m Rmigil Ani'tffiodoïenf'. Eftjc.
id eft, initium diei nun quam dcficientis. T une
enim fulgebunciufti ficut loi in regno patris comm, cla-
ritate virtutum fplendidi, nullam maculam corruption
s habentes..aocutcs. Hoc n u t itiuuu modo w exaudies u u iu ,> quia v^uu j»»*<*»(»we>» ideft,—- >
remotis
>tisignorantiæ & totius corruotionis tenebris, lu-
oevirtjatum;rcucum &. immbrtalitatis fplendidus » ajlubo . tibi R , affimane,
H
due cecum ftabo. Quod hie non eft. Stamus enim
hie cum Deo, ièd non aftamus: quia appropinquamus
bene viuendo, male gutem viuendo ab eo reccdiraus.
Vel aftabo tibi, id eft, tuæ cognitioni prope ftabo: quia
nunccognofco exporte, tunc autem cognefcam ficut& cogm-
ttujum.: Et tunc ctim ero iam totus lucidus, non ha-
bens maculam neque ruga'rn, vide bo fcilicec aperce. Vi-
d. mus enim nunc perfieculum in anigmate, tunc autem facie
adfaciem. Vel mane,idçft, tempeftiue&ftne dilatio-
n e , exaudies vocem meam in-hac vita præcepcis tuis
confolendo , & vires admiAiftrando ne deficiam in yia.
Et meritome tempeftiue axaudies, quia ego mane aftabo
tibi , id eft, tempeftiue, yt ille qui auidus-eft ad la-
I borem, fummomane incipit. ^Manb incipiam & aftabo
tibi, icfeft » afliduus ero. Rcuera mane aftabo tibi,
quia no ti noéle. quoniam non Deus valent tniquitatem tu et.
, Et hoc eft quod dicit: [ Neque babitabtt iuxta temalignut.}
i Ac fidicar : Soli iufti hanc hæredicatem confequentur
quiainiufti priuabuntqfea. Malignus, id eft, lmmun-
dus.detraiftor, odiofus, in cuius corde fola malitia habitats
Non habitabitmxtate, vt bd ’ eat te bar edt totem, quia
I tenebra? nonpoffuntmanere iuxta lucem. Et,ciimtofis
ignis conlumens > foenum aut ftipulanon poteft tibi ad-
hærere. Si quis enim ædificauerit lupra fund amen turn
hoc, lignum, feenum, ftipulam , omne hoc quale lit,
ignisprobabit. Neque iniujli, id eft , operarii iniquitatis
fcilicet Iudæi, hæretici & alii falfi Chriftiani, pemanebunt
anteoculos tuot. Modo manent ante oculos tu os, quia eorum
ptrnitehtiam mileriGorditerexpe&as : quiafidei&
facramentorum cum fidelibus mis participes elle çonce-
dis, led non permanebunt. Aliter ; Per malignum, lu-
dæum male lege vtentem : per iniuftos, falfos Ohriftia-
nos polliimus acc pere. Vel per malignum, diabolum:
per iniuftos, membra eius. Et ne quis ideodclperet,quîa
maîignos & iniuftos hæreditate priuauit, cum vix fît a-
liqnis qui penitus vitio careatinhacvita: ideo déterminât
de quibus dicat, conlolando iuftos. [ Odifti omnet
qui operantur tniquitatem. ] Magna Dei milericordianon
odit ill o s qui operati font, lcd qui operantur, id eft, qui
perfeuerant.' v Bene, odifti : quia qui odit aliquid , vel
ab eorecedîr, velà lé illud fèparat. fîc& Deus impios,
lion quod odium fit in eo. Potell&fîc accipi, vtperma-
ligniun, vniuerlàliter accipiamus omnem iniquum fîue
pag. 1 u m, fîue Iudæum, fiuc fallum Chriftianum, qui o-
mnès quaft vnus funt in iniquitate. ÔC ad hos fît reddi tum,
Odifti omnet quioperantur tniquitatem. Per iniuftos, pof-
lumus acdperehæreticos. qui etiam pluraliter inducun-
tur, propter diueilàs le&as. Et de hi s dicitur : Perdeto*
nines qui loquuntur mendacïum , non qui locuti .font.
