Pfalz», i j -
Atnbroßj Ansberti
7;
i.ÿ.IO. ■:
Pfalz». 71.
ptorcra mundiin eo defignari,qüod Dauid manu for tis clues
pafeit,quod leonem&vrluminterficit, qjaod relidis
ouibus ad regntim hbmirium trän fit, & plura huiufinödi
in éitis adtione figuraliter demonftrata? Dauid enim manu
fortis,ilium exprimet,de quo MkliMfatiiv.Dominusfortis &
potent, Dominus potens in pralio.Dauid oues pafeit.quiaDonai-
iius nofterin carneapparens.plebem Iudaicamdocet. Vn-
de & dicit:No»Jitmmijfus niß ad ones quaperierunt,Domus ifra-
tU Dauid leonem & vrlum interfecic , quia rcdemptqr
humani generis antiquum aduerferium atque huius
feculinoxiam virtutem lua fortitudine confregit. Dauid
Goliamlapide deijcit,quiaincarnata Dei fepienria,hoftcm
antiquum prxdicantiurcr fortitudine profternit. Dauid,
reli&is ouibus,ad regnum höminum t ranfit :qiiiaC hriftus,
abieótaplebeludaica, adgubernandamecclefiam exgen-
tibüs peruenit. Quis non accipiat Chriftum in eo, quod
Salomon templum domino jedificauit,quod pacem hab.u-
it,quod lapientiffimus fuit,quod vultum eius omnisrcrra
dcliderauit, & aiidirefepientiam eiüsconcupiuit ? Aëdifi-
cauit enim Salomon templum Domini, azdificadit Chriftus
ecclefiam, ficut fcriptum eft : Sapientia adificauit fibi
domum.Mc de lapidibus, ifte de fen&is animabus, quibus
& per Apoftolum dicimr.TemplumDeifanctum eft, quod eßis
pos. Pacem habuit Salomon in plebe Iudaica luis diebusj I pacem habet Chriftus in ecclefia cun&is diebus. De quo
nimirum per Plälmiftamdicitur: Orietur in diebus eius iußi-
tta&abundantia pacis, donee ext0Hatur lima, &dominabitur
a mari vfque ad mare,&dfium ine vfque ad tetminos orbis terra-
rum. Haec certe non illi Salomoni.fed domino conueniunt
Ielu Chrifto. Non enjimpax illius Salomoms, donee extol-
latur Iuna,permanfij/, fed Domini redemp toris permaner
bit. Nec ille vfqudad terminos orbis terra: dominatus eft,
fed nofter veras Salomon, qui totum orbem adeptus ëft.
Sapientior fuit Salomon illo tempore cun&is hominibus,
fepienti'or qpanet Chriftus toto in tempore omnib. angëlis
pyà/w.44,
C
■ Peg.iy.
4
Pfalz». J jii
tem noftram,&redijtad vitam homo peccafor.Redle quö~
qiie &in hi s quæ fe n tiun t, viuunr & in telligun t , ab Adam
inçipientès, ad Elifeum vfque peruenimus.-vtoftendere-
.mus hoc per myfteriumfuiife, Adam dormiente de latere
eius vxorem proceffifle:quod fuit, Elileum fiipermortuü
puer um incubaile,& eundem puerum à mortuis reuixifle.
Gum vero percæleftem,æque infenfibilem ,intelle<âu vi-
taque carentem filbftantiam, mediatoris noftri perfona
iignatur,modo per nubem, modo petftellam communis
vocabulfimodo per luciferum habentem proprium voca-
bulümjtnodo exprimitur per folcm. Quia enim popülijm
per defertagradientemnubespræille narratur, digne per
hanc mediatoris noftri perlona figuraliter exprellä narratur.
Qui videlicet nifi per ftellam quoque comijnunis vo-
cabuli fignaretur, nequaquam de illo per Balaam ariölum
D ei fpiritus loquere tur, dicens : Orieturßella ex Iacob. Et
nifiper luciferum habentem proprium vocabulum expri-
meretur,minime de ill^ad ländtum lob dicctctuv.Nunquid
produced luciferum in tempore fuo ? Tanquam diceretur , vt
ego. Pater etenim luciferum in tempore .fiio produxit:
quia videlicet, ficut Icriptiun eft, Cum venttplenitudo tempo-
r is,mißt jpetufiliumfuumfaäum ex m uliere.
