Rentigij Antiflioclorcnßs Efifi.
EIVSDEM REMIGII
E P I S C O P I A N l T l S S I O D O -
R .E N S ÏS , E n A R -R -A T IO N V M
i n P l ' a l n i a s D â u i d l i b e r
V N VS.
’'D IV E R SA 'DWE-.RSORVM
in Pfilmos| pr&ambuU.
Quidßgnificet, in finëïft, qüàdftequènter inuehitur
iTtitulis Pfalmorum.
FInem daobusmodis âccipiraus. -Primus eft tftc com*
munis atquc moialis,()uahd(>tcs aliquaad extremum
déduite peruëneric , née vltcriüs: pot-eft prodire, qu*
motusfuiterminumprobaturaecipere. ’ '
Sic enim dîcinius finitumcibiim, qui ledula comeltione
confumptus eft: finitem peeuniam > qüædocecur expenfa
& cæteraqu« hoomodo probatur edieS. ># _ ^
Secundus dicirur fihis perpètuus âfqiteperfe&us , que
inôdô qii«rimu$. qui'tunc riobis proteftdi magis ac dila-
tari itièipitjâüâftdô àd eum mens dëuote peruenenc,'Fiji
» ergo legis ac plenitUdo, Chrlfttis eft , ficut Apöftölus dicit.
Finû enim legis cbriftüs ad iuftitiam omni crUenti: ad quem
dum perüenéritiiüs, riihil vitra perquiremus. fed îplo beaticudinisfinêcôncteibiplénimïnà
iucuriditàW jpetf«*»-
mut j cuiùsamor tantum proficic, quantum.iritelleâ:üs~
nofter domino prsftànté elarefeit, Sc idêo quoties in ti-
tuUs PTalrnbrüm fibëni 'reperies/ad .dominùm filùato-
rcm noftrum acieni mentis intende, qui eft finis fine fine,
& bonorum omiiiutü cöntemplatiua perfeitio.
\ . j^rèVÇ&lmidicuntur.
GÉnus eft muficoram, hoc eft.cithara, decemcordas
habens,cui propter hoc Pfalteriunvnémen eft addl-
thhi, quiàeiüsplëittôdéfiipër chords pulfinuit. Quan-
do autëm inferius tan|icuri citharahuncupatur. Ex quo
Anteiligere dfebes -, Pfàlterium defùper canens , -W
carnalia^ut terrena, fed fpiritualia & càèleftia pferlonarç.
1 * r* ' i . _ .
1 ^ - Quare Pfalmi tuncper îfta brganà cattèbantur? Quia
pop/jlus carnalis erat, qui per hutufmödi delejägtiones
fuerat adidolölatriam deprauatus, & necelîMuit eilm fi-
tnihdulcedineadDeum reuocari. ■ >
Aufterioribus eum monitis curari nqlebanr. Dum ni
con cùtrunt quaficantica & mëlodias aiïdire, verbâJDei
In eorum mérités' fàlubri& confueta • dulcédine fcre-
bantur. Magis énimtcriet.ur,quicquid- libentër audicur.
Sirtiuletiam vth«c magis quam turpiadifeerént decanters.
' ‘ '
1 Hac érgo caufa Dauid' choros cântdrnm cum pnnci-
pibus fuis o&oginta & o£ko, in Paralipomeonlcgitür or-
dinâflè, vt iriagnitudo ibnitusorganorUrn &voGum po-
puli cor & deleftatio terr<fri mixte compungerét.'
