l i s
Remigii^-./iffwdörenßsEpifi.
Wm&k
Matth. i
•Luca ii.
'Matth. 6. Mv
W<tfi/i£p«wMA«.Nonfruftradrcirpenhata/cümomniä'vofeuliafontpennata.
fedquia didurus etzt,>ceciderunt in me-
</io caftrorum eorum.pixiruiu, volatilia pcnnata, vtadmua-
tiöni habeas volatiliacecidiffe.fif manducauerunt,&fatura-
ti fiint nimis,& defidenum eorum attulit «uquia»«»fuhtfiaur
datihdtfideriofuo. quia refedionem quam peteban ^abundanter
præ.dicantium hoc fodum eft.inxtajlltid, vtfoblim itasfic
virtutis D e i,^ non exnobis.Ètpluitfuper èosfiçutpiiluerem
carnes.Carnes font cibi defedabàes,quibus vefcuturadul-
tiivbiintelligimu&prsdicationem (ubtilcm & folidâ, qua
refiçiendifunt perfedi : vt, tnprincipioeratverbu^i& verbum
er at apud Deum. De hactali pr ædicatione dixk Paulus :Sa-
ptentiam loquimur interperfeRoquod dicit, érpluttfitper eos~
ficat pulueretn carnes.Et quomodo h oc hic notât per volati»
lia p ennata,ligna videlicet voeu per^aera volatilia pennata.
Per arenamaris, notaturabuîTpd â«a dimnifei?mpniç,quod
prius-qqtabaturper puiueré. vpl fie, &;pluit fopereos car?
jies fiçftt)puiqercni,q^iafif>iqpuluis vento ràipitui-&in ae^
rem deducitur, ita a quibu.ldam vente elationis fermo di-
uinusauferebatur. Viide.illud & exortæjptnoe fuffocauertint
ttiud. Et fie arenam maris volatilia pennata. Sicucin arena
maris nullus exoritur frudus, ita in cordlbùs:}tvfidelium
nullum habet diumus fermo pi ouedum. E t cecid eumt in
raediocaikpruineorum, quia vnu(quifq; in fuo-loco au-
diuit fid c i præd i cat ores ■ E t ma n d uca ue ru ut .id eft, r e fi cie-.
ban tur.&. quidâ eorum làçurati-funt nimis, hæretiçi vide- J
liceCjfiniftrainterpretationeintcrpretando fcnpturas, 8c ,<j
defiderium eorü attulit eis ;.quia.permilit qosin peruerfo H
intelledu occæcari. & fie no iuntfraudaci à defiderio fuo, :
quiaintenderunt arcü foura. vr lagitté t in occultis irnina
culacum. Etadbucefeoeeorumeranr ut ore ipfirum. ideft,car-
nalis intelledus çrac eis fecnper in ore. qa &fi bene intelli-
gebant,tarnen non ore-hoc offendebanc f / irdDetafcendit
^iTfîK.Oftenditfùpenus quare diûülit ira, videlicet q u s |
aicendit fuper eos.tr occiditptngueseorum,i.ihpecbos ôç a-lta ,
ûpientes. Pttldtosifraelimpcdiuit, ne prodclfent quibus
paternoalFeducupicbantprodelfe. quoniam non defue-
rmitinpopulpilloqfocqrrigerentallos.fedimpeditifunt
quoniam nonetacibi^hquis quicorrigi veiler.Vnde pro; ;
pheta, Lingtiam tuant factam adbarerepalato tuo, quoniam do-.
mus exajperans eft. Vel eledos Ifrael împediuit, quia tôdq-
luerun t pereuntibus .vnde,confufio faciei m eæcoopei uit
me. velefedilfe^lfont fàcetdqces, qui impediunrurali- j
quandoà domino pro peccatis lubditorü,quç iufte corri- ]
genda eilen t.fed ex niriùacôpaffione naturæ humanæ :ni
rfoum.pgrçent pecpantibus,,np atcendences quiaçompaf-
fio debeturfiaturæ, & re^if.udp culps. Debet enimiudi-,
cium fieri de.ynpquoqs pecçante.fed fi poftea viderit prç-.
