lohttn.T.
‘ B
p ii. .
lohan. 8.
Aduu.'y*
’ Colo.I.
Matth, xf.
Lue* I . '-
Lnct iji
P I. Cer. if.
Matth. 18.
t Ófid. 144.
■ {/S«« 43*
Lue* xy.
Ambroßi Ansberti g
ex quoloquebatur aflùtncns,ipfiu$ äutonkateldquebatim
a iiis afpiratiöne rëblebatur. Hotplane figmficant alpha
& »jdubdprincipiüm & finis.Fkmälpha apùdgræcosim-
tium e^éïemerttortiihi« veto finis feorundemiPiincipmiß
itaque Chn&uS didfcur, non quö in hatürà diumitatis, vt
Amus meriritur » initiutn habeat, fed quö abillö omms
crtatuiainitiuta exiftendiàccipiat. Finis vero non quö> de-
fidat,fedquo ipfequâfi terminus ortinia cocludanquam-
obrem ipfe prindpium fineinitio, ipfefinis fine dereau;
ïp è pHncipium^quia nüllüs ante illumvficut idem îpfe per
Ifeiarrt tèftaturydicens: Ante me non efifofmatus Deus,&polt
nié non erït.Igo fum,egofym Dominus,& abfiüe me non eßfapd-
tw.Hincetiam ömnipotchs vocatur.Vel eerte « & », ptm-
tipium & finis voeätur.-quia ipfe eft & Déus ante recula, &
homo in fine feculörum.Videamus aûtem vtfum huic ien*1
fui I ohannis euangelium atteftetur,cuius hæc reuelatio elfe
coghofeitur.In eoidem Johannes itaexorfiis eft, dicens:
iriprincipioerat v er bum, &verbum erat apudDeum >& Deuse^
ràtverbum.Hoc erat inpritlctpio apud Deum. Omniaperipfumfa-
(tafuti, &finelpßfatlum efimhit. Ecce alpha ptincipmrm
Qüiqüe poft paucainfert & dicir.Verbumcärofaftum efl,&
habitauit in nobis.Ecce «finis.De hoc prinripio.ipfum prin-
cipium Iud*is lôquituridicëns: Egofrincipium ,qui & loquof
 .D é h b c fîne Päuldsteftarur&dicit : Chriftus finie legis,
äd iuß'ttiam mriieredenti. Hocautcm qüod feiplum & elle
! & fuinè^^enturura eftè pronünciat, qualiter ihtelligen-
d um rK .f t^
flagella RrftiiiehSiVt miriflimüiagnusobmutuit.&nrulti
aliamgae de illb ftec vt dignurt) eft eiprimete VäleamuS,ne-
dumtquod peius eftimmari cofiainur.Dc hac.patiehtia ,i-
pfe omnih padenriffimus conditor, difeipidos alloquimr,
didxns:InpatienlUveßräpeßtdebititanimasvefirat.Hmc¥Pt.
trüs admonet,dicens : Patientei ejtetevfquead äduentum Dt-
misiHittc Paulus àiitPatieieiefttteaiomnts.Hihe per Solo-
monem dicitur.Me/W eft patientfini. Etrurfum : Vir patient
• loquitur vide ritt, tcceetenim tribulatio & regnum profit fum:
fed nifi quis hit pofitus pariendx ftuduent, tribularionem
pro Chrifto fuftlnere non ValéfcSi veto tribulatiohem pro
Chrifto fuftinete holuérit,âd gaudia tegtii nob petringet.
Vnde&Apoftolus dicit i Si non compatimwr ,'ntc conregptabi.
