xi<S
uonemÏÏndy fuæ Ecclefiy, vospcran^omm curricula
conferuare dignetur,Dominelandifljme* acquereuerentilfime
Pacer in Domino» »
m'mftemm infirmahitur, verum etiam Ytnclis äitatbmatij
obligat us,nomine Chrißiankatispriuatus, cum Diabolo omnino
locabitur. Etfiquisnoftrumde Epifcopis tarn nefam temeritatis
authorem veltacendofugerit, vel non rtfiftendo ionfinferit ,non
tarn pafions, fed mercenarii nominefeHouerit cenfenduw,&quia
iam non pert mbit ad ettitt de outbus, nonpertinebit cönfequenter
depaßoraltblis digniratibiis. Qua autem in Epißolü ad Epifcopos &
regnorum Pfimoresregni quondam Lotbarii direftis contineantur
melius ipfifett ts,qui eas legtftis.
Audiut etiam quodfimiles EpifloU,ficut Dotnino noßro Caroto,
& Epifcopis,ac PrimOribus regni ipfius direBafunt, Domino nihil-
ominus Ludouico Regigloriofi,&Epifiopit, ac regni eius Primori-
bus miß*funt, quod vos qui de regno eius eftis,te/tiusfcitis. Mihi
quoque exiguo Remorum Epifcopo auBoritatefua Dommus Apo-
fiolicus jpedtaliUr commendauxtyVt vicefua tarn Reges »quam cater
osDeiacmundi mhhftros, admonendo,fitadendo, aeprohiben-
do a cupiditatis vel auaritiayitto,&vtaliena nonfufeipiant atque
regnum quondam Lotbarii & homines in eo degentes non inuadant
comprimant & compefcant, Sed&permultos, & a multis audio
diuulgatum inter Pnncipesmßros DominosfiHket ac Reges glorios
fos, mutuisfacranuntüfirmatum, vt inter eos, quifedicunt ipfius
regni baredes ejfe, <tqud diuifio ipfius regnifiat, quafirmitasfifaüa
non fußet, vt multi affitmant, iam fiditio inter poputosiÜis fub-
i‘ ftos exortafujjfet, Etfitpfufirmitas executa nonfuerit,pralia &
fedit tones, ßiut idmfuerint paß obit um Domini Ludouici Impera-
toris, inter eos exurgent,& maximafir ages populi aeperditio ani-
marum hide proueniei ,qqod pofizd emendari non poterit^Qua-
propter ihter tanta & tal'u pericula, fctlicet Domini Aßoßohci
praceptüm negligere,&paäüm iuramentisin nomine Domini &
SanBorum eius inter Reges nbßrosfirmatum> dijf luendum ilidica-
re,&feditiönespopulorum acptdliapätuipehdete; &Vt Ecclefia-
ruthreäoresaCiVirinobiiesdemultispartibusd pagänis impetiti,
&fine Rege ac principe,nifiquem ipfipoftmortem Lothariipro fua
quififie conttenientiaeligerint, ficutfatentur, exißentes non de-
beant, velficut habent neeeßitatem, nofihabeant Ubertatatem restore
eligire, qui fanäam Ecclefiam, & eos atque chrißtanitatem
in illo regno conftftenteht defendat &gubernet,ditereanxiansfine
generali Vt&nihiitale Epifcoporu regni Ddmini Caroli, quibus Dominus
Apoßolktis decaufa regni Lptharij fuam mißt Epifiolath,
quam eis .ficut mihi eft praceptü, direxi. De his qua pramiß,quantum
exmeefl,milli definition! audeO confentirereferuato ,per Om*
hia priutlegiofentehiia DominiPapajuiusauttoritas fialtquidde
aäis corrigendum fuerit,'ädmonitione pater na corriget,& qua
flabiltenda fimt pottrit robot are.
De hoc vero, quod mihi feripfiftis} dictates; Quit meinst
te no uit, qiiod filii quondam Ludoinci Imp er at or is in vnum
conuenientes, regnum inter fediuiferunt, iurequeiurando fibi in-
uicem ptomifirunt, vt nuÜUseoxum regnum alterius fratrüfibß
vfurparet,dut om ninoperuaderet, & tune Carolus Rex iuramen-
tiscontemptis, iliudregnum, quod Lothario tmperatofe defunäo,
DominofereHtißimo Imperator ifilio eius debetut,inuafiti&fidem
debit am violauit? Reuerentia; veftra* debita humilitate re-
iporideb ö,quoniam ecfuca eile, Vt fcribitis.fcirem.cura ip.
ie Rex Carolus ita efle non confiteaturj nec legali vel regu-
latiiudicio inde conui&us appareat & multis atteftantibus
fateatur habe regni partem fibi a Patre Ludouico Augpfto,
conlenm tamEpifcoporum, quam tteterorum P^ocerum
totius Imperiitraditam, 6c a fratre Lothario Sacramento
publice confirmatäm .* feqUettdumtämen mihi arbitrarei*
quodprxmifio iudicio dicic Africanum Concilium, Vt ma*
gis caueat Epifcoptss»He dicatlHquenquam, quod aliis document is
conuiniere nohpotefl.
