flf/dc.11.
loh n » , 4.
loh in. y
ASu.%.
JOu.9
éiattk.
autem retributione qua rcdditurmalumprobono,hic di-
d tu r, &pofuerunt aduerfummemàlapro bénis. Duæ autem
retributiô ncs, rcddeié bona pro bonis» & redderc rrnla
malis, comttiiinesîunt medioçriterb6nis,8cmedio-
cnter malis. Nain & medîocrircr boni reddurit mala p ro
malis, 8c mcdiocritér mali bona pro bonis. Conftituefu-
p er eum fccç.itorem,& diabolosft et a dextris « ». jEcceprae-
d id t quid ïuturum fitpopulo de pcrfecutione fua, non
ex maleüoîenria.feâaggratulando'di whx fentériri*. kjua-
H fie dicat: Quia pöpülus tllc mecaput habere noluit ergo
maledidio. Fiateificut yefiùnentüinquo operitur, & ficut *o.
*w quafemperpracingitur. Soient qüivtuntur Iaxis veftibus,
fe præcirigèrè:vtèxpediti fintad operSdum quod volunt.
Sic popülus ille operatur malédidionem.Et pr^cingatuf,
id eft,expeditusft t ad omne malum perpétrandum,vt malum
conftithefoper eüm péccatôrem, ideft, Aritichriftum
caputhabeàrït. & diabolus ftet à dextris eius, id eft, opçra
diaboli habéartt po'tiôra. Qui me noliierunt irmtari 8c
capnthaberè vénièntem in nomine tuo, fufcipiéht alium
yenienteift in nortiirte füo. Cum iudicatkr nie populüs
interius fic,vt quiinfodtbus c8 firiefcatadb;C'.txiat\conie-
mnatus,id eft, finiat vitam in condem natione, vc quando-
qdeduplici condemnationecondemnetur. Et oratio eins
pdt in peccatum, quia omnis oratio quæ non fit per media-
torem noftrum Iefum, non dclet peccatum, fed potiüs
aXiget,quia fit in præuaricatione. Fiant dies eius paici» id
eft,parùmtemporis viuatïudas. Er epifcopa'um eins, id
eft, Äpöftolatum I u dæ A p 0 ftoli, alius) v tdu odenariu sli u- ;
merùs adimpleatur) accipiat. Vel fiant dies eius pauci,
ideft, dies quos putant ludæi prolongare in habendo lo-
cum & gentera, minuantur. &epifi opatum eius accipiat
aber,me videlicet fa£tumepifeopumilliu^ popuÜ.acei-
piatgentiumpopulus. fiantfilij eius orpbani, amiftorege :
Vel pâtre Deo,vel patribus. Joutantes transferanturfilij eins,
id eft,incerti & inftabiles vbicunque, & mendicent, eijcian-.
tur de habitationibusfuis. Scrutetur fanerator,id eft, diabo-
lus,omnemfubftantiam tins, id eft^omne peccatum illius
populi,vt nulla ei condonentur peccara, quia non eft re-
conciliarionifipcr Chriftum. Foerietator, id eft, diaba-
lus:quia cum aliquisaliquem exterius occidit, diabolus
interius eum occidit, quæ occifio grauior eft exteriori:
luia qui intus occiditur, niû refipifeat, æteinali igne tan-
lempunietur. Huius feeneratoris fubftantia, peccata
funcquiainpfeCcarisdcle&atur, 8c per peccata quafi eflè
habet. Et diripiant alieni Über es nus. Hoc hiftorialiter radium
eft, quando regnum iüdxorum poflèdit gentilis
populus. Vel labores eius rapiant alieni, id éft, gentes te-
cipiantpromiflionem faélam iudæis,iuXtaillud, Alijla-
borauerunty & vosinlabores eorum intrawfik. tionfit illi adiu-
tor, necfit qui mifereaturpupiüis eius, id eft, reliquijs populi,
iam fine fa&o. Fiat nati nus in interitum, id eft, ad hoc tantum
nafeantur, vt intereant. in generatione vna deleatur no -
men eius, id eft, non regeneretar populus ille, vt ei dimit-
tantur peccata, fed in generatione vna deleatur nomen
eiüs. Ingcneratione vna permartet, qui non regenetatur
finè qua generatione nullus faluari poteft, domino te-
ftaïite:Üifiquif renatusfuerit denuo,nonpotefi intro'tre in renom
Dei. inmernOfiaredeatiniquitaspatrumeiusin conjpeftu
demini, vt hon tantum puniatur populus ille de peccato
proprio,fed edam de peccatis patrum in Ægypto peccan-
tium. iuxtaillud, Ÿindicabo in tertiam & quartamgeneYatie
nem. & peccatum matris eius non deleatur, fed fiant iniquitas
patrum & peccatum marris contra âom 'tnum fèmpir 1 & dà~
fier eut de terra memoria eorum, id eft,noh recordetffr do-
minus eorum amplius,vtreuocct eosad pBtnitentiam.
