A
‘ Deoïtho-
’ graphia.
B
C
D
9
Rem. if.
Regibro
necedarii
boni confi'
4* Hiitcmnri Rhemenßs Archief ißofi
Varieras in eooceurrebat, camcumafterifcoadmargincra expreffimus. In Q p t hograrhi a
eiufdemMS; exeróptóis ,nihEmutamnJuS)«cqueloCo mo^iiriüs, riifi eXptörataS méndàs àdapfus.
Scripturamvocumquamndamillo æuo vfitacamreliqnimfes, vt K a r oi.vs & K ar ol cma n-
n vs proGarolo.&Caraloinannö, H l ó T h a r Iv > ec’jf i i v f c o v i evS, pro Lothariör& Lu-
douico. Pi p p i n j s proPipino. A»w«<,propar9chus,»»/f&g<>proifit^lligp,r«fc<Æf,proquoti-
d ie,ä ß /em fto idem jfcfewproiidem.^ir^^proirreligiqiüs,»^« pro vaxxù>enimlmtU, pro beneuo-
lentia, « t e » pro illicita,tdken,proadiiccre,&rc. Quamferipturamalicubiferuaramnoncflèdplc-
mus,vrprimis-ftatimpaginisiirdiaisRegiisnomiiBbus,fcdkeiBSrvitioidfaaürti>eui»ullàrdigiofuit,
in re tantïlla,fide arcbetypi pofthabfca,præuariç»ti.
10A N N E S T R I T H E M I V S IN
firiptorum Eccleßaflicorum Ca-
talogo. , I v, ; ...
HIncmams ArchiepifcopusRhemenfisi exMöbachb
SiDionyfiiPariiienfis.virindimnisScHpturisiingii-
lariterdoftus, & in ïtcularibus littens milli iiiurcn'puir
fecundus,fapicntia&morum honeftateconfpicuus^aKiue
cloquentiffimus, feripfit non contemncnd* auftoriratiä
plura Opnfcula,dc quibus ego tantum reperi fubiefta.
AdEcclefiam Raaennateniern,iip.i.
, r. , VitamS.R^nigiiEpiicbpiUb*a^
A d ^ ’alönemEpiicopumMctcnictnlib.i*
i Epiftolamm mairarum lib.i.
De cætcris nihil vidi.
ClaraitfcbCaroloMagno, &Luciouicoeiusfilio,Im-
peratoribus. Anno natiuitatis Dominicas 8ob. Et multa
dogmataicripfit.
Vlart de Hmcrnm tpud Saronim mAmalii.&PoJfium. in
Appnratufiurt.
H INGMARI RH E
MORVM ARCHl lKI
v S C Ô P ^ E P IS T O LÆ .
EPISTOLA I.
AD LVDOVICVM B A U
BVM REGEM.
A r g v m e n t v m .
HJncmarusiam fenex à nouq RegeLudouico rogatus, vt confi
hum fuum deadeunda pacifica Regni adminißratione fuppe-
ditarît,reJpondet,^allatis reccntLusmaiorum etusexemplis probat,
id ex concordâtes bonorum Conßliariorum penderefententiis.
ltdqueeum hortatur, vt Conuentumgeneralem Primorumregni
mdici curet, quiremota omniambttione &auaritia deneeeßiratt-
bus commodtjquéRegni décernant : deindefex capitapr<efcribit3de
quibus in illtfonuentu traftaripofit, atqueetiam media Regijig--
gertt,quibusexecutmidecretamandariqueant.nempefiipfeper
fireces diuinum auxihum imploretß contrit ione,confeßtone, & o-
perumfatüfafiione Deum trat umfibiconctitetßproxtmum, id efi,
clerumpopulumque iufiitu & caritatif ex emplis fibi deuinciat.fi
contra carnemfuam,Detque & Eçcléfia boßes bellum fufeipiat. ‘.(
DOMIFO h l v 'd ö v v i c o r e g iQ l o r i o s o ,
■ ■ d>- ßtfemperfalus&vita.
