A diuinaclc mentia euafiftè videatur> & iam ei acerrioee con-
Pfal. i o . '
XXII.
I N T,
* LeiHorii.
Rbsp.
B
C
ü
trito cordé, pcèniteriri, & cpnfitenti mifericors Doiriinus
peccatum dimiferat : fed quia iufiusefi, & iufiitiam diligit,
quod Rex ab eo ad fcelera vlcifcenda conftitutus egerat
fcelërate, digne ar què iuftiffime vindicauit. j
Ó&auo capituló nobis referibite, vlrurti fequendumfit
quod quidam dicüht,qùofdaiii docere Epifcopos, vtfibi
cónfellis vins vel fçeminis debeant patrocinium defenfio-
nis impendere,ne quifquam huiufmodi perfonasad iudicium
Reipubficæ audeatprocriminibus vnde eiscohielfiè
f uerant,etiamfimultisnotafiint,prouócare. Etfilè non
ex confènfii propter eo.nririentiam, fed propter difÏÏdium
aliquod fe parafe volueriht,veI eorum fragili‘tari,fi féparati
fè continererièquiéririt,yel rëconciliari.nGluerint.auëtori-
tate fua polie confùlere, diccntesquiatecrèta confeiïione
ad Eccleïïafticam confùgerint pje'tatëm, ficut BofoniS millier
fubtatitomoderaminedebeatüimpeniere^quatenus f i quifunis '
publicis impticati fait,à nobis non videantur in'tufie dtfindi, ne o-
pin one maleagintitm ex indifcreta defenfionis aitfu in nos vllo
modo trdhsferamus fed quantufn decet, Ècilefiam adhionen-
do , verbum int&cefsiom adlribendo, quibus valet is fuccurrite,
vt&iüis opem fératis, & opinionem fanâa Ecclefia non inqui-
hetû.
Sed & de his qui.ad fèpta Ecclefiæ , & etiam ad ipfa fa-
craria confùgerint fânduarii-, ad Ioannem Epifcopum Ça-
ralitanaî ciüitatis feribiti Siquis (inquifcns )4 e quibus efi qua-
ftio , in Ecclifiam fortaffe refugefmt, ita debet caufa difponi,
Vtnec ipfi violcntïampat tant ur,nec hi quidicuntur opprefsi, damna
fufttneaht. Cura ergo veftra f i t , vt eis facramento , ab his
quorum inter efi, deferuandaiege &iufiitid promittatur, &per
omnia comihbneantut exire at que fhorum aftuum redder e ratio-
wewnEtirtlibto primo capitulomnrdominiKarôli, & Hlu-
douuici Àuguftorum : Si quit ad Ecclefiam u nfugium fecerit,
inairio ipfius Ecclefiapàcc^babeat, neefit et neceffe Ecchfiam
ihgredi, & nullüs eum inde per vim abfirahere pu:fit mat, je J. li-
ceat ei confiteri quod fecit i & inde per manus bonorum homi-
num addifiÿfsionem inpuolicoproducatur. Et m Conciiio A u-
relianenfi cap. î,. Ifè homicidis, adulteris, &furibus -, fit ad Eç-
cleftam confùgerint, feriptuitteft, vt ficut in Ecclcfiafticif caho-
nibus, & Romana legis decret is confiitutum efi, Ecclefia attys>
vel domo Èpifeopi eos non liceat abfirahï; fed datis fierdm émis
aede morte, debilitate, de omni pcenarumgenere,tiè vtolentiam
ante legalem fatlsfaâtonem patiantur, ab Ecclefia e'xcant ,itavt
ei cui reus fuèrit cnmnofus de fttisfaclione conueniat. Et in
tertio capitule ; Si cuiufquam fimus ad Ecclefiam cûnfugerit
pro qualibët Culp#, accepto Sacramento dé impunitate ad feruiti-
um Domini fuiredfie cogatur : ijuifipofi datumfactamentum redire
de qua in Synôdo apùd * Lepchorum çiuicatem habita
fuimus cuminterpèllatiöne comrtioniti,& ideo ab aliis
quara àb Epifçopis,quibus confeffie taies perfonæfuerant*
non debeant iudicari.