latus qui huiniliter agit poenitentiam ^ fooarbitrio relia
quitur, vt fuimifereatur. in omnibus bis, fubaudis corredi
præmo n it tone, v t ampli us 'pecc<à.itnt.peecauermtadbuc,&
hocideo,quia«e cred derunt in mir a biltbus eius.&defecerunt j
dies eorum iyt \vamtate»çûpq.flènt pcoficere in veritate.c^ an-
ni eorücumfeßinatione.<\\iia. temper ad mortem tende b ant,
de vitioad vitium y ca acutes defperädoinpecoatis.hoeo-
ftendebatquodmorteinteriorem optafcant. Cumoccideret,
tribuic eis dominus. Et adbucefca eorum ; videlicet.
carnes,tränt in 6reipfortttn.& tarnen ingrati beheficiis om-
nibus promenlerunt hoc quod iraDEiafcê:litfüpereos,<\'.\i
feem foam in Deo pofoiffentyvt non cancitm miniftraifet
eis camalia, fed fpiritualia. Narnquimadauitnubibusde'-
ftiper,8cianuas cæliapefuitj’&pluit illis manna ad mandu-
candum, & paném cæli dédit, & cibaria mifit eis inabun-
dantia,vt pafceret incredulosinon inefficax eftnecimpo-
tens, credentibus verum pairenu decælo dare ,,-qucp) fi-
gnificaui t manna, qui verus cibus eft angelorum. hoc eft,
verbum patris, quad incörruptibiliter pafeit. Etpaneman-
gelorum manducauit homo. Verbumcarafaäum eft,& habttauit
in nobis, quod vetbum per angelicas nubes vniuedo orbi
pluitur,& apertis pràdicatonnacordibus.tanquam inya-
iis cæleftibus,nô murmurandnec Menend (yriagogæ.fed
ecclefiæ ctedentij&in Deo fperh foam ponéd pcçdicatur.
Et qui tranftulitauftrum de eselö, & induxit in vimftefoa
aphricum,5cpluitfopéreos fleur pùlnerém carnes,ôcficut
arena maris volatiliapennata ; potens eft& non tunc tantum
, fed ctedériumparuamfidem carné edids,vocum.fi,-
.gnis & per aerem tranfcurrendbus, tanquam volatifibus
pafcerc, non tarnenafraquilone venientihus.&ibinigus
& caligo præualec,id eft,eloquentia quæ huk mûdo fauet^
fed transferendo auftrum de cæload tèrram»vt qui paruuli
font in fide, audiendo terreftria, nutriantur ad cdpfendâ.
cæleftia. Vnde dominus in cuangelio: Si terrent dm vobùi
érnon credit is : quomodo fi dixero vobis c<deftia,credetu ? T rani-
latus fuit Paulus de cælo, vbi mente Deo exceffit, vteis
contemperan s effet quibus dicebat: Nonpotui vobis loqut
quafijptrituaiibus ,fed quaficarnalibus lacvobtspotumdedi ,,&■
nonefcam. Ipfeenim Paulus audieratin cælo arcana, qûæ ;
non lidetioqui in terra j'perfonantia quafi per vol.itilia:&
qui tranftulit auftrum,induxit aphricUm, id eft, pet mer i- 3
dupas ventoslucefcentes& prçdicatorum feruentes-fpi- :
ritus, nobis vteis conformaremur.infinuauit. Etçecidp-
.ruht in medio caftrorum eorum,quiaipfi de cælotransla-
ti,vltro venientes ad homines, anerebât eis verbadiuini-
tus miflà,vt vnufquiFq;infois fidelibus & area foa tabema-
, cula congregarent huiufm odi v olatilia, v t ficomnes natio-
nés gentium Deum adorarent.Nôn tantum miflifunçex-
' tranei p rædicatores, fed etiam muln foos dues habebunt
jprædiçatores. fedetiam/ylueftfem & cæteros fùosoiues.