mut. Solaetgbprirtcipaliier,Vtidemegtegius pnèdicatot
docet,patientiainpræiendeftheeeflària:inqtia & anime
poitidentUr,& tribulationes illaw iolerantur.per quam &
regnum ièmpitetnum conièquitur. Solicite itaque couii"
derandum eft . quia très Ràitêditatu m vncias inttodUcit Io*
iiannes.quibifcparticipCmefreoftendidi. tribulptionem,
regnum fitpaden da.S«nnedia hatumidefttegnum,pofli-
, dffi non p5 t , nifi Si hic tribuiadd exercuerit, dtillit pad-
enriadefenderit.Qmd aur periniùlam Pannos,qua itcium
interpretata fonat, in qua Iohannes exilio relegacUsêtai,
quanto banc reuelationem cernebst, nifi perfeculionmu
angüftias dciignat,quasfiue iiic tune paffus eft, flue eccle-
flapbftea pertulir, cuius figuram ipfe gerebat : Scdiiue illé,
fiueiftatribnladonumfluiftib. circUhdetnr,métallodam-
hetur,hucillucqüe egrcdinoU permittatur: cadtim tamed
ihbabitans,myfferiadiuinaédrtteniplâtur. Sic deniqj Paulus
Igolàkmncs fra ttr v rß c r éftarticepsin tribulatie-
n t& Ÿtgnofb1f tù e n tm n Cbrijio /ejît .fui ift infttla qua
agpdUtnr ratm>f,poftcrverb«m Da é r tefiimemum
leptCbrtßi.
Sfgcnus in Ipcci” gttendamus, hocJoeo Iohannes &
&fpeciaIiteïiuàm>6 cgcriersdiCetecclefi®ferrëvîdemrpcrÂ
fôium-hm éniB»(vt in prafatione huius opens pradibaui-
musjçunciniUocrant.acispiorura pôfônam ideftilohan-
nes iftadefcribebat.Npcahanm verà’quod &tribulatio Sc
regrium& patientià jqaadamin^Chrifto Iefii connéxione
fibiadbæreant. Sedaliud homm ad membra, aliùd ad caput,
aliud referendum eft adiyttmuqueitribulatio fcilicet
ad membrâ .regnum autem ad caput, padentia yero.ad vtraque.
Qupdtàmentpturoinvnolefureperituc. Annori
ttibulauonempatiebatur caput in membris.cuptdecælo
chm»m:SditleSaule,qiaimep‘rftqucrit!'VnAnScidemSon-
lusiatnexperiècutotcprædicatoreffèélus,dicebat ■ 'JompletütqiudeJuutp^
ßtonttinChrißi.in carne wea. Ecce tribula-
tio lefuinmembcis-Attendamus nunc regnüm Iefu in ca-
pitequpddfftipfe. IpfeenimDominus ac redemptorno-
ftet J n fine diauruseft eleäis fuistreni« bmtdiBipdtriimi,
percipiteregnitmquodVobisparatliiH eil ab online mttndi. Vefti-
te membra,tegname poft ttibalationem in capite.quia ego
regnumveftrum, Nonenimaliudifedf'jpfuindaturum
reptomifit mefc.bris fuis,fiaitferiptum eft : Iufiumiimi
qmiiWMit ai Abraam pairrn noßrm,iatsaumft mbit. De
hocregnoidemdifciptihêloquitnr,diccns:di»»»ii«»wto,
qutarigtum Dtiimravosta.^Ipfedeniquereghum.ipfepot
ièffioerjt cieâotumiçum Deus eric ömniain omnibus,,
Ättendamus quoque padenriarainytrifqüe,incapifefci-
licet&in mcmbris.Quis itaqu^ad veniam poft culpfs re-
ditet,nifihuncDominipatie'ntia tnifericqrditer ad peem-
tentiamexpeétarettyUiyidelicetfecundum euangelicam
panboUmiiämi'J:Faticmiamhabimme,& mnia nidam
Si.De qUoniartrédam per Pfalmiftam dicitunikti/fricm &
ni ïcràtàr Dominât,patitns&multum mifiricm. Mala liquidem
noftta patitHtsfed, eqnqerfioncm noftram patienter
e ^ e ^ e v id e td r,’;ÂnhqnmalànoftrapatienstoIerat,Sc
tofcâns,ficonneftamur,indulgcnriampollicetur, qmpler
prophetam clamat&diät; Vmmttmmferuirt m fa iß tm
ptccatit tuit,prabuißi mihi Uborem in mqutmiim! tuü,Egofum,
ego fum ipfe qui delta iniquitatts tun proprer me ,& planter um
tuortib mmrecmdabor'l Hane padentiaminranjatû Del ver-
bum oftenditinaais, quam prius docuerat yerbis, «umm
W»pofitus,peperdtlüisperfecutoribus.quiqueahiphs
iniurias fufcipieus.bcnigm'ffime tolerauit.quibulque nihil
aliud quam manfuefudinis.yerba relpoudit alapas.Iputa,
pteflùtaturn vinculisctjlligatus, dicebat : Noftrtconucr-
fatieintthteß.Eiimfiun: In omnibus tribulationem pdthnitrt
fcimnienlrnqumm:ieijc'mur,ftdnonptrimw.<^b\isZvabis.