Quantb maiuseftperdere quàmodio habere,tanto'ma-
ius eft peccatum mentiri quàm male agere : non qùali-
cunque mendacio , led mendacio quod Temper in a«ftu
eft, vt hæreticorum. Poteft Deusauquem odio Habere
quitamenviuat. Quemvero perdit, ad nihilum redu
gitur. Suntenim quædam9 nendacia fatis venialia, vtea
quæ fiunt proludo, proaliorum vitaconferuanda, &
aliis muftis modis. lèd qualitercunque fiat, peccatum eft.
Bene dicit,perdes : quia Deus vèra eflèntia eft. Qui autem
mentitur, illud dicit quod non eft , & eflè non elle
penitus delimit. Quam magnum fit peccatum hæteti-
‘corùm, oftendit, vocans hæreticum, yirum lànguinum:
Mento,quiafundic lànguinem animarum,ideft,fidem
qua viuunt animæ iuftotum. lufttu enim meus ex fide vi-
uit. Ideo hæreticorum mendacïum maiùs eft aliis pec-
catis, quia alia peccata lolum ilium qui agit, occidunc :
hocautem &illum qui mentitur, 6c omnes quos in erro-
rem mittit. Quem virum lànguinum, eundem didt vi-
tumdolofum, duabus decauTxs. vel qui^aliud habetin
corde, & aliud iii lingua, cum iciat non elTeverum quod
4icit, & tamen quidam prærumptiohè verüm afleïere
conatur. Mon enim ignorantia hæteticum facit, fed
iadantia.Velidcûdolofum, quiaadmifCCc Verafalfis, vt
eo faciliüs fellcrc poffit. Aliter : [ Virutüfangüimm & do-■
lofian abominabitur Dominut. ]_Si volumus fupetius accipe-
re generiliter diftum, odifti omnes qui operantur ini-
quicatcm : erit probatio in parce, quia & virum langui*
num, id eft, homicidam , abominabitur Dominus. perdes
omnesqui loqüüntùr mendacium : quia nonlolum
virum dololùm qui mentitur, fed ectam ilium qui verita*
tem dicit vt decipiat, vtqui planam viam oftendit vtin
turbam ptædùnum mittat, lftiomnCsexhæredabuntur.
Ego autem catholica eedefta introibotn domum tuant coele-
ftem Ierulalem, fcilicet fiipèrnorum ciuiüm focictatcm,
IntroibojVt lapis in xdificium. in multttudine mifèricordia
f/M,ideft,noninm,eismeritïs.Ideoin multitudine, quia
magnum ellintroire. vel cum muftis, quos mifèricordia
tua incro^TSfPet ; ideo introibo, quia -adorabo prius.
Hic exponic illud : adorabo Icilieet ad templum Jàniïum
tuum. velvtperueniam in timoré tuo. Icilieet cafto , non
fornicario, quem chad tas fo.ras mittit. Hoc modo ora-
bo: [Domine %deduc me in via tua, ] quia in via fum, id eft,
in proue&u, foc me ire de virtute in virtutem. hoc eft, r»
iuftitia tua, nôn mca fubftantia, dirige viam meant, id eft, vi-
tâm meam in conjpdlu tuo.vt tais oculis fit digna, vel viam
tuam, id eft, mandata tua fàcvt ea redke intclligam. Et
fjçpropter inimicot nieothæreticos, quia in ilia via mihi inli-
dias ponunt. Ideo dirige vias meas, qùoniam non eft in ore
emum, id eft, in verbis eonim veritas. In verbis ideo non :
eft veritas, quia coreorum vanumeft, id eft, non habent vc-
ritatem. vel vanum, id eft, per elarionem adnihilatum
traâiim à fumo, qui quanto aldus afeendit, tanto magis
euanefeir. Vt illud, Dicentesentm ejfe fiipientes, ftulti faiïi
funt, & euaüuerunt in cogitationibut fuis, [ Sepulcbrum eft
patens gùttur eorum , ] id eft, dodtrina eorum fimilis eft
amplp & profundô Ifepulchro, quod Vno cadaucre rc-
cepto noriclauditur,fedlèmperpatet vt deuoret, lèrrt-
per fictorem emittic nocuum. I ingttis fuis dolofe aiebant,
non cuis linguis o.DeuS ; quia ad hàc eas.eis dedifti,
vt veritatem loquerentur. Ideo fuis , quia ad mendacium
eis vtuntur. Dblolè aiebant, id eft, deceptorie
aiebarit. Bene ^.aiebant : qüiaimperfeéle., intefdum ve-
ra, interdum falla proferendo. Etquia tales fiint, iudica
illos Deus. Hoc potéft legi & in borium & in malurti. In
bonum: ôDeus, iudica illos, id eft, damna eos talés,
qualesle fecerunt, fcilicec damna in eis vida eorum ,• ia
eft, décidant À cogitationibut futs,i d eft, iplà eorum cbnlci-
entia acculer eos, Vel lèparenturà praiiis cogitationibus
luis. Secundummultitudinàn impietatum eorum expeüe eos,
quoniam irritauerunt te donftnt, id eft, lèçundum muitas
milèrariones tuas deleatur mulritüdo peccatorum eorum.