Hoc quam abfurdüm fit,quilibet fènfàtus,licet igftoret
legesÈcclefiæ, recognofcit : quia vt beatus Gregorius ?d
Leontium Exconfùlem fèribitj Debet(m<\mcns)gloriavefirâ
theniïmffe, quia nunquam me as Epifiotaspro commendatiohè âli-
cuius acte pit, nifi vtproteiïionem véftràmfauente iufiitiapŸaftà-
reiü: quid turpe efi defenders, quod prim non confiiterft iûftum
ejfe. Ego quid'em hommespropter iuflitiam diligo, non aut-cm iufii-
tiampropter hommes poftpono. Sicutenim * vtfùpra beatlim
docuifle A mbrofîunifcripfimus non minus quam ante dc-
cein teftes padum poteft firmari cdniugiiiièd & ipfum
nomennuptiæquodfingularitafecaret, plupfrnortun ex-i
petere monftrat debere notitiaml. & qüôd publice con-
iuridumeft,in àrigulô fèparari non poteft. Et defected
confeffione>quatii publicari non licet, coniugiumlegibus
Chriftianis te publicis coniügatum ajb«odem coniugii iu-
go diflblui non poteft, neque taie côncludium ad Eccle-
iiailicain pie tatem dici debet conf ugiùm..
Vnde fi nolle quifcuiiique d’enderat quid audoritaS
Ecclefiaftica de ad fè, vt ad matris firium, confugientibus
moderate décernât .fùggerimuSjVtinteralia curiofus, vel
qüilibet ftudiofùs beau Grëgoriireuoluat Epiftolas, in
quibüS multotiês,iramD quotiens conuenientiaie joci ob-
tulerit,fîuead Imperatores, vel ad quafeumque perfonas
pro omnibus ad Ce confugientibus pëtens,litteris fuisfem-
periniezaivfalua àquitate yelfalua ratione,fine confiante iufii-
tia,auî caufa iudiciali termino diffinita,fine jacerdotali ihüldiay
.Ez,V t eleftorum cum parte altera neceffe efifubire iudicitfiiV) Et,
Vf Veritas côgnofci & quod àquitatis or dó fuafirtl, valent diffinirr,
Et, Vtmorà cejfante ad eleclorum accédere quifque compeüatur
indicium-, fie, Qutcquid vêtit at e cognita facrofanttis Euangeliis
fuerïtftatutum, ita ad effeftum exècùtionis omnimodts per duc a-
f«r:Etj Ouicquïdfuadente iufiitia vifumfuerit,firipto décerna-
f«r: Et, Vtinnullo contra legesautratlonem quispatiatûr aliquà
modo pragrauariyfed vtiufiitiam ei,ficut Chriftianitati conuemt,
in omnibus debeat eufiodiri, quatenus ipfe, qui àd piet at em Ecclè-
Jiafiicam confugit ( quod ei abeadempietatepromiffumefi) non
debeat contra aquitàtû ordinempragTaudri: Et iterum; Voicum-
que confugienti neceffefiterit ,falua ei ratione concurratür : Et i-
tem; Solatijs vefiris quocumque vfus exegetit comitante iufiitia
potiatur: Et itetn ad Fantin ura defenlorem; Antefata minier i ■
faluaaquitdte tuitionem ïmpenit, <£Peam contra rationis ordt-
nemnuüo modograuari permit tasiE t i ter u m ad Anatholium
Conftantinopolitanum Diaconum : Hoctamen dileltionem
tuàm voïunmfolliciteattendere,ne(e in quacumque caufa, vbt
graùdmeA efi pauperum mifccriconfefitiatnefortajfe pût ent taper-
fonarum aliquatenw prejfus cogatur agere quod anima illius non
pojïit expedire:cuncta ergo cum Dei timoré traftate, aternam maxime
mercedem pèrpendité ; Et ad -Sabinum Subdiaconum;
Studii tuifityVt nullis contrat ationem difpendiis debeantfubi acéré
, quod fiforte aliqua nitttur exeufatione defender e,medtjsfacto-
faniïis Euangelijs sauf am fubtihter perfrutarr. &vt iufiitia ac le- ,
gis ordofiiajerit, diffinire conuemt, at que diffinitam effeclui man*
cipare.
