i^dmbroßj Àfsberti
: Wf’w - :
' I » 5ä
' ïfa-Hy
primun>capUtvi&orapparuit,vtpoftincorporeftioidern
quoxjdibdiaiicaris, diabblicarentatiopisnequitias, pei-
uerlprumquedibmurum infidias iiperarec.CiuaS'prQfe^Qv
nunc autor liuius icriptur« fiibdendo manifeftare inci-
piijeuixijdicit: <■. ’■ -
| . Et atm aperuiffctfigtlltmfecundum,audiuifecundum
animal,dicens:Fenicr vide. Et exiit alias equits rufus,
(jr quifedbbatfuper eum, datum e&f i vt.fiimeret pa-
cenrdetirra, EtdatuseH.
illigladtus tnagmtSf
* Quod itaque eaderadihdnatidtiis vetbiVemendiS?^
dendi,. in cauiadillinnhrepetantur,camequusaibus(vc
pr«mi(knus)dn:bbhunirrufasautcnraccipiat£irinmaktnd
,laendun>nobiseftrqniaficucibiljecitiadeprbipentacefvindne
Eqdus autem mfus.anfiqni lioftisdft eo pusi'obin es
|vidfelicetiep'tobi,impiecacishabiciicruenti,aninlAEunv0 iie
(inte^fe^lionibqsianguinei. Hinc eft quod inferius bt liia
fuper, quam mercirix fedeti cotcinea dfepcrhibetur. Ec
quidem feflbreledounn dicit: Pawn media 'dovobts ,pac«m
• relinquo vobis. D e iefibte autem rep rob brum dicitur!|Drfj«?«
’•e>7 iilt vtfumcret pac cm de rend.] I liecon toidia^.hic vcnoau-
tor eftdilcordiie. •Datunwraqiie^ft ifti vtfinnat. pat-eHide
terra ,„fiobaudis | Dcoeunctaiu ftedifpo nen ce p'&iniflum,’
i Fa.cem autem tollittion decceio,fed de terra,id eft, nonde
Ldedisifeddeteprobis,qivi'paceinDei au tnequaquam reptoiiciunc.
Quod aivtemhuie ireq’niffiqio feflori datum hi-
ifte peibibetuiiVtinuieem repr'obiie hue rfidant,non car-
najisin bacIentenua^dipnutdisin'tcrfediodebetinteUi^
g i, prsftrtjm cum m figuratis lociuionibus'i quibus tota
%itbe'permitta:tur.EtquidemmultaBcladbs,rnu}t«queper-
iecutiones co rpo tales ab antiqup bpft&illat^inqa ponun--
tut:nerdoautemvtrpni:fiiie figdratalocutione, Vndevero
feipfosinrerficiaat lepiobi, manife#atikcumdcillomm
priodpe fubditurv [Er datmeibiiligladiusmaghus-. | rAcfid i-
ceEetuc:Spiritalisiimid&malignus,quoipiritalinequitia
co n t ra E cclefiam dimicant, quo non corpora, fed anknaS
'rcprobbtumiugulant. Gladiusehimeftjnal^loctidqnisj
dp Uiis- prauas fiiafionis: gladiuc.ac peftifera? .deceptionis;
'QuQvideli(.etduobusprincipaliternvodisantiqtitishofti&
’ feri§, cumaut perfemetiplumrpiritalem loeutione miiite-
riu^feeien^deerpit.autpercarnalium fuotnm linguam ex-
-tet^s^pJili^i&,adbccirionenranimas pettihgir. Ilia itdque-
lingua pp 1 femetiplura Iudae Ioc utus.eft | vt ted.em ptorerri
noftrum Iudceis traderet,iicutinEuangeliodicitur;£' canid
facia,cumDiabriiuumnittnfiJfettn cor,vttr^aereteuinludasSi-
wopkScariothi!. Ilk f yeyetitaconcingeret, pnm;e mulieri
fetmonemfecit-ihacvero per membra-lua eundem Domi-
jnuipJcfum Chtiftunv dpilato crut ifigendum p e t Ad
non fpii kalis eius. locutio gladius fuie, qux macris viueid
diunvanimamocddit ?>An nonmembtorumeius locution
feladjusexi itic | de quibus Pialnrilla dicit: Exacuerunt tngU-
2ios /i«^^^?Et:Cudum: Lin,6ua''eorumgladm aiutuu '■ Riuu
{\xvci^t,{Gl^iusdiinMbiiieorUmi De hocmalxfuggeftio-*
nisgladiocorpus Chrifti | qu^d eftEcclefia jjibcrandmn
