M Ambroßi Ansberti
tro) iaudis,fed magna: infiffnicatis indiciafunt, atigelum veßroyonnon. Jtt fi diccrecurt Probat vbs* qukfecundum
mjdos fuftinere non pofle.Et cede huicangelo pbftpaulu- deceptoriam terifationem Döhunus neminem tentat, hoc
lum diritur: Patientiam habet y & fuß'uiuißi fröpter homen ipfum Iacobo affirmänte, qui ait: Ddminus intentator malo-
~ ••• •• tetfi^.BiincDähielinrefpueudisdapibus regis,&eligehdislcguminum
alimoniis * prxpofito fibiac fociisfuisab
meumynec dtfetßi.Qüomoäo enirh hbi conUeüite^ofiunt,
fuftinere ttoii vales tnalös : Sc, fuftinüifti propter nomen
meum.neédefecifti miß quiain vriö Korum infirinitas,iii
B H j ______ ____________ _________ | i eodemrege, exaftori ciborum menfieeius, ait: Tentdnos
altero aütemmembrorumfirraitasoftenditur /’Nohnun- i obficro yfaltein decern diebus , Huicfeüfui Iohannes äpertius
quam itaq;itffirmi quilibet, malorum prauitates dum rion • j eonciiiit,dicens *. ProbateJpirituifiex tieo futtt. Quod itaque
Valèht fufterfe^ontói cohfortia gremb.corporis conantur
fugetógnorantés qüam impiÜmfitiprQpcerptauoröaduerfitatem.
lanaqruinreliffqüerevnanhiiitatem.Cjuifipa-
Uehttó ftudérén^qitia alibiloeüs deeft, in femetiplïs inue-
nirent Vbi eos euadefe poftennl'Junquam certe in Hac jpé-
regririatione ttiali virantur, hifi benignjeate: nunqiiam
vincuntur.nifi lbnganimicate.Tölerentür ergo neceflè eft,
fine quibus in hac vita nullus èflc potèft. Quod fi forte ad
laudis praecoiiiüm perrineat, quod angelus féfre malos,
lioii pofle perhibetünföendum nobis eft,quia in eo repro-
bostóletarënonpoffeUarracur,qttodfn eis peruerfamvitara
ncquaquam libènter tulifïè, feddan&a conuêrfariqne,
ne imitargntur.eos déieruiflë probatur^Sic enim falubrifej
decliriari pofte dbcëntür, quorum conuerlatione eleftis
difplicerevidetur. Hinc perleremiam prop he tam dicitur:
Micitedémedio eius pop alm meus,& faluet vnufquifqueanimam
juamabirafurotis Domini. Neqüaquam enim in hac vita dé
medio ciuitatis reproba^id eft, de medio malorum quos
Baby lonil la fi g nifipat >. e 1 e&oram djjpuis valet exire,nifi
deteftando quód ab ipfis agitur, A g e n d o quod ab eis
dëtèfetur.Suftinerehanqiié^nalosele^i non valent , iub-
audis libenfèr fufFerrè quod agunt. Cxterum Sc fi non li-
benti, tarhë patiennanampillorum mala töleranLQuomo-
dd aütfem diciifius,nöniibenti animo folerantjéum njfi eis
toferaré libeat,minime tólerëntmifi quia iis quibüS repro-,
borhm mal^iftinèrelibet,non vtiqj vt repröbi agant,quas
ipfi füftmeant libét? Libènter itaque iniqüorummalaiufti
fcruhtrquiï êosetiam qui illis difplicent, amare nouerunt.
