tem peccatori ne prædicet, intelligat eum alibi dicentem:
Quadicuvii,facite : quafaciunt,noUtefacere. Intelligat & Paü-
; iura,dicentem:5 iàe veritatejtueoccafione C hrijtus annucietur,
i & cetera.Sed hæè diâra font, ne timeant qui audiunt, ne
vile fit verbum Deiaquocunq, audiunt.Peccatori autem
in terdi ci tutne prædicet,vt.fic non fint lècuri qui bona dicunt
& malafàciunt.Namfuntqui dicpnt,nô perdet nos
fixa, de virtuté itivirtutem fcuntes, & vobis congreganti-
bus annunctabunt coeli iuflitiam eius> hanc videlicet, quoniam
Deus iudex efi,8c reddens vnicuiq; fècixndum opera fua. Vel
fie, aduocauit terram difeernere populum fuum & bene
poteft, quoniam Deus iudex eft, omniain veritate difter-
nens. EtquandoquidemDeus occultusinprimoaductu
veniet,manifeftus in Cecnndo,inteüigïte bac verba Dpmini
quiobliuircimini Dettm, dicentem: Sacrificium laudis, i.opera
bona non prçfumiptuofè,fed in laude Dei £a.&z,honortfica-
bit me,&illtc,i.in facrificio laudis,eft iter quo ofteridam illifa-
lutare D«,i.lefum Chriftum.Vel oftedam illi falutare Dei,
quia diligam eu, & fnanifeftabo meipfu m ei, & ideo hæc
inteWi^ite^nequandorapiatvos, mittendointenebrasex-
teriores, & ÿ o n f it qui eripiat, quia non eft judiciumcontra
Dominum.
Infinem Pfalmus Dauid, quando venît ad eum Nathan
Dcus, per quorum os tanta bona voluit dici populo fuo,
quos talcs arguit Dominas, fie: Quare enarras iuftitias
m e a s ,& àflumisteftamentum meum per os tuum? Tu vero
odjhdifciplnam. Quafidicat: Non debes afllxmere tefta-
mentiim meiim per os tuum, quia tu odifti difeipiinam, i.
èruditionem paternam, quia qüâdo parco, cantas & lau-
das:quando eaftigo,muEmuras,quau nunc tantum eflèm
Défis cum parco,& riô Deus tuus cum caftigo,c«w tamen
onmesquosamo, & caftigo & arguo. Et proieciftt fermoncs tneos
retrorfum, vbi non videantur à te, led honorent te. Et hoc
quomodo}Qmâfividebasfurem,currebas cum eo,illi confen-
tiendo,licet corporahter.talis nô eflès, & cum adulter is por-
tionem tuam ponebas-, eonfentiendô iterum eis,& prætcr ifta
I peccata, os tuum abundauit malitia, i. detraôfcione prôximi,
I & lingüa tua concinnauitdolum',i. ornatis verbis protulit
I*dolumerga proximum. Etquomodo ? Quiajide»f,i.im-
I moratus es in deliberatione ilia,quodnotatur per fèdens. •
! Nam qui ftans vel tranfiens facitaliquid, non videturad-
hibere voluntatem faéfco^qui autem fèdet, bcium quærit
vt faciat. Quod hic dicit, Sedens adutrfusfratnm tuum lo-
quebaris decrahen do fibi, & fie aduerfusfilium matris tuapo-
nebasfeandalum. Fratre.s dicuntur perlè&iores in fide, qui
funt filij patrü, habiles folido ciborefici, quibus cum de-
trahitur, fcandaiizantur filij matris, qui adhuc quafi lade
& non folido cibo nutriuntur.Nam cum à quibufHa Pau-
lusdetrahebatur, dicentibus : Eptjlola quidemgrauesfunt &
' fortes,prafentia autem corporis infirma, & ferma contemptibïlis:
illi qui minus perfedierant in fide, fcandalizabantur.H<«c
fèçijli, videlicet çucurrifti cum fure, portionem ponebas
cum adultero.d^ tacui,i feueritate mea, differenao vindi-
dam vt faceres poenitentiam,& ideo exïfiimafti inique quod
ero tibifimilis, dimittendo vide;licet peccatum tuum impu-
nitum, & ideo arguam te de pcccato Jlatuam contra
faciem tuam, vt tandem fie cognofeas multum eflè peccatum
tuum, quodnpn facerem, fi tibi multum prius eflèt.