Vnde S* AuguftinUs, qui eidem Conciliö inttrfüfilöle-
gitur,a Sede Apöftolica,B. Cxlefiino docetlte, pro vitafua
atque irieiitiS i ac magna feientia inter magiftroS optimus C^'
H1NCMARIEPISTOLA AD
HADRIANVMPP.
Dominofanftifimo& Reuerendifiimo PatrumPatriHadria-
no prim ariafedts ApofioUca, & vniuerfalis Ecclefta Papa»
Dincmarus jiomine non merits Remorum Epifiopus»acplebis
Dei famulus. -. i ■■ , f
Excellence veftra: amftoritas nuper i4.Kal.Nouempris
4. indid.mihi per legatos fnos multis & magnis increpa-
tionibus repletam, ficut fibi placuit, mifit epiftolam. De
quibus (vt viti flagellis eruditi■, verbis vtar)quantum ad hu~
manum fpedlat iudicium »nonyiroqui fimilis mei eft te-
Ipondebo j nee qui mecum in iudicio poflitaudiri: uec
eft * qui Vtrunquc valeat atguere & ponere manum fuam
inambobu'S, &fi locutus fuero non quielcit dolor meus,
&fi tacuero non recedec a me. Propterea nonex yquo ad
omnia, fedad quaedam dehisquyferipfiftis, de quibus ta-
cere non audeo, breui& humilirermonemihi eft reipon-
dendum. * a
Qlua Icripfifti me temmifei debere, fi vnquam A polto-
licis Bpiftolis non reraiptum fit, Ac conuenientibus re-
Iponfis de negotiis,de quibus agebatur, Apoftolicae ledi rer
milium,ficut me pro veftrocontemptu fecifle penitus con-
ftat,quandonuperpervirosmilTosin Galliarum partes E-
piftolas tamihijquam,aliis deftinaftis* &C nullu inde refpo-
fium recepiftis.Humiliter fiiggcro,quia nuhquam per con-
temptuta a ledis Apoftolics prsceptionibus deuiaili, Sc in
noftcaEpiftola, per commemoratos mifiofe veftros ,Pau-
lumfcilicet^c Leone venerabilesEpilcopos pufillitatimeae
diredta leripliftis, quid inde agerem, fed non fermfiftis, vt
inde vobisrefcHberem.Veruntamen eifdem mims veftris,
verbis relpondi,proviribus me iuffiopem veftram execu,--
turum.Egiautemetihde quantum valui, & quantummftii
agendum elfe videti potui: 8c quod me agere non poflei
vidi,ad poteftatisyeftry audontatem madatiohehiea re-
feptecuraui,ficut Scygbis innotefcqndum cuiitS-reireidtum
&efte^us certudinetttfciui, quando pnefatas incrcpato-
rias li tteras mihi mi^ftis patabam fcilicetquomod© ipla die
quahdo Epiftolas ypftra* audoritatis mihi Paulus & Leo
VerierabUes Epifgopj dedtript Regi &Epifcopis®no-.