Nohiibehter vero ferunt,quia odió habent quodilli male
agunt. Cur autëm aniantur qui difplicere probantur, nifi
quia in eis naturabonaatteriditur qu* diligatuf?In qua itaque
vitium inöleuit,quöd abpminetuir.Hinc Dauid aiti Ini-
quoiodio habui. Non quo natüram iniquotum,lèd opera ini-
quitatis ódiö habuerit.Qupd alibi qupque idem éxporieüs
ait:tJdnhequiteoderunt Deuf oderam itlos,&ftiper inimicostü-
ds tdbefcebam? Perfe^ó odio odcram illos. Hinc rutfum ait;
Vidi nonfcritantapaclmn, & tabefcebamzquia e'oquia ttta noti ]
euftodterunt. Quos proculdubio moribusrelinquerequ^re- |
bat jtelinquèns aumgèrat curn dicebat: Quis dabit mthïpen* ;
nasjicutcolumba ,&volabo&requiefcamiEcceehngaui fugttns, j
èr mMfi infolitudtneS equitur:
}st tentaJliMs quifedieuhi apoJloloJ ejjè, &nonfunti
&inueni(H eos menaaces.
Pullulaflè inEphefi tune ecclefiacredendum eft falfos a-
poftolos, quos e tiara Iohanncs in epiftóla fuafepeanti-
chriftös vbcat,ex quibuserat Ebion,Cberintus acValenti*
nus;Dequalibus quoque dicit apoftplus Paulus •. Eiufinodi
pfeudoapopli,operariifubdoüytran^guratesfeinapofiolosChrip.
In quorum fc-petfona^mnium notatur haeredcorumMr-
fidia^uiaenim apoftolusmifluynterpretatur,& nulltfs ad
officidtiiprsdicadonis venit,niiiqautd vèritate qua; Chri-1
ftüé êft,aut a falfitate qu* andquus eft hdftiS.mittat&^co-
ftat ttimiómwqüia Öcomnes r e ü x fidei prtedieatóréS, vera-
ciiim apoftöiöram quadam rationé&menfura yocabulum
forriuntur;&cttn(5B peruerforum dogmatum inuentorés,
fallaciu appellariöne defignantur.Quid enim aliudEbione,
acValentinum,vti^^Cerihthum pféudoapoftoios fpecialU
dëfignatos, aftimarè debémus, nifi peruerforUm dbhaxreuelatioabele&
is tentati perhibet fälfos apoftolos,
hoc Iohannes in epiftolafuamonetiProtare fpiritus fiix Dto
/«Mf.Angelus igitur falfos apbftolos tchtat, cUtninlkti^is !
prxdicatoribus ecclefia catholica occultos haereticosde fi-;
de intertogat,Vt feiat cuius fint doärinte difeipuli,vtrü nam
veritads,an certe roeiidacii. Non autem tentantur rtifi qui
intus funt,id eft,qui intrafinüm fidei latent. Qui enim pef
apertnm errorem vnitati fidei obiiiant,fiueadhuc padentia
fäniftorum in corpore tolercntur, fiueiamä corpore abeifi
fint,fine vllo ihquifitifnis tentamenro fbris manifefti yi-
denturrnec eos opus eft tentari,intuSfprisve fint. Ergo Ebi-
on,Valeqtjnus & Cher4ntns,antequam examinaretnur oc-
culti erantrquia oftium deferentes, per fepem in ouile oui-
u m introierant. Vnde & Dominus dicit: Qui non inttat per
oflium in ouile ouiufedaliunde afeendere vultyhic fur eft &latrot
Tales etiam ante aduentum fuum exdtifte item cotnnie-
morat,dicenstOwwcxqnotquot venerunt ante me,fatesfuerunt
& latrones.T enundiev^o erant,fubaudisexaminädi,vtrü-
nam per oftium in ouile ouium tanquam paftores introiP
lent,an fepe difrupta,quafi hues gregem difperdere velint.
