£>
414 ofii Ansbert)
Iohartnes itaquepèrie ômnia/iifto ômnia quæpræmifla
font, nonfpecialiterex fua, fed généraliser exeleâorum
protulkperfona.Niincautemillaquæin hoc verfu narrantury&
fo* & aliorumperfonis congrùere doCet. Ita, enim à
gencre ad fpètiem recurrtt, yt tamen Sç fpeciem &genus
coniungat. A præmiflb igiturgenere, ad Iohannis fpcciem
Imentio.çerta dkigitur,qua dicitur.Oportet te iterum prophetare
tanguam diceretur : Et in tempîo & in altarï adorantes
mettre. Qnonimirumdidoiidemipfiexpnmuntur,qui
in ternis vocibus incimis clamoribus Deum vénérantes
adoraht, ficut à domino Samaritanæmulieridickur.-Fewef
hora quando nequein monte hoc, nequeinU'terofolpnis adrabitu
par rem, Quid eft autem de arundine remplumée al tare &
adorantes in eornetiri, nifi fàcraprædicatione donprum
gratiam vnieuiquelargiriNullienim dubium, quin per
populis & gentibus & hriguis &rçgibusrnul,ris* ^ . . | H - , t
quemadhuc oportebat ab infula Patmo Ephefom redu- | fàn&am cæleftemque diuini yerbi pridicationemî Ipiri
&um,non foium hanc Apocalypfîmj quam manufoainibi1 tuflàn&i gratiam fideles accipiant, domino attenante qui
fèripferat,ad notitiam fànâorum deferre.venunetiam eu- ait: Verba qtu locutusfitm vobisfpiriius & vitafunt.Et altjqutdem
angelium populis&gentibus & linguis & re&ibus mulris fermonemfaptentu,aiqfermonemfuent'u, alijplenamfidtrn, alij
altius-quam alii prædicare. In prædi&a fiqufocm Patmô gratiamfanitatum,alq operationem virtutum,alijprophetiam,a'ij
Àpocalyp.
cap.Xlf G
pyü4 4 -
lexAth. 40,
infiila, à Domitiano exilic depottatus, hancvidicApoca-
Iypfîm,& cum proue&æ iam effet ætatis, putaretquefe ee-
lèriusadChriftum è mundo tnigrare.interfeâoimpio Cç-
fàre,& poftcunââeiusiuf&diuîhoiudiciQcaffara, ab exilic
reduétus, præfatam Apocalypfim ecclefiæ tradidit le-
gendam. Ebione autem, Valentino ac Cerîntho aduerfus
Chriftumoblatrantibus,epifcopoMmprecibusflexus,in.
didloque ecclefiæ ieiunio, euangelium et iam (cripfit. Et b
deo tôt pqpulis & gentibus & regibus &lingui s prophçta-
uit,quiaeiuseuangelium adeorum notitiampe^uenit.Ve-
rumetiam vtpræmifïinus, eaquæilli fpecialiter alî'cribuiv
tu r, fândlis prædicatoiibus generaliter deputantur^ Ad
quorum perfonamreâônunc dicitur : Oportët te iterum
pppphetare populis ëc gentibus&linguis & regibus mul-
tis > quia niniirum toto tempore vitaS præfentis , aliis ad
Chriftum migrantibus,eleâorum ecclefia infubfequenti-
busfois prædicatoribusitCrunv non définit prophetare.
Prophetare autem in telligere debem us prædicare, quia &
Paul us dicit : Propheta duo vel très dicant, & cater i dimdicent.
Vel certèprppterea iterum prophetare Iohannes iubetur,
vt quod do&ores ecclefiæ orc prædicant,fà£tis-iterato ela-
| ment:quateno$ qui voce m li nguæ audire con tem n un t , 0-
1 pera virtutu m fequanrur .Oportet enim vt is qui verba vifæ
credentibùs nunciat,operibuseriam vitæélamarenonde-
fifiat.Sequitur:
j Et datus efi mihi calamusfimiUs virgoe.