& hoc to, id eft, idco, quia populus ille iudæorum non eH
recordatus Jicere mifericordtam. vt occifo câpite ceflàret
membrorum perfecutio. Etperfecutuseïl homiriefn inopem
& mendie um, & compunâum corde mortificate, id eft ,’Chii.
ftumcompuoâum corde in fuis periecUtüs À populus
ille. Compufufti corde fuerürit illi qui dbcerunt i Quidfa*
cïemus ïiripatresîEt ille qui dixit: Quid me visfacéré) ln qùi-
bus talibusperfecutuseft dominus. £r âilexit mâlediOio-
tient Iudas vel populus ille, dicens : Sanguinis eius fiiper tlos>
&fuperfiltos nojlros. & vernit eit&noluit bèncàictioliem, &
elongabiturabeo. Fi induit malediäkmem ficut vefiimenfUfn,
&intrauit ficut dqua in interiorà èius. interius de esterais
matedï&uS èft îudaS vel populus illé, qui abomihabilîs o-
fnnibus Fa d u s eft èxtérius, & interius eÂkcàtüs. à ’ficut
oleum in ofiibus ei us, id eft, ficut oleum olïà pénétrât, i ra eo's
non tépentinum » fed difpbfitum facial. Hot opus to-
Ÿumquidetrahuntmibiapuddominum,&<piiloquuntut mala
aduerfus animant meant. Quafi dicât: Quod induti fimt ma-
ledidione, hôcnçnitoufte euenit eis : qûiàhoc eft opus
eorum, id eft, hanc maledidioném opétabantur fibia-
puddominummihi detrahendo, & mala adüerfus ani-
mam mèam loquendo. Vel hoc opus èorum apud do-
minum, id ell, præfciuit vt ita rjperarentur, apûd domi- jpw.tu
hum dico, apud quern confiât, vt quiin fordibus eft, for-
dcfcat adhuc. Et tu Domine jUc Warn propter nomen
tuum. Quafi dicat FHoc illi S èùeniat. T u autem domine
fee mecum, id eft mecum operare proptêr ttôrtién tûum
glorifieaùdûm, vtintelligam homines èadém opera elfe
niea 8e tna. vel operare mecum. quafi diCat : ego operoï
bérfeuerandoin obedientia, 8e tu opçrare meeufn ver*-
cendoad cofnmUhem omnium vtilitatem., qUodipfifeci-
unt adVniüsdamnatiomm. Te rôgovt mecunvopeteris
quiafuaUiseh miferieordiatua,ideft,rcconciliatio humani
generis, quæ per mortem meam ventura eft. Libera me,
quia egenus & pauperfmt ego, & cor meum conturbatumefi m-
tra mc.quia 8e fi triftis apparcoafton eft mihi crifliria ex po-
teftate inferentium, fed ex propria voluntate triftis appà-
reo. Skut vmbra Cum déclinât ablatusfum, quia ficut déclinant
Vmbta fie noX, ita e x carne mors fequitur. &excufiiu
fumficut locufiax quamereli&o, omnestugerunt. veleX-
cuflus'fixm, id eft, excu fti funt mei ficut locuftæ, quia fu-
gatifunt vbiquéà perfecutoribus. Genua mea infirmât a
finit à uiun 'to,i d eft,illi qui f Jr rio res fuerunt inter membra
mea, apoftoli videlicet, infirmatiliint à ieiunio,ideft,à
præfentiamcâ recedentes, a quafemper reficiebannir. Et
camenlicetinfirmatafünt, iramutata fiinttandem propter
oleùm,ideft, propter doriùmfpiritufïandli.quod té-
ceperunt. & non tantum fortiores infîrmati fiint, fed et
iam caro mea,id eft,illi qûi infirmiôres fuerunt in membtis
meis, conFottàti font propter oleüm, id eft, gratiam fpi-
ritufiànâi. Vel fie, Caro meaiwwutataeftpropter oleum,id
eft carnaliS intelie’&us meorum infiimitus, per gratiam
IpirituîTanâi immiitatus. Vel caro mea immutata eft propter
oleum, id eft, prôpter foaüitatem réforre&ioftis. Et
ego f abus fum opprobrium illis. qüiafieutime perfequeban-
tur, ita 8c meos. vider unt Me&motièrunt capita fua. fed tu
domine Deus meus qdiuua me ,faluummefac fecundummfeii
cordiam tuam. Et feiant, id eft, intelligant qïtia monus tua
bac, id eft, potentiàtua hæc, omnîa fecit, vt fie intcllignt
quod non naberent pùtetlàtem, nifi illis a te datafuüTét.