Quomodofoluiturquoddicitur-jde^ferttwf laudes Da-
uid, & poftea inueniuntur Piàlmi Dauid? Sic i Sciàmus ini
quoPiàlmofiniuntur. ’ •, . i,
In fèphiàgefirho fciïicct primo * qui Salornonis titulâ
tuij&ad Salomorièm omniriô ftori pertinet, fed ad Chri-
j ft&m Meritö ergo laudes Dauid iri laude Chrifti finita:
j fiirit'qùia lex & prophetæ vfque ad ïoanhem pratdica-
I üerilrit. H •: | " ; *• . ; In SalotÄbne quoqiië intulahir vnus, Moyfi horriims
Dei/ideft, fiuéduodecim iuxtaHébræos, qui aiuritde-
queritës plalrrios' vique ad rionagefimuiti honiim titri-
lum- habènteS >odfcogefimoodteuôeffe îiingendôs:
pofiierunt, in Hel?ra:o 'non habetur diapfalMifeèfelahót
e(t,femper. diapfalmainterprctatürperwwMrifl.Ipfum autem
verbum/e/rf.ipfi feptuagintàijijîwm, funt interpreta-
ti, in pfalmo feptuagefimo dicentesî-Ettwiw domina babi-
laUt tnfinem. Ita Sc ipfi non inrellexerunt/èkQuidam fane
putànt ceflatiônem fpiricuiïanâi efle dfepfajma. fed
cuminfinem tertij, Piàlmi iti Hebraso hzbc*t dtapfalma,
fuperfluum eft, çeflatiotteiri ipirituffan<ftinonûriare,cum
etiam fi hoc noriieh poneretur, nemo dubitaret in finem
eflè céflatum:fed iri nono bfelmo canticijm diapfalmis di-
citur ,quod vtique impoflipilceft quis poifet cantando
teftarc,aütcei[làndoçantej:c? > . t: ;/ mj
/De his autfem quifine titulis funt» tradirio etiam «lis
eft, vt cuiüs autoris pralcQ|H:i0pr^eceflerit, c*teriqui fine
titulô feqriùritürjjpGfis eife creqantijr.; ïâwcty.
Sciendum ramen eft ’ » i .qupd, ?pud' Hebroos omnes
Pfalmi permixti fuecunt &inordipati. quos quidem primus
Emras in vn^jfn volumen epegit,^ in prdiriem numerumque
difpofuit actitulos appofuit- ac perhqc
occultum iàcramentimyfterium alios aliis prætulerit or-,
dine. {.. • . . . ' -
Decotus & mirabilis otdo, numéro quidemmyftiqo
terminatusj fed fia is virtutibus infinicus. Hicvautem
tôtus ordo Pfilmorum, quantum humanuipingenitum
inueftigare praeualuit, duplici myi|erio nofeitureftp de-
‘cuefus. ..... !. ' : :.J T :■ Â$) . . : . •
Primum ficut auâoritate patrum di&um eft, npui &
veteris. teftamenti ficramenta compleâitur. Septem
quippe decades referuntur ad fibbatum ■, quod.ad pri-
niam illatri pertinet finedubto, culturam. odto vero decades
qiidÈfequuritur, noftro tem^pri deputantur,}qui rc-
furreâionem dominyiie ojftaua pia deuotione yenera-
mufi , 'r % .• B ' r ' ■ ï
Secundo, quia ficut quinquaginta diebus iuperduéto
diluuio criminibus fuis terra diluta eft,ficPlâlmqrum fpi-
• ritualisabyflùspeccatiç inquinata corda mortalium, vf-
quead iudicii tempus perpétua inundatione purificat.
pfalmi omnes qui inferibuntur ipfi Dauid, ad Chrifti
pertinent ficramentum,quia D^itd diûus eft Cbfiftus, De
nique Pfiimi qui fiigam paflionftoque Dauid explicanr,
oftenduntfiigam paffionemque dominicam. .
Illiautem qui in finem inferibuntur, perfeôtionem bo~
norum opferum produnt* quia hic finis diflimilis, eft aliis
fihibus, cumilie habeathiC replemencum -.finis enimlegis
Cbfiftus ad iuftitiam omtiitridentï; ■. . . '
Pro torculàribusi, pro aeternorùm inunetüm fruaibus
hymnuseft. . . * -, , <
Pro his qui hæreditabunt retribunonem ianctorum
fiue ecclefi*,quæ eft corpus Chrifti, de hjereditatem ca-
piet regni cælorum. i» j
Pfo oûaua, quidam hune numérUm eüangeliis députant,
eo quod cohtirièntur in his beatitudines vper quas
Venitur in regnütri Üei, fiue illius arcæ odoAnim«^,
în dédicatione, vel cbrifiimmationé tabernaculi, per-
fedtio ecclefi® intelligituE ' ' , _ # . . .