! Hoc iam non fpeçtaliter ex foa,{çd generaliter ex prædi*
: catoramac foapariter loquitur perfoha; Quid autem hoc •
i loco percalamum,nifidiüini verbi pridicationeminteHi-
; gere debemus P.Quiaenim calamoliberfetibitur, non im-
meritoipfius diûinæicripiurie prædicatio per eumfigura-
tur*T ropica enim eftlocutio>ab ep quod effici t,iîlud quod
efficiturdemonftrans. Nam fi calamus prædicatio lân€la
non e& t, nequaquam per Plàlmiftam dominusdicerct:
Linguamta calamusferiba, velociterfcribentü1 Hinceft eriaraj
quod vir qui coram propheta lezechièl aedificanti ciuita-
I Km meti ri dicitur, calamum menforæ in manibus habere
perhibetuf. Benc autem non inahii, led virgar lïmilis cala-
mus didtunquia nimirum prædicatio làndà non Iudâto-
rum vanitatibus, non h'ereticorum peruerfitatibus, non
philofophorum neniis vtitur, fed fidei redlitudinem & difi
ciplinçvigorem tenere videtur.Reâc calamus fimilis virgç
vqcatur,quia videlicet cçleftis dodtrina plena fide & opera-
bone perdocetur. Digne calamus fimilis vitgæ efiè perhi-
betur, quia profèâo regnum.càdeftis prædicatio obtinet,
in inftexibili iuftitia pbrfeüerat , fieut per Pfâlmiftam Deo
dieimt.tfirg* refia efi vtrga regnt tut. Dilex’ftt iufhtiam,&odiJh
iniquitatm-^Accepto autem^calamoxqui latinearundo dici-
til?>quidper eum diuina vox fieri iubeatapedtqr,cüm pro-
tinusfob.infertur:
Et'di&um eftmïhi-.Swgt, & metire tempum Dei &
diferetionemJpirituum, alij genera lingùarum, alij interprefatio-
nemfermonum yfan(iapradtcàtionis officio idem jpiritus accept us
largitur. Harc fontmenforae caEleftis temph, aitaris, & ado-
ranuamineo. Qnæ videlicetfpititalcsinenforæ &diftin-
ûæfingulis fobminiftrartur,&vna cottipagine folidantur,
vtfoilicet.& dtuerfa fint vnius corporismembra, Ôc ex di-
uerfismembris vnum cfficiatur corpus : & habeat vnum
raembrum quod non habèt aliud,& tamen non fit fehifina
in membris.Ecee etenim in vno eodemqucipiritu ifte ver-
bolàpientiæpoller, nectamen fermonefcientiæfulcitur:
qtiia ièntire atqueimienirefufficit etiam quod pèr difeen-
di ftudium non apprehendit» Illc (èrmone fciendæfolget,
nectam^n in yefbo lapientii* conualelcit : quia & fomcit
explere quantum didicic, & tamen ad lentiendum ex feme
tipfolub tile aliquid non aflurgin Ifte perfidera &çle-
mentis imperat, nec tamen per fànitatum gratiamiofirmi-
tates corporum curât. Illeorationis fpemorbos fobtrahit,
neccamen arentiterræverborum pluuiasreddit. Ifte ope?
ratione virtutum adprælëntem vitam etiam mortuos reuo-
cat,& tamen non habens gratiam prophetiæ^quæ fibi ventura
font ignorât. Hlè ventura qiiæque vèlut præfènria at- 1
tendit,& tamen in nulla operatione fignorum fe exerit-Ifte
per diferetionem fpiritus infantes fnbtiliter mentes con-
fpicitj neç tamen diuerfigeneris Linguas habet. Ille diuerfi
generislinguas examinât, & tamen in rebus firoilibus diffi-
miiiacordanqn penfat. Alius in vna lingua quam nouir,
fermonum pondéraintetpretando prudenter difcutit : &
tamen reliqttis bonis quæ non habet > patienter caret. Sic
itaque creator nofter ac düpofitqr cunéta modéra tur, vt
qui extolli poterat ex do mo quod haben humilietu r ex vir-
tute quam non habet : fie cünifta moderatur, vtcum per
impenfàmgratiam vnumquemque fübleuat,etiam per dif-
parem alterum alreri fobdat;& meliorem quifqueéxtlono
ali o eum quifibi fubiieitur, attendat:aclicct fe præireex a-
liis fèntiat, eidem tamenqueftifiiperât, inaliis poftponat.