? Gap. I. * : \
Ominatiovefoa mihimandauit, vtad vosfefti-
narem venire, qui&mecum de veftris, Sâ fan&æ
Ectlefiæ,; ac Regni vtilitätibus tra&arevelletis:
vhde voJ>fc hümiU » aç certa te^Qnfione iatisfo-
dionem exhibeo.Sandus Apoftolus dick.Quacuvqueßn-
ptaßunt 3- ad noflram doitrwamftriptefünt.%e%imu% in anti-
qUis hiftofiis,quia fepe,qüando reges çpnftimti fupt,intpr
jeoÿpnraôres difebrdia orta eft, qüoniamaiiquifine äUo-
*uni éoÂlîo e*us conftitütionëm vindrcaFe fibi volueru^t:
Qjiie difcordia nonfibe impediinentö fuit pacficata. Le-
giînus, quia böiifregesconfticutiböntosfibiconfiliadös
adhibuerunt,& pfr bonosr^ges, Sc bonos «onfiliarips re*-
guorum populi multa bona habuecunc, & per màlos reges
& malos confiliarios regnorum populi multa mala fiifti-
nUerunnf *
.Cap» I f i 1 ,
Vtde reeéntioribus hiftoriis vobis proponam exempla:
Qoando Pippinus abauus yelfer ægrotaiiitTn infirmitgte,
de qua & mprtuus eftiapud monafterium S.Dionyfii regni
fui primorÄ conuocauitj&jprum confili(> dilpofuir, ^ua-
litcr poft eumffiii lui Clrlpmannus & Carolus,qui cum eo
eranfc, regnum.eiuspacificegubernarent» Mortupautem
iilö, &cum magna deuotionc lèpulto, Garlomatlnus-ad
Sudfiones,& Carolus ad Noüiomû vénérant,;& decimo-
quinto dié poft illias obicum confilio & auxilio regni pri-
morum in Reges leuatifiint»vnulqüilque de regnipri-
moribusfine vllacontentione adRegem fuum conuenitb
Pofttrestirciter annos mortuo Garlomanno in Salmon-
tiaco, venit Carolus ad£orbennaçum ,& regni primores,
qui çum Carlomanno Fuerunt, illuc ad eumeönuenerunt,
excepcispaucis > de quibus non eft modoneceflariumdi-
cere. ’
* Cap. III.
Mortuo autem Carolo Imperatofe | Sc fepulto in Aquis
pajatio,regni primores^qui cum éo eranc,miieruntad Hlu-
douuicum au\^n y.eftrum,qui eracin Teutuado ; qui ctige-
fimd die pöft mortem patri s lui venir A quis, &.f um regni
primorum confilio pacifice regnun^ilpôïuit,doneç câulà
emergente, qttam non bportec nufic dicere, incer ilium &
filios eius eft ortadifcordia, pro qua jnagn|^>ars dé regni
primoribiis cum Hlotharioperrexit,in Langobardiam»
Cap. IV. 1
Mortuo Hludpuüico Ifnperatore aùp veftro, quidam
de,iftiüs regni primoribus euocauerunt Hlotharium,. Sc
primbre6, qui tum illo erant de Langöbardia in iftUdre- !
gniim. Et quidam de regni primoribus fiiefunt cum Carolo
patre veftro ,& quidam cumHlud^uuicopatruo veftro.
Interea caeperunc regni primores, qui cum tribus fratribus
erant iingillatim certare de honóribus,quiqueillói'um,vn-
de maiores & pluies pofifnr obtinere : & parui pendentes
Sacramenta de diuifione regni fa&a, & plus cerrantes de
illorum cupiditäte,quam de lêniprummpru m, Sc de fua fz
lute,& de làn<ftæEcclefiæ,ac populi pace;qui cum Hlotka-
rioerant, imfÿiêfant illuminhoc,vcfratresfuosexhære-
darec, & regni primores, qui çumillis erant , adnullùret,
quoniam iple primogenitus,&in nominè Impèratoris erat»
Illi autem,quicrantcum Carolo & Hludouuico diccbr.nt,
quia feniorcs illorum Hlutarii fratres erant, & per Sacra-
menraregnum inter eos diuifum fuerat : & illineegenere,
née Doteftaté inferiores erant, quant illi> qui cumEllotha-.
obérant, &ideo non le contra illos concrederènt. Vnde
mala multa & maxima increuerunt in terra, vfque dum inter
carné propinquos & Chriftianos tantum malum, SC
tam grandepericulum in Fontanido deuenit, quantumin-
terChdftianosnonaccidicex eo tempore, quo prithum
Carolus cum Raganfredo in Vinciacopugnauic , fed non
. pro ilia occifione, quæ faâafuit in Fortanido pax in regno
prouenit, led tamdiu ilia mileria inter Chriftianum popu-
lu m, Sc came propinquos manlit, donee, vellentnollenr,
Sc leni ores, &Vë^hil>rimqrèsin ttes partes regnum diu|fe-
1 run t,& pér Sacramenta ipfam diuifionem ftabdem eile dfibers
confirmauerunt.