Pro his qui commutabüntuf, pro popuh Iudaia ac
gentilitatis, veliynagog* &.ecclefiat commutatiorié-pro-
uidet. . . &\ % ■ j • j ■ .. . . gm i :
Pré bcculti s,de aduentu fiÜi Dei ptonuntiat, qui Iud*-
isbccultüsïuit. .j ( . a.
Cantichm refurre6tionis,ipfius dominiez reiurrectio-
nis veritas. . . . ;. ■ ! i •
Oratio Moyfi hominis Dei, ad legerii Dei teüertitu^
io qnod iplà nos redemptoris refurreûionc fanarfc pro-
huntiat. ,, , . 4 . ... . . «•
Pfilmusiri Salomonétn, id cü tpàcificuni, quoa eitm
Chrifto, qui eft pax noftra. / 4 .. _ .
îrtcbhreifiohe verodbcet, Vt iügiter homo Deum «
üoee Fateatuf, & Èbrdci . , .
Illi ferie quireS gfeftaS fecunduto uteiam .barrant, ver-
ticetn ipiritalis intelligentiæ cognofcùntur habere.
Pfalmüs fiiiotuln Core , per paffiqnem Chfimte“*
Tlmo-non habentes, oftogefimaóöauönUc lungendos, s. ......_nisi« PhriaihrEtbrCritU
G
Rmt,
h ; j l
Pro vérbis Chufifiliilemini, hbc eft, qüod Chufi reli-
«fto Dauid, ad-Abfilpm tranfiit, qui erat hoftis patris fui,
ficut Iudas Chrifti. . .
In aftumptione matutma. Quia doriiinus relurgens
mane, aftumpferit capfcîuitatem, redueeris fecum ex in-
^Criri prima fabbati, in ipfi refurredtione.
Priufquamiiniretur, antequam refurtédtione clarifi-
caretur. , | , , * , . ' * , f
In remuneratiorië delidtofujnjVtique iuorum.Cànti-
cum graduum, cæleftem defignatafeenium..
Plàlmus ergo file qui in medio canticorum gràduum
eft, tanquam turris pulçherrima poriitur.
•Sednec fine myfterio arbitrer efle , quod hie liber
in tribus quinquagenariis confiât feriptus.
Primus enirorcmiflîonempeccatorum prçftat.|Secun-
dus ad fpera inuitat regni cadeftis. Terrius nos ad regnum
aeternæ bearitudinis mitrit.
Diapfalma: vero, qIM6 femper, interp^taritur: docent
vt animæ femper in his exercéatur fidelis intentib.
In primo libro Pàralipomenon legitur, cum Dauid
propheta deuota domino ætate fenuiifet, quatuor iuue-
nes ex Ifraelirico populo elegilfe , qui Pfilmos quos ipfe
domini aipirarione protulerat, organis, citharis, nablis,
tympânis, cymbalis, tubis, proptiaque voce irimagna iu-'
cunditate fupernæ gratiae pèrfonarent.
Quæ fiiauis adupatio,tribus parcibus diuifi conftabat.