Ö fi nunc tentarentur,qui fe fidei regulam tenere profiten-
mt,quand pfeudoapoftoli inuenirentur.T entarentur dico,
de eafide interrogarentut, Occultus fiquidem intra finum
fidei latebatSabellius,vfquequö a veritads do&oribus, cuius
do&nnae efietytentaretur. Tentatus autem innocuit,
quam perüerfa de Deo fentiret. Ait enim latro detogendus:
Non alium pattem, & alium intelligi volumus filium.Vnde
quipridem abinfipientibus putabaturverax, cerriflime vi-
fus eftm^ndax.Infrä turturum habitationem garrulus cor-
uus tegebatur Photinus,quo vfq; ab ecclefi* paftoribus cuius
prtedicadonis fe6tamteneret,interrogaretur.Interroga-
tüsautempalamfait,quaimpie de incarnatione verbiDei
prauo corde ma^hinaret.Ait nanq; ales immudiffima,mor-
ticina cadauerum vomens: Egoctedo Chriftum de Maria
Virgine initium fumpfifle.Quamobrem qui dudum zftima-
batur veritads pr;E(ficator,hincappäruitfaifitadsexecutor.
Intra gregem ouium yefperdnus lupus occultabatur Arrius
quam diu ab atietibus gregis cuius fideidifcipUlus eflct,in-
quireretur.Inquifitusautem,voce lupina profeflus eft, di-
censrNec de fubftantia patris filius natus, necilli iudican-
dus eft aequalis.Quapropterqui ante credebatur de Dei a-
gno qui tollitpeccaramundi,veräcü agnis fentire,muentus
eft cum lupis Sc agnu & agnos infequi. Sic, fi c inhumed,fic
intta gremiumfidei lateres, ab ecclefiatentati,felfi inuend
funt apoftoli: qui non a Deo miili,per oftium in ouile ouiu
intrare volttcruntl fed tanquath fures & latrones , aliunde
fepedifiuptaafcendere. A quib. plcrumq; annuentib.hu-
ius feculi principibus,exilia, car ceres, verbera, vincula Sc
mortesin eledtis fuis pertulit ecclefia. Sed idiurco contra
mendaces feque perfequentes fidei veritatem defendere
potuit,quia illo patientiq muro circunuallata manfit, quern
null u s hoftis irrumpere valet. Vnde hicquoqu|C reifte nunc
Tequittfi::
Et patientiam habet, fafußinußi propter nomen
meum,nec defectßu
Ac fi ete&ptum perfonae diuina vox loqueretur, dicens:
Quia in tot malis patientiara habuifti, ideo propter nomen
lohanx
gmatum hîereticôs.?Séd quomodo hæc rçuelatio apofto- meum eadeiô^utônere valuifti. Quia parienriam habujftii
lbs eflè denegat, quos èohftaràmendacio mifios fuifleynifi idcirco non dçfecifti. Nifi patientiam halutiflès, in tot ad-
quia vetaces non fimt,qupd fè e(lè confimgunt ? De. ta.libps J uerfis defecifîes.Saruûn t igit ur ill i in quantum valcn t, ver-
nanqf perprophetam toôtûmt&<Mt:Ij>fiviniebdttt, cdtnégo belbus affliger, vinculistradant,exiliisdepôrtent,caj?ce-
«a»wii/e^&«ew.Tentarioautemaliquando^dprobationeni ribuç trudant, monibusaffiçiant, tu vincis;necdeficis.tu
petrinet. Vnde & per Moyfènlftaelitis^ clîci^pr: Teytat voi L^atjendamhabes,necfiiCcumbis:quianonpro terrenaglo-
DominusDeus vefter, vtftidt ytrum diligaiis eum in toto corde I rja,fed propter npraen meumfùftines.Sequitur:
G
Photini
Àriido
gmi.
