V i » *
fafik tfij ttttïe rti
raonftrarerit, qua dicebarit, reto'f fertirit ad calumhiam c-
i us, vt cum ex rad mendaeiorem facfcienr. Ac veto Iefus
non dixerat, quid ego pofîum foluerè Templum Dei, fed
foluitc, quod T cihplum corporis qüafi digito tangebat;
neque imperauit vc facerent j fed pcrriiittcbat foldtionem
corporis fui, ad propdfitum & ad irripictatfim cordis corum
, vt facerent qua? Vellent, ad hiirafmod i apti opUs, vt
coruro piaculutn quod iatii in mente raeditabanuir j He-
ret omnium faliis credentiuln. Quareigitur nos duos lu -
angcliftx fpecialius defignalfent, cum miilci accelfifiSnt
falii telles, res in manirefto éft. Quiahi duo tantum ali-
quid verifimile hab uerunt,quod ipfi, vt dixi,multum quç-
rebant. Sed nccipforumtcftimoiiia interfeconuenicntia
erant, neque vera, quamuis infeios ex fuo mendacio falle-
repoffent.
Ex furgens PrincepsSactrdatum ait ibi: Nihil refit ondes ad
eaquaiftiaduerfum tttefttftcantmflefus autem tacebat. Surgit
ergo in ira Pontifex, fur oris fui infaniapermotus. Surgit
qüia in iilo nulla erat modeflia, nulla grauitas morum.nul-
kprobitasdifciplinæ. Et lurgit maxime in ira hue accen-
fus, quia in Chrifto nullum inueditcalumniafalfitatis lo-
' cumjVt amentiam m onftraret hue mentis. Iefus autem tacebat,
indignum eum fua re fponfi one decerncns, iuxtail-
lud Prop heticum, Dam confifieret aduerfum me peccator, ob-
mutuiiéT bum Hiatusfum nimis,&ft lui à bonk. Quia quibus
loquereturnullus corum crardignus. Excutitergo Pon-
tificem vefànum de folio iudicij furor immanis ÔC leuiras
.mentis. Quia quanto bcnignifSmus Iefus plus tacebat in-
trepidus,tanto magis ille amentia fuperatus.eu ad reipon-
dendum prouocat qualibet occafione fermonis, fi forte
locum inueniat accufan di. Sed mirifiiraus Saluator nihi-
lominus tacct, quiafeiebatquail Deus, quidquid refpon-
diflet,quod totum rétorquer et ad calumniam. Quo nlen-
tio ampliu s permotus, ait illi, Adiuro teper Deum viuum, vt
dieasnobkji tu es Chriftus filius Dei. Adiuratergo, quafi ex lege
, vt adiuraturminier itiaquæ Zelotypix teneturobno-
xia.fed non eoanimovtcredat, quia & cum audiuitconfi-
. tentera, /erre nonpotuit, quinimo egit vtcondemnare
p oilir. Eo quippe interrogat affedu, quo & diabolus. Et
ideonon fine dubitarioneinterrogit.ficra &ipfom feciilc
retro legimuS. Necimmerito; quia ex pâtre diabolo erat,
iddrcoficqnærit. Situes Chriftus filius Dei, quomodo&i-
pfe i nift quia plus aliquid addit deception« exorcizando,
cum didt PerDeum viuum,\t extorqueat confeilioncm ve-
ritatis. Quoniam quidqqidinlcgedidum eràtdc Chrifto
& Prophetis,rion recipiebaturab eis:& fi diceret,quod e -
rat,vtpuniretur. Alia eft namque eonfeflio Petri qua didt,
Ta is chriftusfilius Dei viui, & alia iilius fummiPontificis.