Nam çui multum eftpeccatum,ei ignofcitDeus.Vnde il-
lud,Si nofmetipfes ditudicaremus,non vtufc a Deo diiudicaremur.
. JHucufq-, præpofterato ordine iûrroduxit AfaphChriftu,
loquentemnon.manifefte, fed occulte: quiaipfè cumin
Ce eflèt fortis, infirmus in carne apparuit. Nam oportebat
eum videri, vt non in'telligeretur : contemni, vt occidere-
cur, & ficoccùltusinter Iudæos ambulauit, mira lacions,
mala pàriëns, donecihligno fufpenderetur. Et Deus nojler
qui in primo aduentuficoccultus venir, ventet manifefte &
«?///efciriudicando,qui tune non filuit monendo.& nô ii-
lebitin iudicio,qui tune nô filuitin præcepto. Ignis in com
fpeclu eius ardebir. I^nis ifte paleam in cinerat, aurûpurgat,
fedmutemusvitam, vtnpptimeamuspoenam, Ôcinhoc
quifq; ftudeat, quia & fi fieri poflèt vt dies iudicij non fie-
ret,tamen nô eflètmale viuendum:quiafi nullaaliapcena
immineret peccatoribus nifi fèparatio à facie Dei,tamé in
- quantalibet eflènt afïluentia diuitiarum, non yidentes à
quo creati funt, & feparati ab ilia d.ulcedine veritatis eius,
fe plangere deberent: q> nouerut illi, qui vtcUnq; veritâtis
illius dulcédinem fè'rttiré coeperunt.Qhiautem non defi-
deratfaciem,timeat vel ignem que non inuitant præmia,
terreant fuppliciai Vile eft tibi q? pôllicetur ? contre-
mifee (àltem q> minatur.Ef in circuitu eius tepeftas valida, quç
fèparabitagposab hoedis, quæventilabit omnegranumà^
paleis (cparando. Et qualiter hoc fiet î Aduocauit coelum de-
furfum, i.iudicatores fuôs:drr«rr<»«,i.ipfbs iudicandos,di/^<
cernere in ipCispopulym /««rnàpppulo nOnfixo. Et quia vos
cceïi voeândi eftis ad hodvt fixdicetis, & nue congregate illi
faniïôsetus, quioriinant teflamentum eiusfiiperfaCrifi'cia,i: qui
promiflioncs. eius digniorés faciunt fàcrificijs.fùis, exifti-
mantes nô eflè condxgdas pafliopes huius terrjporis adfu-^
tu ram glpriam»vel qui ôrdinant teftamentü eius fuperfà-
; crificia, i, qui pdnuntoiuspromiifiones fuperbona opera
propheta,quando intrauit ad Bethfabee. L.
iferere met Deus ,fecundtim magnant mifericordiam
tuam. Etfecundum mulùtudïnem miferafitonu tua-
nan, dck iniquitatem mea. Amplius laua meab ini-
■quitatemea,&àpeccatomto mandante. Quoniam
M ;
iniquitatem meam ego cognofeo, & peccatum meum contra me eiI
femper.Tibifolipeccaui, & malum cor a te feet, vtiufiificeris infer-
mintbus tuts, & vincas cum iudicaris. Ecce enim m iniquitaiibus
conceptus fum,&inpeccatk concepït me mater mea.Ecceenim vert-
tatem dtlexifii, incerta & occulta fapünttktua manifeftafii mihi.
