B
X.Tbifit.
Pßl. 13^
Remigii ^ntijpodorenßs Epife.
rent. ve^Deomiod promoti funt, non fibimetalîcribant.
Sc omnia quæ hxciunr, felpedu cæieftis retriburionisa-
gantj&prohis omnibus Deum benedicant.
p Ccenunc bénédicité Domino, O vos omnesferai Domini,
qui iif tantum cônlcendiftis»ecce nunc, id eft, in præ-
ibnti cum nihil Vobis aliud iam reftat,benedicitc domino
fecundiim perfeuerantiain, yel vt Deo aftcribatis quod
huculque confcendiftis-. Quißatisin domo domini. Vobis
dico (èruis Domini. qui ftatis in dbmo Domini, id eft, in
ecclefia, præceptisDeiinhftentes, & nullomodoiacen-
tes.Et lîtcaulà benedidionis, quia ftacis in atrijs domus Dei
nofhi,ideft,in amplitudinë diledionis, deduccntis nos
in ætern^m dom4m Deinoftri. In noftibus extollite.Bene-
dicite inquam dominum, &extollite manus veßras, id eft,
operaveftra infan£la, id eft,refpedu cxleftium bene operamini.
in nodibus, id eft, in totaifta vita, vbi hint varii
defedus. quæ ad futUram. vitam comparata, nihil aliud
quam nox eft dicenda» Duobus mod is homines in node
eile accipiuntur, Vel lècundum peccata, vteft illud : Qui
dormiuflt, node dormiunt Vel etiam boni hint-file in node,
quantum ad lucem & gloria futur® vitæ. Etbenedicite do
minum,id eft, exeoiplo quod manus extollitisin ianda,
lau date dominum. Benedict! t te Dominus. Modo qui hade-
nuseos ex hortati hint generaliter, vt oftendaturquiaad
hocnonhifficiuntliberoarbirrio, 8c omnes fùpra didos
conicenfuseflc ex gratia Dei, hngulariter eosalloquüntur
dicentes: Dominus progrediens ex S on, id eft, qui Deüs
& homo eft, benediçat te & in prom o tione & jh euftodia
promotionis. Dominus dico, qui potens eft, qui fecit ca-
lum & terrain, id eft, maiores & minores .
Alleluia. C XX XVI.
% Audatenomen Domini, laudate firtii dominum.
Quißatis in domo Dominion amis domus Dei no-
firi. Laudate dominum: quia bonus dom inus pfal-
litenomini eius, quoniam fuaueeß. Quoniam la-
cobelegitfibi dominus, Ifiael in poffeßionem fibi.
Quia ego cognoui quod magnus efi Dominas ,&Deus nofterprë
omnibus dtis. Ômnia quacunque volait Dominas,fecit in càlo&
in terra, in mari,&in omnibus abyßis. Educens nubes ab ext rem 0
terra, fulgura inpluuiam fecit. Qui producitventos de the faut is
fuis, qui pereußitprimogenita ALgypti, ab homineyfquead pecus.
Emifitßgna érprodigia in medio tui Ægypte. in Pharaonem &
in omnes firueseiusi Quipercußitgentes multos, & occidit regesfortes.
Seon regem Amorraorum, & Ogregsm B.tfan, &om-
niaregna Chanaan. Et dédit terram eorum bar éditât em, hare-
ditatem ifiael populofuo. Domine, nomen tuutnin at er mm : domine,
memoriale tuum ingeneratione &generationem. Quia iu-
dicabit Dominuspopulumfuum,& in jeruisfuis deprecabitur. Simulacragentium
argentu& aurum, opera manuum hominunt.
Os habent, & non loquentur.oculoshabent, &novidebunt.Auns
diabent, &non audienf.neqüe enim eß(piritus in oreip[otü.Simi-
les illis fiant qui factum ea, & omnes qui confidùni in eis. Domus
ifiael, bénédicité domino: domus Aaron, bifiedicite Domino. Di-
mus laut, bénédicité domino: qui timetis dominum,bénédicité domino.
Benedtäus Dominus ex Sion, qui habitat in h tufalem. ■
In hoc Piàlmo loquitur propheta inuitanS bmnes tam
de Iudæisquam de gehtibusad Iaudem Dei ex eonfidera-
tione bonitatisipftus: tum quia gratuite plura bona eis
contulit,tum relpedtt mirabilium quæ rhultiplicitercnu^
me rat in tradatu huiu s phtlrai.