\Aimoin.\l
Ardegefl.
\Fmnvor. j
i6j.aaann,
,7 <18.
Regin.lt. i,
Chron. an.
7 62.F
Regino &
Aimoinus,
Carbons-.
Rhegtnji.
z.Cbro. ni
oduaduiM
Viliam.
Aimoi. 1. ƒ.
Rhegino li.
X. Chron.
ad»n.\i 4-
Fontaniac'i
Aim.1-9-e‘ , Rcg.ann.
8+1 .
Aimoa.
lec.tit.
Cap. I
Aim.I.4-ca
i 1G7a- ro,lnm 6c
ttarolo» i mannum.
Rheg.lLz»
Cluon.ad
anH.841.
Carolus
Caluus
quidde
fucccilbie
fuoLudo-
(îlio c
gerit.,-G
Barnardus
Uruernus
JcBernat-
dus Gothiz
marchio
AimoLnl.8.
■«. m
Hortatur vi
conuëtum
trincipum
indicat*
. : Cap. V.
: hióttiïo M i& +A tu 6. ËUieiiAregmimlIUdsinteklc
Iän-il!.“ ' ffiniferant. VRdeadhac Ulis viucnribns faftaeft fittnilas
pet Sacramïncum inter patrem veftrum & patraum vé-
plrt««« ftrum HLtfbovvlevM. MoctlióautemHLöTtiA R 10
jnoiwm-FW f1iK1 H ip xH A R ii poi:nuiUasconnouerliasiiiktaeil(U'
.1 uiiso interpatrem vcftaim.&patrüumvefttum H x v p o-
’Vtik'“ "0 vvi E:VM d t pakte rêgni H t o t i i a Ai t. MoEtuóautfem
Ipiuhïain-1 H lv ïïö V v iv ’o ftacre H l o t h a r ^i inLangpbardia,re^
Ki cuolü nuifïtaeft parriveftro ä flaire fao & d filiis cius pars de rc-
g ï ï d M - gnoillius. V»deadhticvixientè H t v ä o v v i c o , fcd&
ó,,ion ft- ann0 piteteritntales deuclicmntmifi;ria!,iidJtvobisfünt
É n t * not*:&hoc annotalis prouenirliigenda infeUcitas.^aai
per vniucrfum p£me m undum, Sc perföturatempora m'e»*
rito erit in obprobrium.
C|p. 'Vtv
fcröpteréa videtiir èxiguitati meae veftrum eile Confi*
lium, vt deantiquis Hiftoriis. qüantum poteftis, attenda-
tis,ne in ciótdiö regni v^ftri ïnteaprimpues regni de ve-
ftrq regimine oriatur difcordia, quaèmon 'fine impediraen*
tö poflic eftèfedata: &rëgni primores.qüivobifeümfunt,
fic feipfos Sc fuäs voluntätes contemperént, ne afiosiftius
regnipriinbrésadfcandalum per fuam cupiditatém,aut
negligehtiam próuocehr. Fraefertim, cum non habeiatis
frätrm.ad qüèm populijs debeat fe diuideré, ficut nee di-
uifus eft C a r o L o Imperatoremortüp.fed Fe ypiuit cUm
H LVDowico illiüsvnicofilio. Napfi ifli boni Barones
poft mortem Pippini cum dSobus fratribus fic fi.no
confilio egerunc, ytpax inter fratres reges & intehegni
primores acpopulum eflèr,'multo fecilius,hifi fe inuidia Sc
cupiditas intermi(èrint,vobilcum Deo adjuuante fe ad Dei
voluntatem,& fuam falutem yriire valebunt: attendeutfes,
quanta miferia accidit de difcordia, qux faóta eft inter treS
fratres poft mortem H l v d ow ic i Imperatóris^
Capw VIIi O
Vos icitis,quia pater vefterprius Remis de cönftimtibné
veftra poft illum ii&egimine regni cum primoribus re-
gnifiiidilpofuit: vbi,quantüm recofdor, maxime omnes
regni priraoref füerunt,exceptp venerabili Abbate Hugo-
ne^& Bernardo Comité Aruernenfe: & omnes iècundum
difpofitionem patris veftri in veftra regia conftitutione cö*
iènferunt. Et quando proxime ia Garifiaco indedifpofuit,
& nomina vobis defcripta dedit. quorum confilio Sc auxilio
regni negotia difppnere debereris, ( inter ques & Bofo
adferiptus eft) omnes pWlences adfuerunt, excepto ipfo
BPfon6,&HügPhó Abbate,& Bernardo Comité Aruerni1
co: & om nes, qui ad'Aierurtt, in regia Veftra conftiturionc
confènferunt; fed & illi ,qüi cum patreVeftrb perrexerunb
Pröptcrea.fub celeritatÊ mitritè ad Hugonèm &.Goz!e •
num Abbates, & ad Bofonem , & Conradüm, & Bernar-
dum,itemqueËernardurri,Comites:& petite, vctalem lo-
cüm,ficut eis cómmodius vifu m fuerit vobis & eis, qui in
iftispartibus funt,fed&ipfis quiinillis parejbus furie,corl*
ueniié,prómdeant,&vc bis mandeftc.VtilliK Veriiatis cüm
primoribus,qui itt iftis pattibus fimt. Et talitet qurqj cPh-
uepant, Vtregnum nori dcpraedètur,néc déuaftetur,vt co-
iriurii cprifiliodeóommuni heeeffitatè &vtil?taté tra&etis»
qualiter iHa capitula;quazpater vefter prpxime ih Canfiaco
adhuntiauit,ad effeétum peruÊhire polfint;qüe interim re*
legite Sc vos,& üli,qui vobifcüm riiënte réconditei
Cap. V III.