Nifi quoqueper folem ipfe intelligeretur, nequaquam
per pröphetam Vox diceret: Vobis qui timetis Dominum, orieturfol
iußitia.Cum autem perfenfibilem creaturam, intel-
ledtum vitamque naben tem frguraour, ineiüs proculdu-
bioexprelfioneangelusairumitur. Vnde & Moyfi deeo
qui fibi apparueratjidem Dominus dicit: Eft nomen meum in
illo. Ecce quam multa quæ mediator!, noftro figuraliter
cônueniantin terrenis rebus,& quam paucain cæleftibus
reperimus.Sed quanto rarioralunt in myfticis fignificatio-
nibus inuenta, tanto frequentius inhaccæleftireuelatio-
neperiohanneminculcata. Nam cum aduentum mediatoris
in carne,fiepius recapitulando fréquentât : per änge-
luq> hunc figuraliter defignat. Vt quid fioc,nifi quia emi-
Pxii
M-Il ■
Gala.^
Extii jj,
& hominib. De quo leriptum eft : In quofiint omnes thefaw i ! nentioremalijs hanc prophetiam demonftrat, quæ do-
fapientia&fiientiaabfconditi.Deüdevauit omnis terra vultû J minumhuberius quam aliæ.percæleftem creaturam figu
Salomonis , àtoto pars terræ defignata illointempore; 1
defiderat fadem Chriftivniuerfit terra,à töro tota exprefla
omniin tempore, ficut leriptum eft, : Vultum tuum depre*
cabuntur omnesdiuitespfcte.Coneupiuit omnis terra fitpien-
tiam Salomonis audire,concupilcit&Chrifti . Illam tan-
quani per leruüm prolatam , hanc tanquam per dominum
allatam; Quis nonapèrteineovideat Chriftum,
quod Elias palcendus ad alienigenam viduam mittitur,
quod ad cselum euehitur ? Mittitur Elias ad alieöigenam
viduam,vt ab illa pafeatur,mittitur Chriftus ad ecclefiam,
vt bonis eius operibus deleûetür. De qua nimirum per
Plalmijamdicitur: Viduam eius benedicensbenedicam. Qqae
benë duo ligna colligere vole bat j quia proculdubio virtutem
lacratiffimæcrucîs inuenire cupiebat. Euehitur Elias
ad cælumàeriümi Chriftus eleuaturäd cælum ætheri-
ümi Quis nön ample&atur mundi redemptorem in eo,
qüôdÊlilèus Dei falus vocatur, quod afeendens Bethel, à
pueris infultaturiquodbaculum fiium,vtmortuus puerre-
uiuifceret, per leruum mififie perhibetur : fedpuero ne1
quaquam reuiüifcentèiperlèmetipfum venilïè ac mortuü
refufeitafle docetur? Cui çnim aptius conuenit nomen
lalutis dici,quam domino IES V G H R IS TO,per quem
làluatus eft mundus?Qüid eft autemiquod Elileum afeen-
dentem Bethelpueri infiiltanf, nifi quiamediatorem no-
ftrum fingiilis dilpenlatiönis luæ paffionihus äd domüm
Dei,videlicet lion mànufâdtam, æternam in cilis,tenden-
tem.ludæi dérident ? Vnde & hüneafeendentemin cruCe,
blalphemant ; blalphemantes, capita mbuent; mouentes
capita, dicunt : Vah qui deflruit templum , &intrtdnoillud
readificat .Quod autem pueri afcendentemElifeum caluum
vocant,illam in G H R I S T O derifionem exprimunt,qua
ipfius caput milites Pilati, vt tanquam decaluatum often-
dprent, velaueruiit. Mifit interea Elileus per leruum ba-
culum luper extindlum puerum,& non reuixit : venir ipli,
co%iunxit &coaptaüitfe corpori eius,&reuixit:quia videlicet
Dominus nofter mifit legem per Moylefi,nec prolurat
? De quo videlicet per eundem lohannem apte nunc di-
citur:
E t v id i alium angehm fertem ,defcendm tem de cale,
am iftum nube: & in s in capite eius.
De quo etiam iuxta leptuaginta interprètes Icgimus»
V ocabitur nomen eius,mayn't confilij ange lus. Bene auteni mediator
Dei & honunum,hom6 Chriftus Iefiis,angdus vo-
catur.quia videlicet æternæ vitæ nouus nuncius hbminib.
appareris, iiouanunciäuit,hoüapromifit, noua luis fideli-
bus contulit.Si enim membra illius, angeli vocant ur ftfcü-
dum Mud,Labiafacerdotis eußodiuntfcientiam,&legem requi-
runt de ore eius,quid angélus Domini exercituum eß'.cux nonca-
put membrorum:angelus voceturangelorum ? Reifte etiä
fortis dicitixr, quia aerias poteftates moriendo vieille probat
un Vnde & ill i s interrogantibus, quis ëft ifte rex gloriæ,
relponlum nouimus -.Dominusfortit & potent,Dominus potens
inpralio. In eo autem quod ahum angelum Iohänes vidifle
fe dicit,hon eft rei diuerfirate,fed ordo vifionis, lèd conlue-
tudo recapitulationis. Aliüm enim angelum vidit, quia a-
liam vifionem fiib alio intelle<ftu enarrandam repetiuit.