Qui etix nouerat Chriftum filium Dei viui, futurum ignorât
myfterium, & dedignatur eum elle Deum. Qui non
cpnfiteturned interrogando Si tues, abnegat quidquid in
lege & Prophetis audiuit, quidquid in miraculis & in o-
peribus didicit Dei taris. Et ideo quantum Petrus beams,
c&tum ifteCaiphas infelidor pr* cundis. Vnde quia non
eratdignusdodrina Chrifti, noneum docetnecinftruir,
led accepto verbo exOre eius in redargurionem îpfius co-
uertit,ita dicens,T« dixifti. Vt nec videatur ft negare quod
erat Dei filius,ne mentitetur} necvultconfiterifecffe, in
fermone, necaperetur. Datur ergo ei fimilis refponfio vt
Pila to, quia fie dignum erat, vt qüia fi miles erant in fàdo,
fimiles fierent in pasna dam nation is j ftifi quiafeeleftior i-
fle fuerat in côdemriarido quam illé itl abfoluendo. Verun-
tamen dico vobis, Amo do videbitis flliutn horn inisfidentem à dextrin
virtutis, & venientemin nubibus cceli.Veruntamen,quod
dicit, ad eaqiiæ fupra dixerat conneditur: acfidicat, ve-
runtarhen licet relpbriderim , tii dixifti, Amodo Videbitis
qua:vfque nuncptopfiecatafont, operibus compleri. Et
qmatuignarüs es legis in qua gloriaris, nec eiiis Sacra-
menta , nec Prophetarum vaticinia cognofcis , risque
quod iplc fini Chriftus ex fide quaêris; quafi lex Sc Prophets
de me locuti occultifuerinti Quamuisdixerim.Tit
dixifti, Amodo vos ipfiin aperto videbitis ea omnia qua:
fcriptafiintdefiliohomiriiscompleri, 8c luce clâriüsre-
ièrari. Sed quia Icripmtii eft âpud Matthæum & Marcum
, a dextns virtUtis, 6c non addi tu m Dei, quod Lucam
feciflèlégimus, nonpuco, vt qüidam volunt, quod aliquid
aliud hout adleratquiftionis. Sed magis qiisren-
dum, quid-fit ipfiUii quod ait, Aniodo videbitisfedéntemfi-
lium hominis ddextris virtutis. Quja ömnes tres Euahgeli*
(be fimiliter foribunt j Videbitis fedentem ; & qui fint qui
hoc vifuri fiiht, vel fi ex to tempore, quo ha:c di<fta lunt,
eum fedentëm videbunt i vel ad quos dicit ? Nam in eo
quod ait ,Sedèntt n, regnantis forma ititroducitur. Ac fi
dicat lupra vittutem fundatum f, vefconftabilitum, de
quodi^umfüerat, QüifedtsfüperCherubinappart. Etalibi.
Vidi Deum fedeiitem fuper folium excelfuni & eleuatum, 8c carters
, quae in qtiam pluri mis dé eoleguntur locis. Quk fin-
gulafolertillimusinueftigator conferre poteritcumprx*
lentilocö, 6c iuueftigarc quid fit quod amodo dicat, de
tam hunnli xftimatione in qua tunc habebatur Chriftus,
ante omne Concilium reus; & nunc tarn gtoriöfa prsdi-
catur, more humano, fefiio fiiij hominis & non filij Dei.
nifi quia forte ibi erant inimici, qui eum periequebantur,
de quibus Prophets praedixerat. Dixit Dominus Domino
meo'.Seieadextrismeis, donee ponam inimicos tuos fcabeUum
pedum tuorutn.ln quibus forteinimicis erant & illi. ad quos
dicebat ifta, Amodo videbitisfihum hominis fedentemd dtxtris
virtutis. Etquih Deopatrelcabellum dicunturfuturi,ipfi
nimi rum font. Taper quos amodo cum iurrexerit vi£bor
fefiurum fe promitrit. Quoniam ex eo tempore quo re-
lurrexit filius hominis a mortuis, ficut iplc ait, Data eftei
omnispoteftasinccelo, &in terra. Quem deinceps viderunt
omncseledri, perfidem , pi je fidentem a dextris virtutis
Dei,ideft, Ecdefislua;, quae vittute Dei in dextris eft
collocata. Qnaenimirum Ecclefia, feu thronus dicatur,
ièulèlfio Chrifti, d tempore refurredioniseius colligirur,
& aggtegatur vlqne in hnem, in qua filius hominis, & fe-
dere viftor videtiir,& venire in nubibus eaeli; quoniam i-
pfi lunenubes cceli,de quibus dicitur,Car/»enarrantgloriam
Deeper quas nnbes ipfe vciqiie venit ad fingulos,&in qui-
btis Ipargicimbres eloquii foi, cribrans aquas de nubibus.
