Remtqij ^Atotifjtodorcnf. Epi ft
F 2 o
P (almas huic Dauid, id cft > vero Datiid attribuendus cft ,
faéhis qua n do reftkuta eft terra. Et nota,licet vox fit pro-
phecaeinhocpfelmo, ramen ncgocium illudvnde travat
pfelmus, Chrifto attribuenduip cft.quiaquod terra refti-
tutaeft,hoc per eum fuit. Poteft etiam accipi de refurre-
«äione Domini quod dicit,rcftituta eft terra : quia tunc ca-
ro Chriftiquam alfumpfit dc virgine,reftituta eft,quando
gloria immortaiitatis induta eft. Quae terra, id eft, caro
Chriftiquafi defluxit,quando immortalitate Sc impallibi-
litate tegebatur. Dicit autem propheta fic.
ÂptC.lc,.
DO minus rconduit, exultet terra,Utentur infulamulta> q.
d.Dominus verbum carnem afliimpfit,in qua pluri-
ma paflus.mortuuseft & relurrexit, aicendit, mifit fpiritü
fen&um inter difcipulos.& ficregn miti. regnum vbique
terrarum fibi obcinuit,quia pr*dican tibus apoftolis,ndes
vbiq; creuit>& fic Dominus regnauit. Vnde exultet terra
iam voraerc pnedicationis bene culta & non tantum exultent
illi,quiiniolida terra habitant, led etiam laetcnturin-
fiilae multæad fidem vocatae. Vcl laetentur inful*mult*. i.
ecclefiæplures iam faét*,quae infulis comparari pofiunt:
quantum ficut infill* circundat* funt mari,&alliduntur
flu&ibus maris, itaeeelefiacircundata eft flu&ibus huius
feculi,&abeisimpellitur. Sedquid fecit? Frangitipfos
flu£tus, Sc non frangitur ab illis velut-fcopuli maris cum
impellunturad littus, non frangunr littus, fi firmum fue-
rit, fed potiusab ipfo littore frangtintur. Nubes & caligo
in circuitu eius. q.d. Dominus regnauit talker,quia nubes
& caligo in circuitu eius. Nubss funt Apoftoli, caligo pro-
pjietæ, quoniam qua: apoftoli exprcllerunt, eadempro-
ihetæ occulte quafi quadam caligineteâa prædixerunt.
_di prophetic & apoftoli in circuitu eius funt, pr*cinentes
videlicet glotiam Domini, vt regnum eius in fide crclcc-
ret. lujlitta & iudicium correltio jedis eius. Prepofteratura
eft, quia opprtet vt prius fit iudicium, diferetio videlicet
boni & mali, vtfubletjuatur iuftitia.quia nemo iuftifica-
tur, nifi qui hoc iudicium attendit. Hxc duo fiintcorre-
ûio fedis eius, quiaper h*c duocorriguntur illi, qui fedes
eius funtfutura. Ecquomodo? quia ignis, i. amor bonus
qui inflaramat, ante ipfum pracedet, & ignis iftc inflammabit
inimi.tts eius çomburendo in eis nociua, in circuitu eos po~
nendo, vt eum videlicet circumeant imitatione bonorum
operum. De hoc: igné diârum eft : Ignem vent mittere in
terrant, & quidvolontji Vt accendatur ? Quod dicit,& in-
flamroabit in circuitu inimicos eius. Sc quo ordine hoc fe-
âum eft ? Qma illaxerunt/a/^ar<ïfi«î. i.fplcndores mira-
culorum eius^orbi terra. i. illis qui recipiendo culturam
bonam, orbis fiituri erant,in virtutibus videlicet perfeâi.
Hæc fulguraridit terra. & commotaeft motu poenitentia: :
^cnbn qusélibçc ferra commota eft, fed montesficutcera
^.jîuxerunt. i. elati in feculo, recepto îgnecharitaris, omifia
fcluritiafiia, diftqluti fimt per lachtymas poenitétiæ. Quod
dicit, montes ficut cera fiuxerunt a f acte Domini, i. propter
cognitionem^Pomini, à facie Dominimotzcfïonwis terra,
quianonlQUludaeifidemreceperunt. Vel aliter dicamus
fiwerius:D0wi»Mf regnauit,exultet terra,latentur infulamulta:
Sc taraë licet ipfe regnauit, nubes & caligo in circuitu eius.
quia quibufeam obumbratus eft ne eum vidèrent, & ta-
n\en licet nubes & caligo erant in circuitu eius, qüantam ^
jail quofdam, iuftitia Sc iudicium fuerunt corre&io fedis &
: eius. i* in correâioneillornm qui futuri erant fedes eius.