L Audatenomen Domini. O vos firui domini, laudate de*
uotione cordis & oris nomen illüd quod eft Dominas,
Vel gloria domini. Qüiftatis in domo &c. Hic vertus
exponehdus eft, vt fapp.Laudate dominüm,îdto etiam laudate
dominum,£M*4nàturaliter&<>0wcftiniè.Ëtnon tantum
voce laudate eum, fed tùzmpfaUitèMmini em, id eft
bçne c^peramini ad gloriâm nominis eius qüod eft Ôômi.
nus, qu miam nomen taliS domini non eftafperum heque
acerbum vtaliörum,ftd fuque efi &nimis deledabik. Vel
iucùfldûm 6c fqaqé eft piallere illi. Quoniam lacobelcgit,
Hoc etiam ht vobis materia laudis, quonjam Dominus ele-
gitlacob fibi, id eft, eos qui in vobis minus perfediadhuc
in luda lün t, gratis afliimphc. Et ifiael inpoffeßionem fibi, id
eft, perfedioresin vobis , qui iam Deum corde vident.
Hos omnes fola milèricordia ex perditorum maiTaaf-
fumpht adhoc, vt poftidear & excola t eos , quahaliquis
hæreditatem hiam. Quia ego cognoui.Et merito debetis ta-
lem Dominum laudare, quoniam non tantum bonus lcd
magnus efi & potens. quod ego plenaria cognitione cognoui,
Ipiritu làudo mihirendante. EtDeusnofier eft non
recens, fedantiquorü patrum Deus talis, vtfitpw omnibus
dits, hue ab eo iàndihca ti s , hue ab hominibus fallb al-
lumptis. Omnia quacunque voluit Dominus. Probat quod magnus
ht prac omnibus, quia ipfe fecit omnia quæcunque
voluit in a lo & ikterra, id eft, in prælatis & lubditis. & no
tantum in bonis, fedetiam in malis. quod eft in mari. &
nonlolum in qualibu (cunque malis, fed iri his etiam qui
erant abylli, id eft, qui in profundo vitiorum fuerunt, fe-
cit quæcunque voluit. Educens nubes. Fecit in cælo quod
.voluit, hoc ftilicçt,quodilIosquierantquafi extremi inter
homines lècundiim ignobilitacem & inopiam, educes
ab ilia excremitate, fecit nubes ad pluendos alios. Et fecit
in eis fulgura, id eft, illüminationem Icientiæ mpluuiam ,fd
eft»indodrinam.Per nubes officium, per pluuiam do-
drina dehgnatur. Quod eft dicere, Non tantum iniunxit
eis officium prxdicandi, led fecit eos iphim exequi. gf»
producitve itos. Adhuc probat Dominum magnum elle,
qui taliscftquod producitventos,id eft , Ipirituales eof
dem quos nubes dixit, led nubes pr,opter officium, ven-
tos propter fpitimzlitatcm.drtbejàuris fuis, id eft, de occulta
dilpofttioneftia, in qua fuerunt antemundi confti -
tu tionem. Et in eolaudandus eft, quia pereußit primogenita
id eft,originalia peccata, quæ prima naicuntur in hominibus
deftruxit Æ. jpti, id eft.eoru m qui erant in deiedione
ik tenebris ignorantiæ. abbomine vfqueadpeèus, id'efï, ÔC
eorum qui erant làpientes in lècularibus, vt philolophi
vel ludxi & Græci : & eoi u qui lècundum hmplicitatem
pecudibuserantcomparabilesjlîcutbarbari. Éfmiht fi-
ena. Eo igitur modo &ordine deleuit primogenita Ægy-
pri.Et miûiûgnz&prodigia, ideft, mirabilia in publico.