Repetamus literam.q»fparfimdiximus,inorationibus liters
conuenire faciamus. Etmandauit nubibus defoper
VeUientes. quia à Deo non receduiit v.t defoper font, quia
aliis font foperiotes & digniores . Vnde i\ia4 Narrate in
turribus eius.Etianuas cali» id çft, corda pfædicatium aperuit.
*Èt merito apoftoli ianua cæli'dicuntur, quoniam per eos
■ cælos intrarunt.& eorum linguæ claues cæli fadæ font, &
per illosapoftolos pluir manna ad mandueandum.Manna
iftud no mandi tur dentibus, fed auiditate an imæ fumit ur.
Née fruftrapbfuit àd manducandum, quia multis prædi-
catur verbum,qui ex eo non reficiuntur. Vndeillud,Etvo-
lucretcdi corne der ut iüud.Titpanem edi dédit «».De hoc pane
didum eft: Panent noftruni quotidianum da nobis bodie. & ipfe :
t dominus. Ego fum pants viuus qui de cdo defcendi.Panem ange-
lorum manducauit homo.Hune panera vt comederet homo,
rexangelôrâ fadus eft homo,quando quifqj incarna tio ne
dommi& morte reficitur. Cibaria mifit eis in abundantia.
Qusfunt.ûvmyfterio ccucis refurredionc habere. Neq$
cnimfruftravofoitßcextedi,nifivrnos moneretextéiam
habere charitatcm& immobiles elfe adeupiditatem. Et
quomodo hsc omniafint,fobiungi-tur: qiïia tranftulitauftrum
de.cxlo.id eftjCaliduin ventum, apoftolos videlicet
calore fidei feruentes,& alios ad fide mim pellentes, tranftulit
de cælo,ideft,dealta contuitione cçleftium,vt in terras
flatent.faumanæ capacitati cçndefeenderêt. Et induxit
in virtùte foa aphriccqideft, fpirituspræ^icantium nobis'
vitam dando infi»uaui;.&:in«virtute foa, & non ex merito
quarebantfum,&reuejtebantur,&d:luculo,iMgi\9ntei8c
ft udiolè vente bant ad eum»& tune tande rememoratifuntquia
Deusadiutpr efi eorum in bonis, & Deus excel fus redempt or eorum.
eß in malis. Et dilexerunt eum in orefaoM çft, ore often-
deban t fe dominum diligere.& linguafua mentit ifiint ei.Cor
autem i plorü non er at reäum.eumeo»neefideles habitifunt in te-;
flamentoeius. quoniam teftamentum foumadhortacur, vt
cumdiligamus non pro terrenis, fed pro fe tantum, hufe
autem teftamento non erant fideles,quia no faciendo quç
d oeuit,fidem ei non habiterunt.8c ideo cor ipforum non
eratredum cum eo. quia redum cor habere ’ctfm dotni-
no, eft quærere Deum propter Deum. Hxchiftorialiter
apud illos fada funt,fiunt ét«pud nos myfticc .qüiacu oc-
cidic, i.iufto fodicio aliquempunit,vel nos ipfosflagellat,
quærimus euminuocado eius mifericordiam vcparcat: &
reuertïmurade&fublpeciehumilitatis,quiaabeodifeeffimus
perpeccatum elationisJ8c non qualicunq j ad eum
reuerfione reuertuntur,fed diluculo,id eft,multü ftudiofe
ad eum venim as, & ad memoriam reducimus, quoniatA
ipfe tantum %ft adiutor in .bonis, & redemptor in malis.
&fic oftendimus ore quod eum diligamus.«tamen menti
mur, quia cor noftium non eft redum cpmeo, née fidèles
fiirpus in eius teftamento-: quoniam efum difigcmu'S
tan tumpro deuitandis malis 'temporafibüs,vel pro acquirendis
bonis ,cum tantum diligendus fic,propterfeipfom.