imo esemp'lis,difcimus:tanto Hiagis Del lin dos ç*le-
ftibus profinqUàtéiqUantô àmpiiuS pto icdemploris noniinctiibulationlbas
contigcrilardari.Quocbtrainiquos
& mala fimâftérfepiflime pari, & poft pamonem non co-
ronaii.fe'd éondemnàri.Non enim fecitpoenâiànâos ffcd
iuftitia.Simibaplemnq;fuftinetiuftUSiflmiba & iniuftus.
Sediuftusproptetiuftiriameotonatut.iiiinftas veto pto-
pteriniqUiratcm damnatuf.HiUcPfahnïfta cxorat.diecnsi
luiita me Debt , & difterne eaufim mtam de gerne mnfanlta.
Vniic liicquoquelohanncs, vtoftendcrei cuiusteimerito,
fiueipfe, fmeeieftôtum ecclefîa ttibularionibus angu-
fte.tur,repedte inbiunxit : ,
Profiter ver bum Pet & teßimonwm lefachr'tßi.
Elctfcienim Dënneo virtutum oilmen fe poltcafcen-
dere confidünt ,fi propter reâitudinem jprauapâtiafttur.
Cseterorum fi aliquid pro iuis erratibus fuftinént,nequa-
quam fe propcerea beatos exiftimant, fed magis iliud ipfis
fois iniquicatibus députant. Et econtra infirmrquilibet
dum plerunque vel modicum quid pro iuftitia; nölentes
fuftinent,impacientiæ ftimulisa^tati, dicwnt fe nequaqua
in his quæpariunrurjdoluiflè, fi exceftum fuum proquib.
illapatiuntur,agnouiiTent. Quosbcne PetrusApoftolus
admbnet,dicens:Nfl»p«*tMf«i' quis veßrum tanquam homici-
da,autfur,aut maleâicus,aut aliéna appetens/ed tanquam Chr't-
ƒ H inc Dbrainus generaliter omnibus dicitîBMfi
eßü cum maledixerint vos hommes, &dixerint omne malum ad-
uerftimvos ,men:ientesproptir me. Gaudete in ilia die ët exul-
taté.ecce enim mercèsveftra multa eft in cælo. Siue ergo
Iohannes, fiue élettorum ecclefia,non ideo beati, quia
prefluris anguftati : fed quia propter yerbum Dei 6c tëfti-
rnonium Iefu Ghrifti,fubaudis quia & diuinicatem verbi,
& humanîtatem eius,fide & moribus prædicant.Sequitur:
Tuiinjpirituin dominion die.
I Hinciam fingillatim de fpede,fingulatim dicendumeft
de genete.Non itaqj Iohannis fpirims carnem funditysdc"
feruit,quanto hanç reuelationem vidit, quanto hæc làcra-
menta;penetrauit:ièd tarnen in extafi pofitus,ab bmnilen-
fu carnis abftradus fuit, Necaliquid per corpus vel yiderc,
vel a udire,vcl /entire,velxntelligere potuit: ac ficquodaro-
modo & in carne & extra car né/c»lcftia contemplans fufe
ïn AfiïcalyfifimpLibefVrifkUs.