rumPnmorib\is caufatam dt regno,quodaijteaDomihus
Carolusbgbuit^Uam de regno, quod olim RexLotha-
riushabuit, adfueti^, relegi^&.eis, Vt it?i ferUareilt denun«
dare dUratS.tiis autem quidem Epifcopis regni quod an-
teaDortiitius Carolus habuitdetmerunt Epiftolam,ad eos
geqeraliter diredamttanfmifi. Inde qua Epifdopis tam ex
fegno fuo quondam Lotharii, qUi ipAttiniaco iulTu ipfius
Dbmini Caroli Regis conuetterunt,eandem Epiftolam re-
legij&pryfeto.Domiho Regi Garolojfed & Epiljjjppis re-
gnl ipfiiiS a Sc Epifcopis regni dudum Lotharii, & Epifco-
pis regni Liidbuia , led & lpfi Ludotiico Regi Getttiahia:
hajlclcedulamiqutefubfequiturpoft iiuamenta inter Re-
gesfinc me fafta, dedi.ln qua ficaildoritatis veftra: pr«ce-
ptionem iudixi, vt periculis irafliiqgntibus comnaetnoiotis
quqblodo eisobuiarc, &illa omnia penitus, & infimul
cdmiuouetc Hon pbteram relatione ad au&oritatem veftram,
& fi hon refiftentibus yel mihi Cbnliilerera. Ipla autem
fchedula & Regibus & Epifcopis ^ac regnorum Pri*
moribus^metedtata&^d^itafehabet* t - , . « ,
Dominus Apofiolicus Hadrianus, ficut multis eft cognitum, habituS,lh libro de pcenitcntia dicit.- PleriqueboniChrijliani
crlitteris fuis, quas pra manibus habeo, exiguiiati mea di-
gnatus eft inmare. RAgtbui & PrUfulibus ac regnorum Pri-
moribui iti bis Gaüiarüm fdtrum regionibut, & intet taler a
dü&oritqiè minifterij futmahdauit , vt regnum quondam Re-
g k Lotharii, qüod Domino Impetdtori Ludouico ffiirituali Pi-
lio eius ieteditatio iure dibetur & qüod ad eum poft mortem
ipfius Lotbarii rediet.vel hominel in eo fiegentes mortatiunt
nullus inuadat, nullus commoueat, nullus adfe comtur infleäe-
re. Quod fiquis prafumpfizit, non folum per fua auBoritatis
propterea tacent & Jujferuntaliehd peccâta, qui nouer int, quia
documentsfitpe deferuntur,&ea qua ipfifeiunt, iudutbus Eccle-
fiaßieis probar e nonpoJfuHt. QUamms enim Vera fint quadam,non
tomen iudici facile credendafunt Hifi certis indiciis demonfiren-
tur,
‘ $os iero à communione quenquam prohibere non pojfumus
quamtds bac prohibitio nondum fit mortalis, fed medicinalis,
■nifiautJponte confejfum , autaliquofiuefeculari, fisse Ecclefia-
ftico iudicio nommât urn atque conuiBum. jQuis enim fibi vtrurnm
A
'Cm !■
>ffxc
D
n.
Êpifiolx. _____ ,
iuxtayejha monita refipifeere^ab itiiiis me communione atquecon-
fortiofequefirem & ficundum Apbftolum,heaue eidkam,fivefira
cominunionis vole ejfe par ticeps, prafiÿtiam tffifmodi omnibus de:
uitemi cummagnocprdisdoloreacgpmitu dico,quoniani i
Ecclefiaftici &c feclilarisordinisviri,quide diuérlîs regnis
Remifi ciuitatem plurimi conuenerinc, quos mandatum
veftrutn ibidem mini delarum,quia non debuitjlatece noh
potuitexigu i tati meæ, qu iquant u rnlçiu i ■&p9tuifem per
Apoftolicælèdis priuilegiurn extuli, improperando dixe-
runt & dicunt : Is un quam huiufmodt praccptionem ab illffedt
vUidecejforuin meorum mijfam fuffie, cum inter Rege;factamentis
et 'tficonfederates, fed inter putrem& fili<fs , ac inter fratres pralia
& jedit tones e or urn tenmribus fwjfe nofeantur. Et aliis pécea-
tis meisreputo, me hac intentionis vcftræ comminatione
fingulaiicer ab audoritate veftra impetitum, cum cætcros
Epilcopos Regni lui, con fratres icilicet Ac confacerdotes
meos,tantum monueritis,increpueritis, redargueritis, 8c
inftruxericis non tameh, ficut me, illosde participatione
communionis yeftry intcntando,comminari voluiftis,ncc
etiam eos , qui, .vt quidam dicunt> Regem noftrum in rç-
gnum quondam Lotharii pro fua necauitatè inuitauerunt,
& honores ex eodem regno obtinuewhc, neque illos, qui
Regibus &■ regnorum Primoribus, fictif ego veftram pi*«-
ceptionem,& de ip lb regno interdidiibnem npnintima*
uerunt ; & ex aduerloalcendentes non reftitenint, vt ego,
qui fecundum quod po tu i, iuffionçm veftram perncerc
