiionem crucisjieruenit. Dequo&Tubdi-
tur: [Primogenitus mortuorum.^Wott prôpter tninuSintelli-
gentes âperire, quæ fitratio, qua Ghriftus primögehitus
mortuorafoVQéctur. Primus etériim homo qulfcx limo
terrç plafmatusin animam.viuehtém,àdlucerriiüftitiçprô-
ceffit,qûàfi.ex vtero matjis yiuüs eftprocreatus. Idem Verb
quia mandata vitæ deferens, adiniquitàtistehebràsdeuo-
lutus efbaccepta mortis fenfceria »ttirfiim în matrisvuluam
mormus repedauit,ficut ei di&um t&:TirrÀes, & ïn terram
ibis. Açfi P* verbis dicèrètur : QuiaeX vtero matris ad
vitam prodiens j mandata Vitæ dèferuifti i eandem répétés
vuluam de qua éxifti. în cuius Videlicet généré , quöd nos
fumus.intantüm hæc fenteritia graflàri videcur,^tautor v t
tasad nos vehiensj'carnemque exnobisiùfeipiens, morerè-
tur.-atque ijti vtero hiatris quo peccatores Fratres eius fepul-
ti iac«nt, & i^fe fine péccaço moiluus injgrederetur. Sed
quia refürrëéliônem fuam n'eqùaquam in mundi diftulitfi-
lieiris quideui^a morte poft tridmim refurrexitl noftram
auteWi ih fine feculi futuram referuaüit, terræ vuluam i n a>
terrtüm viéluriis primus aperuit : & ideo primogenitus
mortuorum appellari debüit. Quanquam enim alii ante
eum à tnortûb refiirrexerint, nullus tamen eorutn primo -
genitus dicipötuit mortuorum : quia furreierunt in *ter-
nuniyi<ftuii, fed iterum morituri. Reâc enim quilibet eo-
rum primogenitus mprtuprüm vocaretur, fi ex morte ad
vitam rediens, .non moreretur. At quia poft receptam vitam
ex mortUisvitèrum mprtuus eft, quafi non refutrexiffe
vel vixilfe cpmputandus eft. Ille ergo.primogenitus mor-
tuoruin iurc yocatur , qui.ficrefurrexit à mortuis, vt vitra
non mofetetur. Iam enimiUe in «ternum viâurus,ex vtero
terræ aiuus proceffit : fedomnes adhuc fratreseius in ipfo
teguhtuc funere mörtis, quandoque tarnen & ipfiprocre-
andi , ficut dé illis primogenitus éorum dixit : Veniet bora;
quandobiqui in monument isfunt,aud%tntvoimfilij Dei, &pro- 1
cedent. Poteft autem ex alia ration«, idem dpmin«s primp-
génitus mortuorum vocari. Omnes itaquequi praîfenris
vit^fVoluptates non appecoeit,'Viriprum quoqueillecebras
FunditÜs iri fe ;gladio præcepti iugulant, reâe mortui âp-
pgnantur. Qmbus per Paulüni dicitur : Mortuieftis, & vita
veftra abfçondita eft cum Çhrifto in beo. Et rutfù m fàbfecroyos
per mifericordiam Dei, vt exbibeatis corpora veftra hoftiam viuen-
tem,fanttam,Deoplacentem. Quorum fcilicet primogenitus
digne vocatur fs qui fingulari ter ex parre natus .mirab iliter
ex virgine procreatus, mortificationem vitæ carnalis prin-
cipàliterin femetipfo monftrauit : arque exemplum pofte^ .
rispræbens.multosfibimundoroofcuos.pcrmatrèrngiW
riarh fratres in regrium adoptauit:de qnibus pfàlmiftæyôcè
ad patrem loquitur, dicens : Narrabo nomentuum fratribüi
meis.Qc quibiis etiam per feméripfuin in euangelio,Màriæ
dicixiVadeqdfratres meos, &djc eis. De quo adhuc aprefub-
iungitur: [fit primeps regum forrf.jC^id itaque per reges ter-
iæ,aifi'omnes<ele<fti defignanturrQuid bene reges vocan.
tur,qùia nequaquam vitiorurntyrannidem infeconfurge-
repermittunt,fedeisiurepotcftatisdpminantur.Dumque
modô lùxiTiæ àppetitum frénant,~modo æftum auariciæ
tempérant, modogloriam élationisinclinaut, modo fug-
geftipiies liuoris ^pbriiunt, modo ignem furoris exrin-
gutïnt,quafi fuper fiibieâam terram lege yirtutis regnant.