Credo étiam^quia pater vefter, poftquam fciuit fe dé fua
infinnitatenoh poflèconualefcere, n o n dimifit.vtVobis
de regni difpofitione,qu?ad Dei vpluntatem &fin«ftë Ec'-
clefi* ftamm,& veftrum honorem^ac primorum regni,Sc-
populi neceffiratem,& vtilicatein fciuit, quardam ipéciali
te non mandaueritiPrppteréa nepeffe eft,& bonum vide-
tur,vt illiëtiam interfint j qui cum illo fuerunt: & omnes
commvinitërdéxonimuni heceflitate&ytilitate traélept.
Ego etiam,licet minimus illotom, &debilis ac infirmus,in
Exaftionife'. libcrâdum
Regnum.
Dei & veftmtn feruitiurti, & illôrutrt obfequiuiri Domino
aftnuente libenter cPnueniam,&,fiafiquid vtilitatFs valué-
ro confetre.volunrarie faciam,quia riecefiè eftj vt cüm Dei
Ôtveftris fidelibris rraétètis &difponatis.
P rimo , qualiter nosinregimin'e regni eum h o n o re d
filuamento,at fupplemento de h is^uæ neceflària furiti cû
regno acdomo veftra poffitis çonfiftere. Secundo -, vt præ-
fatum capitulum à pâtre veftro nuper in Gatifia'Co dénün-
riacutn de honore fa n û « Ecéiefiæ.&facerdôtum ac ferup-
rum Déi debito ptiuilegib âd effeétum perdirci pofiic:& vt
Eccléfiç in i fto rfegno perPccafionabiles eifeadas & per irf-
debitas confüemdinarias exaâipries, qua: tempore Pippt*
n i , C arol 1, & H lVDOWIci nonfueinnt.ariteannosvi-
ginriimpofitas.rion affligantur. Tertio, qualiter tegni primores
cum débita fecurirate ac honore ergaVos confiftete
poffint,& Cçteri nobiles homines in rcgnofecuriràtem ha*
beat,ne per d'iuerfi ingénia àfuis opibus, quas habere po^
tuerint,defpoliéhtur:quia poftquamradix omnium ntalo
rum cupiditas inregnb iftoéxarlït,vrnullus,autpa:nennlt
lus honoremiamaliquodbonuiri fine ptecio pofléfadqui*
rère,aüttenere,autfecuritatemhabere;pax&conliliuin,&: < difeerdix
iuftitia, arque iudiciuni, ficurriëceÇe fueràt,lücurrrin ifto | *nre|w>.
regno nbn habüemt.C^iarto,vt inueniatis cum Dei & vt-1
ftris fidelibusiqualitér ift* rapinæ & deprtedatibnesin ifto j4*
regno cdïenc,& mifer ifte populus, qu*am ptrplures an-1
nos per depraedatiories diuetfis te continuas, &perexa* j>
ùionzsad Nortmannos repfllendos affligitur* aliquqdrèmei;|^g c, txdi
, dinm habéàt,&iuftitia&iudicium, qtiie quafi eiriortuaa* jtioueS cr
pud no^funt reuiriilcât,vtvirtüténobis Deusreddarton- t».1?'