AjpergesmeDomine bjjfopo ,& mun’dabor: lauabisme,&fuptr
niuem dealbabor. Auditui meddabügaudiu & Utittam, & ex u l-
tabuntojfabunuliata. Auertefacië tuamàpeccatismeis, Sconmes
iniquïtates measdele. Cor mundü créa in me Deus, &Jpiritumre-
ftum innoua in vifeeribus mtü.Neproiicias meàfactetua,&fpiri-
tumfan cl uni Tuum ne aujèras a me. Redde mihi Utitiamfalutaris
tut,& fpirituprincipali confirma me. Docebo iniquos vins tuas, &
imptiad te conuertentur. Libera me defanguintbus Deus Deusfalutùmea&
exultabitlinguameaiufiitiamtuam.DomineJabiamea
aperies,&c os méum annunciabït laudem tuam.Quoniamfivoluif-
fesfacrificium, dediffem : vtife holocaufiis non deleüaberis. Sacrifi-
ctàm Deo fpintus contribulatus, cor contritu & humiliatum Deui
non defpicies. Benignefac Domine in bona voluntate tua Ston,yt a-,
dificentur mûri Ierufalem. Tunc acceptable facrificium iuftitia,ob-
lationes & holocaufia.unc importentfuper altare tuum vttulos.
Proponitur omnib. fidelibus in hocPfàlmo peccatum
Dauid, non in patrocinium peccädi, fed in exemplum refurgendi:
vt qui peccauerunt cum Dauid,difeant refurge-
re cum Dauid. Quod fit illud peccatü, titùlus pfalmi ape-
rît:Pfàlrrius Dauid, cum venilièt ad eum Nathan propne-
ta,quia intrauit ad Berfabee.Hic titulus fümptus eft deju-
ftoria.Berfàbee vxor erat aliéna,feili cet Vriæ Efhæi. Hanc
çixm vidiflèt Dauid, deambulansiniolario poft meridie,
euntem lauatum, eius pulchritudine captus eft, cuip eflèt
rex & prophetajôge erat mulie^fedprPpc erat hoftis qui
eum inualir,fcilicet libido.Et in hocmoneipurociûnige-
re.Quâdiu enim Dauid pafliïs eft perf. cutionem Saul,,ni-
' fiil taie cômifit.Cognita quæ eflèt, &yocàta ad fe.cogno-
uitea, quæ concepitex eo. Volensitaq; Dauid crimen celare,
mifitad Ioab principcmmilitiæniæ,vtremitteretei
yriam. Quem de prælio redeuntem rex benigne fufcepiE,
Sc tandem in domu fuam defeendere iuflit, fèquente eum
i regio cibo. Qui iiônincrauir ad vxorem fuamvfèd manfit
noôterlla in domo Dauid cum fèruis illius, quôfognito,
poftquam ab eo quæfiui t cur in domum ad vxorem fiiam
qô introiflèt,&ille dixiflèt indignü fore vt Dominus finis
Ioab in péficulo eflèt cum toto exercitu, & ipfe voluptan
operam daret: mifit pereû rex literaS ad Ioab, vt educeret |
exercitum contra hoftès,&vbi pugna vehementioreflèt, i
ibi poneret Vriam, vt ab hoftibus interficeretur, & fie,auburn
eft adulterïumhomicidiojdeinde duxit Berfabee v-
'xorem.Poft hoc faikum miflus eftad eü Nathan prophetâ
à Domino,qui eum argueret de tâto commiflb,quiper fi-
militudine m ad rem accedes, dixitregi duos fuiflè, vnum
qui haberet centum oues: alteram,vlcinum eius, qui non
haberet nifi vriam, quam in finu fuo foueret, quæde calice
eius biberet,& de pane fuo ederet. Veniente autemho-
fpite, ilium altéra dimififlè omnes oues fixas, &abftnlme
E
PM «}.