Quod dicit, & feiant quiamanüs tüà \fec,& tu domine feci-
fii e.im.Mâledicertti\li,& tu benedües.Qut infurgunt in me,con-
fundantur.femus autem tuUs,non ^Coditétur^fed latdbitut.
Induantur, qui detrahunt mihi, pudor%, id éft ,pléne cori-
fundatur intus 8c foris Vèl ante Deum 8c antehominés.é'
opitianturficutdjjploide confufione fua. Dyplois eft veftis duplex
, nullam habeas pàrtêm ïnüérfàm. vbi notatur ple-
naria confaCio.Confirebor domino nimis in ore meo, id eft,val-
de in ore meo. Quafi dicat: Illi hoc habcant quod didum
éft. Ego autem 'confitebot domino nintis, ideft,Valdeinoré
nïeô,id eft, Conlbno éordi. Et in medio multotum, id eft, in
corde ftdclivtttiïUuâabo eum. XQiàaafiilit à dextrûpauperû,id
eft, qui mihi pauperise meis paüpéribusin dextera,id
eft, in poti ori partfe femper fuit, faciéns eos diligere dex
tera, id eftjpotiora. ad hocaftiricà deXtriS pauperis, Vtfal-
uamfacetet è perfequenttbus animant meam, ideft, mei8c
meùrum,non ita Vt non tribularcntur,fed ne eis
conformarentur, vtillud : Pater, nonrogovt
tollas eos de mundoyfedvtferues
fits fi mob.
P fel mu s
ïob/trhif
lohanx,
S23 .
Pfàlmus Dauid. C IX .
Exit dominus domino meo,fide k dexter if mets.Donee
ponant inimicos tuos fcabeïlum pedum tuo-
fum. Vifgam virtutistux erbittet dominus ex Si-
on, dominate in medio inimicorum tuorum. Te-
»princip 'tum in die virtutis tuai«fplenioribus
fanborum, ex vltroantt lüciferumgtnui te. lurauit‘dom'mus,&
, non paait ebiteum:tu esfacertos in arernum fecundum ordinem
JielchifèdeC. Dómïnus adextrié tuisconfregit in dicirzfuareges.
ludicibttin naiionilus,'mpUbitruinaSyCoquafabitcapttain ter-
va 1nUle0rum.De torrente in via bibet,proptcrea exalt abitcaput.
Tempus conftïmit Deus pater promiffis fois,confti-
tliiceriam tempus eis qux promifit implcndis. Tempus
promilfionum fuit k tempore prophetarum vfq; ad tempus
Iohannïs Bapciftje, 4 tempore lohannis Baptiftx 8c
deinccps vfque ad finem mundi, tempus eft implendiqu^
promifit. Promifit enim hominibus diuinitatem, morta-
libus immortalicatem,peccatoribusiuftificationem,ab-
ie&ir gtorificationem» 8c quiequid p rom ifit, indignis .
pfomifitïvt non quafi operibus merces redderetur, fed
nominifoo gratia daretür. His promiffis adimplèndis,
non quemlibet principem,aut angelum,autarchange-
lum,médï3torem promifit, fed vnicum filium :v tq u a via
nosperdüdurus eflèt ad id quod p romifit,per ipfumfi-
liomfoum oftendéïet & probaret. V nigenitus itaquefi-
iius Dei véturusad homines,hominemeratalfumpturus,
'Sepet i<l quod promifit homo fiinirus, moriturus, refur-
redurus, incarlum afeenfurus, fefturusad dexteram paths,
8c impleturus in gentibus quod promifit, & poft im-
fide. In hoc enim notatur Humana natura, quæàverbo i
domini afiumpta eft. Diuiniras enim neefedere, nec flare
d id tu r. Mirabileeft myfterium Chriftifedentis ad dexteram
patris. Occultatur, vt credatur: fob trahitur, vt Ipere-
tur. Hæccft iuftitia, v t perfidem iperemus in eumquem
non videmus: vt fide mundati, poftea videamusilium, in
quernnunenonvifumcredimus. Dehaciuftitia » dominus
in cxlum afeenforus,dixit: Cum vetieritparaclitusquern j
tgo mittam vo '-k, ille arguet mundum de peccato & de iuftitia &
deiudkio. Et quid intelligeret iuftitia.m, exp.ifoit. De iuftitia,
inquit ,quiaadparan vudo.Et hæc eft Iuftitia vera, vt
ccedaimis eum ad patrèmiuiflè,&.ibi ad dexteram eius
federe, quoadufque venturus eftiudteate tarn pios quam !