Ignis ante ipfiim præcedet. Caufem riddit quare nubes
:&ca|igo in circuitu eius. Quia ignis inui di* ante ipfiim
pracedet, non.c[uod ab eo veniat ignis file, fed quia ipfi
ponuntignem ipfum inter fe & Deum.&ideo obumbratus
fit eis Dominus, ne eum videant. de ignis’ ifte inflammabit
inimiqos eius iliicitis de/ideriis.&hocin Circuitu,
ii. viquequaque. Alluxerunt fulgura eius orbi terra:. Often-
dit qualiter iuftitia & iudicium funt corredtio fedis eius',
quia allucent fulgura otbi ter tx. Quæ fulgura ? Videlicet
terra commotaad pcenkentiam. Nâ etiam motes ficut ce-
îa 'fluxerunt.i.duritiafiiperboru in molitiemvetfa eft, ficut
cera quæ apponkur igni. Et hoc quod i^ontes fiuxerunt,
c ft a facie do mini,à q cômota eft omnis terra,& quomodo1
hoc? Quia annunciauerunt c«#.i.apoftoli iuftitia eius.Sc fievideru
n t.i.in te)iexer\in to tn n esp o p u .i3n ijn lOlu luda:i. ttquia
omnes populi viderunt^/o«« eius,confundantur ergo inco-
fideratione fiia omnes qui adorantfculptilia,&quigloriqntur in
fimulacrisfuss. quia non funtadoranda fimulacra,necctiam
angelus adorandus eft,quia legitur inApoc.cum quidsyo-
luiflet adorare angelum pro miraculis qua fecit, quod ipfe'
prohibuiffet ne adoraretur,dicens: Vide neftceris.conferuus
n. tuus fum & fratrum tuorum. AdorateDominum omnes
angelieius.(\.d. Viderunt omnes populigloriameius. vnde
adorateeww omnes angeli eius. Audiuit hoc Sion quod populi
viderunt gloriam eius,t^ Utata eft.Qupd alibi dicicur, .
Atidierunt qui erant in ludaa quiagentesrecepertit verbum Dei, I
Crbenedicebant Deum. Et exultaueruntftlia Iuda. i. ecck fia ex
ladzis propter iudicia tua Domme, quia recognouerunt gen- j
res efle dignas vt concoipotarentur Iudaeis. Vnde Petrus: ASht, ia.
Inveritatecomperi quoniam non eftperfonarum acceptor Dew.V
pfeenim Petrus dubitans vtrum Gomelius baptizandus
ellet,certificatuseft,quoniamSpiritum fendum vidicefl
recepiflc.quod nullicontigit ex iudais.q ante baptifinum
Spiritum fandum recepiflet. Exultaucrunc fili* ludae me.
rico, quonia tu Dominus es altiftimusfuper omnem terrain quia
noritantum iudaorum,federiamgentiumDeus.Et exal-
tatus es fuper omnes Deos ante fedos,«iw« exaltaruses,vfque
ad aqualitatem patris afeenden s. & ne quisdefperaret, cu
dicit eum altiffimum, quafi pra altitudine.attingerc eum
nonpoflet,datpraceptumquod attingendus fit.&dick:
Qui diligit is Dominum, odtte malum, q d. Dominus eft altifli-
musjvosautequialtiradinem eius attmgerc vultis,odite
malum: & fi perfecutioimpiorum vobisfuperuenerit,no-
lite timere: quia licet fauiant contra carnem, non poflunc
tame» impedire refurredionem. Quia cuftodit Dominus a-
nimasfandorumfuorum.Sc de manu petcatorum liberabit eos
tandem. & vt tande liberet eos,lux orta eft iufto.idux inferior
lucebit vnieuiq, iufto.dr rettis corde latit'ta. i. vt non fold
in fpe gaudeant,fed etiam in tribulatione. Vnde latattttni
iuftiin Dow»»»,quorum tantum eft gaudete,quiaimpiis no
cft eaudere. Et confitemini memoriafanftitatis eius. i. Jaijdate
eum in hoc, quod memorfuit veftri vt vos fendificaret,
cum immemores efletis in danlnatione veftra.
