cjdmhrefii Ambertitn Apocdypfm, Uber Decimtts.
i f+ o . —----------
Coelumiraquc & hoc coram nobis extenditnr,&ttmen
1 inaquis fii^érioraillius contegotttur: quia & qu*dam ft-
-ctj eloquij iamnÔbis per apertibnem fpintus patent,«
quxdahiquæfolis angelis poffiint elfe mamfefta, nobs
adhucferaanturocçnlta. Dequibustamenoccult.s.am
partem per fpititalem intelligentiam fentimus.quia videl.
eaqu*petfidemcernimus,coatteRantibus4bnpmrarum
“ „oTrom oraculis, Spiritus fanaus vera elfe demon-
fttat. Sed tandem vtin principal coepimns, hoc opus o-
tando daudaraas : Sanaa Se mcommütabihs Ttmitas,
beata.&ihfeparabilis'Vnitas, adoranda Se vers paternit
é præcipua & inaçceffibilis darttas, daraScamanda
chantas,Pater Se Filins ScSpiritosfanaus, vous verns,
noh'tviniis.fed Ttinitas Deus: vnus mpatata,Tnmtas
in perfonis: qoaatdmai vnitatis fubftahmm, P* « “ 1
Filio, Filins in Patte, Spiritusfanaus in Patte Se Fiho.
quantum ad petfonàrnm pSptietates,alias Patervalms
Filius,aUns Spititus Bn«ns, Q5 ‘ d™ » «obis innelh-
oatis, vt es non inueniris : cum amans,apptehendens:
qui fie ccelum & terrain hnples, yt ramen milia molçs au!
corpotaÜs amfpiritalis æftiméris: qui fices torus m to-
. ti'styt tamen in vnp jouis inuemans : Se nec maior m mai
unis, nec minor in parois : fed m magms magnus, Se m
bâtais magnus, ac nufqüam diutfus ctedans : cuitp
L n alia pats in cmlis, atqunalia interns, fed toms in
coelis 8c totus lo terris elfe cognofeens r qui he cun-
fta difpenfas tânpdra,vt .tame*- ad actermtatem tuarn
non accédant tempora.fic ommanmtabihadiipolils.vt
nnnquam ipfe mutetis^fic'dilDmiliter tuos dihgts, yt
diffimilisin tenon fiiueniaris:fic præd.catorum elqqula
in ftylo dinerfi confptmas, vtnon fit dluerfum qnod
fonant Te Deum rheum inuoco, te cteatotem menm.
exoto,te tedemptotem meum deptecot.ytattendasmuocantem,
fiudias exofantetn, .fufcipias. deprecantem.
Quæfo Domine mifcricordiamea,exoro redemptlo mea,
deprccor chantas mea .vt qui ignorante* mea: tenebras
pJZrnir. lucepctflldifti intétins, operum etiam clantate
drcumdesextetiusiqua tenus qpiindodnnapattuclarus,
in opetatione qnoque non remaneahi obfcarus. Daet-
iamDomine, vthoc opus tanto iabote confictum, eeclcy
fiæ tu* fiat accepmm. Nulliqu* momm fit onerofnm,
qoibns poteft eflêfru&uofum. Et qui de mco uec nbt nec
tuisplacere poifims, ôbfecto vt ex mo SenbrSe rim coifl-
placeam. Iliad aatem attenaus poftnlo, vt fie cut hoe o-
opus ad manus venerit, ipfuraque perlegent, tna mipira-
tione taSfcus, mean. otationemcompleat ac dicat: Domine,
fiat Demine, fiat, Amen,Amen.-
A M B R O S 1VS qui&Ansbertus,tx GaKarum prouin
ci« orras, iiiira Suomi) m o n g m t m apud tmiulhnum
murtyrù ebrifti Vineenti) maxima ex parie diuinis rebus m
bum non folum autem,ftd&faerofanStis aUaribmad m m *
lania C b M munira traditus, opérante beau & snfeparabils
Trmitatt,fuffragantibus etiam mmtishatt Maria nrgtms,
temperibus Baulijontificis Romani, necnon & Depderqngn
Longobardoruin.fed &Arr*chifi Ducts uufiirlt proumeu,
quant incolosJtot opus confsci atqtit compltui. QmdquepropterfaciliiatemipJumintcUigmdi
fteculumparuulorum
vocaui.