Pialmiftadenlmtiat, dicensj giuliberai'Dauidfe}hum tuum
%^ditfW4/^i>.Bepignusquippeian“ift«pr£edicationiseft
gljadiiis,quo percutimur- vtculp'am qriamurmalignus ve-
rbeftprauae iug^ftioniSj.quoquifquCpcrcuciturvc^VKa
reditu dinjs extinguamr.' Ilio cercejom nes advitam prjEde-
ftinati exercentur, ifto cundi ad- moxtempr«feitfneca«-
cur. vcJllo piisincEepatibnibus iufticoercentUr,iftoprauis
dtiaupnibixs repfobi nequius iugulantur, quo apHtapetfe-
cutione m|teri^ii giadio corpora tcucidauttir, Sed nee
jrpaguoperecitratboftisandquuscumcorporaiugulat/niii
etiainpcr mortemcarnisad mortem animxpei-tingat. Dar
autemilli vis diulna gladium nequuis, non quo ipfaad
.-J'malurn com pel!at,fed quo iufte m ulaluadere peimictat,
. iicuticor?Pbacaonis indurauit, cuius diteitiatn mi- ’
dpticorditer non reioluir. Se-- ' •
V-. quitut; : h ■
i : : E t évm aferm jjeißßllum ter tim t,m diliv tm iß ^a n i-
w afjicexs:tem &. vïcle. E i tcceecjuüs rtiger>&q ù fi-
debatßper eum,habebatßaterem in m anufià.
In hutus equi nigredine, illa maiorum duties defignaatqueinj^.
l'*
tiæftiÆ ventrem traiieere coùcupifeunt, Quibus etia.m
ptincipis fui affeótus paratifïimus feruit| cum ftateram in
mânu tenchs^temppralibus ftipenctóis quoriinda^n y,itam
nVeicari qùarit\ quæ xllorum fuamque efuriem faturati
queat.Quodontra Dominus admonet,dicens:ß«idprodef?
homïnifi totum mundum Jucreiur t & animafua detrinientum
patiaturißitiiifnm:Ot0 m dabit homo comm utationetn pro anima
fun? Hancenimfuggeftionis ft,ateram in manu tenuit,
quando v rtum ad manducandum obtulit peiquni, & to -
tüm adperden d um mdcarbs eftmundum. Vilia igiturdf
fert i vtpretiofe qurèque fraude præripîats’&.vt fames ne-
qùia$ fnæauidius expWtur, eis quos terpppjalia promît-
tèndô;merèari quâçritÿ primàudiendi verburtiDèidÛbpn-
tum fubtrahit, quat'ehus fubftantiam prius fraiide prteri-
piatv& fie deipum imdam aniinam captiirànsqïQteôa;t(iüa*
fubiùjat»a'tque vt digne m eft., ined ia fpirij:ai.i| qbi.néçaros I
in aiigraentum fui corppr: sslùmens,famem fuç uialitiæ au-
gcat potius quam expellàr*, D.e hôlefiiblatô reprqbbruîP
I j b(td io pömiuusper Prophe.cam.dicic :,Ecctegoanittam fe- 1
mem in terra-, honfamempam, m quep t r,n aqua, fcdauthendi
yei bum Dei. Quod fi Dominus hocagir,quid adàntiquum
hoftem in hoc fado pertinet, nifi quia Dominus agrt dt C -
rehdo>antiquus hoftisinüadçhdoîHacdecept^niÿixau'de
décorum c tiam animas hqfti snqfterquærit m er cari,
quandôpQfluntpenunâm:femis^|*»quifriinientum.Dcij
hordeum Dei.vinum Dei,qleqm,Dei congrua figni ficati o-
îiefuntappellati ? Quin potius patiàntur hanç-.Êimém pa^
l lea;, vinaceaSi.amurcÀ,î Aut quandopoifurit peremptbEis
fraudejnercari, quiiamfunt redemptoris pretio compara-
ti i Occurrànt ergo ad fedudîôris ftateram fu'pradi<ftæ |pe-
ciesi id eft, paleæ, vinacea & amurca, nullms pretij dignâ
Quod vtfiatj vis ü)um diuina modificansfrcnet.Vndeapte
huncquôquefiibiùngiturK |
E t audiui tànquam vocem in medio quatuor anima
lium ^iiccntem . Bilibris tritic idenariö v n tif f ß tres b ilf
bres hordei denari o vn o ,& fim im & ob ïm n e U ßrü.