Et ad Romahum defenforem.-Patrocinia Ecclefiafiicd «fine
meant fufeipiatis feripturam, etiam & minime ftqrint dire fia,
noluerit exire noletf tem a Domino liçeat occupait Non |obfir-
uantes autem ea -, qua proniiferint,à com mm tone Ecclèfiaflica iu-
htnturabficidi. Sed & in fecündo capimlo eiufàem Gonci-
liifcriptum efti VtfiadEcdefiamraptorcum rapid cenfugerit»
&fceminam ipfam violentiam pertutifie confiiterit ,fiatim li-
oereturdepbtejlaterdp'toris, & raptor mortis vel poenarqm im-
‘punitate cdhceffà, autfirûi'etidi conditionifubieiïusfit* aut ndi-
mendife liberam habeatfacultatem-. Si veto qua rapitur pattern
habere confinera, & pùeüarapïoriconfie»ferit, potefiatipatris
exeufitta reddatftr. Etin Conciiio Africano feriptum eft :
Vtfiquis cUiusUbe't honoris clericus iudicioEpifcoporum quo cum que
crimine fuerit datnnatùs,nen liceat éum fiue ab Ècdefiis quibus
prafuit, fiueà quolibet homïnedefenfàrt, interpofita pcenadam-
ni,pecuniaatquehonoris,quo nec atatem, nec fexum exeufan-
dum ejfe legum promulgatores pracipianr, Quantominus E-
pifeopi, æquitatis videlicetprædicàtores, qüenquam fub
fpêcie piecatis iniuûe debeant defenfàre î præfèrtim cum
relegant feriptum efîè j Si rede offer as, rede autem non diui-
àas, peccdfiï. Ét \lufie quod iufiumefi exequaris. V erum fi cui
quiddam fonaire vidëtur cohtrariü Aurelianénfîs SynoHus
decretis Àpoftoliçæ fèdis, quoniam haïC de inipunitatc,
il jade æquitaté fèruajida poftulat Sacramenta, feiendum
eu,quia beatus Gregori9 de his pérfonîs dicit, quac fè iufti-
fieari iti iudicio credunt, fèd violentiam âhté iudicium
timentiSynodûs autem Aurelîanenfis de illis dicit, qui
fùam initiftitiam.noa abfcondunt, infîlpcr & violentiam
cum àquitate iudicii pèrtimekunt. Non autem dp lege
connubii, quamfpécialitep, vel (vtdicamus ) fîngulariter
i Dominus in pàradifb primis parentibus dédit; & in Euan-
gélio etiam Apoftolis conquirentibus, quod fi ita lex effet
viricum,Vxore,nonexpediretnubere, non mutauit. Nec Pau-
Jus ad terciùm coelum & in paradiium raptus fcribere qùid-
damnouipràfiitapfit/autaliquidde huiufmodi defenfio-
ne dicereattentauir.
Sed 8c obfèrijandum confiât legçntibus, vt quotient
cumqj Concilié aliquod, pro temppris qualitatè,vël pori-
cüli necefîîtate,quiddâ cpfùlehdo,Apoftplicaîfèdi,vel ve-
teribus reguliii"diuèrfiim,fêd ttonfidei,Vel relîgioni aduer-
fum decreuiflè legitur, fècündum quod in Nicano Conci-
| libéapitulo VLlegitur ; Üe eo quod communi candorumdecre-
toratioHabili, & fecundum régulant Ecclefiafticam comprobdto
duo aut très contradicunt, quâtenuè obtineat fin tent ia plurimo-
rum :ità, ficut fetibit Gelafius: Prifcitprofua reuerentia ma-
nentibus confit utit ,qua vbi nulla vel rerum vel temporüm perurgetan
Bj: DmortioHlot.Ét Tetb.