IN C I P IT EXP
O S l T I O D E C E LEB
R A T I O N E MI S SÆt A R E M I G I O
An t is s io n o re.nsi -y ti AbrrtMaqp»»*».«
Epifcopo, éditai & veteram Patrum fentenms &
auîtoritâtibus confir-
mata.
• B E R E M I G I O E P I S C O P Ó * A N -
f I S S I Ot> O RÉ N S 11 ' EX S i G I B R R T I
Chromco,Jupplemento P h t h f f t 'B e rg om /ü ü ,
T r ith em ijS c r ip tom m EccleJtAfii-
corurfrCatalogos &
d h is.
T) E tnigius Monachus A ntifliodorenfis, Ordi
IV nis S.Bencdifti, & poftenvrbis aiufdemEpi
fcopusi S .O d o n is.p rim iC lum S c en fis Abbatis
in Mdfica & Dialefticaprasceptor, 8c commen
. tator infignifi.'diuinarutn, Sdripmraram;, multa
ex illis ad commune commodum eft interpreta-
tus, 8e potiffimum in Matthsenm&PauliApoftoli,
In Canonem Miflfa:,Epiftoias,SSc.
ptirade ttmspi babes apttd Sigeberium ie mis iltujhibus
cap n t , irretentions,Sixtumaifengremium,Toffmmutn:Me-
mWMimtndoarduslib.^Cap.s.qutmanvosatumdVnD
cone Epifiopo MitfituendasRheminftsfcboUs. Atmrrummxri
hie Antifiodorenfim Rpifcopuê, cum Trodoardus Stgelertus, &
alk antiBuioresfcriptores nudam i t eius Antifwdorcnji Bjnjcopa-
tu TncntionemfaciantjJcd tantum mnaebum Antfiodortnjem
appellent.
C lam it.C g to lo Caluo a u t A rn u lp h o Im p p .
videlicet; minus v n o fc c u lo p o f tC a ro lum Mag
n um , 8e a n te C h rifti an n um 900. •
I l B E K P R J M V S , 1
—- E i B B B. a *.»£) MH&; in eommeroo-
SrationemPaflionis Chrifti peragitur,
®i ficut iplc praecepit Apoftolis ttadéns
s eis corpus & 6 nguinemiuum dicens.
■Hoc facite in meam commemor4tionem‘
hoceftiinmeraoriamp^flionis me®.
S n S m dicetet :qnod pro vcftrafalute pafliis fum; ad
mentariam reuocate; Se pro veftta vefttonsmque, eadem
petfette curate. HancMiflim beams Petrus Apoftolus
primus omnium, Antiochise dicicur celebraflcnn qua tres
cantummodo ontiones ininitiofideiprofetebaritur;mcipientes
ab eo loco-vbi dicimr; ilane igitur flatmsm.
Mitfaautem, dicitut;quafi, tranfini/fa-, vel quafi tratfmsp
fio-co quod populus fidelis, de luis mentis noripKiu-
mens,preces de oblationes quafdam Deo omnipotent!