Sed
-Sèdhabep. muerßes ie, quodeharitatem tuamprimam
reliqiüßi.^emoreßoit(iqu‘e vndeexcideris, dragepoeni-'-
tentum>&prima operafa c r ß } ' g
Abfît v'tis primamcharitatemreliquiflècredaturi quém
inprtec.edend verficrilotanra laude prófècUtus eft fermo
diuindsl.3 Vt eum patient-ræ clypèo mhn'uüthiâiùerfiprô-
pter npiuén eiu^coleraflè, nec defeeiffeperhiberer.: Sed ab
illa fpecie quam latidis fauore pró fequirar , ad aliam refle-
«ftitlermonem,quamdignam:iüdicatteprchënfîqfie.Pr£et
fetamenimdprincipio reeinensreguiam f mktpSvdprimis
peffimos peregrinanterfi d ocer ecciefiàm faab ere: Alnis^^er-
go eft,qui dileiftionerndefèruifïè inchóatara:alins,quip^
pter nomen Dei circa
perhibetiir.Vnidenique diciturjpatieritiamhabësi&lufti-
nuifti proprer nomen rrieüm nec defeciili: alqeEEmtem,baT
! beo aduerfus te ,quod chadtatem Äam piimatïi’reliqüifti^
Simpliciter autem «8t humarublocaribhisvfii | piimàmèha-
ritatem, id eft, prions te mpoii s cfe&ruifîè riiod yftàinue-
(ftioneobiurgaturis,eu|præiiiifETàlteriusfaustle^u^qaaîn
'Conuenirepfobatur.SedfeienduMvquiaDèidilêétibhere^
lifta, diieftiobe ftculiÿftuabat , & idcitcoprimam hune
chàriratem diràififlè fèrrnodiu inus notab.it/tanquam ëi a-
hisverbis'othhipotensverbunjifbbfpeciemuliewsdiceret:
Adükerinum araorem meretnxfèquens, caftifppnfidtlé^
ftionemabiéciftivDum enim à quibufclam charitas Dei in-_
chdata répellitur | proçinuscupidtcasi feculi iutroduçkur,
fitque modo miferabili, vrn.ee ad memomrri -ilia redeat,
cum;hæc'mentem plene pofïederit.Seddhiiha mifërîc’br- '
dia quæ ingratos qùoque ad geatiam redire mp’ner l béni’- 1
gné ad memonamderehftæcharitads'bonaredtTdt,atquè
adeiusrepètehdam dignftatem, interppfirbcompünftib-;
nis|amento,rè,dkeperfiiadet,4 keris:[Ai;cffwr^tfifrf^ev«-
déexciderisj&agepoenitentiaw, ér'prima operafoec.Jfcc fi àliis •.
verbis diceret: redeat ad rhéntem çeliîtudo digpitadscuæ,
quando mihi dileftione coniunftaquæiibet animnyfànftr- :
taris décoré fulgebas # yictutumqüé prb le foeeundabaris/
Atquereieftoaraprisrraeifeedere,fubmtroduftüm huius
fèculi, amorem taàquamadultèrùm fiifcepiftf ; dfeebrem
îanftitatis prolemque virtutm'namittens, geniminavitiô-
rùmquafi-yiie mançipium patefe ceepifti. Age érgbiJceni-
tentiam, déprima opéra fac , iubaudis abbmitiarfe àdulte-1
?rpmvdeceftareprolemadulter^^^^^ legirimiviriample-
xii€^ & cafticatis foboletn virxuturnque fuccrefce. Gui ad-
huc cbmininando fübdidi|,:dicens:
Sin autem-, venh tibty &mouebo candelabrumtuwm
âùkco ßto^nifipanitentiam egeris.
Cui etiam^ egregius pr^dicatpr ait:^« ignoras quoniam bè-
nignitasDeiadpànttentiam te adßutii? Secundum dura sam aii-
tem tuam &epr iinpaniteni, thefaurizM tibiiram in die ira &je-
udatiomiußiiudim Deï>mquo reddét vnicuiquefeemdum opera
Jfyt.Dequo nimirupî perbeatumlobdiatur :Deditilli Deus
locumpmititui£,&iiieabutiturepmfuperbia.Q^deß.aütemy
cuuibetimpoenicentiDeumdtcerc yVenio tïbi, nifipiræfèn-
tiam jræmeæî'enrirç te faciam , qui demendam vocantis
propter duritiamcordismipime fèntis.?Secundum prçraif
faLufanèintelligendæ.regulam,vnum funt,angelus & can-
delàbfunr. Ae pet hoc angelq diéitur ; [Vemo tibi , &mouebo
candelabrum tuum delocofupi^TalçeQ: quale fi dicçretur, Ve-
nio'dç roquebo te delpço tuol Vbi tamen non tptus angelus
:,fed pars eius irapcenitens Sc réprob^ debet intelligi.