Quod autem ioeo Coneilio erant cum quibus ,& de quibus
talia Ielus loqueretur, probat A<ftus Apoftolorum, ih
quo legimus ex Iudaeis quod vna die, & alia, tria millia &
quinque crediderunr in Chriftum. Qui cum & fedentem
viderunt per fidem a dextris virtutis Dei, & venientem in
nubibus. Qua: nubes ipfi fuerunt,quoniam exilla primi-
tiua Chrifti Ecdefia, in qua prarfedit an dor vitae, torus
complutuscftmundus. In quibus nubibuscalinosif fi
quiloquimur vfqueadhuc,eundem filium hominis, qui
loquebatur coram Prindpibus populi, venire conf ici-
mus, fi rede lapimus, vel intelligimus. Qn* niminim
Prophetiaiam totumoccupauitmundum, &vfquein fi-
ncm complebitur. Sed & Marcusin hoc determinatEu-
angeliüm fiium, Et Dominm, in quit, Iefus pvßqujm lom-
tuseßeis,ajJumptuseßincoelum, cvfedet a dextris Dei. Sed &
vtiqueChriftus inccelumfederih Ecdefia fuaj quondam
anima iuftifedes eft lapiemix' Tunc Princcpsfieerdot urn fii-
ditvefiimentafua, dicens, blaßfbeitinuit. Quidachueegemus te-
jfii«f2lpfanamqiie rabies feu furor, qua: fupra eum de folio
Sacerdotali excuflèrat, ipfe eadémque vt feinderet ve-
ftimenta lua coegic. Qtix nimimmeonfeilfio veftipm, vc
ira fatear; Prophetia fuit vcl fignum , vt oftenderet fe
reum , confoiffis veftibus , & monftraretludaeosSaccr-
dotijgloriamadintegrum perdidiffe; vacuam fedem deinde
nabete Pontifices. Nec .minim igitur qui nef Jens
prophetauit, fi & nunc aliquid contra fe' j contraque
fiios, in lua velania oftendit. Erat autem confiietndo 1 u*
dxorum , cum aliquid blalphemum in fe , vel contra
Deumaudifient, Icindereveftimentalua, quod Paulum
quoque & Barnabam fecilfe legimus. Sed &nonnulla-
rum gentium cónfuetudo eft, cum reosfedoluèfunt, refeindete
veftes & nudarc pedora lua quafi tea , ficque
plangerCanultis obuoluta criminibus. Ifte autem «.quia
dixerat, Amodo videbitisfilium hominis fidentem, &c extern,
dicebat blafphemafle Ielurn. Eridco ac fi ex lege , vefitna
plebs ad fäüorem Seniötum procfan|ar, vt aflplec vulgus.
Reus eft mortis. Tufte expuerunt in facie tk eius, &■ colapbis eum
Cecidcrunti Alt) autem palmas* ei infactem dederunt, dicentes.
Prophett&anobis Cbrijfe, quiseß quiiepertußit ? Vc firpraiam
Pf.ii.t.
S8 .tfj.
m . u m .
Matth. Euang. Lib. XII.
dixi,hæc mtelligitur Dominus paftus in domo Principis
Sacerdotum vbi addudus eft. Et haec vfque ad mane gefta
funt,quando etiam & Pettus in eadem domo tentatus eft:
Quia dicebat de fe magna Chriftus, quod lèlTurüs effet à
dextris virtutis Dei, arbitrabantur confufionem illi inge-
rerc. Sed ille vt omnia eomplerentur, quae deeo didae-
rant, fieri Iponte lua permittebat. Scriptumquippe erat,
Corpus meum dedipercutientibus, &genas meas vellentibus-, Patient
quoque meam nonauerti à confufione Iputorum, &
aliaquamplura, qua: in eo compléta lunti ficut feripta font
à Prophetis. Audierant enfin forte retro prophetantem
deTemplo, &deHicrufalem quod deftruenda effet, ideo
adirrifionemeutn prophetareiubebant, quis eorum eum
perculfiflet? Sedftultum erat verberantibus fe refponde-
re, qui quafi Agnus ad hoc venerat, non aperiens os foum,
vt Scriptura compleretur. Petrus autemfedebatforu inatrio.
