Reinigt] <^fnt'tßtodorinßs Epifc* ....... , _ ... ... ____ -___ — — --------------_______________________________ ____ .
pToohcnram nobifcumcftDmninus: Keritficiitfmccü £odi&pmiciftftmtate,veftras, ] ideft.fcftinitarem PhïC
natribus nofttis EtecomraaitillisPropheta.Sifeceaitis chalem,Pentecoftes.TabmaculmTi>&Sabbacomm&
* ’ ____ *,r.lin*ina>ism!iliim.eric CalendPcàm, nan capiam odorem ca quxdico.vt quxracis cum , & relinquatismälum»eric tumt vejhorum.']
ipfe vobifcum : fin veroaliccrcgericis, clongabituï^a vo-
Bis, non loco, Ted mente. Vnde&fequimtt[B amßituüe
in porta minium, rtlhwl, fi forte mifireatur Domilm Dem
exerci'uum reliquat Io[epb,ided teliquîis detem tnbuum,
qnæ lofeph appellant ur, propter Ieroboam cegem deccm
ttibmiin , quip'roceffic e£ tribu Effraimfilü lofeph.
Pnpterea, quia non vultis redire adDeum, Hat Hat Dominus
Dens exercituum dommutor : In omnibus pUteisplancluse-
rit ipetquas ducentut captipi. Velinomnibus qui lati-
tudinem huius vine ledtantur, quae defignätur per plate-
am, quæàlatitudine dicimr, erit plandtas quum,venerint
Allÿriùé'inoriiftir , lubaudi locis, viculis vel caltellis,
qua forisfuut decimate , iicetur-.VevaMek in propria
terra trtanentibus, Sc in peregrinationem vel captiuita-
tém cunribüs, vel in corpore & anima, vel etiam in præ-
fenri &in futuro. Et vocabimt illi qui frient lugerê, agrico-
Um adluäum, & ad planHunteos qui ftiunt plangere, fcilitet,
vocabunt, vt fltnlil omnes déplorent Gram miferiam. Ha-
bebant Iudæi laracntâtores, qui tempore triftUæ prouo-
cabant eosadplanaum. [ Ef in ommlimvintueritplanilus,]
! id eftjn omnibus agris,vel in omnibusqui bibunt vinum.
i [ Quiapcrtranfibo in medio tut, dicit Dominus, ] (iifcipiens vl-
i tionemde te. Vbicuriqbe Dominus trânGre dicitnr de-
i moriftratur vindiftamf ercipere de illis quos pmranGt,
\ ih quibuspon dignatur habitare, ficut dicitur ipfe rranGfle
petÆgyphim, quando interfecit primogenita eorum. Va
■ defideratüibuïdiein Domini, id eft diem captiuitatis, ad quid
! camvobis)fubaüdîdefideratisvenire.DietDomini ifta Knee
bra, &non her, id'eft tribulario fumma. Hare quoque quae
dicuntur, fpcciàliterad diras tribuspertinent.quæ audien-
; tesùptophetis tnihari Gbi captiuitatem, & poll fepnûgin-
taanhosreaxrGonemprdraitti & maiorem foelicitatem,
dit#bant:’f,rinamveniretiamcaptiuiras?tafliaioqnam
Vosminamîni, quia maior erit poftmodum nqbis feliciT
tas quam opprobrium,velcalamitaris miferia-Sed quid dicit