procu raui& ni lui emolument i,& quantum palluseft pedis
in rebus,cum plures ex ecclefia mihi commiiïà diuturnis
temporibus abftradæin eodem Regno fiabeanturiNeca-
liuU quodcumque commodum nifi impedimenta & di-
ipendia fim adepeus. Sed & Domino noftrb Regi Carölö
ad exaggérarionem dicitur 4 quibufdam, quod nec pro
Lothario, ficutmuhorum certa npritia, 8c infantes inde
gen iti prpteftati lunt, publico adulcerio dcnocato,&; apud
Sedem Apoftólicam acculato,in cuius parte regni non lo- :
j lum pars dioecefis,verum 8c pars parroechiæ meæcqniaçuît
I talem præceptionem 8c comminationcm ab antccciFore
veftro nullus Epilcoporpm in ifto Regno acceperit,riec
etiam ab hærericpriim, ve! Ichifmaticorum, fiue.tyrannir
corum Ithperàtorumàc Regum quales fuerunt Coaftan-
tiuSjArriauus, acApoftaraluiianus.&Maximus t.yrannus,
prselenr-a & lalutaciöne, fiue coUocutioi^pfcdisApôftofik
coc Pontifices, vel alii magnæ audioritâtis atque landi tatis'-
Epife®pi,cum locus & ratio ac caula èxigit, le lubtraxiiîè
leguntur: Etfi, aliis Epilcopis Regi noftre comfhunicau*
. tibus.cgo me ab illius communione vel prxfenriafubtra»-
xero, dicunt lècunddm Concilium Africanum ,qu.vndiu
illi non comfiunicduerfyVt mihi fib illis noncommunketur Epifcor
pis', Prælèrtim cum ipfe Rexlè periurUm elle denegeç j lè
inuaforem alterius , 8c non ad iepertinens Regnum di£ '
finiatqr, lè tyrannum non elle confirmer , fe hæreticüm
vellchifmaricum]f quibus Apoftolus riecaue a qqoquam
dici prycepir)nonclfe confiteatur, fed confelfione red®
fidci, & amplcxione Ecclelïafticy pacis, fe Catholicum
& in pace Ecclefiaftica mauere, & perm^uere veile de»-
monftret ,&fecundum Leges & Canoties præ^ns in iudicio
qHefudetajfumerCiVtcuiqmmipfefit dccufator ■&index?. Ca-
ilifinodirfgi{!am etiam Paulin ApoftUus in Epifiola ad Coriftthios
brttàierhifimuaffemeüigttur, cum quibufdamtalibus commémorât
is cumin ibtis Ecclefiaflia iudicijformam ad omniafimilii ,ex
qmbufdam d.tret, ait : Scripfivobkin Epifiola noncommifcmfor-
nicarijty&reliqua,
Êtppftafiquantoi Siquisfrater nominetur, aut fornicator,
aut rapaxycum eiufmodi nec cibum qutdem fimulfumite. Qujde-
mnitnibide his,qui JorisJunt iudïcare i nonne de his quafunt inter,
vosuidicatifidehU autem quiforisfuntDominusiudicabit.Aufer-
te malum a yobisipfis. Quibus verbis fatioofiendit,non temere aut
quomodehbetyfid p er iudiciu auferendos ejfe malos ahMcclefia com-
muitone. Etfi.per indicium atifei rihon pojfunt staler entur pot ms
neperuerfi malos euitando quifqUe ab Eccle fia ipfe difiedens, eos
quosfugcre vidctur,vmciat adgehennam. Et item »Siquis frater
nominalur fornicator, aut raptor&reliqua. Earn ■» inquit , no-
mWationem intelligi Apoftolus voluit, qua fit in quenquam, cum
jententiaordine iudiciano atque intQgntate profertur. Namfi
nominatiefufficit,multidamnandifunt innocentes,quiafitpe falfo
in quenquam crimen nommatur.T$olutf enim hominem ab hotnine
! iufUcari epc-aprbiirpo fuffiic'mis^vel etiam cxtrderdina/io vfurpato
iudicio, fedpotius ex lege Dei ficunditm ordinem Ecclefia ,fiue
vitro confejfum, fiue accufitum atque conuiBum.
Sunt enimLeges, & Çanones.acpecretâ Sedis Apofto-
licæex éifdem Canomfiys promulgata, quae maniteftanc
qualiterj& à quibus vel vbiquis debeatacculàri, vel iudi-
. carl, de quibus lan&us Auguftinus in libro de vèra Reli-
gtonedj^it:Iw ifiis temporaltbits leg/bus, quanquant debts bom fi
nesiudicenr, cum eosinfiituunt, tarnen cumfuerint inftituta at-
qite ffi rn.ita.iionlkebit iudici de ipfis iudicare,fed ficundum ip fis.
EtS.;Gel,afiusindecretisfiiisad Orientales; Epilcopos » l-
dw/ipqyitj voçatur ad indicium certa quacunqueperfona vt aut
fateatur obiecta, out vincatur obicciu. Et ire rum : Nat am Pr»-
ph^apfiainpUbUcequein fack Regis Dauid, & commtjftim pro-
mnciauiterrorem,0r.ipfumcomm\ffumnontacuit,&confefitone
cor rectum confisquent er abfoluit.