Foris namque fedebat, vt videretexitum rei, &non ap-
propinquauit Iefum, ne miniftris de illo vlla nafeeretur fo-
fpicio.quîa timoré iam polfelfos erat. Et in hoc mira Petri
cum Domino perfeuerantia. Qui quamuis timeret, ta-
mcn nonreliquit. Venir enim timor ànatura,fedcurade
affedtupietatis. Alienum eft quod timet,foum quod non
fogit. Et quod fequitiir, pictatis eftdeuotio. Porrbquod
negat,forreptio eftpauoris. Commune igiturquod labi-
tur à fide, fed proprij doni eft quod pcenitens, quodama-
riffime fleuit. Et accept ad eum vnaancilla dicens, Ettucum
IefuGaliUo eras. At illenegauitcoram omnibus, dicens, Nefcio
quiddicis. Quid ergo fibi vult, quodprimum eum prodit
ancill.i ? Cum viri magis eum vtique poterant recogno-
feere non ab re fa<ftum dixerim. Fadum eft aiitem non
fortuitu,vt ifte,fexus in hac arte diaboli& innece Domini
præcelferit, vt & prions mulieris recordaretur fraus,
& ifte fexus per Domini redimeretur palfioncm. Vnde&
rcfurredionisaccepit prima martyrium * vt veterem p ri-
uaricationis aboleret cnorem, & iftius proditionis pur-
garetcrimen. Nam nonnullipijaftedusampre, dicuilt
Pea*um non Deum riegafle, fed hominem j Quafi dice-
ret fibi in corde foo, Nefcio hominem, vel nefeio quid
dieas muliebriter, quia Icio Dominum. Sed ego ma-
lo intelligeré negafle Pecrum, quam inaliqùo /efelliflè
Deum. Quid ergo negauit Petrus? Omnino quod præ-
dixicDeus; quia in Cnrifto nihil aliud fuit, quam quod
eft Deus. Et ficut Deus & homo vnus eft Chriftus: Ita
totus Chriftus cum patre, & Spiritùfàndo vnus eft Deus.
Confiderandum tamen eft, vbi negatiPctrus} Non in
monte quo fuit cum Domino , non in Templo » non in
domofua, fed in PrætorioIudaforum, & in node, vel in
domo Principis sSacerdotum. Ibi-crgo negar vbi veritas
non eft, ybi Chriftusligatus eft, & ybi Chriftus con-
tumeliatur, vbi eum intrômifit ancilla oftiaria, & interrogat
eum fraudibus fois , vbi innocentia difficile ferua-
tur. Idcirco magis venialis culpa eft, quam Adasfueritin
Para difo. De hac quippe trina negatione Petri, inter om-
nes Euangeliftas, magna didorum varietas eft, fed vna
expletio lenfus. Et ideo eorum collatio habenda eft à
prudentiledore, vc inter omnesvnum expleant fenfum.
Sequitur.
E x e v n t e autem illo ianuant, vidit eum alia ancilla, &
ait hisqui erant ibi, & hie erat cum IefuNazareno. Et iter urn
iurauttcumiuramento, Quianonnombomincm. Non autem
foris inatrio,' vbiprius, aut ante ianuam,vbi exiflcdici-
tur, iterum negauit, fed cum rediflct ad fpeum. Verunta-
menquando redierit, Matthæus non.dicit. Sed Marcus
a it, quia exiit foras ante atrium, &gallus cantauit. Acdein-
dc rurfus, Cum audiffet eum ancilla, ccepitdictre circunftan-
tibus, quiabicexiUk eft. Tuncytiquehocdicit,cumredif-
fetintusad focum. Et non eft hæc ancilla ilia quæ fupra,
tamen ancilla. Et notandum quiafrigus erat & npx. Vn-
dc fi tempus confideremus, & loca in quibus negat Petrus,
poterimus animaduertcre quibus premebatur ma-
lis,quandoobccecaueratcum noxinfidelitatis, & frigus
-obgclauerat timoris, qui nulloilliiftrabarur Sole iuftitix.
Non enim erat in atriis Dorninfidc quibus canitur in Plal-
mis: Stantes erant pedesnoftri in atriis tukHierufalem-, Ne-
quein atriis domusDeinoftri, fed in atriis Caiphæ, & in doln
Bibliotb. Viet. Patr. Tom. Pars Ï.
mo eius, in qua Icliis v indus tepetur, & ideo in ean o n
agnofeitur, quia in eo nullus erat qui lucem videret. Erat
quidemin eaignisardens , fed maleconfomens, qui nec
frigus pellebat mentis, nec fugabat tenebras n o d is, fed in-
flammabat ad facinus, ardore impietatis. No n quod ait,
8cloquelatuamanifeftum te facit, non quod Petrus alterius
gentis effet : omnes quippe Hebræi erant, & qui argue-
bant Petrum 8i qui arguebatur. Sed quia vnaquæque Pro-
uincia & regio habet proprietates fuas, & vemaculum lo-
quendi fermonem. Tunc, in q u it, ccepit deteftari & iurare,
quia non noui hominem, & continuo gallus cant auit. In pr i m a
auidem negatione fua coram omnibus dicit tantum, ne-
feio quid dicis, in fecunda véro negat cumiuramento,
quianonnoui hominemPorro in hac tertia dicitür quod
cceperitdeteftari & iurare, quia non noùilfet hominem.