impios. Virgam virt utk tuaemittet dominus ex.Sion, dominare
in medio inimicorum tuorum, quafi dicat: Dixit dominus domino
meo fede fidextris mek. quod hoc otdine fiet, quiaipfe Ï
dominus pater, eftvirga virtutis tuæ, id eft, fcqjtrum do-
minarionis tu«, regnum videlicet vùtuofiim. & hocinci-
piendumin Sion, quia falusex iudæis eft. Et dixit er-
iam dominuspatertibi o D ominefili, dominare in me
dio inimicorum tuorum, id eft.porenriam n um exerce in
mediopaganorumdc hæreticorum, qui tuos vndique
circundant. Vel dominare in medio inimicorumtuo-
rum:id eft,incordibusillorum quiexinimicis fient ami-
citui. Et me ri to dominaberis, quia ego tecum principium,
8c tu mecum principium ; non quod duoprincipiafint,
fed quiaegoin te,& tu inme ,q u o d ap p areb it non in die :
infirmitaris tu « , fed indie virtutis tua, id e ft, in claritate
*ternitatis,quæ clariraseftineffibilis,luxineff.bilis,fons
inexhauftibilis, veritas fine defeiftu , Sc crotecum principium
injpiendoribus id eft,quando iaoà i emncin iplen-
dore, id eft,in nioiia claritate, non iamterrenamcarnem
geftantes,nec in roortali corpore gemenres, fed in gloria
incorruptionis 8c immortalitatis fiilgentes, iuxta illud;
Fulgebunt iufiificut fiimregno patris eorum. Velaliter : Tecum
pletionem promiffionum impleturus vt veniat, & quod
prxrogauit, exigat,difcertiat vuïairaeivafis nrifericor-
dia: jteddat impijs quod minatus eft, reddat iuftis quod
pollicituseft. Hocergototum prophetandumfuit,pr*-
nunciandum, comihendandum: ne fobito Veniéns nor-
réretttr, fed creditum expedaretur, qua; omniaprophe-
ta in hoc pfaimo nobis pronunciar Sc commendat, fic
dicendo:
T^VIxir iominus domino meo, feie a dextris meis. Quod Véf-
*-^foSifte de domino filio accipiendus fit , ipfemet do-
minus 8c feluator nofter Deifiliüsineuangelio oftendit:
quia cum queerer d ludaris^ cUius filium Chriftüm di-
cérent,8Crefpóhdiflènt,DauidïiIle continuo refpondeiis,
ait: Qüomodó ergo VocOteufft dom'tnum D.iu'td, dictns: Dixit do-
minusdomino meo, ftdeadextrismets? Non hxcquxfiuitdo-
mihus interrbgans, v tdifcérevellet b Iudx s :fed vteos
docetet, fi nefeirent.Vt diceret, fU dicltobis. 5 éd quia mi-
feri fueruftt 8C perditi, maluernnt infiati tacitumirate dif-!