ÂÙ «a & çô¥pqs%àbd'6 nèïpiiftU'nbtt'.Vfâîi ,tünc in Iohan-
ne mortirmu non fuit, & ramenficutdifitum teft, nil per
corpus vel yidit;v'elaudiuit,vt:l ièhfit, velintëllexit. Spiritui
autèm 'serertiitatis,adhæfit/pifiraS Ioharihis. Ab^fpftitu
docente afihmptus fuit /piritüs docendufe. Vnde & tam
ma,na,tam altevjtaqimyftîcâpràmqüéprofiindainmenpo-
^i^piviVushbmiht^ Notaiidum véroqiiödidemIohah-*
liésiion iU fabbatO ; Zed in döminica die iti fpiritu fuiftè &
dicit: quiahilnirumiam vetus ilia qu« moftempperaba-
d,'r lex tra n fiig ra tnoua qiiafcyiuifiqat, ip Ghrifti reiùrrè-
ctioneclabierat : atque corporalis ilia vacatio labbati, in;
foiricalem ariimarum requiem conuer/à vigebat, quaindp
iilehxcfacr'amenta cerriebar. H*c dë (pècie. Nüncdica-
musdègeneib. Qmaitaque lànÊta ecclëfia in eie&isfuî$
fada carnis fpiritu mortificat , vt in nouiæ vitæçonuer/à'tio-
nem aflurgàtiproculdu bio in fpiritu & dôminica dîe fe effè
demonftrac.V nde & ii/3 em eledis Apoftolusdicit; Vosin
came non eflï<,fed in ftiritu. St aütem Ghrijlus in vobtsfcorpùs qui-
demmortmmeÜ propter pcCcàtum, Jpiritusvero viuitpropteriu-
Jiificationem. Quodji/pirit it eius qutftifcitawt lefumQlmftiimà
niortuis, habitat invobisiquifiifcittiuitlefum Chriftum amortuis,
vmificabit & mortalia corpora 'veftrd,propter inhabitantemfinri-
tttm eins in vobis. Véicexxë in (pititu & in dotaiftica die liint
otoneseledi:quiahincinderentationibus aftlidi, per afflatum
làndi {piritus, de gaüdiöfiiturarrefurrediohis hikrefcunt.
V^de idem quoqiipegregius p'rædicator, qui ele-‘
d 6 smuhdomortupsoftendeiàr,(pefatiirære/urredionis
quodammódo iarn viuificatosdefiionftrac i, eurfidicit: Qui
courefufataait & confédéré nlifecitm calefiibus- $equitUrt ■ '
E t audiuifiqfi me va am magnaw tanquamtuba, di-
centui^luod videscribe in Ubr o.
Sicut Iohannes in fpiritu pofim's,/piritaliaaudiuit:fiçeî
quiéàdetimibhuit vox, lpiritaliS fuit. Sèd quærcridum tu*
bis eftiquoddörfutoipirftu s ei^s habere pôtuefir^ùiclau-1
ftra corpotis per con tem platiô ilem egreflus, atqùe Ipiiîcii
acternitatis^dvidenda cçleftium alta myfteria fueait/iible-
uatus. Nequeenim per corpus iftâ vidit, vt poft dor/iim
corpotis, aliquid auribüs èOrporis audiréti'Qûamobrem à
magnpintelledunon vacat, qüoüin fpiritu:ràpfus, non
ante j fed poft fe vocem audit! QiTodfigtotiàilluminanté,
abditahuiùs lôci penecrèmus.iuxça quaiidâm ratipnem,&
ifaciem &dorium in ip/à /piritus contemplatioite inueni-
mus. Vr enim ipfe aperiredignacur, qui hæd lohanni per
àhgelumôfteiidit, videcur nôbislàcies lpiritus iiîilis fuilïe,
ipu vis diüinç contemplâtioriîsj'qua ad eàqaç ih ante font,-