Pfelmus Dauid. X C V11.
i A ntate Domino c a n ticum n o u um , q u iam traliB p
fe c it. Saluabitfibi d e xtfra eius, & brac\)iumfan-
Jcl um eius. N c turn fe c it Dominus fa lu ta r e fu u m ,
in cjonjpeftugentium re u eb b it iuftitiam fu am . Re■
______ __ cordatusefitnifericordiafua, &veritatis fuadomuilfraeL
Viderunt omnes termini terrafalutare Dei noftti. lu-
bilate Deo omnis terra,cant ate & exult ate &pfaUit e.PjaHite domino
in citbarajn citbara & vocepfalmi,intubisdu{liltbus & ye-
cetuba cornea, lubilate in conftefturegis Domini,moueatur mare
& plenitude eius: orbis terrarum & qui habitant into, f lamina
plaudentmanufimul, montes exultabunt a conjpcftu Domini,
quoniam venit iudicare ten am. ludicabtt orbem tenarum in ittr
fi'uia, &populos in aquitate.
Vox eft in hoc pfalmo propheta exhortantis nos «ein
vacuum gratiam Dei recipiamus, ne (anguinem iufti con-
culccmus,fedin magnaaffediorietepusvifitationis reco-
gnofcamus-.Chriftu imitado,vetus canticu poftponamus,
& nouum canticum cum eo cantemus- Quod dick:
G Antate Domino cantiium »»««wJMouum canticum, no*
ua charita s.noua humilitas, quod vetus homo nefcic
cantare. Quia mirabiliafecit,tmc videlicet,quandodihum
yidua refafetauit, fed mkabilius fecit, quando perditos a
morte redemit. Saluauitfibi. dexter a eius,&bracbtumfanttu
«wTOftcndit qualiter mirabilia feck. Nam dexteraeius&
brachium eius,Chriftus videlicet, potentia Sc fortitudine
fua faluauit-Lfeluationem humano generiattulk:& hoc n-
bi a Domino,patre videlicet,vtqui viuuny,iam non ampljusfibiviuantjfed
Donuno.Saluanturfibi,quiinterius lal-
uantur,non amplius redeuntes a4vomitum.Et quomodo
faluauit.Nor«»* fecit Dominus falutarefuum, i. Chriftum iu«.
in c oIpe ft ugentiu reuelauit iuftitiamfuam,i.fidem iuftincanfe
notificauitgeiibus; Et quare^^hodQuia recordatus eft mqert-
cordiafua, i.reparationis humano generi facicda, Sc tecoc-
------------—---- -— datus
Cot-y
ltd Pfàlmo$ i
datus eft veritatisftu promifla domuilfrael, quia illis pro-
mifiio fuit ibifada de reftaurationehumani generis.Et fic
viderunt omnes terminiteni, id eft, omnes ftlî qui t|lenitati
fu* terminum pofuerunt,videruntySi/«r4ro Deinoftri,Sc id-
eo iubilate Domino omnis tenet, i. tantam licentiam in vo-
bis concipite, quantam nonfufficiris invoceexprimere.
Cantate etiam interius,c^ ^«Zwreexterius, Sc (tcp/hUite, id
eft.bonaoperacummentis hilaritate perficite, quia hila-
rem operatorem diligit Deus. Pfalltte Domino, dico, in ci-
thara, i.in carnis morcificatione. Vnde Apoftolus tMortifi-
cate membra veftra qua funtfuper tenant. Pfàllite etiam in tu-
bis duçtilibus .Tuba: dudiles funt tub* *re*,qu* cum tun-
duntur malleis,in longitudinem Sc latitudinem crefcunt.
Malleinoftri funt diaboliScvafa eorum.tiinfio,cfteorum
tribulatio & perfecutio.quibus malleis quifq; tunfiis, cre-
fcat inperfeuerantiamboni ppcris,crefeat«tiam in latitudinem,
id eft, incharitatis extenfionccn, qu* charitas
non vitra extendi poteft , quarn vt ad inimicos quifque
habeat charitatem,velut file qui dixiv.Domine,neftatuas illis
hocpeccatum,quianefciunt quidfaciunt. Pfallite etiam vocem
tuba cornea,id eft, fic operamini, vtin came exiftentes, o-
mnes carnales aftediones excedatis.&hoc adfimilitudinc
cprnu,qupdadh*rendo.carni, inaliamindurefeit naturâ.
Vnde Paulas: Etfiadhuc in came militamus, iam non tamen fe-
cundum carnem vmmus. Iubilate in conjpeclu regie’ Domini.