Qaarcfquia miïii & idolis æque immolàtistmasibus qui-
deitt'offertis facrificiurrijin corde vero & in volüncace dç-
moniis: & ideo potius in foetorem quatil in iuauicatem
eft mihi odor iàfrificiorum veftrorunu Non debetnus
ergo putare Deum omnipotentem , qui ïpiritus eft,
habere nares ftcuti nos habémus, per quas odorem fa-
crificii vel alicuius incenfi attràhat , ‘licet dicatur in
Genefi quia odôratus eft odorem (ùâuitàtis , ofFerentc
fibiNoe iâcrifidura. Per odorem ergo deb’emus intelli-
gere affedum bonæ voluntatis, & munditiam fa era: pu-
ræqùe orationis : quam approbat Deus omnipotens 8c
qua deleâatur. De quibus etiam odoramentis dicitur in
Apocalypft, quod tenueruin fàndi phialas pleaas odo-
ramentorum, quæ iunt orationes fandtorum. [ Quod fi ob-
tuleritù mihiboûcautomata, fubaudi non pkcébunt mihi,
& muncra veflra non Jufcipiam, & vota pïnguium veflrorum,
boum velarietum veftrorum, non réjpkiam. ] Ideo tbune-
ra veftra 8c non mea, quia illi manibus videbantur Deo
offerre,fed corde & Voluntate offerèbantîdolis.Hæc qu^
dicuiitu'r ipecialitér ad duas tribus pertinent ,& ad tri-
bum fàcerdotalem,quæhabebanttemplunf,&Videbâh-
tur Domino fètuire : iam enim decem tribus longo ex
. tempore receiïevanc à lege, adorantes duos vitulos. Vn-
de 8c refpuendo loquitur ad populum duamm tribuum:
Aufer a metumuîtüm(arminum eortim, & canticalyroe tiunon
audiam. Tumultus dicitur quando eft timor multus &
co*hfufus elamot veluti in foro folet audiri. Garmina et- ;
go&cantica Dauid, quæ compofuerat ad laudandum
Deum, quibusiæpius deleâratuseft, attendens volunta-
tem eorum fociacamorationi,nuncindefpe<ftum tumultus
a s fibfModiuihus?Sic,inquir,eueniet,vobis_,[4«on»-
defifugiatvir àfdéiekonis,4 r otcurrat ei vrfitl, & mgrediatmr
donmm,&innstatur manu [tu fuptrptrutcm,&mordeat eum
co/ufcr.]Per leonem vult intelligere Nabuchodonolor.pèr
vlfutri.Aifobiuni-- qui ficut in libroHefter habetur omnes
îüdæosvnodiepraecepit interficere: percolubrû vero reG-
dentem iuàtapàriètem Alex.milrum, vel etiam Autiochû
EpiphariehijmccertoremAlexandri-quirefidensindomo
id eftin Ierufalem, gtauiiis omnibus afilixit Iudatos. Et eft
fcdfusiNolite defiderate dietti captiuitatis, quia quum ef-
fugeijcis Nabuchodonofor, tcnebiminiab Afliieroin vin-
cnlo captiuitatis; A- qmlmreuerG Gieriris de captiuitate in
tettamveftrarn, affîigetvos Antiochus Epiphanes, intan-
turn vïpene omnes difperdemini i terra veftra. Spirituali.