Et hoc non in qualibet parte tui o Ægypte, led in medio tui.
quia per totum mundum contigere miracula, in Pharaonem,
id eft, in diabolum deftruendum, qui vere diffipatio
d icitur. Et in omnes feruos Icilicet deftruendos, id eft, mini-
ftros eius hüicet malignos /pin tus hbilubiedos.qui 1èr-
uiunt eiin diffipatione generis humani. Qui pereußit gen-
ie> mult as. Et non tantum primogenita, id eft, originalia
crimina deleuit in baptilmo, led etiam pereuflit gentes
multas,ideft, multitudinem adualiumpeccarorum poft
baptilma pertentationes occurrendum deftruxit. &occi-
dit regesfortes.i deft, talia vitia, quælolent fortiter regnare
&c dominari in quibufdam: & tanram vim habere, vt vix
le aiiquis ab eis expédiât. Seon regem Amorraorum. Ex-
ponit quos reges occident. Icilicet Seon, id eft , vehementem
tentationem, quæ adeo vehemens fuit, vt aut
iam præualendo regnaret. autregnare iam pbtuiflèt. Se-
oninterpteraturcalens tentatio, vel tentado ocutorum,
hue laflelcens.velgermen inùdle. Amorræi dicüturama-
ricantes. Ogi conclu ho velcoauerùans.Balàn, pingtie-
do vel ignominia hue confùho. Chanaan, motus eorum
hue paratushumilicadvel deiedioni.Nontarnen omni-
n o deftruxit tentadonèm quin impugner, fed in eo quod
foler elle Amorræorum, id eft,lècutidûm hoc quöd fo let
dominati & præualere, quantum ad conlènlùm, his qui
hint Amorræi, id eft.amaricântes Deu in conlènfu.Quod
eft dicere: Deftruxit & debilita'ui t impughationem fugge-
ftionum, vt non peruenirentad conlenfum: velin quibus
præualuit, condbnauit. Secundum illam interpretatio-
nem, qua Seon dicitür tentatio oçulôtüm. pet tentado-
nem huius fenfus, hibintelligimus tentationes totius len-
fualitatis.
Maxime enim per ocuîos tentamiir.& hcüt beatus Au*
guftiqüs ait, ifte Conuenit omnibus aliis. Soletenim dich
Vide quantum fragorem fecit, Vide quam bene. làpiat.
Videquambeneredoleat.
Vide
în Pfctlmos Enarratianes. gÇÎ
E
F.
-
G
H
[Vide quam alperum vel lene ht tadtu. Oceidit & Og regem
\ Bafan, Per Og,malam operationem deducencem in con-
\ fuhonem accipibus: quoniam de operationemulto diffi-
cilius,quàm de conlènlu poterit le quilqu e rédimere. Sed
Dominus 0 ccidit Seon & Og, id eft, concluhoncm aâus
cum conlènlu dcftruxit.Gum enim per conlènlùm perue-
nitur ad operationem, tun c homines hint concluh & irre-
titi, vt non facile ’poflint exire. Quæ concluho habet po-
teftatem duccndi homines in contulîonem,id eft,de vitio
in vitium, quandiu hunt in hac vita,& poftmodum inæter-
dam damnationé. &ne curram per unguia,occidit omnia
régna Chanaan,id eft,ompem prauam conluetudinem de-
ftruxit, per quam homo commouecur, & à Deq receditin
regione diffimilitudinis, paratus obedire humilitati 8c de-
icetioni. Et dédit terrant eorum haréditât em. Nonlolum vitia
lècundum conlènlùm & operationem in fuis deftruxit,
lèd & terram eorum Icilicet regum, feilicet lènlùalitatem
carnis, quæ ex poena peccati lèmper prona eft ad malum,
& praua fuggerit rationi , 8c vbi vicia prius regnabant, de-
dir populofuo bar editatem. Et repetit, hæreditatem,vt determiner
cui populo earn dederit, Icilicet ifiael, id eft, cre-
dentibus & videntibiis lè, vt beiie eam excolerent, & ex
totd rationihibiugarent, ita vreius fruâum bonum red-
derent. Domine, nomen tuum. Modo* conuertitlè pro-
phéra âd Dominum c um gratiarum adkione pro his omnibus,
dieens : O Domine, qui prærerka mala condonafti,
&in præfen.tidelerca<(ècurumducatumcontrahoftes pc-
currencès.momcncuum,ideft, gloria ruapermanebiti»
amnum, quiaindcgloricfus eris æternahterin nobis. Et
memoriale tuum, id eft, hgnificatum illius quod filiis Ifrael
hiftorialïter aôtum eft, perftuerabit in ptxftntigeneratio-
ne 8ç futur<i generatione* Quia iudtcabit Domtnus. Ideo
etiam gloria Domini erit in ætemum, quia iudicabit pôpu-
lumfuum, ideft, fidèles luos remunerabit poftquam de
bac vita migrmerinc. Et adeo remunerando- hublimabit,
quod iplè in firm-(kit deprecabitur. id eft, rogabitur, vt ipfi
fintmediatores & intercelfores pro nobis adeum,ficut
quotidiefic in làndtis. didtum à lîmtilitudine illius lerui,
quem Dominus lûus itafublimât,\ t proaliis conferuis in-
tercedere valeax:Simulacra.gentium. Dominus hæc omnia
quæ diéèafimtfeciti & ideo talis Dominus meritô laudan-
dus eftj non fimulacra gentium, quæ tantum lùnt fimiii-
tudines rerum, 8>c(\xntaurum & argentum,vel ex viliorima-
teria. Opera manuum hominum, id eft, corporaliterab hor
minijsusfadtajnPnlècundura'incelleâum habita. Quæ
eu habeant formas humanorumembrorum, nulliu&eQ-
rumfruuntur officio. Nequeenim eft/piritus in ore ipforum,
vt poffiuc vel ad modum brutorum animalium idnare.