PofluU|per regesterrx, fpeciahter(àn<5fci prædicatoresin-
telligi : qui dum.parnâlium corda çenfura vigoris à prauita-
tereftringunt, fuper rertàm yt regèsirnperant. Cæterum
fpiritalibus viris reâe viuenribus , i'eâeque ad viam Dei
ingredientibus non réges, fed fbetos fe elle recognofeunt.
Hinc eftquod Petrus a Chrifto rex teiTæ conftitunis, cum
auaritiæ ftudentes atque fpiritufanélo mentientes, Ana-
ntâtn reperilfèt & Sapphiram, ilicô vitam eorum gladio
Yerbi peremit. At vero cum qubfdam in ecclefia Dei iu-
ftitiæ vigorem tenere confpicéret , -. àc nequaquam à re&o
tramitedeuiare, ftatimlocium fe eorum recognouit, dicens
: Deprecor vos feniores Confenior & teftis reuetatiotiisgloria
fpcios,p.ifçite eues Dei qui/ùntinÿabis.blifsc Paulus & ipfema-
gousrcxterræ, cum pro cerrena gloriàdifeepeantes diuivibr
ans,mf nàtus eft dicens\QuidvitltisJinvirga vent am ad vos,
An in charitate ? Inter quos etiam fornicatorem reperiensj
fpirituitradiditfàthanæ,ipfein fpiritu præfens. ÇumVero
inter fpititales naturæ ftué iura fer uantes jiedeque viuen tes
le efTe deprehendit, nonfolumfociumfeillorum arbitra-
tus eft, verume tiam minimum lûdiç&WidicensiFdStifumus
paruu li in medio veftrum. Et iterum : N osftruos veftroiper c hn-
fium. S ciend um au tem quia prædicatore s ecclefiæ,ita eriairi
ipfis carnalibus dominari appetunt , quatenus & com-
pafilonem naturæ., & vitiis reélitudinem exhibfeant. Sic 1
quippç contra delinquentes zelo vltionis accenduntur, vt
tamen manfuétudinis limitem vlcifeendo han fegtedian -
tur.Sicque fe fuperiores illis quipriefont,per difeiplinæ vi- J
gorem exrerius oftetidunt, vt tamen femper æquales vel
etiam lùperipres, permanfuetudinisfpiritumintusatten-
dant;Quod videlicetagere minime poflènt /hifî æqualita-
ten) naturæ in hominibus confiderârent. Magni etenim
imineris eft,fepietipfam hpminem attendete,qùod éftiO*- J
rimes nanque homines natuta æquales genuit, heceft Vila
diftantiainternatiuitatemregis & militis* înterdomini &•
ferui, Inter diuitis & pauperis, Sithiil eténim cuhâi vno
more exorti,vniiispeccati traduce datntiatf »'fimulqUe ora-
hes vno lànguine Chrifti redefnpti,.vho precio toitiparati,
Vno baptifmate munda ri, vna fide iuftificatr;vfta gfatiapræ-
uenti arque afl'um pci, vno funt cælefti pane tiütriti. Reftat
ergo vt cum delinquentem proximum cûnfpicimus . mentis
iJrhtf.t. ;
t.cw.4. ;
oculos ad nofmetipfos reducere cUremüs:v t dum nos fi-
militerautlapfbs , autlabipofle cognofeimus, nifi gratia
DcrpræueniamutjfiqeumaroemuSjVtnéscorrigarnusifci-
entesproculdpbfotiuia & ipfi,cum peccatores eflemus^d
, Chrifto diledifufous-. Hiiic Çtiàin ipfe publican or um 6c
merctricu’r.ikmîcusappellatus'éft. ‘ Sietgoiinpii quodye-
tum eftjdileâi fumus:fiupereftvvt èo modo impieagentèm
proximum odire cutemus,qu.o nos confiât d ^omino odio
nabîtPSjdfim impiielfeinus. De quo etiam aptenpnéfe-
quitur; ; \ y.