; ter yerovæ deGderantibus diem Domini, hoc eft diem iu-
dicil.Mtiltiiiint qui Gngunt fe,&dicùnt deGdeiàre fe diem
mortis iùxve! diem iudicii, vtapud homines iufti appare*
ant.dip entes cum Apoftolo: copie dijfolui&ejfccum Chrifti,
& inllocquod côhftduntin fuavirtute & non pertimefcût
iliemntorti', iltx, Vxeis, quia'nullus homiiut eli fine pec-
tatb; illis etiam VÉerit qui propter hocdefiderantdiem iu-
Apte, j,
& clamor confufus vocatür, quia eadem iàcrificabant
8c decantabàntdæmpniis mente &.operati6ne,quæt)o-
minofôlummododècantandaerant.[Ef reuelabitur ficut
aqua indicium, id eft vindidta,^ ïuftitia quafi torrens fortis^
•fubaudi cunâarapiét. Et éft fènfùs: Qnialàcrificia & car-
mina quæ mihi debuiftis ofterre dedicaftis idolis, ficuta-
quaquando funditurinterramlabitur in pronu:hoceft
q, cooperuerat n u dar,& omniu ocillis patere facir.Sc ficut
torrens fortis & inundas eunda rapitjfîciudicium meum
8c iufti tia omnib. manifeftabuntur, quum ego nudàuéro
terrihancàfuishabitatoribus ducés^osihcâptiuitatenlj
& non relinquens née vnum quidem ex yobis hic habita-
te. [ Nunquid hoftias &facrificium obtulifiis mihidpmuslfiafl
in deferto quadraginta annis,&portafiis tabernaculutn Moloch
vtfiro’i ] quod.eft idolum A mmonitar ura,& interpretatur
rèx. [ Et imaginent idolorum veftrorum ] fubaudi portaftis,id
eftimaginemLüciferi, fubaudi tuliftis vobifcum,quod
vfquehodié Sartacenicoluhtdc Venerantur, quæ fcilicet
idol a fedftis VobiS.Hic oftendit fermo diuinus potius oh-
tulifle filiôà Ifrâel hoftiaS dæmoniis ih deferto quam Domino,
tnfupér tabernàculum quod Deo fan&ificâtum ef^
fevidebatur, diis alienisfàndificafle voluntate. Poteft 8c
ita întelligi quod dicit, Portâfiis tabernaculutn Moloch véfiro,
id eftregij veftro, vtipfi qui debuerant.efïè taberhaculum
Dei, iuxta illud Apoftol i,templum enimDeifanftum eft quod
eftii vos> tabernaculum effent dæmonum, quorum opera
ditij vt videant interitum reproborum, noneópatientes il- j adimplebant. Siautem volumus qua;rere quo modo non
Its <^ui retrudendi funt in pcenis inferni, & quortim poena i Deo obtulerUntftcrificium in defertOjfedidoliSjinuenie-
kü»ebitütinillo:die:ïlÜtamehfimilesfunthomimbusqui | muspèneötiiriiakcrifida idolis immolafle quae obtule-
addenientibtis hoftibus ad ciuitatem fociant fe illis, & n o n 1 tuntjdlc illo tempore quo caput vitulifecerunt:non folum
curantdefaluteciuium.- neque compatiuntur coghatis fi in eremo vetum etiam poftquim ingrefli font terram pro-
ipetiëriiït, tahtum vtipfi euaaant: illi tales tradenturleohi, millionis, vbicünque occafio fu it, córde reuerfi fiintin
i id eft diabolo &vrfp,miniftris videlicet illius :& mprde- Aigyptum. Et fi legahiüs Cos poftihodum alia, facrificia
bit éoscóluber, id eft^pFgptia confcientia, eo quod in fua obnuifte, nón voliihtate ttéc Caufla reuerentite hoc feee-
virtute firitConfifi. Veletiam per leonem 8c vrfum&co- runt,fed metu ptenarum4& interfeótione eorumquipro-
lubrumpoftiimusintelligerediuetfageneratofmentorum pteridolaperierunt Vnde&fubdittir,Et, quiahascom-*
quibus illi tradcritur. j[ Nunquid non tenebra diet Domini erit, nia feciflit, migrate vos faciam trans Damafcumt ideft
&non Uitcï vel dies captiuitatis vel dies iiidicii, & taligo,& in Aflyrios & vltra montes Medorum 8c Vetnonfpktfdofineai]
Pertenebras& ealiginem, qu^contra- farum,DicifDominus,Demexercituum
riafuntluci&fplendori,defignaturtriftitia&mifèria,qu« nomen em.
\ contratiafunttótitia: & fódicitati, qüaeiUis abeuntibus in
captiuitatem ven^rant, & in die iudieijeuepient reprobis, . , _ '
C At*
Expofitioin/.