Sic & paulo fuperiusegit > cum de domino dixit : E t alius
angélus venir j & ftetit ante altare. Sic etiam plerilque in
locisinferius agit.Nube autem amüftus apparuic angelus»-
quia nimirum carné indutus, inter homines vifii s eftDo-
minus. De qua videlicet corporis eius nube per prophe-
tam dici t m-.Uccefedit Dominusfuper nubem leuetn, & ingredie-
titr in Aegyptum. Rede quoque non grauis, fed leuis nubes
dicitur , quia videlicet redemptoris caronùllo pondéré
peccatorum grauator. Cuius nimirum de cælis ad terras
qefcenfio, iplàeftcarnisalliimptio. Qui eniminlila diui-
nitate non localis, led totus finelocis vbique eft, nequaquam
de loc o ad locum tranfitrfed (vt ditftum eftjdcfcen-
dere ei de cælo, fuit humilitatis noftræ carnem aflumere:
& iuxta Pfiilmiftam & A poftolum,paulominus quam angelus
minoran.Qui9 etiä diuinitäs iure per caput angeli exptinii-'
■dm
:ap,l
lfm
Md*
ï jm
Jfuil
-it in peccatis moituo geneij hiimano:venitipfe, defeendit
cum gcatia,humiliauit femetipfum, allumpfit mortalita- 1 tu^quia&Paul9 hocipsuteftatur,diccs:CaputChriftiDe9
m
pfidffl'
[BibrS
Ctri
Iris
In ApocalÿpfimfLiber^ÿintus.
îrlsautem,iicut & iujJra lam diximiis,graeca latinaque con-
4°5> I
arcus vo^tur, qui diqerfis coloribus in nubi-;
ri in carne,äc tertia die viuUs apparere poll morteïh ih Car- 1
né,Quod iniitnirâ Salomon myftice dçfignauir, cum dice- ;
tet-oriturfpl,&6ccidit, & ad locum fuumreuertitur. lbijuere^
nafeemgyrat per meridiem, &fltàitur ad aquilonem. Lußrans v-
muerfain circuitupergit fpiritus, & in circulas fuos reuertirurt
Sol enim oritur, quia videlicet Chriftus incarne nafeitur.
Occidit autem, quia ipfe carnis aflumptio ad paflionem
morris perdiicitur.Poftquam veto ad occafum peruenit,
adlocumfuamreuertitur,vt ibirenafeatur: quia hurnani-
tasipfius,ex paffione mortis ad gloriam relune<ftionis ret
diffe ptobatur.Ibique renafeens, gycatpermeridiem.-quia
refurgens k mortuis, calore fidei ôçfpirkuflàndidifcipulo-
rum corda tangens illuftrat. lure enim illi meridies vecan-
tur,in quibus loi iuftitiæ appfidrem fpiritus fud,it çdotem.
Per meridiem quoque gyrans ad aquilonem,fle<ftitur,quia ■
ad çplligcndam gentilitatem apoftolorum prædiçatione
përducioir. Reftpn ^^ue per aquilonem. frigidiflimum
yen,tum, gcptijitas deugnatur- in qua ille prius dominaba-
tur,qui ip luperbiam elatus, dixifle proba tur : PonamfedeM
meant ad aquilonem. Quod autem fubiuhgitur, lußrdns vtti-
uerfain cfrcuitupergitfpiritus, totiis per hoc di<ftuln thündus - ^ H
in ele<ftisprædiçatione Domini repletus ofteliditur. Vnde
& eidem foli dicitur :Vox tomtrui tut in rota, iUuxecunt cq- 1
rufeationes tuæorbitëtræ. Qupdquejbl fpiritus appélla- |
tur, m^iiifefte per hoc di«ftuni redemptoris noftri diuiiiitas
intimatur. Spiritus enim eft Deus. Sol itaque pergens
omnia lufträt , cqm Chriftus notitiam dilpenfetionis fuæ
adcumftorum fidclium intelligenriam perducit. Illiid e t-’
iam quodfubinfepmrr&in circulosifiiQS^regreditur ;poft
aggregatiohemomnium gentium, liidaici populi cqnuer-
fiojiem demôhSrât. Vf Iciliceçpoftquamvniuerfes mundi-
terras c ognrtionis fuæluce perfuderit Vterram etiam illam
de qua ortus eft fol iuftitiæ, illuftret, ficut feriptiimeft:Do-
nec plenitudogentium introiret, &fic omnisifrael faluus fier et.