opus hoc eaftum inco'niugeribn habet culpam,(cd origcK»
peccati fecum trahit quafi ex fadice de bitam pcenami N d'
enim maritu$,quiamaritus eft ^Vórt^lisèft,, eratèqimd&s
Dominus mbrtalisjfednpn de peltate fufeepit pcénano^ I
ftramj led no culpam noftram. Merino ergo in Adam otnties
monuntUr,inChrfto‘auiemomnes:V'tuifi<MbunturEtgo.rti\Cfixt-
re,dele,mundai,& opus eft. Eye veritatem dïlexiftiXiiiCtiitA
iudiciümdntantum vrriecillisparcas quibus ignófcisjapt
enim ifli puriient,aut tu,& ideoprxrogasmjferi'eordiamj
vtfèrae&iudiciü,igrioftU.cÖnfitenti,Yt tu nonpiuiias, fèd
fe ipfum punifenti.Et qüia veritatem diléjqfti,quia riullii m
peccatum impunitum dimiftis , praerog^fti mifèricordiai
vt fèraares iudidü.N am mifibpropfieta tuo qui mè cptri-
puit
vicino fuôïïlam VniCam, êcdediîfè hofpiti adepuladum,
quid inde ixidicaret. Q ui nô intelligens parabolam, feue-
tam fènterttiamdedit, q» möri deberet,& in quadruplu^m
reddere ouemiGui prppheta:T u es ille.Qjui nolùit defen-
dere peccatum fiuim,fed humiliauit fè adpoenitenria quo
Vfq; audiuitjNoli rimere,quia traftulitDomiriixs à tepec-
caturii tuum.Attendenda hçc infirmitasparnisjrecordan-
da verbaApo ftoli :No» ergoregnet peccatum inVeßro mortali
wporein6 àmz,nonfitï fed,non regnet. Ineft peccatum,cum
deledaris i regnat ,fieönfenferis. Adriionemur exeniplö, ;
ijauidnon relaxaré cärnalem cupiditatem t adriionemur
etiàm s non extolliin prpfperis. Nam periculofior eft rei
profperaaniirio>quam aduerfa coFpori,amoUet etiamde-
foérationem,cixmDauidtanticriminisrèus,npndqlpera-
pic. Iftepfalmus ficut cautosfacit qui non ceciderunt, ita
defperatos nonyult. y
■ lfer ere met Deus fecundum magnant mifericoydïâm tuam.
Cui9 magna eft mifèria,màgna erit raifeHcordia.HU
paruam rogent mifèricerdiâ,qüiparum,i.ignoranter pec-
eauerunt. Graue eft q> habeo, fèd ad tè pmnipotentêppn-
fugio. Dëlætàli vulnere defperarein, fi te talem medicum
non cognofèerem» Et fecundum multitudinem miferaiionuni
tuarumdéle iniquitatem meam.Mifèratio eft exhibitio mifè-
ricordiæ, u fècundu multipKcemmifèricordiæexhibitio^
nem qùam-prçbuifti humanb genèri ab inito mundo. A ttendis
ènim contemptores, vt côrrigasmefcientëS, vt dô4
,,qui peccatum meüme cognofeere fecit vtpurikçm,
ifeflafti mihi incerta & occulta fapfeniia, tua ,y t etiam tàhx
grauiter lapfisveniâriôn negares, quoddifpofliiftiper fi-
pientiam tuam qua h ominem creafti , & creatura tuam. ia
çis perditam roborafti, quæ yfque adhuc alijs iricertafue-
tunt. In quaincerritudine Niniuitæ poenitétiam egerunr.