• ^
Matth. ij.
Pfal.69.
i ete.}.
4J.
il
n
I A'
Riim-9
%<uo.
B
G
ho, f.
tybt. S.
Cil. j.
D
In Pfalmos» Enarrationes. 771
ipfi aütem eft mifericors& prdpiciusfi'et peccktis eorüiii in po-
fteris,etfi non in patribus. Et noridijperdit eos» q'ifia relîcjuh
ifrael faluk fient. Soient hune locum mûltà rtôta'réadim-
punitatem peccati, & fi talés perfeu'efaUetint vfqtié in fi-
inem, qudesipfi fuerunt. qüod’fruftrâ tarnen crëdunt,
! quia quod didc, propieiu9 fieupeCcàtis eorum', pöfte-
Irosreferendum eft,qui in nouiffimis tëmpotibusconuer-
I tendi fimt. qupd dicit, Propiciüs fiet pecCatis ëorum, &
j nondifperdeceos.&abundauit nüfericoYdïa fitdvi auerteret
; tram fuam. Neceffe enim fuit vt fob üènifet abùridân i mk
i fericordiain ppfteris, quiapriusmultiplëx'ptæcëffîtitain
i patribus, n o accendetin poftéris ôntnem iram fuaüi quam
j promeruerunt, quia non repülit plebem fuam quam ptafcitiit-.
; Et recordatus efi quia caro funtM eft, attédït eos mole camiS
; effeaggrauatos, & reparadone mediatoris habere opus;
I Quia fiihtjpiritusvadens & non reditHs»<\}ih 'qüifque ex fë
i habet vt à Deo recédât ; redire autemnon habet, nHl gratia
Dei eum reuocet. Vndeinlibro Sapientii: Öntttis qui
ambulaueritper viaminiquitatis, noreuertetur. perfeintelli-
gendum eft- Quotiesexacerbauerunt eum in deferto* RepetiÈ
quod foperius dixerât, vtoftendat cos merito ihfepro-
uocaffe iram Dei, cutn finfingrati tam béneficiîs' fibià
Deo illatis;quam plagis caufà eorum Ægÿptiacis illatis.&
fie dicit,Quoties exacetbauerunt eum,id eft,quam infidï-11
[tonuméro eum fibi acerbum'fecerunfindeferto, cônci- i
j tando eum in iram in inaquofi,Cabzaàis lo co, vbi aqua m pe - i
! tierunt. In inaquofo dominum in ifam prouocant,quiin |
1 mentis ariditàte permanent. Et corner fifunt ad Deumpla-
I candum, ^icerum tentauerunte um,&fanftum ifiaelixa-
cerbauerunt. quia non funt recordati manus, id eft, pptentiæ
I eius oftenfieilla fobaudis die quaredemit eos de manutribu-
i lantis, id eft, de poteftatê Pharaonis & principuih Ægy-
ptiorum. non font eriam recordatijtcwf, id eft. qualiterpo-
! fuit in Ægypto figna fua &prodigia fua in cainpo Taneos. Eft in
! hoc myfterium taie. Suntenim multi qui in mentis aridi-
! täte Deum naturaliter dulcem,fibi acerbum rçddunt,non
recordantes potentiædomini, & diei qua mirabiliterfàn-
guine foo eos redemit de manu tribulantis, id eft, de po-
teftate principis tenebrarum, cuius iugô tenebantur. nec
etiam recordantur quanta figna & prodigia, minora videlicet
5c maiora miracula, in Acgypto, id eft, in hoc mun-
! do, vbi, non fontnifitenebrae &MiEli(âio. & hoc in cam- :
t po Taneos. i. in illis qui humiliati font per mandatum e-
|ius. Etconuertitinfanguinem fluminàeorum, 8cimbreseorum
\ nebiberent. Imbres funt aquæ in cifternis colleftae, quib.