7W.J?..
o»n- 8.
“M 44-
[m». 8.
Eoe. Agat,
get dtigufiia fregulariter conuetiit cuftodiri , idpotius fiqtiepi
dum cfe dtnofettur quod Apofiolica fedes inrejragabilitertene-
ridicreuit f velplura fiu maioris audoritatis Concilia fiatue-
ruiit. - ' .
Idem quoquebeams Gregorius yrgendum ad iuftiriam
noientem Venantio Lunerifi Epifcopo feribic dicens,
Quoniam aquitatis cenfura admonet, vt maximum conuerfis, fal-
ua ratione, Epifcopale debeat adejfefolatium, , 'tdcirco his fraterni-
tatemvefiramEpifiolisadbortamur, vtpradidam matrem ipfius
Deodataadfefaciateuocari, & tranquillaei adhortatione fuade-
at, vtfacerejpontenon deftnat: quod legaUpotefiratione compelli,
quatenus nec ilia adfiigi, n^c bac videatur praiudicium fufhnere:
quaft ( vtnon credimus) admomtionem vejlram differre voluertt,
pradida Deo data religiofa contra earn tuitionem impendite, at-
que vefiris earn folattjs apud mdicem, vclquocumque vfusexegerit,
infiantius adiuuate,& ita in exequendabaevos caufa impendite,
vtlegaU ratione confirida, inuita vrgeaturfacer e quodfponte poft
ponit.M.emoratamverolatricemfraternitasvefira itafiruata a-
quitatehabeat in omnibus commematam , vt vobisei tuitionem
tmpendentibus in eo quern adfumpfit bab 'ttu fine aliqua, Deo pro-
tegente, cencu/ionepermaneat. Et JS Ianuariumjapifcopum
Sabina: , AdbocRedemptum Defenforem noftrumprafentim
portitorem illuc direximus, & vt partes in iudicio obferuare Wm-
pellat, & cxficuttonisfuamflantia qdeffedum qua fuerintYadi-
cataper ducat: Et plura qua yeperiuntur huiufmodi, & Ion-
gum eft a, nobis enumepari. Contra hac enim petere, non
Ecclefia:, neque EcclefiaftichViri elle iuris. cognofcitur, ne
forte ind^bita pittas impietas iudice tur, ft cqt lan&us Cce -
leftinus ad Neftorium fctib.it, Efi emm ( inquiens ) tailsfre-
(fkenterpietas, ex qua nafeatur impietas% Et fandus Angufti-
nus in libro quarto com; A Iulianum, Forte dtduriu es ( Jn-
quit.) mifer 'u ors voluntas bona efi. Rede ifiud dicererur, fiquem-
admodumfides Chrifii, id efi, (ides,qua per ddedionefi ,operatur,
femper eft bona, itamifencordiafemper ejfet bona. Si aut em re-
peritur &tmfericordumaU , qua perform pauperis uccipitur in
iudiciopropfer quampofftemo Rex Saul meruit a Doqitno vtique
miferhordedamnan, q ua contra eius praceptum captiuo Regi
per humanum pepercit affectum , at tent ms cog\tes,neforte mi
jericordia bona non fit, ntfi qua huiut bona fidei fuerit: immore-
Jponde, vt hoc fine dubitai tone per (ft etas, vtrumbonam mifirieor-
diam extjhmes in fide lent': Porrojivitium eftmalemifereri,procul-
iubiovitiumefiinfideliter mifireri.Nemoquippefie mtfericors,
quanto magisDeomifier'tcordwpoteritmuemri,. quern pfalmifta