. T une itâqVin méqi^ùatûorànimàliium/id eft, in mr-
I dio Ecclefiæj vox iftamerfohuit', quandb adan^tis in ficfel
genubüs, ab eleôtorum læfioiiedïuinitatis pbtentiaanti-
quümàduerïariurh compëfeliit. Ac fieip efi tri fi o q e ardil
ceret:Frumctum&hordeümoblatum,debario fdïorbqui
alb i fibi compataüitvpâleas autem fi^teferuaui^y^nûm
câlcatur,quandoiplarlon oleumquætanqtlamoliuain an-
gtiftiarum prælo côntüfà iiqqäidr« V-pl ceKe in vino cfüxl
dôminicaîpaiîîonis, inbléqaiitem exprimicurvnâiioSpir.
S.quæ diuinavirtusantiquum hoftern in cledisptohibet
yiolare.Hôcenim vinufti lsÉtificat cor fi de liu m, ho c o le nfir |
exhilaratinteriqremiàciçmeiebtorum* 3
E t cumaperuißet figillum quart um 3 audiui riecem
quart i animalis,dicentis: Eeni dévide. E t eccéequm pâlit
dus.& qui fedebat defuper,nomen illi mois, tfe ihfërnUt
ßquebatur eum.
Ipfi defignantur per equurn pallidum, qui & perrufum
St nigtum,quofutn nunc Ipitiralis mots^ inipfitis equi pal-
lore figuratur. Sed necmimm,fîperequipâllorém fignum
rnortisexprimatur ,cui mors præfîdensdominari'vidëtur
Sic enim dicitur : [Et qui fedebat defuper, nomen illi mors.^ Ec
quisaliüs mortis nqmine dëfîgnatur, nifi de quo feriptum
legitnuß, Inuidia Diaboli mors iniroiuitin orbeni ter ranm? Autor
icaque mortis cöntra viuos pugnaturus, luperequum
pallidum:federe deferibitur, quia nimiriïm per officium
rèortrm quos iamlpecialiter occidic, eleâorum vita.mex-
tinguerqquærir» SiauÉëm per mortem aütpi: mörti&t q11*
alij per infernum,nifi illi in quibus mors inhabitar ; dèbçnc
'• -’ihtellip
i l l
Gintfa
pfiLw
intelligi ? Qui videlicet rdde per inferhum defignantur,
qùiaficüt profundus tattarus ad recipiendas animasfem-
perfinùrnlaxat,necdicit,iufficit: fiefeqüacesoccultiad-
uerlâfijàdambiendaquæfibctterrena.mentem pèrincre-
menta dilatant.-nectantum feacquifilTequantum cupiunt,
dolent. Ipfi iàne luntfiibiugales,qüi & fequâces. Ipfi iper-
emptoremiierabiliter præfidentur,qui peremptpré mife-
rabiliter feqùûtur. Qdid Vëro eft feqùi,riifiimitàti ? SéquÛ-
tur enim ilium quiimitantur. Dequibüsferiptiim eft-.Imi-
tanturautemidumquifüntexparteillm. Pofliintitaqueper
equuni pallidum ^jecialiter hæretici defignari, qui cum de
Çhrifto,qui veraeft vita,rè<3 :è,nô fentium ,midrtis fignum
ex ipfa prâuæ hærefeos dodrina fe habete demonftranc.