EtS. Spoifaciuslongeante 4 oereqit|;ffrffrayS|wjpraftns,
fiepnfidit, adobieBarejpondeat. Non inlurgendutbergo
hieftvifurnad iudicandum illui.n.qui non confeftus,aut in
aliqup,ljue fieculari, li uè Eçde liaftico iudici b nominàtus
eftatqicpnuidus,necvtrumq;fuiaulus aflù mere, vr eius i-
plèfbrem acculât or & iudex.Dceo quod Sanditas vc-
ftra exiguitati meæ fcriplît} Quiafilai, & comra tale facinus
faliem leui er non infisrrexi,non folum confors,fid etiam »quod efi
[detenushuius tyrannidisauBor ipfe videor» eum venia & .pace
v eft ræfiibli m 1 tat i s dico, quia file, qui forte hac opinione
fi4 npncpgiiitione, ad ininriani (Sc inçrepationem meam
yqbis fuggelfif ,fcii'edebuerat vclira: audoncacis grauitar
: tem fiiffidenter recole.rc.quod fcnptum eft ; Caufimquam
nefciebani diligentifiinie initefiigabam. Et (,vtj?eatus dicit Gregorius)
««» omnia nuda &apertafint oculis Domini,tamenmala
Sodooia noluit audita iudicare, qui ait\ Defcendtim, &videbo v-
trum clamorem,quivemt adme,opéré conipleuerint, an non efi ita,
vt friant.
Omnipotem itaque Dominas &omnta feiens» curante proba-
tionem quafi dubitat,mfi vtgrauitai ts nobis exemplum pnponat,
ne mala hoiqinum anteprafiimamus credere quamprobareïNam
vtyeftræ dignationi veraciter. fàteaiynec audor, nec coh-
fo r s ,n e c.cp n fe n fo r v 11 i iis tyrannidisvnquam, vel vlquè ab
ipfis eunabulis liatftenus extiri.Hæcqui vobis talianuncia-
iutjadiuuanteDominôdeuieprobarç nonvalebicLt quia
non hlui,& in annijùçiandovelexequendo.ea, quæ mihi à
veftra pu&oritatc præcçp' a fun t, p 10 Icire & polie méo de-
Ipiyeliegnis non extiti, lieu t & ante fçriptisoftendi, 8i co-
ram miÛisVêftrisvmayocemonftraui. .
Dehpc>quoddicitisi4H/d/iô«9rcj^'^»(t<ît« uteri* Carols
Regis regniEptfcopis /«t»^l>/»wiör,fOggero,qaia lcientia& me-
ritisinferibrem, & nonqignitace ac.honore loci priorem.
’ Ceteiis Metropblitanis me elle eognofcôv, Quia ficut Fn-
PofttiiTces, inDecitti'i luis ex làcris Cationibus promul-
gatis dicuntj vnaquxque prouincia fuo Metropolitan debet ejfe
contenta. .
De hoc quod fcripfiRis, Ÿtjiigfc Rex cafolus in Obftinatio-
nisftu perfidia-pofi
, aut ad obieda reiponderé, aut obiedis conuinci , fe
non refiigerc dicat. Et.^tde Regia perlbna,inquiunt,rcri-
ceamviSjiiecficutqucmlibetpleDeittmvellibericapiris vi-
rumAn iftis regionibu^fe|:undumEcclefiaftieasregulast$c
fecundum legespublicas ilium acculatum,vcl Ipontecon-
fellum,au t legaiiterac reguIariter.apertccQnuidum,aiidi-
uinuis : Sed in libris ilia laris notifiima ad legenduqi 0 *
culis ingerunt, qualiter proauusfiius Pipinus a Stephano
ipfiusauxilium petente,& pro liberatipncRom.Ëcclefiçia
Galliam veniente,in Regem fir vndus,cum adhuedegeret,
Romana Ecclefia fiib nomine 8c non atixilio defenfionis
Græcorum Imp. 8c idem Pipinus nonexcommunicationc
Apoftolica, fed virtucehoftili Haiftulphum qualemcum-
que Regem Chriftianitmoppreific, &Icaliamdomuit, arque
iuftitias S.Petri obtinuir.Similiter 8c quæ auus eius Ca-
rolustemporibus Adriani 8c Defiderii Regis Longbbar-
dorum egerit : & cjuomodoPatriciatum Romanumlulcc-
pitquomodo etiam temporibus Leonis Papy nomen
Imperatoris adepttis fuir, & quæ in Iralia, & quanta erga
Roma«