mifericbrdiani voluit appellate dicens, Deus mewmifericordM
me a, qut iufiis iudktb'us de m niter e in adulter io deprehenfa fibique
oblata, iuflum iudiciumno luittoUere. Vndefau&us Hierony-:
plus y.erfumJPl^lmi exponens dicit, Propter veritatem, &
manfmudmem,& iufltf iam. Veritas ipfe Cbri/lus , vnde de ilia
nitdiere dix tad ludaos, .Qmfenepeccato efi vefirum, prior in earn
lapidem mitt at.Alanfuet tide, quando dixit, Necego&condem-
nabo, Iufiitia, quando dixit, Vade mulier , & amplius noli pec-
care.N
anaquodintomp fupra memorato relegimus depra-
fata mulicre Bofonis hoe modo confcriptum, Maritum veto
illtuscum polio\I l cur it at is, dum aduenit,vel immoratur nobifi
cum, fuse recedit, euocauimus, vt eius coniugem in ipfius prafentia
examinemus: inexaminatam veto morti tradere ad no&confugitn
tem, vtfihiquum & crudele, deuitamus: quia cum nulius Jpecialu
accufator accedat, ipfa tamenadmonita par iter '' & inter rogata
nihiluliud oonfitetur, quam quod folms Hucberti perfecutionem
moritimensdeclinet, prudenter debent legentes aduertere,
ycmm,au<-lpritati,velrarionivaleatconuenire. Autftori-
tas quippe de «quitate atque iufticu conferuanda confugientibus
ad Eccleliam poftulat firmitatem & nonvirode
vxo.re fua legaliter defponiata* legitime dqtata, publicis
nuptiis honeftata,fi fulpicirine contra earn moms fuerit,le-
giumam aufert|)enitus poteftatem. Quod autem inhepa-
tico de ^zelotypia ictibitur, vt vir vxorem fuam Spirituze-
lotypi^concitatus adSacerdoces ducat cxaminandam:ideo
praeceptum eft, quia Saperdpris officium eft,vtexorcifmos
aquiseluendps,quas mulier debet bibere, prpminifterio
fibiimppfitcjfiiribat, vnde&facri Canones dccreuerunt,
Vt fiecularesfttas cojiiuges, antequam ad Epifopum prouincialem
dijtdtjcaufam dixtrmt, non damnent,neq3abitciant. Cseteru le-
gale iudidu aii&pritas diuina viris de lui s non tollit vxorib.
Bibiioth:Vet.Pat.Tom.9 .Pars.i.
ficut ex Euangelicaveritattfupjraoftendimus : fed & xiili-
gèntius àduettamus quod in fupra ferip to volumine con-
tinetur, Inexaminatam veto,morti traderead nos confuguvtem,
vt inqiuutn 6' crudele, deuitamus, qui neque examinatos tra-
defe mortf debemus, nifi vt peccato inottui Deo viuant.
Çonccdanf us tarnen Vt Epifeopi eandem foeminam in fua
poteftate, ad quos confugille dicitur , retin entes, coram
maritofiio ( fi quiddam finiftrieireputat) examinarepro-
curentjEt.quid agendum etit^fiin examinatione Epiico
pâli inuenta culpabilis fuerit ? Si enim iudicium legale,'de
ea culpabili inuenta Epifcopi fua autoritäre voluerint tollere,
contra eum videbuntur agere, cuius a tio atque fer-
mo perfeta auctoricas n afei tur e fïè, I icu t ferip turn eft, Qua
coepit: leCasfacere, & docere: Quon iam ifdem rie muliere in.