g u i dilexit m s , & fa it' nos àpeccatùnojlrùinfin-
guinefuo*
Quo etiam amoreDei filius dilexerit nos,paftîones illius
indicant, quàs.in homine àflumptp pertulit pro pobis. De
hâc dileûiqne pér Apoftolu m fidelibùs dicitur: dfjriftus di~
lexit ecçlefiarht&ftipfùm dédit pro ea. Aç de ipfoi qüiddeXit
me, ait,, & tradiditftmetipfumpro me. A d inftar hui us <jile-
âionis infirmandos fideles monet > cum diCif : Ambulate in
dikftioné,fictit &• Chriftus dilexit nos, & tradiditfemetipfum pro
nobis oblationem & hoftiam Deo in odorem fuauitatis.O li confi-
derare poflemus , qui dilexit & quales dilexit : vtique pfil-
cher fcedos,pius iippios,fine peccato pcccator<?s.Sed nun-
quid nos quales éramus. talcs dilexitTA bfitfed quales ipfo
amorenos fecit. 'Vnde ôc procinus fubditur : [ Etlauitnosa
peccatis mftrisinfanguinefuo.^hihe t itaque hæçpie confi derate.
Sed tarn ine'ftabile pietatis opus »- non fùmdthümana
mens æftimare : quanco minus os vél lingua pronunciare?
O amor ineffabilis, amorinattitigibilis, amor incomprc-
henfibili$,quis te qua.mlibet amatori^iidiffimus, y tes appréhendât
î qUis te digne capiàt ? Vt enim Apo ftolus dibit,
vtxpro iuftoqms moritur. Chriftus autenifocundüm remplis
pre^mpiis mortuusell. SedquoFrtiélu î V t quid bccifùs
çftfAu di-:J|Ef lautt nosàÆcaiis noftwinjanguinefuo. ] Quo
aut.emprdinein fanguine fuonoslauerit,Apoftolusindi-
ca t, d ice ns :Qutc u tique baptizAtifu mus in Çhrifto lefts, in morte
ipfius baptizAtifumus. Ecce principalis ablutio peccatorum,
ecce candidatip vniueifalis ecdefiæ. Hinc iam munda,
hinc iam fine macula, indumentum Chriftiefficitur, ipfo
eximio prædicatote atteftante, qui ait : Vtexhiberetfibi ipfe
gloriofamecclefiam nonhabentem maculant aut rugam, aut ali-
quid eiufmodi. Sed inter hæc ftudendum eft nobis ^ ne fernel
ablu ri per fanguinem Chrifti, iterum inquinemur fordibus
feculi. Inhacdeniqneablurione,paélumeum diabolo fe-
cimus, vt eum cum operibus fimul depompis eius r^nun-
ciauimus, iîleâi dèprehendimur : ^uod abiutiperbapriP
mum tuimus , nihil nobis profiiiflc feiamus. De talibus
^ o ^ j quippediciJapoftolusPetrus rSt refugmteicoinquinattones
*l°rcl»c contra fe inüeniflet Corinthios, Iceptrum regni fui | mundi m cognitioncmdomini &faluatorislefts Cbrtfti, bis rurfius
sap.7. ;
Biblioth.yet.Pat.Tom.p.Pars z. > ! ; u . . D d 3 impliciti
Matth.lt. \
Lhc.-j . '
Eph.f.
G-lia z . .
oe i l
i n
tfh.s.