Rationalispertinebat ad humanam vocem, irrarionalis
ad inftrûmenta mufica.. Commünis autem de vtrifque
partibusaptabatur, vt & yox hominis certis mqdulario-
i nibusederetur,& inftrumentorum melos conforia iu-
! cunditaijç.çpniungttetur.' 1 j,.;-..;'
Sic fuauis ilfe & iucqnda muficà, eedefiam catholicam
talia<Sluprîedicabat,quçcx diuerfis linguis varioq; coteri-
tu in vnam fidei conçordiam erat domino præftante cre-
ditura.Ex quo numéro indita nomina frequenter in titulis
inuenimus,:vtIdithum,Àfiph, filii Core & his:.fimijia.
non quiaipfi^vt quidam vedunt ) âütores fuiflènt Pfil-
morum,fed quoniam irapofiti artificibus, adminiftrato-
res eorum rerum probabilés extiterint, vt honorem de
tali conirnemoratione fiimerent, qui offiçio finifto de-
uotis mentibus feruiebapt,maxime quia& nomina co-
tumintelleétus rerumçqngtuos ipdicare nofeuntur.
; Non enim fiipradiàiyiri ad Pfilmos ficiendos eleéti
feiit» fed cos congregates tantum lègimus,ad canendum,
p faim ographos autem fuilfe h iftoria nùlla teftetur. & præ
fumpriiofurn eft diçere > quod nulla poffitaptoritate protean.
Pfilmos autemadfoîumprophetamDauidpertine-.
re, certis declaratur indicii s..
Deniqutfin Apocalypfi voïens iftud opus intèlligi,
folius Dauid meminit, dicens : Hac dicit fanStus & ver us,
quibabetclauem T)aufd, qui apeïit, & nemo clafidit i claudit,
& nemoaperit. Ip euangelio quoqUC pharif^is dominas
dicit:QupModo ergo DdUudin JpirituVocat eum iofnmum, di-
tensiDixitdomina dominomeo,fede a dextpis meiftynde pro -
batur, vniuerfps Pfilmos non mtiltorum exrftere,fed tantum
ipfius quem à domino confiât eflè nominatum, V-
fus quoque catholics ecclcfite ipiriiuflah^inftjiratione
generaliter & immobiliter tett'èt, Vt quicuftque eorum
cantandus fuerit, qui ex -diun;fiç^).e,prjenotetur, le£tor a-
liud praedicare non audeat, nifi Pfifmüs Dauid. qüod fi
effent proprii aut Idithum, auc filiorum Core,aut A fiph,
aut Moyfi, eorum nomina ytiquê prædicMeutur. ficûtfit
in euangeliisj quando aut Mârçi, aut Luc«, autMatthâri,
autIohannis vocabulo pronuntiantur, quod etiam fecu-
tuspater Auguftinus, congmçntcr omnes Pfàlmpsdicit.
eflèDauidicbS»
PfelteriumeftjVt ïeteriiias ait,inmodum A litteræ ror-
■teati ligni fbnora concauitas| ob efum .yebtrem in. fepe-*
rioribus habens ,.vbj[ ’chordarum fila religatà , difeiplinar
liter pleiftro percuffi,fuaUiflimâm dicuntur reddeïe cari-*
hlenam.
Huic citharæ pofitio efle videtur * Contraria , dum
^ o d ifta|n imo continet , conuerfi vice geftat in calice.
’ •
Hoc autem genui organi canorum atque fingulare,
apeatur corpori domini faluacoris, quoniam ficuriftud
dealtioribus fonar, fie & illud gloriofe inftitutionis fii-
perna célébrât, ficut ipfe in euangelio ait: Qui de terra efty
de terra loquitur: qui autem de calo venit, fuper omnes eft> &
quod vidit & audiuit, hoc teftatuf.
Vnde quidam & hoc opus Dauidicùm, ideo pfilmos
didos eftepraefiniunt, quia de fuperno culmine retonare
nofeuntur.
Coghofee érgo quod ifti tantum pro excellentia fui
dicantur Pfiimi, qui hpc volumine continenrur.
' Pfilteriumgræcum nomen eft , & latine organum vel
laudatorium dicitur,' quiaHebræi nabltim vocant. Pfilmus
àpfalléido nomen men accepit, vel à Pfitlterto,ve\ bm r i
hoc eft,à tangendo.
Vfabntu eft, cum ex ipfo folo inftrumerito mufïco, id
eft, Pfàlterio, modulatio quædam dulcis& canora pro-
funditur.