offerre defiderat, vt per minifteiium & oranonem lacet-
dotisadDcum tranfmittat; quemmediatorem inter lede
ilium cognolaeconfidens, pereiusorationematqueintetceffionem,
amalis,ommbusfiberati_atquecreatoufuo
recon ciliari, Sc in omnibuscorrobotan. Vel; Mrft dicta
eftfvtIfidorusdicit; ab emitmio: tempore enun quo
Sacerdos incipitconfecrare corpus Dommicumsdicen-
dum efti Diacono poft Euangelium; ft quis catechume-
nus eft, procedat foras: Se quiatunb cmitmnmr catecnu-
mcniab Ecclefia, qui non debent intetelTe fictis m f r
riis.eo quod n abemittendo-Soinaedsuamli ofmonotd popo«teft|MBiiTadgicnico|qSuoa
nosmittat ad Deum. Ideo autemjnonab Apoftolt“ ' ra
Euangelica le&ione, quod rnaius cfle coUftat_, eaae
—---- ---------------— M' 1
De ceïebràtione Mijfoe. ^4 t
MifTa irlchoatuc ; Ced potiuscanendo 6c pfallendo; quate-
nuSjdulcödofuaüitatis, corda aadientiühi priusdemul-
ceat’. & Ec j poft mödulationem fuàuis cantüén®,in fpirir
tualibus rebus i populos per cotopuii&ionem mentigins
tus,^lutifera Êuahgelii verb^ airdènÿçri ajfeâ^ifcipiatô
Qaod aütern pôpülus DôminicO dîefiue roléhnitatumj
‘adlicclefiam confluit, ädimitatiöne Ifraeliticipopüli cre^
diturfieri,qüiterapôribùs ftaratis ad templutn Domini
confliiebat;&jfex dies ôpéràns,feptimôabômni opéré
feruilirequiefeere videbatur,non tarnen fincmeditatioiie
legis. Sicut enim Apoftoiüs ait -,Moyfes habet tnfinguUs ciui-
ratïbutqui earn perfingulaSabbathapràdicet inSynagogis.Vfr
de & canricùm Moyfî, pècorane Sabbatum in Ecclefia re*
citare mos Ëcclefiafticus côfueukj&quodilli faciebantin
Sabbatis; tios, propter reu'erêtiam Dominic* refurreókio-
nis,die Dominica agere cukamus. Neceflc eftenim vt po-
pulus DeijCodiequo Dominusrefurrexit,acurialibus va-
cans operibus, inftruatur: vtquomcÿojper totam hebdö-
madam, curam ëprporis morituriindennéter egiqeodie,
curam animae in perpetuum viéturæ agere curet. Primo
omnium; Antipbona dicitur ad Intröirä. AntipHona* Græ-
ce;vox fèciprocalLatine: quod genus pfallendi*Grçci inue-
nilTe traduntur. Quaeideoadintroitu diciturjqaperhanc
intröimus ad officium diuinum 4 ficütpérinttpitumoftii
ad fetóetadomusv Introitus autéappellatur; quafi ingref-
fus: quia per ilium ingreditur quis ad Miflam .’ Deinde im -
ponitufjG/orà Patri &FUÏ0 &Spirituifitnftù:Qax verba;ad
diuifionem Pfàlmorum qui prius indifferenter caneban-
tur, Beatus Hieronymus Damafo petenté Compofùit-.fed
cum neqUtfquam idfufficeret; prediófco Apoftolico iteru
fuggerentejaddidit adhuc; Sicuierat in principiosBccalndu:t
DiacOnus Dalmaticam,in fimilitudinem çrads;Vt qui mi*
niftetverbi Ghrifti, paffionemillius ad memoriam reup-
cat-.ficuf Chriftus crncifixus eft pro falute mundi.ita &mi-
nifter ipfiusfèmetipfùm vitiis & concupifcentiis crucifi-
gere non obiiuifcatur, pro amore redemptoris. Quod eadem
"JCsp. (M
veftis candiditatem habet : oftendit ; minÿlrum
Chrifti, çandotem caftitatis,mente fimul & corpore habere
debere;qui au&oritatem prædicandi Euangelium in
Ecclefiaretinét. Habet & coccineas virgulas; fanguinem
Chrifti pro falute mundiçfFufum déclarantes. Proteden-
tibusad akare miniftris ; in medio eorum propter debi-
tum Honorem, Euangelium Chrifti deferrar; tanquam
perfbna præpotens, præcedentibus aefèquentibus miniftris
conftipata cum procedit inpublicum.Cerei quoque,
fum omnibus fidutàtfpnis férino;ndn humano
! -
Luc, 1. 18.