Ideo cadantà cogitationibus luis, quoniam praux
luntquoniam irritaueiùnc te Domine , id eft,irritum
duxerunt,dumconatifunt legem tuam dèftruete. vel ir-
ritauerunt , id eft, te dulciffimum cibumnaturalitcr/
fibi & aliis infipidum fecerunt. Febricitanti' etenim
palato dulcis cibus infîpidus fit. Et prius conuerfio-
nc inimicorum latentur omnet qui Jperant in te. Lætenrur
hic in Ipe, & poil « aternum exultabunt,id cll,plenarie gau-
debunt, cumduplicem ftolam immortalitatisaccipient.
Et bène dixic prius, lætenrur : & poll, exultabunt quia lx-
titia eft animi,exultatio vero corporis. Afelto, indc exul-
to.& fidèles prius lxtantur de relùrreftioncanitnx » qux
eft prima ftola: & poil plcnarie gaudent de relîirrcdlione
corporis,qux eft lècunda ftola.Et merito exultabunt,quia
tu babitdbiiinett. ,
In malum fie poteft accipi quod diâum eft,Iudica illos
Detls. Quiaincorrigibiles funt, & tuis fidelibus multum
notent, o Deus iudica illos , id eft, damna, (èpara pa-
lcas a gtanis. Et hoc non optaado dicit eçdefia, Cea
prophetando. Iudica,, id eft, damna 8c hic & in futu-
ro. Décidant à cogitationibus fins in hac vita, id eft,
propter prauas cogitationes luas, in quas ceciderunt,
1 prauis"
In Pjalmds-, Enarrationes. 639
prauis mentis fîxis prxcedenribus. Décidant, id eft,in détériora
èadanc, de errorc in crrorcm ebrruendb. &in
futuro expclle cosab hæreditate fiu fecundurii multitu-
dinem impietatum eorum, id eft, mffléutîjr expelle, quia
muitas font i&pietates eoruni. Quobiahi'iîçritàuerunt,
id eft, Ipeuerunt quaft vile'qiiid te dominé , qui es do-
minus! omnium. Etpoftquarùlèparicàecitpafeaàgrano,
tenebræ à lace, lxtëntur adepta hæreditate omnes qui
fperant in te, non in alio. ôc mérité Ixtéfituf, q(ùia in *-
ternum exultabunt, vt prius diâum eft. Ideo exultà-
bunt, quia habitabisineis, qui mbdti'hàbîtaV in ëïs pet
operantemgratiam »inhabitabis tune Iccündum jjræleri-
tiam & manifeftâtionem tui ipfius. Efc(uodmaius eft,
gloriabuntur in te, ideft perfe&am gloriam le adeptos vi-
debuntin te ftimmurp bonum. Omnes qui diltgiint, fc3ii-.
cet modo . nomentuitm, id eft , domihui. ‘iJominuS lio-
men eftilli. Illi hoc nomen diligunt, qui Deo volûritâ-
rie lèruiunt. Ideo glbriabuntur, uuonïamÆ'benedices iufto.
Bene mfto. omnes enim vnûm luniüS iri Cnrïïto, id eft,
augebis&multipricabis onihém gratiam Ôtpmnés virtû-
tes, quia quod modphàbent in Ipe, tune hàbeburit ih
re : nuhe ex parte, tune perfe6tè. Reuera gloriabuntur
in te o Domine, 8c non in alio : quia tu coronafti nos, id eft,
circumuallaili & mjinifti: quaficbrofia niîÜtü,y?«ra,id eft,
prote<ftibne'6tfW<evoluntatis tita. vél çqrbhàfti ribs poll vi-.