Dixerant, Qujsfeitficonuertatur érignofiatDeus ? Hæcfixnt
illaincèrta ; Afpergesme Domine hyffopo,&mundabor, i, dabiS
mihi humilitatem.Hyflôpüs herba eft qiiæpulmone p ur-
.gat, & eft humilis. In pxxlmone quiinflâtur, tumor fupér-
biæaccipituf, contraquem iriorbu humilitas medicinam
præbet, i. humilitatë & chaiitate reampleôtar,vt ilia her-
oa adhæret fàxo, côfifèbor tibi peccatum meum,nondè-
/endam,difplicebomihi,vt tibiplzceztn,lauabü me talicer
afpergçdo àpeccatismëis. Et fuper niuem dealbabor,quiain-
tüs in anima; euius maipr eft lauatio quam corporis, ficut
maius eft anima quam corpus^Aliter:Tif>i folipeccaui, & ma*
lumcoramtefecij Alij fi peccant, régi qui iudex pofitus eft,
. peccant & Deo, Rexfipeccat, fi>li Deopeccat, quiafolus
Deus punit eum. Ergo mifçrere, Domine mei vt iuftôîce-
ris in fermonib.tuis,i.vtveraxinüeniaris in promiffiscuis,
qüi mihi per fpiritqm fàn du promiflfti : de fruclu ventris tui
ponamfuper federn r«aw, videor enim indigrius dêcuiuspro-
genie filius Dei carnçmàflqmaf, fia canto fcelete none-
mundfes,& yinças f.illos,qui negant te îriihipromifkfbl-
; ueredebere, cû iudicärisab iflisindignusquifoluas, cum
fim tanti criminis reus.Et idepfniftrere,dele,iaiia,& 00 us
eft,quia fi non eflèt hgenoua îniqijitas,tamèn haberejsëx
Veteri multü quod iri*n*e punires» Ecckenimin ihiquitatîbiif
ceàsÿcbnfiteriteSjVt ignöfcas,dele iniquitatem mea ÿquaê
fuit Puia fèci alij,q> mihi fieri nolui,ideo hic dele per mifè-
ricordiamjneinfixturürefècuesadpoenam.^iM^U^tïiMTwé
ab iniquitate mea. Neêeflè habent lauare, qui minus pecca-
uerunc,me autem amplius,i.multo pluis quam ego petere
tcia.Vel qui peccatalauas ignoratis, amplius laua peccata
fciétis,^^ab'irifqüitâte njea&àpeccato meo munda wie.Iniqui4
tas fuit in illü, cuixis vxorem abftulit,peccatuin fè,quiain
hoc rrasgreffbr legis faôfcus eft. Seiom. quoniam magnum
peccarameftcontreâare alienamvxoremjvirameius ne-
feieritem ideonéccÔtradicentem,interficere,ideomi-
fèrere,dele,laua:quoniam iniquitatemeam ego cognofeo,i.quia
ego punio, tu npli punirê.Qt^aliqius-dicàtmefcis qxiid
petas,nefcis quem înuoCes.Iuftus efûfuftitia ab e o auferre
non potes,& quia iuftus eft, oditpecCatum rau,&fiodit,
nondimittetimpunitü.Quid ergo?Rogas mifèri cordiam
vtauferasiudiciüîNolojfcio q> iuftus eftj&ab eo nequeo | conceptus film, &'mpeccatù. concepitm mater mea, vtfupra.Et
iuftitiamauferFe.Imploroquidem mifèricordiam, fèd at- j ho.cdiçens,quodin iniquitatibus çoncepçus fum,non re-
tendo iuftitiâ, fèd ideo nolo vt me pxmias, quia ego pec? 'dfxindo culpam iri autorem,fèd veramtibifacio confeflip-
catummeumpunio,magnatriihimifèrieordiavidetur jfî ] nepi, quamtiidfligis,Eoÿ#»ji>»timtatefriâikUiifii,i.Veràtù
rixe peccatummeüpunirepermittas, vt tibinô refèruerar. | confemone,&ideo quîarantàeft iniquitas inea,mifèrerèi.