X 7 Ævobis qui opulent iefiis,} hoc eft qui abundarisdiui-:
;V Fijsindüabtistribubus'&ieràfâleni, & vie vobis qui
confidltù in monteçamarü* id eft in fottitudihepopuli de-
ce nu ri b uu m,qt»ieftrè optimales ^capita, id eftpnncipes
ymlbrnm ïtHgridkntespompaticèi id eft compté & foperbè
dôtnüïfi lfraél, vrappareaminiAiuitfes efle,& vt hbnorificè-
mihi ab hômfniWi oftendentes fqperbiam mentis per
otnamenta veftitnentorum, Hæc quæ diximus,' tam ad
dùas qùàmaddeué tribus réferuritur» & maÈximèadprint
cipesoptimatefqué populi,Tr*w/i* in Chalone, quæ éft ci-
Uitas Perfidisï#V«/pw,ô vos quf'lkbitatis inSion, & con-
fidftisin monte SmzùxÆtiteindeinHemathmagnlim,quç
eftciuitasSytiiéÿ&appellattir Andochia : &addifFeren-
tiam fninoris »H® mat h , quæ alio nomine appellatur Epi-
phània,vocatttrifta maior. ■ %
ifâàftendiMfoàettoPaUfiimumàwtetem.&ddoptima
quoque régna ^wP^fabaudi defeiendite, & videre 8 c confi-
derate, fi latiàt'tértiiinuseorum terminovejlro efi ? ] Beams
Hieronymfàtëtfbens de fitu & magniradineterræpro-
miffiohisad Dardanum, diéit eam non hàbere amplius jn
lôhgitudine quàttrcentum fèxaginta vnum milliaria, & in
latitudinèterthino brôuioréfiriirii QuiÇeparâtieftisi.tetM.
veftra,/» diem fùalum,id eft in diem captiuitatisrnon quod
dies fit màlus infè ,/ed quod ilîis fit malus qui captiuitatem
faMncnt.Et dppropinquatisfolio iniquitatisM eftï ïm pc-.j
rib Sennacherib, & in pïoximo eft vtfubdamini Nabuchodonofor,
Vel Imperio Rbmatiorum. Qui dormitis inle-
ÜU ebumeffi & lafcïuitü, id eft ldxüriamini mfiratis veftris.
TahtisdiuitijsabulidabantjVt etiam in leéfcis ebürneis vel
auro paratis fôamxCupiditatem expièrent & libidinem.
Qui comeditis agrtum, fubaudi optimum & fànum dfgrege,
& vitulosfaginatos,<fc medtOarmentiy & ofFertis mihi débités.^
«/ Ccimtisad voceritpfaltenjp id eft, quipropter cantile-|
nVm putatisvos éxaudiri, bon eapentes ad voluvtatem
méntis.fcdadfûrium pGAteày.Sicut Dauid, fabmdi babuit
va fpantrci,id eft inftrumentamiificæ artisita ,putauerunt
ft}êti\lihaberemfiicantui:hocc(i,ûcuti\tecxm<litus eft fepë
ob laudem catitileharum faarum, cuîconcordabat in-
cenrio mentis fuæi fieiüi folnmmodo propter cohcrepa-
tionem pfMterij Vefaficujqs müficæartisinftrumentidr-
cebant fe cjaudiri,^Uum cbteûrumk»nger effet à Deotfed
itlôrum cantilena nihilërat in confpeftu Dei, ^ fi grunni-
ttis fois aut rugitUsafînGrum,quià quæ videbarff ur cantate
ad lâùdemDomini, eadem pfàllebant & applaudeban t
àflte fimulachrafua. [Bibenté vinum inphialis fuis i & opttmo
vngutmo delibutifunt,} fieu t confùetiido fèmper exticit il-
lius populi, ëo quod in terra illonim fruârus olei riafeere-
ttt r : 8c non reddébant propter Kæc omtiia Deo gratiaram
aâjoiïêm.Et quum Jiæéagerentprincipes, Nihtlpatieban-