Canticumtâ, quod adhonorem Dei çantatur,quando
quislibertate propriævocis vtitur , . nec loquaciinftra-
menrocuiquam mufico Confona modulatione fociarur.
hoc & quod etiam nuncindiuinis laudi bus agir.
Pfalmus cant ici erat, cum inftrùmento mufico præci-
nente,canens chorus fociatis vocibus acclam.abat,diuinis
duntaxatfermonibus obfecutis»
CanticumPfitlmicrzt , cum choro ante canente, ars
inftrumeritimuficrin vnam conuenientiam communiter
aprabatur, Vetbaque hÿmni diuini fiiauis copula perfb-
nabat.
î)e multifarfainftriptione titulorum.
QVafdàm fuperferipriones Pfilmorum per allufio-
nem corifimilem confiâtfpiritaliter intuendas: quia
filicreram confideres, extraneum eft, cum non ea inue-
nias in Pfilmis, quae continenrur iri titulis. Si vero tra-
hariturâd typicum intelledum, iiimis videntur accbm-
taodæ. Vt eft illud, vbi re.s gefta: fignificantUr, Guiri fu-
gitàfacieÀbfiloriî. vbifecus, vteftjCum effet in defer-
toldumææ, Vbi dies, vt eft, in prima fabbati.
:Ybi Hebræanomina,vteftldithum. Vbifadaeftco-
paratiogeftorum. vteft, commUtauit vultum fimm co-
ramAbimëlech, vel fpecie rerum cbnfimilium , id eft,
pro torcularibus. Quapropter in fiiperferiptionibus ri-
rùlorüm fiue Pfilmum, nue cariticum > fiue Pfilmum
caticici, fiue canricùrii Pfalmi, in finem, fiue aliquid de fè-
xtaquam diximus cbmplexione reperire potueris , aut
fihgüiàrim vrium, duo vel rriâ , fiue quâtuor eis in-
ferta Cpgnouerîs, âd -illas virtutestrahe,cuicunqùe inefi
fe dicîmusiq'üiârerum iftarum commemoiatio afl f i^ -
-litudinem occult« intelligeritiæ poficà fubtiliter inue-'
ait...
lft« enim ante fores Pfilmôrum tanquam fiera vela
pèridént, per qu« fi aciem mèntis intendas, rarefeenti-
bùsquibufdamfilis^ facile eorum penetralia contùèris.
Nam ber ïitùlum VniufcüiufquçPfiîmi intelleâus habe-
tur. cAisenimtot caùfisjtotdiuerfitâtesnbminümputet
ociofis, cum hefasfit credere diuinas içripturaS aliqûid
fuperuacuum conrihëref cum fit feriptum : Àmendico vo-
bi^quodiotavnum aut vnus apex non pmeribit à lege dônee o-
mnia compleantur'i quid enim tit'Jius nificlàuisî &ficütin
domum nemo ingteditur, nifi pej clauem : itavniufeuiuf-
quePfiimi iritélle&us »on intelligitur nifi per tirulum.
iiv ctiiîis, enirii perforia çantatur, pét ipfiim intelligitur aut
ih perfona Chrifti, aut ecclefi«,aut prophet«.
întetexpofitëtés Pfilmorum > dehoC nomine q u idam
hofeitur euenifle diuèrfitas. Hieronymus Hebrai-
Cæ lingu« doâiiffimus inquifïtbr, cohtiriüationem Ipiri-
tuffariâi efle confirmât, diceris: Qiiidàm diapfilma com-
mutàtionem metri efle dixerünt, aut paufem fpirituflân-
Cti: norinulli, àlteriusfenfiis exordium àutthycnmi diftin-
^idriehi. & quia Pfiimi tune temporiSiunâa voce ad Or-’
ganumeanebaritur, cüiufHam mufic« varietatis efle fi-
gnaculutn. ^ .. . i
Nobis nilhprflmvidetur, cum Aqbila qui vérbûtum
Matth. 5.