âoriamVnon méritis ùOftr«.'led vt fttitp bonx yoluri-j
taris tux præiiemfti Vbiünt»pm>:dftïhdfi^'>qü&-rii dedi-
ftlveile , dèdifti & pèrficëré. tu enim^pèrà^is in nôbi’s
per gratiam jfuàm, & obus mile rie or diæ t uæ in nobis détonas.
‘
Infinemin carminibus prb oââiiâ, PialmuS
DàtudV VI. ? ‘
Omine, ne in furore tuo argiids fne.iieqUl inita
tua comptas me. Miftrere met Domine, quotti-
am infirmas fum : fana me Domine , quoniam
( ont ur b at a fil, tojfamea. Et anima mea turbata
eft valde :ftd tu Domine vfqtiequo ? Comer ter t
Domine & eripe animam meant:faluum mefac propter mtferi-
cordiam tuam. Quoniam non eft in morte qui ment.orfit tui vin
inferno autem quit confitebiiürtibi ? Laboraui in gemitu meo,
lauaboperfingulas nottes leclum rneum, lachrymismeisftratuht
meum ftgabo. Turbatus eft a furore oculus meus, inueteraui inter
omnes inimicot meos. Difcedite àme omnes qui operaminii-
niquitateni, quoniam exaudmit Dominus vocem 'fletus met. Ex~
audiuit Dam(nus deprecatiohem meam , Dominus orationem
meamfuftepit. Erubefcatit & conturbenturvèhm enter omnes
inimicimeï c.numantur& crubefcantva.de veociter.
Pfalmus Dauid pro oétaua in firiém in'liyinnis. o-
«ftauus açcipitur dies iudiciï. Quidam perùerlé inrelli-
gentes j lèptem milliaannofum, prolepfem diebusac-
cipîfcbant.& poltlèqui oétauum, id eft, iüdicii diem. &
fie diem iudicii cêrtiim le inüenille putabànr. 1 Quibus
h xc verba Domini Contradicunt ; Non eft veftruni noffe
tempora vel momenta qua pater pofuit in fua poteftate. & à-.
lia naulta. Poteft autem fie fntelligi. Ex quo omnia ccè-
peruRtquæ variationibus lubiacent, totum illud tëm-
puslèptem diebus voluitur. ideo toria hæcyira in lèptenà-
rio poteft accipi. Trànfiâa hac rèrurii veftigine ,fèqui-
tur oélaua , in qua non erit opus variècace remporum :
quia dies 31a non vari'abitùr, nec vertetur in tciiebr^s.
Aliter : Sex diebus operatus é11 Dominus. In crearura
Vniulcuiulque , poteft accipi ctiàm vnius diei fjJatium
tnquà operari licet. Sepcima dies accipitur Iparium 3 -
lud, quod eftinter tranutum huius vitæ, &cbmmunèm
refurreâionem. Oblauadies eftrefurreélionis. Aliter:
dux fixnr generationcs. vna carnalis , altéra Ipiritalis.
Carnalisgeneratio fuit à primo hornine vlquc ad Chri-
ftum. Hæc fuir prima, quia carnaliter vixit , quarnuis in
ca aliqui (pivitualcs fuerunt, vt Abraham , Ilàac & Ia-
cob . qi^in Spiritulàmfto Deo lèruicrunc. tamen carna-
. s 3 i<fti font, quia carnaies obferuationes accëperünt, 8c
>n vmbrafuerunt. Spiritalis generatio accipicur fideliuni
ab aduentü Chriifti vlque in finem læaili > quæ generatio
Ipiritalis dicîtür', quia viuit in nOuitate fpiritus & non in
vetuftatelireræ. & hæceft lècunda generatio. Prius é-
nim carhàle, deinde quod Ipiritale. Hæc d u i generatio -
nés refeiruntitrad lèptenarium nrimerum * qui confiât
ex quatuor & tribbs. Quatuor refëruntur ad primam
géhcratfoném , qü& çârnàliter'vixit, quia caro confiât
quatuor elerrtèntis. Ternaritis ad très animæ potèhtias
téfertur. Eft enim rationalis, iralcibilis, Êbnciipiïcibi-
lfs.‘'Ratiotieiri Haberad dilcemeridum inter âp^tèhda
6c non appetenda: deirfdë doncupifcëfttiâmVVHciïtho-
na concupifcere : itam, vt feiat maliHra'lcir Sed quia ex
àmriitate cor^bfis hæc fa pe hebetancur, ideo adhibe-
tur dodlrinâad illuminandam 'ratiônem, virtus ad rëfrè-
nandam nimiam iram & nimiam concupilcentiàm. Po’ft
hune leptenariiim venierdies oéèauus,in quo remune-
rabitur quilqiie bënévlus hoclèptenariè, ih c o rp o re l
anima ad gloriam : male vero vfns ,ad pcenam. iPlàlnîûs
idéft, boria operatic huius plàlmi, èft Dauid j id eft?