Sic cumfta moderatur, vt dum fingula quæque fiintomnium,
in terpofitaquadam charitatis neceflicudine,fiant o-
mnia fingulorum: & vnufquifqüe quod non accipir, fie in
altero poflideat.Hincenim per Petrum(dicitur;l^»a^«^«e
ficut accepitgratiam ytnalterutrttm Want adminijhautes fie ut bo-
ntdijpenfat ores multiformis gratia Dei. Bene nanque multiformis
gratiadifpenfatur, quando acecprum donum & eius
qui hoc nonhabet, creditur : quandopropter 'eum cut im-
penditur^datum putatur.Hinc per Paulum dicitur. Percha-
ritatemferuiteinuicem.Tunc enim nos charirasà iugo culpæ
liberos reddit, cum viciflim nos noftro per amoretn ferui-
tio fubiicit. Cum ergo aliorum iîona noftraeflè eredimûs,
denoftra aliis quafifoa oft.erentes exhibemus, ex mtilris
membris Vnum corpus efficitur. Hinc rurfom per Paulum
dicitur:N<*w & corpus non eft mum mem brum, fed mult a. Si di-
xeritpes quoniam non (km mauus,uonfum de corpore,non idco non
eft decorporeîEx paulo poft : Quod ft effent omnia vnum mem
brum,vbi corpus î Nunc autem mult a quidem membra,Onum veto
corpus.Qyid n.fàn&a Ecclefia,nifi (uperni fui capitis corpus
eft?In qua alius aka videndo, oculus î alius tede operando,
monusraliüs ad iniunda difeurrendo, pes : alius prtccepco-
rumvoeeminrelligendq-, auris : alius malorum foetorum
bônoruhiquefragrantiamdifcemendo.nàris eftjqu* dum
corporaliûm more membrorumvicifilm fibi accepta offi-
çia impendunt, vnum defometipfis omnibus corpus red*
d.unt:& cumdiuerfa in chari race peragunt;ditiçrfo efic perloht
ait are éradorantes in'éo.
Qujd per templura Dei>nilî fideles defign an tu r,fi eu t il-
^|)ërPâuIum diciturjTrwp/tfw DeifanQumeft, quodeftisvosi
(Juid vero per altarcqttQdéft in çempio» nifi virginum*
continentium ac feculo renunciantium corda fignantur?
Sicut vbim in tenn>ro altare eft, ita vita religioforu m in plèbe
fidelium confillens, in quibus principaliter iugis per
ifianctatq; indeficienslamkæ compunction joignis.Quod , ^ ^ ^
aùtfet^fobditur, 1$c adorantes in éO, ita fobaudiendum cft, hibent vbi continentur.
loht
In A pètdyfipm fL ihirplujntus. 415
m .
t Siaikefovnum qbid cu riâ a agerertr,corpus vtiq ; quod I , Et quid aliud per hatic,nififànâorümecclefiafiguratur?
‘ex multis condnetur,nQneffont:quiavidelicet multiplrci- Quæ ditrn ad cæleftis patriæ gaudiacontemplanda, celfi-
rcrcompjuftumnonexifteret.filioc concor^membrorüm cudinevittutiscrigitnr.quafifijeeulâ inmuirdjD^conftitiji^ I fünerfitasnon reneret. Hincrurfum per ellndem Apofto- I turÆtquia altaeftperdefideriuma6tionum,dignuméftvt
j km d iéw tï Ex quototumtbrpHstompattum & comexumper ! is.qùtl^ cexfo)^dam fofidpty9^ ^^iri».tum;fa^gta
o'immhmfluram fubminiftmionis , fecundum operationem in ! coirfbeiidat : quaténüs inferior ffos auditoribusmoflfit-
fnenfiuramvmufemufquementiri,augmentumcorporisfacit,ina- quosvtaltavirtutumappetant,admonerenondefinitlQui
étfcauonemfmincharitate, Sedcum miro, confilio autori6c adhucitiimiselfe prpbatur, qqon^qfo?iudicareaudeatde
dilbeniâtor nofter huicillalargicur/quæalteri denegat, a lii. bis quæ in excelfisagUntiir.? Sedquid nos mijeri a’gimvis,,
hæcdfenega^,qiraeiftilargitur;extramenforascaiami egre- 1 qui tantum älii* inferiore s fumusmeriris, quantum elo-
di mtitur,quifqujs poflè pluiquam accépirteonatur, vt for- quentiores verbistqui altos èxufcitânte^obdarmifeimujsf
tafièis cuitantummodo dpriarütn cftpræceptorum occul- alijs lumeqpræbentes,ôbrenebrefeimus%ifife«tecliaina:
tadiflèrere, tenter etiam. miraculis eoruïcàretvtis quem ! mifericordia virtutes quasillthabent, nobis proueniapt,
fupernæviituusdonaadfopernamiracularoborant,etiam • qùibuscum charitate bfferreni'timur,fîbqc vnum qiiod
legispandere occultacontendar.In præcipîtium n. pedem j nosagimus,iljis prpÇcit, cur non pronciac nobis tptiim.