Grauiusquidem ac grauius negatj^juia qrfentopiofun-
dius in negationem vad it, tanto etiam cum iuramento
amplius peccat. Et ideo non font audiendi, vt dixi, qui di-
cunt, qu®d non negaueritDeiim, fed hominem; quia &
hominem negare Ielum mendacium eft,&Cum iurame%-
to id te ftari, quid aliud quam periùrium eft? Præfertim
cum& homo Iefus vere Deus dicatur, aeper hoc Deum
negafle re d e dicitur. Qraa adhuc Petrus non pôtevàt
Dominum Iefum in Spiritn làndpcognofcere,qùianec-
dum erat hominibus, id eft, Spiritus làndusdatuS, quia
Iefus necdum erat glorifieatus. Et ideo ante gall! canturti
1 in n o d e negat, quia non erat Spiritus patris, quo confi-
teretur Iefum C hriftum, & quiloqueretur in eo. Sequitur.
Et egrejfits foras fleuit amave. Videte, fratres, quod
fæpe dico, quia omnia & loca, & tempora, plena font my-
fteriis. NaminatrioPontificis fedens, non poterat,non
dico ftare in fide, verum etiam nec poft lapfem agetepce-
nitentiam. Egrcditur liquidem foras de impiorum con-
cilio, quia relpexerat ilium Dominus vtablueret fordes
pauidæ negationis, & lauarec maculas mentis, amaris fle-
tibus. Nec xftimes le d o r, quia dicitur quod refpexerit
Dominus Petrum, quafi fit eum intuitus corporeisocu-
lis, cum Petrus foris inatrio effet ;& Dominus intns con-
tumeliabatur; fedibirefpéxit eum , vbi iaccbac,in mente
namqUediuiUitate fua ilium refpexit. • Etvbirefptxit
benigniflimus Dominus, ibi continuo ille amariflime fie-
.uin Hæc idcirco feripta font fratres, vt vnufquifque no-
ftrum difeat plunmum de D eo , quam de fe.piælumere. Et
fi in aliquo forte lapfos fueris, nouerjs lecretorun-. tuo-
rum quia teftisfemperadfiftit Deus. BLcfpicit autan vt
recorderis & fateaiis humili confeffione errores tups & ça-
fosjimiterisPetrum, vtdefleasmala tua,&diiigas dcin-
ceps, ficut dilexit Petrus. Etiam & tertio in te rro g a te ,
quod ter negaueras plenP confitearis amore, & trino^i-
ledionisaffcdu, ex,toto corde, & ex tpta anima tua ,& ex
tota mente tua. Quia nemo perfede diligit nifi qui ex to-
todiligit. v ^
M a n h autemfitfto, confilium merunt omnes Principes.fa*
cerdotum & feniores populi aduerfum Iefum, rt eum morti vader
ent, & vin ft ut» adduxerunt eum & tradiderunt Pontu Pi- ,
lato Pufidi.f Cerne qua'fodiligennjam facerdotum^nno- !
dePafchæ, cum efledeberentl» azjjmk jjneeritatis, tota
n o d e qua agnuscortieftuseft ; quas.excubias agunr?quaf-
quevigifias euftodiunt,yt homicidium facerent, & le-
fom n.otti ttaderem ! quo confilio perado & délibera-
to , manequando miffos cftad Caipham, rurfus eum,continuo
ligatura rnittuntadPfiatum.Et nbta,ndum quod A-
poftoli in n ó d e negant &fugiunc, ifti yero mstie fa d o
iam in lumineinéunc confilium, & cqnfpirant in vnum,
Vt Iefum dolo tenerent ér occiderent. Älligun t ergo cumi vin-
culis, quia alligäucrat eosfatanas. Nec,recogicant, quod
ipfe fit, qui foïuerat fiipra iâliam Abrahæ,quam alligaue-
rac diabpjus decem & i>do:dnnis, quæ non poterat peni-
tus furfum alpiçere. Neçdgitur Samfon ille fqrtilfimüs
fortior Chriftpfuit, qui propter crines vindps teneri non
poterat. Quoriiàm ille rortis in figura Chrifti præçeffit, &
cp facieb^tille quprielcunquéyindusfuiflet, hqc & Chriftum
fecilfe nemo qûiambigat ; qui nos; omnes fo is abfol-
uitvincuüs. Ad hocquippe, poft prodigia, poft virtutes
innumeras,quas fecit, fe permific ligarivolens, 8c confen-
ÏCkkkk fit.vt
C*AP.
XXVIL
t.Cór.f, t .
. H