Videfidaëxtëndebatur : dor/uhi Verb, obliuiôdépræferiti-
bus,ex qtiibüs'duiinô {pirtcU ëdùdus vidèbatïir.Qiii iüçir-
co cileftibuS intentus , voeëm in his quæoblitiis füerac,
audiuit': vtîfiiciem mentis ad eà' e<ÿnuerteret : $c qiiæqwe vi*
debatailditöribusprofutura, inlibio feriberét. Sièautem
pi vides firibd. 3 Âc fi dieferetur : QuOd vifurus
e?,(cribë.NëcdUm enim aliqnidvideiarflèd tanntm ad au-
diendum fu bleuatus fuérat. Dépiqué poft hâricadmoni-
tiortemy fie ut ip/a teftatur reuelatio, viditqiiæangelodi-
ftante eccléfiis feriptà mah'dauit. Sic plaidé ifta coniicimus,
vcnbntempf|n'sinitium,lèdordinem vifiohisin ipfe {piritus
fiibleuationc feteairùr. Ac fiei ipfe vox dicer’ec :Eaquæ
in fpiritu Dei vidére ineipïs ; âtqy vteadem yife fëiibere de-
beas, drue admonerisrin hismvê per (piritum fubleuatus
reliquiftij/ubaodisin terris , velgefta vçlgercttda/îint. Hic
enim vbi Pie aud is fine fohb'fohantem,hrc Chnftus in ter-'
ta ex virgine natus,hic pàfii‘isi,hicfepuitus)hic eft àmôrtuis
fufcitatuè.;,Hic membra eiusquotidie ex iibo^mipta, quæ
virgoappcllatur & fpoflife nrflcûtutîhic patiuntiir,hic fecro
baptifinate fepeliüntut^hîcamorte dnimæ per viuifican-
«emlpirjoim lû/eiWntiiii Ad toe ergo cbnuertere : quia hië
Veiaidtayel agenda funty qtoevidensy vt ftylbpro/ëqui de-
beasyadmonéris. <^u bd/i inl o ha n ne h oclo edé ccîefiam
intthigerè debémus, imoéette <^üia debënvüs',de€ h r i*
s t l àéfùa copula yocem audit poft fe,id eft. à lege<Sc pro-
phetiS,vt ëft illudTErôfff duo in larnevnà. A^tqliè illiidî Quan-
J1 oùfo iiiipofiàt mthi mitram > & qâafi jpohfdm decora-
taifico (sna. Vox auténi hrec /iue in Ibhaiinë, fiübjin ecde
fümmis quiblifque facramemis loquitur. Quxqtie ideo
tubæ comparatur.quia nimirum per ora prædicantium dif-
funditur. Vndë & cüilibet eorum dicitur: Ôuajt tuba exalta
vocem tuant. Qiup ébahi inîoharine ecçlefiam admonet, vt
ëa quaèyidetdn libro lcribat,tanquam ftibaudias,in memo- i
ria.tnëhtis recondat. Kam‘&dôminhs6 éecclcfia plerunq; !
irt fecro eloqti io libri nomine dcfignantur, vt eft iliud : Librt
apcriifàht, & alita liberdpertus ett qui eït vite. Paulu's qlioqué I
apo.ftblVisfpiritalemlegem in tabnlis côrdis carnal;bus Ipi- ;
ritu Dëi /criptam aflerit.](n qua etiam prxmifta iu/fi'One,ex- '
teri'bHibrôrum copferiptib apte kompfeâiturrvtqaod ins.
tlis/pibt'us Delviuiferibit, forisftylomahusexarec.Ineb
aüteto.qubd vnamfeandemq; prxmiïfemiubehtiS vocem;
&'fint lono ad Iôhannemïonuiflè, M cum fonopérora
préedi cant iu m ad aures e cele fia* perheniue d o cuim us : àve-
ritaris tram i te non recèfliraus , cum prædicatores fanâi
mulraimus (îne/ono vocisaudiant, qu« foris'per lingua?