Quis aptem huius candelabrilpcuseft, hifi eleftbrum ec-
clelia3quæ;ip(uni canaelabtumeftjSëd quiaferiptbr hpiusl
reuçlauonisperhapçjfe.nteptiamnougenusyifeddpéciem
ip angelo tangic, idcb lo eu ra fjieçiei in gènereoftendit.Dè.
pqclpc6 dominusadîy4oy(èndicir^/oc«tf/)ë«wmrEtruft
1^ * » lo0im'g^,êUgjerfc.dominus Deustuusy yt.habitetnomen
eiut ibi., '4
\Q û ib p s ompibus fingularera ecclefiæ declarâti nbui-
nHts vnitatem. Etnptandurn quodhortait, prbiieiam can^
dclabrum tùuin de locp fuo : fed.tantum, mouebo :6 ften-
dens'vdqueyitnpoenitenteraquam diuinhac yita yerfàtur,
hequaqu ath de ecélefiafundtttis àùélliikddo'nürü ian^fti taris
quppridemàntèhüraanPs bculbsbjcebat, prppcerdù'
ritiam &-cor im^oenitens hon ipercn.Src éiîtrh huius ange
licahdelabrumdëlocoibodonhn)ismpuererdicitUrÿpto
eoqfiod eft, non ftatuere ilium iii lo^dTüôî.fieqti épr Rhar'
raôjhâmdutare,pco eoquodeftjduritiamcordiseius non
èmpllioe.'Quahdp i^tuèquifquëmbdàîè cdmeh àdmittîtj
time itt confpeèfcu homipum de feëd fuo mPùerar. Qui "
cito^erpetratamneqùidanipmnitehtiæfleribusdiluatj
domino deloco faô hon mbnerûrfquia mrfus iri eodem
locbfniïericorditërcpllocatur.Hacetiamratibhe cümqui-
; lihèfin confpeftu Komirium cecidifle VÏdeacür, ftaffe in
cbnfpeiftu Dei cerciffime comprobatUti Dicatur itaqjim-
poenitenti&ad Deitra redire nolenüfMoUebo candelabrum
ttiumde locofuoinifipoemtint'iamégeruiAc fi ei diceretur;Mii-
nus knft:ltatis pbftlapfiimcriminïsà me neqüaquam reci-
piesy nifîcor ad poenitentiantémollire curaueris. Sequi tur :
- ; Stdhoç habes^qutaedyHfqfia ^içolaètarum yquxtfr
ègépdi, ■ ’
huhctèdendoàdpoeuitentiàmprOüocareftüdüf,fed^haÜa
hoc habes,ytfèftta Nicôlaitarüm bdifïeprpbetfs f îfl îllâ
fcilicec,quamfuperiüsrentafîèfaifpkap;©ft6 los^&hienda.