porrigit.qui menfurarü ïuarum limité nonattendit:&pie- , quod tlliagantîOculi itaque ijî corpore præbebt manibus
mnq; amittit hoc & quod poterat,quiaaudaâ:er ea ad quæ I lumen,vt operari queantunanus operancur in corpdre, ne
pertingere non valet, arripere fefiÿiat. Nam&membro- j oculidençiant.EcntmquidproptereavelûCulus entendus
rumnoftrorumtuncbene minifteriis vrimur,cumfuaeis j cft, vel manus abfcidenda efi de corpore ,qtiia vel ille non
officia diftin&c feruamqsXucem quippe oculis cernimus, ! pdièft opérari,y elilla videre.& non po ti os id eo in corpore
vocem verpauribusaudimns.Siquisautem mutato ordi-
ne vocioculos.lufci aures açeommodet,huicincaflum v-
tjraque parent- Si quisodores velit dtfeernere fâpore, fapo-
res nare guftare, vtdufque fëxusfibimin.ifterium quia per-
ueLtirJnterimit.Durti cnim propriis hæ.c vfibus non aprâ-
tur,&luaofficiadefèrunt,&ad extranea non afliirgunt.
ßeneDaitid intra has diuinæ largitatts menfuras, pedem
cordisprefIèrat,çumdiçebar;N<,ç«S4 t»to/4 «i in magnis,neque
in mirabilibus fuper me. Super fè quippe in mirabilibus
ambulai e t, fi appetere magna vitra quam ppteft quæreret.
Superfe namque in mirabifibuS attollitUr.qui & in hisquç
non fofficit.yidericonatur.Bene feïhtra has menforasPau-
lus etiam in ipfà prædicationis fuæ iatitudine coartabat,
cum dicerct a Non enimaudeo aliquid loqui eorum ,quapcr me
non efficientÇhriftusTt rnrfum ; Non audemus mfertre aut corn-
par are nos qutbufdam,qui feipfès conimendant.fed ffift in nobis nof-
nietipfos mettent es, & comparantes nofmetipfos nobis. Nqp autem
non tn, mmenfumglonaVmur ,fedftcundum meufilram regttU,
qua menfus eft nobis Deus menfuram pertingendi vfque ad vos.
Non enim quafi non perlingentesad vos, fuperextendmus nos.Vf-
que ad vos enim peruenimus ihtuangelto Chrifti. Nulli autem
videatur mirum,quod per ecclcfiamiftæ dilponantur me-,
furæ.curahôc nulli alioprincipaliterconueniat quam omy-
nipotentiDomino, qui innumerb ,menliira & pondéré
cunda difpofoir.-fèd non eftmirum,quod ecclefia quorü-
dam peccataremittit,cumhoc fpecialiter.nemim com pera
t ni fi creatoiiomhiiïfn.Difponir eçrte ecclefia iftas menfuras
fidelium,fed cum Ghrifto atq; per tiujftum. Diftri-
buit inquam haamën foras eccJefiaprædicând'ojDominus
adminiftrandoîilla exorando,ifte infiuidendo : ilia exterius
clamando.ifte interius docendo : ilia manus imponendo,
ifte virtutem fpiritus mittendo. Quid igirur mirum ,4kan-
ttim Valet prædicatio iuftorum, vt vnicuique men foras ïpfc
ritalium ftatuat gratiaru m?Si per impofitionem ffiâUUs eo^
rundem fpintufianâus largitur datoromnium gratiarum,
tion eft certc abfurdum, quod cam in capite.foo tantum
jiolle prædicamitsjfine quo tamen nihil earn facere polie
fcimus.Vnde & hanc artnpdihem qua templuöi Dei eccle-
uâihlohanne meririiubètur , Dominus tjuôqjih fine hums
reuelatiouis ciuitatem fehâam Ietufàlem merien$,,in
manu habere defcribitunQfiaö fgitur cæléftis patriç ædifi -
cium duo metiri videntûridéft Dôtnîhus& ecclefia. Sed
Dominus & ecclefia vna perfbna, vnum eft corpus i cuius
veraque tependa/vtvicilfimfibi adminiftrenc quæaguntf
Mihi etenim yidetur quia officium oculorum manus pot-
fid.eancin corpore: & rurfom minifteria manuUmj oculi
poflideant fo corporë.Dignus plane effofiioue iudicandus
eracocuius,fi vel operand corporivel præcipitiumincUr-
rènti clàuderetur. Quod hos omnino &c d elides agereno-
lu m us, vid earn us ne falcem ynum gratiç talentum quod ac-
cepimus, fob tehræfilentio abfcondentes, arââoribus reams
vinculis aftringamur. Neque enim feruusille propterea
damnandus prædicitur,quia veldecem vel quatuor talenta
non rëportauinfod-ideo,quia vnum quod habuit,infuda-
rio liganSjfub terra abfcondit, nec ad nummuiariorum
menlà'mérojgauit,Nequaquam autem ifta idcirco dicimus,
'vçpraueviucntes dodores defendamus : fed yt fi forte in.