Qui videlicet ante fedudas turbas,lingua&moribus praè-
cipitium parant,quo poft antiquum hoftern currentes fine
obftaculo ruunt. Sequitur:
E t dada e fi ittipotejlasjuper quatuor partes terra , in-
terficeregladio,fam e,é r m orte,é^befliisterra. -
Hic liquide claret, & equös & le fibres, Ecclefiæ Dei cô-
trarios,vnùm elfe. N am cum autor huiüs reuelation is per
gladium fefloris-equ^rufijlpiritalebéUum: per ftateram ni-
gri,animæfamem fiiperiusdefignauerit. nunc in ifto atque
periftum mortis vocabùlo éxprelïumj, omnia ënumerail-
do prædicit futüra plagatum exitia. Oftendit etiam in hoc
tertio &.quarto adiungi, dim poft gladiüm , fàmem &
mortem,beftias terre introducic. Vnde& huileitixta pla-
garum numerum lùper quatuor partes terræ potéftâtem
accepilfe denuntiat. Quanquam autem quaternariuS numerus
, fiuçîn bonum, liùeïiütialum, vniüerfitatem fepe
defignetipöflunt tarnen quatuor partes terræ inocçülti ho-
ftis nom inadm ac diuife exprimi. D.uæ e tenim in mttndo
lùnt partes:vna Ghtiftijàltèrâ Diàboli. Sed Chrifti needif-
iunda, nec feiflà , ncc diuilà, quia vna eft columbamea,
pérfedamea. Vnde&DominusinEuangçlioadÿatrem
de credentib us ait :-Rogo vt vnumJïnt,ficut& ùos vnum fumus.
Pars autem Diaboli', in quatuor lubdiuiditur pattes , fori s
videlicet in gentilicatis ftulti t iainI in Iudaicam perfidiain,
in haereticam pertinaciam : & iritra Eccefiam, in repro ban-
dam quorundam Chtiftianorum vicam. Qui videlicet
etrores ^ç vnuùi corpus fachmri& ramen tnultum inter fe
dilfentiunt. Ecce quam ob càulam in vno nequam feflbre,
quatuordixiçnusintelligi debere.Cum iftis igitur quatuor
teprobispartibus, conrra vnam eledam dinneat occultus
aduerlàrius, fed ideo lupi contra agnos dnnicantes non
vincutit, quia illi diuifi, ifti vérô inüeniuntur vniti. Quid
fit autem antiquo hofti, partem fiiam reprobâ & diuilàm,
gladio & fame & morte interficère, in fingulis felïbrib.ex-
pofui.-gladio lcüicet malæ luggeftionis, firme autem audiê-
di verbum Dei,niortevero interiori atque fpititali. Nunc
quoque quidfignificent beftiæ, quarum morfibus homines
perire probancur, videamus. Solet nonnunquam diui-
na feriptura beftiarum vocabùlo, efferatos animi mores
defignarc.: VndePaulus cuiufdain genâlis vtens teltimo-
nio, ait : Cretenfeifemper méndaces,maU beftia. Quod etiam
ex feiplo aftirmat.dicens.-Teftimonium hoc verum eft. Et
rurfum:Sifçundum hominem ad beft'utspugnaui Ephefi. Beftiis
îtaqueîhoftis iiofter reproborum animas interimit, quia
dum diuinorum caueis carnales animi motus non retinen-
tur, efferati fvt ica dixerim),impulfu diabolicæ luggeftionis
per abriipta quæquè mifero.rum vîtam præcipicann
Sequitur:
Et cum aperuijjèt figillum qumtttm,fvidiJîtbtU5 altare
Dei animas occijôrum propter verbum Dei & tejlimo-
niumquodhabebant. y
Qùid fitndiin Ipiritalipugna deprehenfi, fiue corpóra-
luiet, leu etiam îpiritaliter ab impugnantibus dum pugna-
rentjfuerintpam »quafiexo^fiquo vétlüs ifie declaranvbi
cette înoccilorumaiiimabus, omniirmeledorum animas
locelligirpiis s qui fiue cqrporàlibus , fiue lpirital?bus d re-
probisitnpüghationibus anguftantur. De cundise^im
cledis Apoftolus dicit: Omnes 'quipie voluntviuereindm-
Jlodefu.perfe,utionemoatiuniur. O.fnnelqueeledi cimvPiàl-
mifta & Àpoftolo dicunt : propter te morte ajjicimurtot.idie,
ajlimâti fumtu vtoues occifionis. Hine idem dodor egrëgius
Paujus Apoftolus ait: Quotidie1*'proptervejhamgloriam tuo-
riorfratres. Nuüus enim fideliiim,dlibitàt dUofelïe ttîàr-
txrij^genpa.ywum'fiiapertoialtcrum inocctdfco. Mûri S't-
enijnihcarné,'martyriumeft.irjipiïbliÇt): ferre vero cOh-
tuméliam, probra, irfifionelqué jjma'rtyriumcft in ôécul-
tô.“ Quod etiam apertiflime Dorin nu s déclarât,' qiti duo-
bus Zebedii filiis, id eft, Iacobo&ioanni loquitur, di-
cëhstCaiicem q’tüdèmineumhberis. Quid enim per.caliçéiU,
nifi tormemüni pàlfionis exprimitui; Et certe ctinéiï nb-
uimus Iacobum ab Herode decoîlâtum , Ioannem veto
i,h pace d . funduni. - Sed vterque calicem bibit,qtiia vnus
horum aperto, alter vero occulto,marryrio çorohati funt.