arbitrio cOmpbfitus, iedex diuinæ Scripturæ auâorj-
tate probatüSifùmptuseft;vbi,-frequenter j Bç fingulariter
&■ pluraliter pofit,ns legitur.Sihgnlariter;fîcut ait Angélus
ad béatam Mariam ; Auegràttaplenà> Dominas tecum : & fiçut
ad Gedeoncm fimiliter. Angélusfàlutando dixit ; Dminus
tecît fortïfme virorum. Pluralité* autemjfîcùt inlifiro Ruth
legiraf, Booz falutandq dixiflé mefforibus fuis ; pominfis
vobifeum: & fiéut in Paràlipomenon;PrOphctaâ DëomÆ
fîiSjinuenitur falucaffc Afa Regehi Iudæ cum exerçitùfùo,
viiftores de prælio reuertentes; Domittusvobifium, quiafui-
ftis cum Do*»i»0.Ecclefia ergo, tam falubri faiutatipne Sa*
cerdotis âccepta:&,ipfà,refàlutaiidO oràt,&orandorefà-
iiitat;poftulans,vtficut,Dominumoptauit elle cumeiS,ita
fit & cum ipfo,diceiis; Et cumJpiritü tuo: id eft ; cum anima
tua fît omnipotens Deus, vt digne pro hoftrâ fàlute eum
e x ores. Et no n dicit, Tecuntâ fed ; cumJpiritu tuo, vt officium
fubfeqùuturum, fpiritualiter tdtü fièri intelUgatur. Et bend,
Euangelium precedentes*demonft rant gratia Euangçlii
i admuudum quieratin tenebris peccatorum illuminan-
dum.Quod autem eaaem proceffio Euangelii,ab Auftra-
li parte fit in plagam Septentrionalem; declarat, Dominu
noftrum Iefum Chriftum qui verbum fàlutis mundo in-
tulitjàpairte meridianabrtumeflè. Nam lerufàlem in qua
DominüS primo verbum fàlutis annunciauit,inmeridie
habet Beth leem,à quo loco ipfèSSluator venir, fiait fçri-
ptum eft; Deus abaußro venïet. Cantore incipiétefCyric elei-
y5«;collocanrur cerci in ordine,à parte Àuftraliin Septen-
trionem.ab Acolito oftendente hoc faâ:o,qupd mifertus
fit Deus omnipötens mundo,in Meridiç &Septentrione.
Ideô autem dicunt, Kyrie eleyfon, &Latini Græce & Græci
Latine; quia & illorum quædam Græca verba, honeftius
quam Latina, & quædam Latina melius quam Græca fo-
nant;& vt vnum eius populu nos efïè oftendamusjvnum-
que Deum, vtramq; populum credere,Kyrie; id eft, D'omi-
neieleyftn', id eft.)mi/ërei'eiChrifie eleyfofiiid eft,Chnfte,qui es
vnâius non oleo vifibili,fed plcnitudinediuinitatis,mife-
rere.Nam G hrifina dicitur vnftio ; vnde, Chriitus, vntius.
' Deinde incipitSàcerdos; Gloria in excelfis Deo ; Hymum in
Natiuitate SaluatOris ab Angelis decantatum, fèd à Beato
Hilâtio Pi(ftauienfiEp1fcopaîpofteaau<ftum& confumu
maturh;& hocipfum, ad irnitationem Angelorum; vt o-
ftendamus, nos eundem Deum colerein terris, quem & j
Angelivenerantur in coelis.PofteadicitSâcerdos;Dû>«i»w i
vobifeUmi: fàlutms populum, oratie Dominus ficcum eis,
Hcucdignatus eft promittei-e per Prophetam,jdicens;lr«^ ,i
. bubitaboin ilks & ambuUbo, cfr.luxta quod &Saluator dicit ^ I P ‘feipuHs fuisj& in illis,omnibus fidelibus;Eccee^e vobifeu ‘
r iud.6. ir.