quibufdam minons gratiæ fuii audito.rîhus4,epcriuntur;
minime defperandos vfque quo perficiantur, düceamus
Sequitur:
A trium autem quodeiiforis tempîum, èikeforas : çjjr
ne fnet taris ïUud,quomam datum cjtgentibus.
Miranda prorfustalislocutio, quæ iilud foras eiiciipræ
cipit,quod iam Foris oftendit.Qù' >m.odo énim atrium hoc
forastempiumeiicii iubetur, quod intus omnino nonin-
uenitur?Quod enim non intra, fed iam foris eft,vtiq;.vnde
foraS mitfotur nô eft.Sed feiendum nobis eft, quia hoc eft,
atrium quod foris eft,extra tempium eii ci.-quoa. èft,nequa-
quamilludintratempli menfuras admitti. Innumerabiles
quippe fh fcripturalaCrainueBiuntur taies locutiéfees.V,«r
de eft ilfod quod Dominus cor Pharaonis indurat, proeô
quod eft,cordiseiüs duritiam nonaufèrr. Et Ifâias ëôr p6 -
puli excæcar,cui lumen vitæ non adminiftrat.Sic etiam nos
qttotidiano vfo dicere folemus , dum quemlibet ianuam
pullàntemad nos introire nolumus : Proijceforas. Quid atl-
tem per atrium , qubd foris templo eft, intelligimus, nifi
ludæos.hæreticos àtq; gentiles, quibus ad finûa fànftorû
nu.liüs parce ingreflus.?De quibus reifte per Apoft ofom di-
ci tur; Qtuid mihi dé his qui fora funt,iudicare? nonne de hk qui m-
tufunUVpsittécatisfQviod autem eièdüm|btis atrium,gén-
tibüs datum peihibètur,illùd inteiligi mohftratur,qUià et-
fi diuerfo errore Iudæi,bæi?etici atq^genciiès depêrëunt,
tamênortines infidèles ÔC incredulihotantitr. Âd nümeru
n. incfedularam gentium cranfeunt.quietfî diuerfo modo.
capite membromm offici^diiponütun & qbicquid mem- 1 tarnen & idolä 8t iimulacra colere Videhtur.Chriftus n.ve-
bra agunt. iure ad caput eorum refertur, quo merabta in ' ritas,& quicunque veritatem aut extötonpn cölit ; vt itt-
fingulis adtionibus difponuntur. Notandum Vero quod dfei &genules.-äut male coIit,vt h«reb'd,profe<ftonterida^
qui tempium Dei metiri debee,fuvgere adtiionetur ,yt fei- ; d u colics Dicantfeetgo ludati Deum quilocutüs eft Moy-
ficet qni aliorum vitam. ptadicando informate cupit,ipfe '■ fi,colere:tamenquia patris veritatem qü* eft filius,nqh're-
pertorporisnegligentiam ininfimis defidtriis minime ia- j' cipiunctnecpatrevere,fedfolfbadorant: Quienim nönhofto-
«eanyc nil qnodrtanficexdefiderio quxrac, nihil quod in rificatfilium. non honorificatpattem qui mißt Mehdamundoeft'per
amoxemx6orecitpifcat:fed ad excfelfavirtu- eium ergo colunt, qui veriratem nön adörant. DlcUhtfe
tüm faftigia.per exercitiuni operisaflurgaC* quatenus eo j hxretici in Ghrtftum credere : & tarnen qfti hüne ^ut \
quodmetitur «difiqo akior fiat. Vnde & eidem proph e ti- Deum verum, aitihominem verum denegant, Ce'rte men-';
voce didtcic: super mont etn excel/um afeende tu qui euangeli- i dacium eftqub|t:plunt.' Quämohrem Velmtnölföt^fri-
J>io».Sionnanquefpeculavocatur. , • ' " ' ; illoraranameuntnumemm^quÜmagineshominummot-
Matth. ij.
,0m *. y.
Johan, ƒ.