Quafi dicat: His omnibus modis pfallentes,iubilate in in-
teri ori veftro vbi confpicic Eexvefter,& vobis iubilantib9,
moueatur mare,id eft,geiyilitas motu pcenicenri* velmotu
ir*,& non in parte moueatur mare,fedplenitudo eius, id eft,
vbique moueatur: orbis terrarum etiam moueatur. id eft, ;
perfediquodammodoadhuc moueantur ad incrementû 1
virtu turn, Sc omîtes quibabitant ineo orbe, id eft, omnes
qiii imitanturperfedos, iubilenc in conjpeclu rega Domini,
iubilate, quia flumina,id eft,pr*dicatores fandi ,de quorum
ventrefluent aqua viua, plaudent mamfimul, id eft, bonao-
perarione vobifeum. Plaudent Sc montes, id eft, elati in feculo
exultabunt a conjpeftu Domini,quoniam venit Dominus
iudicare terram, nunc occulto iudicio, & tandem iudicabit
orbem terrarum in iuftitia,& populos in aquitate.
Pfelmus Dauid. XCVIII.
; Ominus regnauit, irafcanturpopuR: qmfedes fuper
cherubim,moueatur terra. Dominus in Sionma-
gnus&excelfusfuper omnespopulos. Confit eantur
nominj tuomagno, quoniam terribile & fokttum
eft, & honor régis iudicium diligit. Tuparafti dàre-
fiiones,iudicium & iuftitiam in lacob tufecifti. Exaltate Dominum
Deum noftrum,& adorate fcabeüum pedum eius, quoniam
fanclum eft. Mojjes & Aaron infacerdotibus eius ,& Samuel inter
eos qui inuocant nomen eius. Inuocabant Dominum, & ipfe exau-
diebat eos: in columna nubis loquebatur ad eos. Cuftodiebant tefti-
monituius, &praceptum quod dedit tilts. Domine Deusnofter,
tuexaud ebaseos: Deus,tupropicwfuiftieis, & vltifcens ino-
mnesadinuentioneseorum. Exaltate Dominum Deum noftrum,
& adorate in montefanfto eius, quoniam fanttus Dominus Deus
-ofter.
Pfelmus Dauid.Omnes fendipatriarch* & prophet*
Sc prædicacoresjconfiulucrût nobis in feripturis luis, velue
filiis ecelefiæ,non vtdeeflèt nobis,fed exipfis haberemus,
vndeædificatieftèmus. Hoc etiam fendus propheta Dauid
in hoc pfelmo attendebat, proponens nobis vt vbique
quæramus dominum, quæramuseumhic mifericordcm,
ne tandem experiamur eum fieuifiimum iudicem. Ipfe
enim non defeat defiderantemfe, qui redemit negligen-
tem fe. Vnde fic dicit :
V\Ominusregnauitira/canturpopuli,qui fedet fuper cheru-
him, moueatur terra, q. d.Qu*rite Dominum. qui re-
gnauit.i. regnum in gentibus fibi obrinuit,principem mû-
diforas eiecit. Sc eo régnante,irafcancurpopuli.. Prophe-
tatio eft Ipiritus pr*diccntis,no pr*ceptum iubentis.Pr*.
dicit n.prophcta,qu*in fpiritu vidit futura : quia poftqua
Dominus afeendit,mifiuseftfpiritusfendus inter difeipu-
los:vt per eum in ftru di,non cimerent mortem qoam feie-
bantdefttudamper iefiirgentem. A quibuscum Domi-
nus ccepit prgdicaridrati funt populi multi, irati fimt cum
ïnarrattones. 8 0 $
coepicpcÆdicaviqiïieos fecitiqaiadoraueruntquod fècërunt.
iranlimtDQtaincifuopcoitJolofuo, cum deberent
icalcilemo. quiadignioreftfermaseonun, quamidolum
iuutn. Semum enira fccitDomjnus eorum, idolum vero
fabereomra. Quifsdetfiiperchcrubim. i .qaifibicfc.it
fedcmplenosdileaione. Clicrubim nanqj interpretartlr
plemr-uao ïcientiæ. Quoniam autem charitas plenitudo
eu præceptom, non incongrue qui in charitate petfeaus
eft,chembimeftappellatus. Quoddidt.Q ui^Bfapcr
gna,ied vnde moueatur terra, i. quis in terra
Matth.