Huius rëi intçjligentiaatbitror Salomöhem ^uos folis cir-
cqitus intimafle.i Et jaotandum. Salornon, vc
rhylUca defignët* duos ad ortunifolis fégrelTus, narrat,cu-
ius vnum tantum occalùm defignat. Poüunt quoque facie
angefifolisclafitatefulgéce, hocinioco membranpftriredemptoris
bus apparere videtur.Et quid per hanc nifi mundi recon,
ciliatio, quæ perin,carnati yerbi difpehfetionem fa<fta,eft, ^
.nteil/gicm?,Hoc eqiiq indicat eiffedus ipfiuç in?. Nam ap.
eus in tmbejtunc fit cum radjis folis imbriferapubesiuerit
iIliiftrata.Sofeigitur nubemilluftrante, iris (ideft,arcus)
a paruit, quia videlicet cum partis verbum, quod candor
eft lucis æternæ ac foiiuftitiæ, carnem affiimpfit pro mundo,
ipfe carnis alTupipticvrecóciliatib.fa«fta eft mundisHinc
enim^quis diluuiimùndo,deleto, milericordia motus, ad
Nöe Dominus dicit^Caw obduxeroittelumnub'\bus, apparebii
arcus meus, & recorderfoederisfempßer ni, vt noninducam a-
, quas diluuti vltra fupér terratn. Pbteftautem per irin quæ ( vt
diâuffi'eft.) arcus vocatur. geminum meaiatorisnoftriiuT
dicium,quo mnndum examinât, intelligi. Arcus enira cum
in nube apparat, ex parte eft cæmleus,& ex patte rubicun-
dus: quipimirum colores^quæ, & ignis fpçciem reddunt:
In aqua igitur diluuiutn præcèdés,1h igné vero cohçrema-
tio feculi ventura demonftratht. Poteft etiam per irin,quæ
aqnæ&ignisIpeciéhabet,non inconuenicntefbaptifmü
atque martyrium figurati, in aqua fcilicet bäptifmum >_ fo
igne vero martyrium.Neautem Iponfionis meæ fàdus im-
memor, mendacii notam inçurrerevidear , confideran-
dum yideo hunç etiàm diuinæloçutionis ordinem, quepi
vfus recapitidationisip hac fibi reuelatione vendicat, ven-
dicanlque iuxta hpmanam rationem præpofterat : de quo
pLopterçanihildixeramus, quia terminus præcedentis li-
briha»cäfprecapitukrioneßl:difiunxerat, vndenec erat
; aliquidquodqùæridebuilfet. In præfatiofle etenim huius
operis promifiöe ipe recolo, qpi effet in hac Apocalypfî à
Iohanne órdo feruatus,locis fingulisdemonftrare. Defcri-
pto itaque nouiflimæpetfeeutionis certamine aç præter-
miirofeprimP angeloj fub quo %is perfecurionis ac Do-
minifperaturfecundusadueritus: adiniriuniincarnarionis
Chriftiidequomodotra(ftauimus, redit : & prædicacioneméiusatque.
ecclefiæ ipfius, ficut fequentiademonftrabunt,
quam fit fortis, quam terræ manque perfpiÇua, de-
fetibit. Haeverona^tione decurfe,adeaquae paulifperomiferat,
potiusvediftulerac,enarrando,decurrit.Meminerimus
autem, cum hanc narratipnem ad finem vfque pet-
duxerit, deberi finem ördini coneifo fubfungi. Loçus e-
nimillequo infubfequentibus dicit, Va fecundum abiir.ad
lu hoefubauditionem habet, quo præçedenris Ubri termfiiQ
de nequilfimorum equorum ac gentium perditione tra-
(ftauimusÆtquidem in luperioribus vfque ad fextum-figi,U
lum ordingm co(lodinit,& prætermilTo paulilper feptimo
eadem:recapitulando,cotitexuit:acduas narrationesiiiter-
fetens, quali ordinem feoutus,feptimo, conclufit.Hicau-
tem præterquam folitus eratagens?amb|s narrätiones npn
vno fine, fedduobus déterminât: quia & ordinem præterr
milfuin,!& recapitulationem fingulatim.diftinguit, ficut
poft paululuim n^anifeftii^s apparebit. Hæçcavfareddendi
meidebitijbceuner di(fta fufficiant. Nuiic ad propofitijm.
expofitiönis ordinem çeuertanaur:&quidde incarnata Dei
fapientialohannes dicat, audiamus.Sequitut:
E t facies eius erat v t f o l . .