j admixtuseft languis, vt eflènt impotabiles Aegyptiis. In
1 myfteriofluminaconùertunturinfàngüinemin fiis, qui
: decauffis reram carnaliterfèntiunt. vel flumina font do-
I (ftrinæquæin fanguinem conuertuntur, quando ptauo
i intelledu impotabiles redduntur. imbres font pr^dica-
I tores proprii, quos conuértit Döminüs in fanguinem,
j quando quifque excæcatus eos abhorret audire quafi fen-
îguinem bibere. Quod |>er imbres qui hicin cifternis po-
i nuntur, notantur prædicatorcs, oftenditautoritàs fic:Bif^
aquam de cifiemiè tuis. Mifit in eos cynomiam» & com edit eos:&
ranam, & difperdidit eos. Cynomyi* font mufeæ càttinæ,
quib.plagabâturÆgyptiivScquæfignificanthomihes ca-
ninos mores habentes, riullatn reuerentiam patribüs fuis
impendences, cum tarnen di&um fiti Obeditepatribus vë-
! firis tantum irt domino.vel per caninas mufeas carnaliadefi-
deriâUotati poffont, eo.qüod infçftant hominem. quia
lexcotporis temper répugnât legi mentis; Perranàs no-
fcâtür loquàcitas vana, quai difperduntur qui irtea dele-
dântur. Et dédit arUginifruttus eorum, & labores eotmiOcü-
jfte.Âerugô eft occultaaura fîüe vermiculus nocehs in fm -
dibus, qu« defignat OCCultàm fopetbiâm;, mùltû frudibuS&
bonis operibûsconttamttt.loçüftai quia læditbré
teftiitionium notât infidèle qüoqùinitâritUr, omnem la-
borëïn boniopërisperdunt. Vël per loéqlkfo kötantür
inftàbil’ésinfidè, quia & locufta inftabileeftàhîniaK' Et
occidit ingrandine tineas eûrum, & Moros eotuminpruina; Vi-
neam popufom fîgnificare, notum ëft,vcillud; Vibeaenint
dont inifabaotb dùmus ifrael eft, Populusauteih tune grandi-
natiir, quando ex iniquitate aüferendi alienâ ëorteendit.
Motifont arbores.hubexrime frudurttreddéntesyinfi-. |
mul habéntès maturos frudus, & fcpainiatiy^s, &incipi-
entes màturefcete. vbi notatur chantas, in- qua omnia
bona opera habenc radices. & fie per praina deftrùentem
motos frigus defignàcur châritatis. quia vbi abundabatini-
quitus» teftigefeit charitas. Ettradiditgrandini iumenta eom&
poffefiionem eorum igni. lüméntagrandinâta» damnü. notant
pümcidaf; quia concupifcentiaéX quo oritur , frudus eft
nobis communis cum pecorib. Si aût rcfrehatuf concu-
pîfeèhtitf vt regaliter fiat eft virtus pudicitiæ. Et nota quia ;
hic per iumenta polliint accipi vxores quia ipfe: font iumé
ta,i. quafi adiuuamentaad feruandam;pudjcinarn. quæ< C
occidunturin grandine, quando quifqnc:uaditusiin re*
probumfenfom, turpitudineminmafculos.opciatuKVri«>
de Paulus-.HuiufmodttradiditDeus in reprobum (enfum^tf ace*
rent qua non decerent, ini f t &'inaltos‘ tiopittulinem opérantes.