trapaganbs rqüiavfq;iwodoiamantc plures ahnosloctim ciav
inifto regno defenfionori habuit, fed redemptio & tribu-
cum,& nqri felum paupereshomines,fed & Ecclefias quô-
damdiuitésiameuacuatas habenc. QuintqTvtcoricordiâ,
quæfecundum Deutn eft, de qua nuper in Carifiacoparer
vefter memionem habuit >inter fideles Dei & veftros ha-
beri & vigere,quantum potueritis, finçatis, Sc vos tajem
èrga eps præparetis,vt verum confiliüdi vobis date poflînr
& audeam.Quia, ficut permultos audiui-, multlimdtperiit
de vtilitace in ifto regno,pro eo.quiacqrifiliarii, qiiod feie-
bant bonum & vtilejdicere non ax?debant,nec,vt diccrent,
locum habebant-Nullus n.homoeft fic fepiens, vralterius
nôn indigeat confilio,fieutlcnptumeft* Audicnsfipicn-fapienîior'eriti&
ineelligemgHbernaculapifidebiî, & qtiuhjjiditutgitatiomlmfuis
impieagtu S.exto,vc inuehiatiscumDei & ve-
ftiis fidelibus, qualiter pacem Sc amicitiam fecundüm
Deum cum veftris fobrinis patrui veftri filiis habeatis,&
ijputuu m adiutoiium vobis ad De i voluntatém, & fin<51 ce
Ecclefià, àc veftrum hoftorem > arque communium fide-
litim V^ftrorum filuâtioriem exhibeatis. • ‘
CAP. MX. '
C*terutn: qualiter hæc ad cffc&uin pt?htemat,&’ estera
heceirariairiueniantrir&alTequaim!fjDeus eft exbran.dirs,
quivhicüique dëübto promitrij^'#^«» indiget frpenthtip«-
JltileÙDeo,& dubiturilh. Entem dick.Judicabo tibi bonto,qtttd
Jit$omm,&quid Detu requirat à te idefiyfacere ivdîlium & m-
,ftittam,& foUicrtuambularecum Deo f«aiFacïe'ndàeftiuftitiâ,
non pro vllo terreno lucro,fed pto eb ipfo quia iuftitia eft.
: Sicutferiprii ra t&Auftequodittfumefoxequcris. Façiendu m
eftiüdîciüm prO iniqubfura çbfreâïofiê, 8f pro mïü’riam
fîhftlrientiüm diredioTic non pro maleuolétiâ: vltîbnec neç
prqiuftâtti càüfiji habetiu'm qppreffiohe.Nàm qqi iniufte
iiidicahtnohiùdicahtiudiciUm,ideft,iu'rfeâclegaUçerdi-
ûumiféd prà?iudîciuro.Vhdè,ficutDbriiinus dicit, qui in-
iufiiMicantjufiiuditatïcohàemnÛ Sollicite vnicüi<|-
ambulandû eft cum Deo fiio,& régi præcipue, quifubtan-
tiS eritiri p^nisIqfüturb &cülô*fi malus fuerit, fuper qua-
tbs fiiit in ifto&eulojiri quo fè à maliriarioh c6rrexit,& no
fecir iudicium Sc iuftitiam,& rion ambiifiuic fqllicite cum
Deo fuo^icut n.homo fubiedus vaditfollieicecum fenior
rë fiiô,Vt‘îaTaciât,,quæ illî placea'ntfecüridüm Dçuftiàdla-
lutem,& fecundum fæcülum ad hohorêtri & proïè&ü; &
:'fi in aliqjuo fecerit,^feni©ri firodi^licéat^hoc ftatim eme-
? dare fe ftinat.Vt ad gratiam illiûs teüeniati fie yobis neGeftè
eft,vt folUcSéambuletis cü feriiore véftrbRégeRegû vt 4e
præteritis,quae contra illius voluntateri? feciftis illipcon-
‘ V '** ’ ‘ D 4 ^ S feffio-
CôdiiariiiH
fenteuriâ
‘ditendn de*
benteâèli-
beri.
G
frou. I:&
% j | |
^»tiöad ’
t)eü nec«-;
^uii fcro fe-,
coàUcntus.
•iAtch.6. j
1
- I
1
Dcut.uS.
i H /
t f i l î
peut. tf.
Sollicite
Régi atiî--
bliUliddili
i
H l
eiim Déo. i] § f i
R«« imjDits, lit!
præpofïüis .
lo. 1 ; i
Il
IB)