Ceseos tnuenilïeperhibiü'. Quéfincaptctu fpeçialfakicb-
llaitârum faifta, beatæreçpfdationisAugtiftinuàinlibrô de
hærçftbuSjCoinpehdio breuifâtis fiiecingiti diceh's i’Nicb-
lauSjVtfertur, vhusfuit exillis fèptédiacpnibüs »qordiïiarî,
funt ab apo ftolisl Quicum d,e zelo pulehetrimje coniugis
^ulMretÜry.pucgàr^iiêcaufapermffifle fçnürjVteàmui
Velîet vteretur. Quod eins faftum in fèftam turpiffirüam
vérfum eft r quaplaeetvibsiiidifterehsf*^^^^ Sèftatores
nanqueeius,nec ab gis qüæidblisimmolantur, fèpà-
ran t ci bos fuos,& alios ri t us gentiÜ fiiperiftidoy ïion auer-
fanmrvNârrant etiam, quaerdatn fabblpfà deinühdondciô
quo ,b'arbâraprmciputh^nomiha mifcehtéïüijputatiohi-
bus fills’, qüibus:terreanf^dftqrè>.Inteliigüntetiamhôh
Dep tribnerépreaturamyÆd quibafdaih pîô:teftatibus,quas
mirabili vel fihguntvànitatévèlefedunt. Propria quidéih
Niçblaitaru m aftà, iuxta prædlftitraftàforiVfèntennani,
Iia;c elfe dêclararituti qutëâfidelibuèTânquam inaudita dei
teftahtur , bnquâmftercorarepüdianmt; Sbd fiâprbprié-
tateadfigüram(vtiplej:}fermprecuriiromnèshæreridNi-
colaitæ efïè probantur. Nicolausenixhiihterpretaturftul-:
tus popülus. Et qui alii hüi9. fhild pQpuliVocà'bulb teiftius-
figuEantur,quam hæredci; qui cumde iapiendaPeipatris
quae fluis eiüseft.yera non fèhtiuiityéèfi fècündmhhoefëf
cülum fàpientes fintjtamen fècündumDeum'ftulrosfèeïïe
demonftraptrÉt rèueravbî fapientiàiper qüam &fhquà fa-
ftàfuntbmniavprinçipatümvbnbBtinet.ÏpiaftüMrianéi-
quitër régnât, Quornwi pofferitatéin lob quo^ue itadete-
Itans exprobrât.-i-'//« ftuttopm & ïgnobilïum. Hifie dequo-
Jibét: cotüih Pfàlmifta zit:Dixii iàjiptens incprâefuo y fioneft
peut-g G ilm enifil A mus rédèhipfôfèra hbftrütù affirmât
hohéffè nâtürh de fiïbftaridà patris,fed d patte creatümrf^ïè
ritum verofanftuinà cmatürafquam Cwifiürn ante incar-
hationem efle confingit faftum, Sc ipfùm treatüram ekiftimac,
mmirumvniusdéitatisfubftànriam atquëhatüram
confondit. Ac per hoètaliafingénsjtalîàtogitans, quidà-
liudfïkuus atqjftültus dici^ni fiDèurh nbri efTeCiii contrat
dicic? Et non fôlum ipfè vel fe ft atores eius, fè'deti am in h u-
meri diuerfaacfalfadcDeo fentfentès j dicuhtihcPrdibSs
fois,non éft Deus.Quorû aiftaquâ-fiht-diùeria'jqüafint per-
uerfâjCuiusexplicatlingiia? Duoplanefunt.quibus princi-
palicer nofancurhærëdci:quia& idolorum ciiltorës,&for-
nigarii fiepe vocattrur. Nâlonge inferiusin hacreuelariofte
locuftarum vpcabulôdefignati, & regé afigelSabyflî fuper
fe habere dicuntüry&capillos fîcut capillbs muIierüTrKQuis
ehimalias per abÿflî angelum fuper locuftas reghum te-
netites, niu antiquus hbftis deberiritelligi ? Quid veto per
capillüsmulierum,nififluxuslib'idinisdefîgnàtut.?Pcrhoc
ergb quod angelum abyffi regera fuper fê habentlocoftæ,.
idblorum.cultores?perhpcveroquodcapiUbs mulierum,'
luxuriiei JJece braisa editfnotant ü r hære tici. Quod a perdus
in illoru nefàndis operibus, qüâin fàcrisliteris reperimus.
! Il
i i i i