Quid itäque per faciçmângë(i, nifi præfentiam Chrifti
in carné det)e mus àccipere? ' ‘ Pëç faciém enim qfiilibét ag-
npfeitu'rt^t nifi idem carnem afiurperet » quis' inortälium
• eum cäperet? Hanc feciënl'Pfeîmifta manifeftari pofeèbat, ;
11 dicens: Ößendefaciem tuam, &filuttrimus. Abfit autem vt 1
tantam faciei Çhrifti tribfiamiis çlaritatëm, quantaöi habere
loiem iftum vifibilem cernitrius,pr«fertirri cum & de
79. niembrisfiits re£P° patris
îvfi eorupn. Et q.üidem erunt [éle<fti æqùaîés angelis Dei,
u ' npn tarnen filii Dei. Näm quöd iii mpnte epram tn -'
7’ bus difeipuli.s transfiguratpsV fàciem fuam m,lgKs clari-
tatem çommutàuit, iiitura^ membra lua iän^fonpip fe-
iplo oftendit. Cur ergo hoc in loco ckritati Iplis facies
tum & occafum, & rurlum ppft occäfum : quja videlicet
S ' cö hi pâté tur,at tendäm us. Sol itaque ifte vifibilisfiabet oi>
I redemptor.nöfter in tempore Habuit näfid per carnem,mo-
- Biblioth.Vet.Pat.Tont.9 -Pars 2. , . i ’
1fait. 14.
Ecelef. 1.
Eedef. I.
intelligi, nön fçiîicet; qualia nunc ihtèrris funt,
fed qu^iain cæhsquandoque cuinaiigelis futurafunt. Vnde
& hoc quod præmifimus, Dominus dicit:T«»ciufii'ful-
gebuntfirent folmegnopatris eorum. Quiaenim Dominus je j
ecclefiavnapetlona eft,^non inconuenienler ipfe infacie
angeli vtfoWulgere perhibetur. Hinc ipfe vriius corporis
perlôna in lfaia loquitur, dicensnGaudensgaudebo in Domino, ,
&exultabtt anima mea in Dep meo, quia induit me veftimento
faluttS) &.indumenta luftitu circundedit me quafi fponfum deeo -
ratum corona,&quafifponfam ornât am monilibus fuüSequitin:
E t pedes eius quafi columna ignis i
'Nil congrûçnttas ' in. pedibàs angelf, quam fenétos
p^dicatorësacdpimus.Iftis cteninr pedibüs totum (.-vt
itadixerim ) mundum incàrnata Deifepientia petambula- ■
iiit,ficut fçriptum eft; m dutemprofeßfipradicauerunt vbiqfte,
Domino cooperate é t fertnone confirmante fequentib fignis.Hinç ?
Ifeias prppheta çumjQomino in càrneïçquétcm intrpdu-
cfsret.dijfeis: Propter fiocfiLtpppulus meus nomen meum in die
tiff, quia ego ipfc ,qutloquebary ecceadfum:,continuo fiibiunxit,
Qjtitm palchrifupermo ntes ppdes annunciàntis & praditantispa-
cem,annunciantis bonum,pràdicantisJaltfteml Pulchri, fubau •
dVs pedés illius, qui fuper montes anniinciat & prædicat j
pacèpi.annuncjat bonurq,prædicatqüe felutcm,id eft,Dei
àc Domini IefiiChriffi, qiiifandorum præ dicationé tanr
quam pedibus, hûius féculipoteftates fibi proftrauit. Qui
bene etiam columnæ &igni comparantur : quia& in ore
coliimnarum fiiperimpcmtu ædificiumeccjf fiæ portant,&
lpiritufendoaccerifi,auditprum'cprda ad amore Dëi præ-
aicando inframmàht? ^Quia enim columnæ fint,-teftatur
Baulusdicens: Cum veniffernHierofolymam, Petrùs ér lacobus
& lokannes qui videbatitur columna effejextras dederunt mihi.
Hinc&Pfelmifta Dominuixi loquentem introduceÂs,aiç:'
Ego confirtnauïçolumnas eius. . . .
Quiavetoignisyocentur, Zacharias indicat,qui.ex per-
M m fona
Marti. \6.
w l !
Gai. t.
P faim. 714