turfisperContVnidheIofepb, idcAdecettt tribuum. Quapro-
pter t quia hæc omnia agebant principes&potehtes decern
ttibumh , nttncpideft præfenq tempore mtgrabunt in
Ctipïte tranfmigranitum, id eft, principes primum ducerirar
in captiuitatem,vt qui poternes font ad malum ^potenter
totmenta patiatïtur: deinde tdiqauspopulusfUbfèque-
tur.Ef aufctetuŸ de terraifta^fadWo,id éft colle&io lafctuien-
tiumivt qui vnum conlenfiim habiierunt in malum,fimul
ducântur in captiuitatem & depraedatioriem. îürauit Do-
miritu DminatAmafuddà eft iiï voluntate fiiaijd/«? Dominas
Diiu exercituum: Dominus non habet animam, fed more
noftro loquitur, & omnis fermq illms pïroittfamëntbà
îiobisdébetacctpi. Deteftor ego, id eft abijcio velabortii-
dQtfiiperbiàniiacôbM!t& dâceth tribuum j vel generaliter
omnium,Bédirmoseim ttdiy&tradamcwitatem'cum habitato-
ribuseius. Vnacitlitaspro ornnibüsciuitatibus'illiusterræ
pofita eft, QUOdfireliqui fuerint décemvtnin dômo vba, vel fi
petmartf erint de captiuitate, & ‘ipfi morientti)’htt\e
ftilëntfe,/çffotfi?f eum q ui mortuus £attit,propinqilus 8c vféi-
nÜifum qui femahferit, & comburet eum vteferat ejfa de do->
w&>quia noh valet tocfepulturas, & dicet vicinüs vel pro-
^inquùs quivocatus eftâb illoqui remanfic, et quiinpene*
talibtu domusefi,\d/tb, in interioribus vel in cubili domus
eft, qui eum àccerfiuit vt âdiûuaret ipfum oflàmoi
turn corn b urere.'iJ uriqttiâ adhüc penei te efi, fubaudi cotpus
quod comburam ? Et rejpondebit ïlle, pu ta qui corpora.de
interiori domo expellcbat, Finis efiinot eft diceçe ï Viuit
Dohiinus, non eft apud me afiquod corpus qiiOcl polîèm
amplius tradere ad corn b urendum ,E t dicet ei ille qui corpora
ektrinfècUs igné cremabat : ^Tacè&nontecoYdttÜno-
minis Domini, neque iurare per nonheneius.quia rnulta &
innumerabilia mala Vobisinfertôdiiftanto bdid tènetur
apud me, vt neque per homen eius iurare velitri. Quia in
tamam,inquit, rabiem eicarfiftis, vfcëriamintribaHriphe
pofiti nominis Domini non recordaremini, Ecce Dominus
mandabit,id eft, imperabit miniftris fuis ‘Aflytîj s velChal-
dxis{& per cutietdomum maiorem, ideft jdecérii tribus rùi-
nis, hoc eftdeftrudtione & fiibüerfîpne, &itbm'um minor em
feifiiombus,id eft duas tribus. Quoxhôdb pëicàtieefimalti-
dabitflpfè qui mandabit Aflyrijs fiue Cnâldæis, ipfëper-
cutieteos quos mandabit percutiehd^ vqùïâ ipfèpraeBë-
’biteisaujiiliumquomodo'Capranteos.' Bërie dîcitdecem
tribus pë^cutièndas ita vt ruant, qu ia illad quod ruirfïufe
Caditædificatione iterum eget. Deccfti ètiimtribtisp^o'ft-i
quamieruntincaptiuitâtem ^non finit reædificatæfRoC
eft de captiuitate reuerfæ/Duæ autem tribtf s cbtferaè dicuntur
ftiflïonepereuth, quia qitod fcinditùr refat'cm'&