! Cognofeo peccatum meum.Nzmcorzmmeeftfemper,nôha.~ J Etfcip quiamifèreberis, quia incerta & occulta fapientia tm
beo poft me vt nonvideam,quemadmodum tune habui, 4 mdnifeßäfti wi/>i,éogno.ui.n.ppr^iricumcpnfiliumdifpo-
quaridô tamfèueram fententiamin alios dedi.Qüiaenim ! fitionis antiquæ, repararionis qouæ, feUcitatisæçernæ, q»
fuum péccatü non cogriofcebat,ideo aliéno non ignofee-, alijs incertum eft. Mictes filium tuü,in quo npbis erit pê-
bat,ideo tam feuere iudicabat, fed vfuseft Deus lingua il4
lius quafi ferrame to^d réfè canda Vulnera cordis eius. Tu
miferere,tu munda,quia tibi folipeccaui. Tu folus mederis,
folus peccätadimittis. Ille fblu^eftiuftuspunitof , quiiq
fè no liabetqj puniatiir, ö^ideojibifoli, quia malum coram
-alios latere potuic peccatum meu m^teautemCelare
non potui,quia ommttfunt nuda&dperta oculu tuis. Intantu
tibifpli peccauijintantumraes^iuftus,vr iuftificerisinfermo-r
nibus tuis,\M eriam in fècmónibiis txys iuftus:fis,cu,omnis
homopr^er te fitmendax.p vincasfciMccxo mpesiudicar
tosj'omnesenimiufte iudicari poflunt,quanqulmultum
iufti, multum proue6ti,ra (plus iniufte^uiaTolusapecga^
to immunis. Cum itidicaris^qpaterin filib j, verbuinaflum-
pta humanitate hoc futurü pr«riidit, vtfiliixs Dei yeniret
indditzndm.Ecceenmininiquitatimconceptmfumf^a^idir
cat:Et non folum iiidicattxs vincis omnesiudicätos in ïali
fèelere qrialemeum ëft,in hpcqulli ixifte,tuiniufte:fèd etiam
omnes hoiriines,qixia ó.mnes funt pèccatqrés,-ra ^uté
folifsfinepeccato.Ettransfèrtinfèorhne humanü genus.
Ecceemmininiquitatibusconceptmfum.lnqmbns,fabmngit:
Et inpfccatisconcepit memater mea, i.in conCupifcentiacarculreveraremiflxo.
Et illo;hyflopo b Domirieafperge me;
i.eoformatione iUiusquifignificaturpenhy|Tbpum.Nana
quemadmoduxnhyflbpus vale t adreprimedarâ inflation
nem pulmoniSjfiçconFormarioÇhnfh'j.i.huiriïlitasyalet
ad noftram fupetbiam déprimendam ,ye i quemadinpdû
hyflbpi fafciculus intxncftus fànguineyitiilæ, valet adex-
tqripremmundaripnem leprpforuin: ita effufio fanguinß
Chrifti,valetad noftramexteriorem pjundatipnem,laua-
bis w^exteriuSj&.fuperniuemdealbabor fc.interius.Alf-
teixldéomifèrere,q^iapromifîfti regnxj xqftis,ergo niume
&alipsiuftifiçes,nullüinueniescuides, ïèdmifèrerë,iu-
ftifica,§Choc mpdo vincas flips, qui-hegât fieri repafatio-
nèm poft lapfum, vefqui dicuntproynopeccatoreteaui-
férrexegriunaixiftis,hçpeftillanyfmpiis,iflà.humilitas Aft*
dittii weo^f»»^4«^«,gaudebpaudire reprenefiôriem tiia4
&nonioquicpnriateinödefenderppeCcatumvVnaeIo-
jizWiesfAmicusdute (ponfifeat$ audit,&gaudiogdudet.Hkc
eftverahumilkaSjfibidifplicerèvtplaçeatDeOiquicquid
peccari eft,fibiimput^re;quicqrijdiuftiriæ,peo.Et exuïtâ-
buntoffa humfeiata,tinimifne!i HuiriiU^gaudebiiiqri^pef
fliperbiam in iri^rotëm^ti^ Eropdem poftfl:
nali concepit; Quæ parrialrs deleiShitio ex peccatoprimi j lam munda,txonem & ikuationeiri; j auclitui trieb daBifc
parentisincarnenoftravigët.Nonideoinpcccatis conci*fgzn^uxn^zzixàiâifz:.Venitebened0 Tpfetrùmei,percip^
piuntur homines,quia peccatum eft, mifeeri coniugibus, 1 gnum. Et tuncejxultabunt ojfa huinihatà, ia eft, vircütèsnunc
’ hxitnilia