officîufti profeiunr. Fitq; vt vrta eademq; /pidtâlis locutib
& incus audiatur line fono vocis, 6c forisproferaCur cum
ftrepitu carnis. Âtque ideo cum intus audiaturj tuba? corn-
paratui'iqufa hoc q> foris per ilia fùturü eft.dcmôftratur.Nâ
alitferîd prophetas diuina Ypx/onuit,aliter per prophetas,
cum hoc hnt foris locuti propherç^quod dominus eft intus
lociitiis ad prophétas : quia & ad ill os lingua lpiritus,& per
iflos lingua carnis vëtba formauit : quanquam née iliud
pôfficablurdüm videri,idcirco diuinam vocem tuba: com-
parari, non tantum quiaexteiiusadâures corporis pulfec,
lêd qtlià intus aurèhi ebrdis érudit. Siuë autem fpeciei fe u
: gëtièri,quid vox'ëadé præcipiatjaudiam’.Demdefequituri
1 . JLt rmtte fefitem ecclçfiis qua fitn t in Ajia, Ephefoy
Smyrna, Perpamo,! hyatïra,Saràas>Phihddfihia:&Lcto■*
dtcea. '< ,
; Quanquam fiiperius in feprenario fecratoyie numéro
vhmetlàlem eccleham, fiue lânâarum feripturarumauco-
■ ritàtey/ine argumentis fidei oftendiffe me recolamdibec ta^
men adhucin his nominum ccclefiarum inrerpretationi-
bus'con/bha voce quéëadangelos fit, earundem ecclefia*
; rüniaëius,totiusecclefiaç_quée ex cleétis Si reprobisoôftat,
idëmonftrare. Ephéfiiys;icaque interpretacur voluntas, fiùe'
fë^fi«wOTe#7».ÈtcüiUsaîteriusvolùnras,vercuiuseôrtfi-
,lkim,nifi illiusquifeprobatconfiliagenfium, reprobat aù-
: tenvcbgitationcspopulorùhî, & reprobat connliapTiiici-
purn,confilium vëroillius in xternum maner?Quid autem
ad hæc diëluri fiimiis f.Nunquid non fokEpheius volun-*-
tas eft (Sc çonfiliumDei ? Nonne potius omnis eleétomm
ecclefia^quéecuniftàluaopéracû voluntare8c conlilio Dei
péragir^iiæ eriamfqiiëtîdie ad patrem voce capitis fill cia-.
motiîtonmiavoltintas, fed tua fiat: ii: cui d d o mi p e fpro-
phetam dicituf, Nont>oca * e ris vitra derelïtta, &terraiuane'H
vocabitur amplms defolata : fed vdcdterisvoluntas mea in ea
terra tua inhabit., bïtürïÇai etiam exhortarioîïis fèrmo alibi
fitjëiquc dichaùÀûHiconfîlttm, drjujcipedifâplinam, vtfisfa- •
piensinnomfsimis ruis.Ei r u r 1 u m : O mntafac eu m conjHio,-&ftoft
fàllümnonpoenitebis. Quo contra repfébis dortîinuS dkftî
Bejpextfbs omneconfiliiffnmeum, &tm repat tones tneas negleSdu
fia '.EirütfuxniVdquipïoftàtdieJlis corde, & à dominoabfcoa'di-
thconfilïum,quorumfunt ht tehebiisvpera :■& dtcunt, qtds videt
nos? ciqitis nôutt m. s ? Quibus rurfiim per prophecânïexpeiv
lo na domini dici tu r.Non citooluntas m ea m Vàbis, ait donnniis.
Sëïendûtoveroëftïdbia'hæêVoluntasadcharit^emperti*-
netjéonfilium vëioiracoïre&ionem-. In illo etenimperfe-
<fte vôlùntaseftDëhqm non timorepoînafi, fed voluttfâ-
rie^fed Ipont'e.ërfeâtorife lubdit. yndeiferiptum eft : Volun-
tariéfacnîcabotibi,'&tonfitebornomin‘itttùdomine. IHevero
quinecamore, nec timoré ad feruitium Dei conferre fe
vult.'fed poriils permanëie in prauitatis fil® confilio, agen-
te diuina dementia, fir ad eum cortedionis fermo, vt reie-
«5tO ërrore,conlîlilim feliltispercipiat. Qurod videlicçcàtlii
ad vitam prædeftiti'aci, fiifcipîunc: aliiad mortem prÿfeiri,
contemn une. Hoc Confilio cotre'ptuseft Saulus, atqueex
lupofadus eftagniïs. Confilium fiquidem errons inicrat,
vthomenChri/fcidecerris delerer, 1
____ ' SedconfiHtàm (ufeèpit corredionis, vtqueminfeque-
- efoteifte magua vocatütîquia non de mediOGrib usy fed j batur pdiéarët,pdicans Vapularët, atqî eius ftigmaca in cor-
'_____ j_______ _________ |>orc
Tfai-S*:
Apoc.xo.
.Cor.y.
: g :
Epliefus.
ffaim.îip
M*tmi.if, .
\fai.6fis, .
Prou. 19.
hccl.ji.
Prou.u
ifai.iy.
MaUti.l.
H
Vrd-fl.