Hæc fimulactprumVituperatio Ipedlatàd laadenf Dei.Ac
fi dicat : Ideo fie deprimo Deos eorum, vt recedant à cul-
tu,ra talium. Quod fi noluerin 11 cqncedo diuinæ iufti tiæ,
vt quifaciunt ea, & qui fidiiciàm ponunt in eisfimilesillisfiant
in interioriftiQ* vteodem raodomm rationis amittant,fic-
utillacarent cocporeis fe'tïfibus.4 iDomus'ifiael, bénédicité
Domino: Quicquid autern de iftisfiat, vos qui eftis domus
Iirael, ideft, fideleslùbditiex Iudæisffi^HddiCiteDô-
mino deuotione mentis deotisde operationis.Etiion tantum
hubditi, led etiam domus Aaron, id eft , prælati bénédicité
Do mino. Dominus, inquam Leui , idcfti Aaron ÿ fiue qui
eftis in minifterio. làcerdotum Domini, Bénédicité Domino.
Bcnedittus Doininus. Simul omnes bénédicité Domino, dicentes
.-Dominus veniensfc# Ston, ideft, natus.de. ludaicë )
-populo,{/MÎ tantus eft, quod habitat inierufilem, id eft , re-
gnatin cæleftibus creaturis ,lit benedidluslùbaudis in 0-1
mnibus^.
« Alleluia. .-CXX XV .'
OnfitemittDomino quoniam bonus, quoniam in
WéfirÊÈïl “ternummifir 'tcordiaeius. Confitemini Deodeorum,
quoniam maternummifiricordiaem.Confit
emini Domino, dominorum, qUoniani in aternummtfericordtdéius.
Qut facit mïrabtlia ma ma
filus, quoniam inatetnumrnifiriCordiaeiusi Qui fecit cabs in
mtelleftu, quonidm insiernutrimifirfiordUrKus. Qui firaiauit
terram fuper aquas ,quohiam inaternummiCericordiaeïus. Qui
fecitluminaria magna, quoniam in aternum mifericordia eius.
Solem inpoteftatemdiei, quoniam in aternum tnifericordia eius.
Lunam &ftellas inpotefiatem noäis, quoniam in aternum mifi-
ricordiaeius. Quipercufsit Ægyptum cumprimogenitts eorum,
quoniam in aternum mijericordia etusï Qui eduxit ifrael de medio
eorum, quoniam in aternum mifiricordia eius. lh manu po-
tenti & brachio excel f i . quoniam in aternum mifiricordia eius.