Etpoffeflkmem eorumigni.No haberurfniExQdQvqund
aliqua pofleffio eorum ficigni cradita.fedfocerpbfoichic
. propheca.vc ficâdmoneretledorem quærerfe myfterium,
& non tâ ncum in foperficic liceræ remaneren Pcripolfefr
fionemhicnotatut patientia:quiade eadidurneft, <lh pa*
tient ia v'efira pofiidebitis animas vefiras. quiaipfe pacientiaifa^
citpoftt(fote$.Vndei\kid;Patientiaeftnobis^^neieJfaria,vttyù*
portemuspromiftonesMxc patientiaignicomhutitur,quan-
do vnanimitace ira expcBmtiEtmifitmeos%*ip#g^mif
fua, idèfty foæ indignatibui competentem. 5çideo indigné
tionem^ ’itiHw.qusE ira fuie tribulatio immiflapen angtlcs
malos.non quianon inferat Deus eciam per feonosoùïdM
Vult;led vtiturmalis ficuc bonis ad repcobqrum vltiqaéj j
Bonis yfoscftinvindidamSodomottim, quialegitur Af
braaeos recepifle in hofpitio, per quos Dominus unnun-
ciauit fuâvindidâ. Quod bonisautem infetat tempore
lem corredionem pbonosangelos, hoc non iuuenitutj
fed vcitur tantummalis incorredione bonbrurp, vclucdc
lob legitur. Immiflioifta fada per angelosmalo,S,,eft oh*
duratio rordis,qüse fit p angelos malos.tantu,vt perfiften-
tes in peccato, grauiorespoenas mereantur), quanto gra-
ttiora vel vlterioracômitcetenc. Vtafeeitjemita tr*fua..$e-
micairarDekft, quando-pecmittic aiiquem trahi fumeu-
lispetcarorum, vt committal criminalia pro quibus inte*
rius exc£ecatur,vpquandoqu©exterius puniatur.Et Hon pe*
perciva morte ammalibus eorum, & iumehtaeotmin morte
'conclufit. Iumentain morteconclufe, nôtantillos. qwper
conCupifcentiâ carnisqüæ hominibus cum pe.corib. eft
communis, relida ptidicitia vfqüead mortcruunt.
cufitomneprintogenttumin terra Ægyptiyprimitias feborum
eorum in ^abemaculis Cham. Per primogenita oCafanpcaT
tur iuftitia,iri qua humanu genus eftaflociabile, quianUfe
lus eft, qui non habcataliquanculâ iüftitia. fed pent luftt-
tia, quandoquifq-, iufte viuere deficit, vel pôt notari pec
primo genita-percuffi, amiflîo fidei, qüæ prima eft in fidelibus.
quialocus veri facrificiiextracatholicameccleii-
am non eft.Per primitiasoww/5 labor is notancur bona ope*
ta quæ in tabetnaculis perreunt. id eft, in iliis qui quadam
Calliduate quafi ftib fpecie relgioms bene opetantur.Cha.
enim interpretamr callidns. Et dftuht ficut cues [opulum .
fuum. & per duxit eût tanquamgregtm in defer to. -1 5 -
- Oftcnfts plaais quas intnlit Doininus Ægyptus no-
lentibusdimittetepopnlum.oftendit qnaliter Dotmnui
liberauit populum fijam de poteftate eorum . lie M
abftulicfieut dues populum iilttm. quod nunc etlamm-
terinSUôbifcüm agicur. qUaudb efficimut fecundum ipl*
riruaiiapalcuaoues Dei,ambulantes in hoc feculo ttn.
quam in deïèttô. ÊtjduXittot inJpe ferti videlicet promil-
Ise, & non tmturunt deduci, quia inmicos corum coopetutt
mare.No»eriamdeducimüt,mfpe,faluifumüs&mum,
ebs noftros, id eft, vitianoftta ofirét mare> vnda videlft.
cet baptifmatis. & mdnait cos in poferis fmS ,.<» M M
finaififotiomsfiu.momcmquemMcqnsJimtdatMcimM
ûnaificationi5bftecclefia.qnamacquiliuitCnnftnsDei
dctfri’&eiccit*ftciUorumicMti,&fmiMifitastMimm
fumculo iàributmii. in hocnotaiBquiâeiiaendi.lancâ
6 d e fidelium fuotum maligni fpititns gcntilium etto-
mm, vc ihhabuetin eis vnus atqüe idemrPintus diuidenl
finaulis brent vult, quafi filniculo tes ageretur.
Sorte Siuiditur cetra eleais. quiaquodeliguntur.hon
Heb. lo
Gene. 80.
lob. I»