G
cherubim,régna, ,..Ui .uwucaïur terra, i. quis in terra
Cor poiitum habens, dommui tamen in Sianmamus.i.in fpe-
culanubuseaquæ non videntur.non eaquç videntur.Ma-
gnus apparetDoxninus,licet his qui in terra funt, videatùr
fsttuus.&cxcclfitfitptr omnespopulos, aô tarant iudæos, fed
erra iupergentiles.Et quandoquidé m Dominus mannus
es tnbioli,ergo confitenntur omnessomiai tsto tsupno glori-
ncando,qui noluerût côfiterinomini tuo paruo.&merito
nomini mo confitcndû eft, quoniam terr'sbslétftnon aman
tibus,Janlium aman tibus,quibus dicitur: SmOieflote min
egofnnâusfum.V cl ternbileeritinfuturo.cumnuncfit^n
Ctutn,^'ÈflBtrrcg».i.rctthQnoiabilisdiligetiadic«nw,vtqfque
videlicet habeat dtferetioné inter b onû & raalû.vt de
clinerà malo «c faciar bond. Vel qui vult eflè honor’reeis"
l.ralisvtpercuhonotificeturreii.diligatiudicium-attëdat
quiamdexfuusnuUumpcecamraditnitcatirapunitum &
hocattendéndo,iudex itiiis fïat.quod non poteft,nifi pécf
KJ ^ i ^ T « p ,r n ß s 4iremones,in4kiS&infitininlncol,tsl
/cci/ï<-q.d.Conhreantur nomini tuo,& bene poflunt ■ quia
tu parafti etsdireaiones.i. quofdam direâores, quorfi exemplodtrigerenmradconfeiWm.&
ficiudidum i diicrertonem
paralb,& pofteaiuftitiä-eSt*hoc in Iacob i intl-
hs qqi murant pratlènriapro fùturis. Exaltate Domini Deum
»o/fr«w,q.d.Quandoquidem vt confiteremini, vobis parai:*
funt direéHones,exaltate Dominum Deum noftrum
bene operando,vt yidentes opera veftra bona, &c. Et ado*
r*tcfiabelIumpeiumc'tus,qiumamfan8 umeSl .Nota quidfca.
beUumdebeatvocariJpfeenimDominns dixit,C tetes*
mhi[ides,& terraftaiellumpedum meorum. Quid immt- 6 -
ctemusfAdorabiraus terra?Titneo adorare terra ne ddoer
ab eo qrafectr cælû & terram,Iplè tatentatoriluo dixieDo-
mmumDeumtuwmadorable,& iüifili[crûtes. SedquiaSpiri.
ras dixit, adoratefcabtUumpedstmeitss, videndû eft qualiter
terraadoranda fit,qua ipfedixit elle feabellum pedutn fuorum.
lprc n.terram furapfit de terra,carne Cdevirgine Maria.
Hanc terram nuilas adorandopeccar.Quod doit Ado
rare fialiellitmpedum curt,t.vcnerammi infermrem naturara
etus.quoniamfanClus Aaron mfacerdotïbsts eius
q.d.txaltateDoramumnoifrû.&debetisiquiaMoylèsdi
Aaron quos tantihabetis,&quorum filiiv0seftis,inlàcer-
docibus élus compurati fimt. Et Samuel inter eos qui inuocant
™men‘ittsanuocal/antDominuutfetw,ö‘ipfeexaudubatcosvi
Dominus.w M/umua nubit.i. in myfterio quafinube teCUtf
loquebatur,8cipCcuftodicbdtteflimoniacius. vnde ipfemat'or
eis probarar,quia ipfiab coquafiàDomino5eftimonia acceperunt.
Et cuftodiebant prateptum qued dedit illis. (j-Tts
domine Dm nofierexaudieijas eos,wtDaminus, propteius fuifîi
eu inhoc qt propidâdum état eis.&vliifiensi„,mnes adm-
«curtoBftccratM.qutaiialiquandopeccabant, dilêiplinama
corrextt eos vt filtos.ln Mqyfe & Aaron po(Turnus videre
inuennones iuas qua corrigenda erant. | Movlês enim
cumvjderectixariÆgyptiuracum Hebrao.iracommo-
tus .ntcrfedrÆgyprium, «rfabulo eum coopérait •• ne
üdifcoopertum eum dimififfer, rens homicidiiinuenireturjeerum
cuminfequentidierixari vidererduos Hebt*- Exid.u
os meet ie,redargmt eos de commixtionerixie. Quorum
ynus reipondtr ci, indignando dicens : Sunquid&meris
mterficerefi.ut heriintcrfeäßi Æmtium l TimensMoyfes
ne manireftaretur culpa (da, aufugiens dimifit ftatres fu.
os, quibus nccedanus eflè potnit.fi retnanliflèr. Ecce pro
hisduabusmuennonibus, pro ira videlicet qua commotus
perpettamf homicidiû ,&pro timoré quo perterriras
fratresin piculo dimiftt,promerutrvt Dominus ab eo vin.
diaâ fumeret.Aaron etiâ corrigéduserat in adinuérionib9
fuis,quia m infir mita re carnis viftus conceffic populo iili
eut præcrat.yt viralnm conflatilem ad adorandb g e erent.
- ___ Has