rumpi,quam humili confelfione edoceti. Dicat ergo mi- [
gifter nofter, 8c doceat nos, quid fibi refpoftdeamüs. Re -1
uondéamus ilium filium efte Dauid, ficut ludsèfiquia nifi
nliusefièc Dauid, nequaquam diceret tuangelham :i.ibeT
getterationk lifu dkrtfiifilij Dauid. Quorfiódo ergo Dauid
infpititii VOCat èum dominum, dicéns: Dixit Ho mi fins do-
nAhb Otto > fedea dextris tkek? Vete döminus Daiiid, quia
in.pridcip'ib erat Pc rbium, & verbum erat apud Deum , & Deus
eratverbjtth.Scd quiaprodtérinftrmita^em noftra’mearné
def^edaikcebarnuS, verbum caro faftumejl, &habitauitin
'filfcis. EccefiliusDauid, i& dömihusDaüid, Ecce rede \%auitdominus,&nonpanitebiteum. -Perpcenirefifiammn-
Tefoondiffent Iudxi, fi eum credidilTent döminüm Da- ratio rerum'fignificatur.quöihodb tu homo cum aliquifi
mu, d i quo ipfe Dauid rficit fic: Dixit dömiriUs pater do- i te pefcnkeat, doles fadum quod foeifti-, ficquando-Deus
minomeo.fecuhdum humanitatem öliómèó.&doiïii- 1 aliquidprXtcr fpérn hotninum, id eft ,.prXter quam foe-
nö m«0 fettfndum diuinitatem.Êtqüodaidtpro exper- tahtliolnines, mUcatinaliud, p&nitereVedicit,Vfquead*5
thmaliria, p’ro èom pléta obédiéntia? Sede a dextris meis ,id co, vt eum paniceat dc ptena noftra, fi nos p^nituerie de
eft,recipefoead dèxteram méam,iéeft,in prioripafrè , mÜlaVira noftra. 'litrauttergo 'domihus,ideft,firmaufr.Sei
foea, riünquam inde tpotfendus, nulli fecundum cafnem | nonpösnitebireüm, quia nonttiurabit. quid iorauit ? Tu\
ipanifeftandu’s , donee pdtiaih inimidos tuos fcabellum te'duih 1 esractrdosifiaternUm. idee in xternum, qtfia fioh panitebit *
tuorüm, id eft, quo adufque omnes immicOs fuósfobdath | eum. fed fecundum quid fecerdos? Non fecundum ordi-,
potellati. qiiod eritin'noUiffimadie,quandovnufquffque hem Aaron , qui prxeepicofferrihoftias Sc vidimasvéte-
Tc^ nöfeet fe potehti* domlfti Obligamrn; quia quifqtfe I risrèftamenri-inaenim foblatafunt, euerfo iamtemtdo,!
efftrub pedibus éiuS.Vel vidus Véladoptatus: 8t habebit 1 ïemoto fllè fecerdotio, pereunte vidima & facérdötio,
i bi ve! locumpcgnx^velfecam gratix. Nota quoa dirit,jfcd fècuHÜum ordinem Mchifedec. Melchifedec interpret»-1
ero principium in die vicraristuæ. 8c ero principium
in fplendoribus fàndlomm,id e ft,in fpiritufimâo,per
quem habenrfàmfti q,licquid^>ler»doris habent. Piurali ;
te r dicit, propter diuerfa dona ^pirituftafefti. ex vtero ante
luciferumgenuite. quafi dicat: Vereiecum-fum ego p rin ci-,
pium, quiaegogenui te ex vtero, id eft,exintknafobftan- j
tia mea 8c fecreto dfe m e a ante luciferiim, id eft., ante
omnia öpera; luerfer digniorfteTla eft inter esterasftei-
las. 8c ideo ficur conftat dominum filium fiiifte an te lu d -
ferûm, iîç conftat eum fiiifie ante omnes alias, 8cfic ante
omniatempora, quia per eum orania( feda font, iurauit
dominus, & fion panitebit eum, tues facerdos in aternum fecun - ?
dum ordmem Helcbifedec. quafi dicat: H o c dixit dominus!
pater de regno tu o o Domine fiK. defecerdocio autem!
tuo quid ? turauit dominus. EcCeiurÄ dommas, quihomi- :
nem iùrare prohibée, nein periarimnproiabatur. 8c id eo 5
m^gis Deus qui in periûrintn non poteft labi. homoau-i
tèmquiper confoetudincra peccandi in ^ riu rium p o -j
leftcadere, prohibetarnon imare. Tanto ég im longius,
eft k peridrio, quanto erit longius k inrfindo. C u r ergo 1
non ia re tdominas,cum domini iaramentum.promiffio- •
nis fit firmamenrum ? Iurat h om o , Sc in iuramento‘
Deum vocatteftem. H oceftenim itirare, dominum te- i
fiificari.Sc ideo cauendtfm eft, nein aliquafelficate'homo '
Déùttt adhibeat teftem. Sitfrgo^urandoDeum teftatur, J
■car non8c iarando Deusteftetur feipîhm > quod dicit, !«- ;
------ ------------------------------- - ' ............................. Z-jtz 4 oit fum»
M is ti, i j .
%