adulterio deprehenfa iudicium non abftulit, qui per Moy-
len huiufmodi lapidari prajeepi t, fèd à iuftfs iudicibus fieri
iudicium legale prxeepit dicens,Prim»; in illamlapidem mit-
tat.Si veroifèexaminaranv&repertam culpabilem Epifeopi
tradiderint puni^ndam, contra piétateni Ecclefiafticam,
8c ipfum Ecclefiæ caput, fontem videlicet pietatis, a-
gereprobabuntur, qui dixit,Nec ego te condemnabo, vade &
amplius nolipeccare.His ita eui den ter cognitis, & diligentif-
fime ponderatis, de ad Ecclefiæ pietatem confugientibus
audoriratem maiorum fequamur Epif eopi, & non depre-
hendemurreprehendi. Quod deniqueibidem feribitur,
quia cum nulius fpecialis accufator accedat, ipfa tarnen
admonita, pariter & mtertogata nihil aliud confitetur qua
quod folitis Hucberti perfecutionem mori timens décliner,
Quid aliud reliât, quoniam, àiiemineacculàtur ( fi
Epifeopi fecundum taies Cahones, fi forte habentur:quos
n ondum legimus;& Chriftiani ac npbfles laid iuxta leges,
quas neqUaquam didicimus, aliter non inuénërint ) nifi vt
mari to ltfo ( & fi'forte necefïi tas & ratio nro aliquo pi ob -
iedo crimine poftulat eüm firmitatë de pquitate lëruanda)
reddatui ? & marito fuo, ne à Hucberto occicj^tur, maritali
deffenlione,vtiuftumelt, tueatur, & fie demum maritus
fecundum Chriftianorum & Eccletiafticam legem, vt vir
de vxore debet , légitima atque legali ex ea poteftate vta-
tur?
DeéoquodfcriptumeftàqüibufHàmdicififè non ex
confènfu vir de molier propter continetitiam, fed propter
difcidiumaliqüod fèpa’rare voluerint, vél eorum fragilitati,
fi fèpa&tifè continere nequiuerint, vêl recoriciliari noiué-
rint, audoricatefua Epifcqpbs poffe confùlëre.
Sciant quicumqup hæc dicunt, fecundum quendam ;
modum huiufmodi capitulum quartum error is fuille illo- j
rum-qui fànëtæ Sy lipcfoCalcidonenfi derogâre&coritraire
præfumplèrunt, ôc ab Apoftoiica fëde atque viianimitate
totiusmundi Epifcoporum finit vterroneicondemnati,
ficut fanëtus Leo jnultories, & beatus Gregoqps etiam in
Epiftola ad Ttieoétiftam patriciam, hinc inter aliafcripfit,
dicens,Perfe(inc{\iit)yerttasdicit : Quod Deus iunxit, homo
non fiparet. Qua etiam ait, Non licet dimittere vxorem excepta
caufafornications:Quisergohuiccccleßi legislatoricontraria di-
cati Scimus qutajcnptum efi, Eruntduo in carne vna. Si ïgiturvir
& yxor vnacarofunt, S reltgionts caufavirdimittit vxorem,vel
mulier virum in h c mundo remanentem, vel fortaffe ai inheita
migrant em, qua efi ifia comerfto in qua vna eàdemque caro, ù ex
parte tranfiit ad continen tiam, & exporte remanet inpollutioneï
Si veto vtnfque conueniat continentem vit am ducere, bocquis au-
tkfft accufarei quando ceftum efi, quia omnipotent Deus, qui minora
çoncefiit, motor a uonprohtbutt,&multos fanctorüm noui-
mus cumfuis comugtbus,& prius continentèm vit am duxiffe, &
pofimodumadfanâa Ecclefiaregimina migrajfe. Duobusetenim
modisfanât v tri etiam a licit is abfiinerefilent, aliquando vt mert-
tumJibi apud omnipotentem Deum auge ont, aliquando vero vt ante
aéfavttaculpas detergant. Proindecum boni coniugesaut mè-
ru um auger e defiderant, aut antedfta vita culpas deiere,iltfie ad
çpntinentiamaàftringant, & meliorem vit am appelant , licet,
Si,vero continentiam, quam vir appétit, vxor non fequitur, aut
quam vxûr appetit,virrecufat,diuidiconiugiumnon licet, quia
fçirtpiumcfi, Mulierfui corporis poteftatem non habet, fed vir:
fithtbter vir non hjfiet poteflatem fui corporis, fed mutter. Etin
EpiftolaadAdrianum Panormi.notarium, Vrbicum Ab-
, batem cujpat, qui maritum Agathofg contra voluntatem
’— "B~ ~ S ...eius
AS. I.
I ta n .. i
F
loan, 8.
G
XXIII; i
i n f;
Math. 19.4
Genef. 2