Ruth. 1..4,
Dn$ ciim SpiritU hominis efïè:optatur;quia, in fpiri-
i .Par. ij.i,
tu & mente rationali,creatus eft homo ad imaginera & fini
ilitudinem Dei, & ibi eft capax diuinæ gratiæ & illumi-
nationis.Sacerdotalis fàlutatiofion tantum eftinüdntaex
authoritatcSctipturae;(èd&iliaËpifCopalis ad populum,
qua dicitut; Pax vobifeumî fiue; Fax vobis, iîmilitèr non hu-
manofenfiiinuenta,feddeScripturæ fàndtæ au&oritate
fumptaeft': Nam & in vetetiteftamento iniicnitur dixiffe
Angélus, Danieli Prophetæ ; Noli t'tmerè vir defideriorum,
pax tibiuconjbrtare &efio fobttfius. Ët in nouo;id eft,in Euan-B I
geliojpene fiimper italegitur Dominus Apoftolos fàlùtaf-
fè dicëndoj Pax vobisi & eifilem A p o ft olis, ean denlfàlutâ-
ttonis formam commertdauit, dicens; In qUAmctlnquè, citit-
tatem aut domum intraueritis,falutaté earn, dicentès, Fax huic
domui. Mcrito çrgo & ApdftolorunifiicCeirotcs;ideft,Ëc-
clefiar u m Præfilles, hacfalutatione vtüntut, domuni Dei
falutantes,vbi omnes oportet filiôs elle pàcis j.yt fàlutatio -
pacis fiiper eos fëquiefeens; & fàlutantib9 & fàlutatis pôf-
fit eflèfru«ftuofa.Deinde dicit;Ôrcwnw,inuitansfècum pO-
pulumvtfîmulorent. Qiupropter a&iuus debet efle populus
vfq; diim dicat Sacerdos ; Fer omnïà faculaftculorum.
Sequicur Colleda quæ eft diftaà colle&one; eo quodex
authoritate diuinarum Sctipturatum çolld^a,quaiin Ëc-
clefialeguntur; ficuteftillade t/ibuspueris. Vel quoaex
multis fermonibus vna colligatur oratio: fiue à colleétio-
nd vel focietate populi,qui tunc in vnum côncUfféhs,Col'-
ligitur.Ideo autem in omnibus Colleiftis interponitur; Per
Dominion noftrum lefum Chriftum\8c estera: vt omne quod
daturd Pâtre,intélli^mus quod per Filium eius nos acci-
piamus, cuius hæreditas fumus. Per ipfum ergo, hoftiam
laudis arque oblationis offerimüs, qui pet mortem mfius
reconciliati fùmus,cum inimici eflemus. Dicens vero Sacerdos;
Qui tecum viuit & régnât-,8£ caetera, admônetpopü-
lu vteredat FijiumDei viuere ®narè femper, fine ini-
tia& termino,& vnam poteftâtem habere «qualiter cum
Patte & Spiritu fan&o.atq; vnam fubftantiam.dww con-
firmatio orationis eft à populo : Iiiterpretatur enim; vere,
ita; fiue,fideliter credim* ficqt didst Filium videlicet Dei,
àntefàecula&in praefenti&infututo regnare cum Pâtre
& Spiritu famfto; & regnum & poteftatemcius, nullo fine
côdudi. Deinde fequitùtledio Apoftoliça ante Euangelium;
non caufà dignitatis, fed ad amorèm Apoftôlorum
qui ante Deum ibant,ficut nârrat Euangelium ; quos mit-
tebat Dominus ante fè binds & binos.Epiftola autem,di-
dxàifuper-mijfi: eo quodfuper vêtus teftamentü ^ Euan*
gelium mîflaeftt non caufedignitatis;fèd, vt fi quisEüan-
éfHum fuerit tranfgteflus,ibi inueniat medicinam fàlutis.
Incipiente autem Subdiacono Apoftolicam lechonem;,
vetfo uriliur, ccrei ttatAfettinfut ab orienté in Occiden.
tem.'vtdenionftretar.pervocém&ptsedicationem'Apoftolotum,
totam muniioni gratia fiddeife iUujmnatain;
non folum à MeridieinSeptenttionem, fed etiamab O-
rient* in Occideiiiem.K,ort>iBe n.Ùrientis &Oçcidentit,
omniacliroatamundicôprehéndunturfcoqaod.totdiebnsiSoHuapræfentiaillaillutttët.
ficntiHyeniensabOe--'
cidente in Orvfntem. Pbftmodum cantatui Relponlo,
■riumj quod h dépite repetatur, didlum.elf; quiavno m-
Bililiotb. Vet. Patr.Tom.y. Pars i. choante
$ ,
DS. lô.i^l
Lui.x^)p
L u c .io .f.
G
H I
Marc. 6.7.
Luc.lo.Ul