Quïdiuifitmarerubrum indiutfiones, quoniam in aternum mifiricordia
eius. Et eduxit ifiael per medium eius, quoniam in a-
ternqm mifiricordia eius. Et éxeufsit Pharaonem & Virtutem e-
ius in mari rubro, quoniam in aternum mifiricordia eius. Qui
traduxitpopulumfuum per defirtum, quoniam in aternum mi-
fericordiacius. Quipercufsit reges magnos, quont..mfn aternum
mifiricordia eius. .Etoccidit reges fortes, quoniam in aternum
mifiricordia eius. Seon regem Amorraorum, quoniam in aier-
num mifiricordia eius. Et Og regem Bafan, quoniam in ater ■
num mifiricordia eius. Et dédit terram eorum hareditatem, quoniam
in aternum mifiricordia eius. Hareditatem ifiaelfieruo iuo,
quoniam in aternum mifiricordia eius. Quia m humilitatem no-
flramemorfuit nofiri, quoniam in aternum mifiricordia eius. Et
redemitnosab inmicisnofiris, quoniam tnaternum mifiricordia
eius. Qui datefiam omni carni, quoniam in aternum mifiricordia
eius. Confitemini Deo cali, quoniam in aternum mifiricordia
eius.Confitemini Domino dominorum, quoniam in aternum mir-
firi.ordia eius.
Ëadémmatériaeftm hoc Plaîmo, quæ& in lùperiori
continetur, nifi quod propheta hic agens,aliquahicappo-
nit,quæ ibi non habentur.
Y~>Onfitemini Domino, quoniam bonus. O vos omnès fi-
V->deles, confitemihi Domino, id eft, laudate Dominum
deiiotione, voce&opereturn ea confideradone,
quoniam bonus eft naturaliter; tum quoniam mifiricordia e-
ius quam fecit in humano genere,permanens efti» aternu:
quiaqon defiftet,quoulque vos perducatin æternitatem*
Confitemini Deo deorum. Ideo etiam laudate eum, quiaipfe
eftDeqsdeorum, ideft, excedens omnes deificatos, &
quiaeft Dominus excedens omnes terrënaspoteftates, &
hoc ideo, quoniam mifiricordia eiusxpix hic in vobis coepit,
in aternum permanebit, Ifta particula qualî interCàlaris
verfus ftubiungitur fingûlis VerfibuSad commendandain
rt^gnicudinem mifericordiæ Dei.; Qui fecit mirabtlid, licet
ffixerjm, deorum & dominorum, tarnen lblüs:eft Deus &
Dominus, faciens, mirabilia, non quahàcunque, Jfeimd-
gna, idque^filus. Illi tali confitemini, quoniam in aternum
mifiricordia eius. Qui fecit coelos. Exponit quæ mirabilia fecit
&affidue facit, feilicet hæc, fæcic.coelos, id eft, apoftolos
& alios Ipirituales viros, fublimes vitæ dignitate. Ethos
fecit i» intellettu. i. in feipfo, qui eft làpieiîtiapatris ^nüllo
exrrirA|usadminiculante. Qutfirmauit terram,ideft.,&Cr
chfu^ùperaquas baptifmatis fundatam, velhiperiorem
perfecutoribus Êéfcam, qui flu<ftibus perlècutionùm in,
tendebant eam fubmergere. Quifecitlumtiaria magna. Fe-
citeriàmvndc digne laudandus eft, quia fecit lumtnarfe*
magna, id eft, quohlam ex fidelibus illiftïiinailitfapiçntü,
alium plus, alium minus, quohlam faciens inpotefiatein
Deïyvtelïèntpoteftatem habences-in.fçicmia, &lTcïadas
filem in perfeda slaricate &iliuminatiojie fàpienttè'Quqf-
dam faciens /a/.w», id eft,-minus (licences in icienria. Et
ßellas, id eft, ad hue miiïüs icientcs, & tarnen omnCs magna
luminaria exifteri ces. yt inpotefiatem »Â ,e flè n fpotentes
hiftorialis fçientiæ & illarum return, quæ perririenc
ad fidem,: quæfcientià nox dicitur, conlpàrata ad oerfè-
dioremicienriam. QuipercußitÆgyptum. Et per Iblém &
iunam deftruxit tenebras ignorantiæ & perfidiæ in his qui
erant mundura amante« : vel adùaÜa peccata, quæaffli-
gunt homines in colilcientia, cum prtmogenitiseoruin,ià éft,
cum originalibrispeccatis.jQwi eduxiblfraeL Deltas pec-
cacis, fideles eduxit de mëdio ipforuni peCcatorùm vel de
nlaflàperditorum. vbi datur intelligi, quod ibi quofdam
dereliquiflèf.:; Non eiiim omnes, fed quofdam afium-
pfttinntanupotlnti. Eduxit eos iri manu potenri,ideft,in
,co.operatidne valida & brachio excelfi, ideft, in fortitüdine