'Chriftiin corporë fob. Dauid dico, dirigentisin finem'i
&eft hæcaélio prooélaua, id e ft, prô expedladoneïtif
dicii.& eftaccipienda in hymnis , quia bene hymriizîit
Deo fidelis anima j trim per pcenitenriism feaffifeiriGiriA
àiûm etenim1 eft àtigelis Detfuper vno peccatore panïttntiam
agente. Eft autem iri hoc plàlmo vo'x cuiulque'innî'iM
fidélis , confideraritis otlauam illam , id eltv tïefnem*
dam diem iudicii, ad quam oriines venient iudicandi /a-
lii ad beatitudinem, âlij ad pcenam : & fuo ëxémpld alios
àd pcenitentiam 8t vocationem diuinæ milèricordiæ,
horcantis.
ôrüini, tieiti füŸbretuo argü.tsme iiiètfüelHifdtUâtMr»
fipiasmii[] Tè inuoco, qui es Dominul omnium.
Scib quia vçnfesiudieaturus alios in furore, 6cJaKbs îft
iratua. logo'te,Vthicme iudicés dum-tempus1 eftrriife*
ricordiæ & dies lalutis. Sicut furor inaior cil quam ira*
quia ird*breùis ','fiiror eft lohgus : ita arguere maius eft
quam corripere» Sæpe qui arguuntür, accufantur. ac-
eufationem lequitur damnatio , eojre&io fit ad emen-
dationem. Et quia in fiicuro iudicio alii arguuntur iri
furore , ( nôh qaod furor cadatin Deum. Furor enim
êft magna aniim commorio ad viridiélam, fcilicet quia
graui fupplicio. duplici énim concritiOné conterëntur. -Üi ter. 17. |
lijinira, vtquiftipra fundamentum fidei ædificauerunt
lignum, fcenurn,ftipulam, làluabuntur. quod fie rairien,
quaft per ignem. ) 0 Domine, antequam ad iudicaridum
venias, dum tempus eft mikùcàtdist ,mtferere met.i. mi-
lèricordicer mé hic corripe. & opus eft, quoniam infer-
mus fum. Delidüm primi parentis, poenam coni^xit
magnæinfirmitatis in omnes pofteros. Non enim quod Rem. 7.
volo, hoc ago: fed quod odi malum, iUudfacto, lnfirmusfiim •
nonfolum in corpore, fed etiam in anima. Et hoc eft quod
dicit : Sana me Domine qui es anima rum medicus, quoi
tuam conturbata fiunt.offa mea, id eft, virtutes quæ font a-
nimæ robut vel carnalitatis , Conturbatæ font, id eft,
cônfulæ& oblcuratæ ex infirmitate ilia, quam à primo
parente contraxi. Et ne quis oflà corporeaaccipéret,
exponic quid per olfit velit intclligere.gr anima mea turbata
eft valde. Aliter: quia infirmus fom in carné, infir-
mus in virtutibus, ideo anima mea turbata eft’ valde ad
cbmpunétionem 8c ad gemitum. Et quiàegè ad poeni- t j
téhtiam turbatus fom,tudominevfqueqUo turbans? & quan-
diu differs lanare? Medicus ægroto conftcentiluaminfir-
mitatem, medicinam negare non débet. Ne vitra tur-
béris, vel ne différas milereri, potius cornertere Domine.
ficuc auerfos fuifti auertenti, ita conuertere conuerten-
ti. Deus nec auerritur, nec conuertitur. lèd eius con-
uerfio, milèrationiseft ollenfio : ficut auerfio, cum milè-
ricordiar lubtrahit manum. Et eripe animam meam, hæren-
rem vepribus carnalium deledationum. 'Et erèptum faluum
mefac, ideft,da pcrfeucrantiam in bono, vt bonus
medicus qui lariacum conlcruat, oltendendo quidvitare
& quid fumëre conueniat. Propter mifericordiam tuam,non
meritismeis. Mon habeoaliud precium. Ideo eripe,
Biblietb.Vet.Patr. Tom.p. Parti H h h ;