cohfiij non poteft,nec noh eget ædificarione à'fbndamfen-
tis. Pofïùmus etiam dômtim-maiorern ititëlKgere dm-
nèm ftirpem Iacob : quæ nfaioP domus idëo appellatur,
quiahabuit patriarchâs & prophéras,lëgem'& oraculà
Prophetatum. Per minprem Vero’ ■, Gentium miilritridi-
nern : quæ non fuit tantæ dignitatis,- quia non habüit'pa-
triarchas neque propheras, nequê legem vel diétapro-
phetarum. Quæ duædomus fi peccaüèrintcoramDomi-
nocoriibientur, &' acritêr affligentur. f :îUmquidïürrire
queunt in pétris eqiïrtid'àlt,in pétrofis & fàxofiS locis, aut a-
raripotefiin foW«?]Minimë.Sicut natura e ft tqui Cü rrére
per planitiem pratorum feu carriporUm,fie natura bubali
ndn eftararequia non potéft domari. Et quare hoc dicât
infiibfequencibus manifeftat, quum dicit: Quoniamcon-
uertiftistn amaritudinem indicium, id eft > Déum 'Driihîpq-
tentem dulciftimum& fiiauem omnibus, qui iüfteiudi-
catomnes, ôçqui'ëixit:i»iudiciâtH feniin münHütn'Jÿosifl
amaritudinem conuertifiis, id eft ad iràcundiam prouocaftis.
Et fiuftum iufiitia , ideft bonam operàtionem , in abjyn-
thium,hoc eft in prauà opéra conuerriftiSjille indicium in
amaritudinem couuectk,qui tonfiderat propinquitatem
generis,autnobilitatefn autvultüm porentis. fEtëftfth-
fils : Quum ifta an i m alia nàtUram fèruent, ' filii Ifrâel natu-
ram fùam non fèruauerun!t,fèd mutauerunt Deumverum
ptoidolo,& ëum mutari feceruntamifêricdrdia i\>crü-
delitatem. QtùUtkminiinnïhili, hocèftinidolô, hempé
quod Vos fecillis : &in multis locis oftenditur idolum ni-
hilefïè, vt illud in Hefter.* tic tradas feeptrum tuumhisqui
«0»/«»f,Etin Apoftolo : Utimus qtiia idolüMnihil eUiiïïtiun-
dofQui dicitisiN unquid noh in fortitadine ndfira,idett,multi-
tudine exercitus nohri,ajfumpfimus nobis cornua^JReges Videlicet
& principes.Sic dice bant illæ decem tribus, qùod
infortifudinëfua elegilfent fibiteges Ieroboam & filio^
eius contra voluntafem Domini. Cornuin fàcro eloquio
aliquando in bonam partem accipitur, aliquando in ma*
lâm* In bonam,vt éft in Vfzltqo:Exaltafariturcornxf iufiu \
Et illud in ptophetia ÎLâchariæ pàtris' Ioànnis t Erexit, in-
quïtjfÿrrtwy^/yfû.Irimalam vero, ficut hic,&in aliis mul-
fîs locis.Ert* enim fùfiitabo fuper vos domusîfrdel Gentem, Al-
fyriorûm videlicet, qui modo dormire vidëntur.b/rir Do-
minus Deus exercituum :& conter et, id eftdélebit, vos ab'm-
troitu Hemath, quæ eft Cfoi tas magna Syriæ inihitiô térræ
prômifîfbhis,&nunç^bcatür Antiochia, vfqt»eâdtor-
rentém defèrri, qui dëcUrrrt inter Pelufium&RHihoco-
ruratri ciuitates, hoc eft in fines terræpromiffiônislQüod
eft aliis Verbis dicere: Abiriitio terræpromiffibnïs vfque
adtcrminura eius contèrent omnes Aflyrii non
♦ folum decem tribus,fèd etiam
duas» •
Cor. 8.
Siblioth. Vet. Fatr. Tom-9' ?ari Bbb