Quod fi forte 1 ôntendat aliquis,'non elfe fîguratam pras-
cëdentém locurjohèm : nec eam reproborum Ipiriralem
nècem , fed (andorum corporaîêm defignare, vt lèilicet
illé qui gjadium iénebat, corpbta fendorum maçéfiali
gladio trucidaucrir : ille autem qui ftateram, fameneçà-
uérit: ilieverp qui mortis nomeh habebat, ignibus, fia:
gris i verberibus j bei^ûm^éî^u%'CQUuieiÀ,r crucia-
tibus, diuerfilquetormcntisinteremerit, fipoteftytçqhT
quç fieri j vt ligutatîs locutionibüs in hac Apocalÿpfî îicërà
inifeèàturjhoS.non contradîeimüs. Mouémur tatiién,fi fir
gutàta loctitio non eft, quomodo is qui hiortis hohièn ha?
bët,gladib, Famé & motte læuire dicatur, vthabéatglà*
diùm i^ifi, ftatérariî nigrij filiqué vocabuli morns-impei
riutri, & luntqupdammodôdupinvho, imo etiam tresih
vnoi A ut quomodo iilë qui lup’ereqüum rufomfedebatÿ
âccepiflé dicauir,v't gladio eiùsinuicem fe interficiant hbi
mines, fi necémillàm rioh Ipiritàlem vel reproborum, fed
corporalem& eledorumihtelligetedebeiiiu^? Aùtnüii-i
quidinuicefti fè iuftitbrporaliterbccîduhr,vtmartyresfie-
rîpbffint^Q^idmüItaî Téhéàinùs potius qUo'd-certum
habeqms, & ibi lpintalém,ac reproborum mortem, & hic
landorüm corporâlc'tb finjulât^üe Ipiritàlem,qüæ m duo-
biis martyrij generibüs fiibdiuiditur. ac nequaquâm gladio
illo,làme vel morte n'ècatos,bccifb5 tameh vél cruciatos ab
his, qui gladio îllo i famé Vél tnbree vteban tur,alio gladio,
alia fame,aliaqüe mortè. Vbî àütëm taliu ip àhimasViderit.
Ioadncs, fubdèndo maiiifeftar, Ûïcëiiiifsubtwdltantirii]
Per quod nimiiiim mediator Dei éc hbmihfi, homo Çhri-
ftus Iefiis,apte poteftintelligi. ïn hoc itaque altari Kàctîfii
cianoftra Deo patri offerimus, cüni vnigenitüm eius imitantes,
hoftia viua in ponlpedu êiüs apparemus.Siibms altare
igitur Dei,animç occiloru fuht i quia feilicet mediator
ri noluro æquari non poflunt.Omnés enim lüb ipfi^&îpfe
füper o innés eft,vtpoce émineris caput liipér corpus fuum.
Sed videamus ytrum ne aliùs hic lâteac in te lle d u D u o
quippe altaria in cabeniaculo teftimbhîj à Dominé fieri
iulïa ïùnt : vnum videlicet extenus,a.liud verb intetiüs,Vnïi
in arrio j aliud an té àrbàm : vnum qüod are cbopertdm éftj
ahud qiiod autoveftitur. AcqUe in altàriæteo crémàritùr
carnes,in altari vero aureo incendunturaromatà. Quid itaque
per æreum altare,quo foris in àtrio carnes crématlnir^
nifi ludaica plebsJiguratut ? Quæ dum in carnalibuspo-
pulis MolàicamIçgein çariialiterintélligens, extenoribù9
viâimis inferuire'iluduit, Ip^ritâlia dé ChriftOàrcanapë-
netrarenequiuit. Qiiid vero petaüreiim, qüolhtüsahtè
arcam thuiaincenduntur, nifi làn£ta Ecclefia delignàtin;?
Qyæ dum in Ipiritalibiis vtriulqüe Tèftainèhti viris, Patrû
archis videlicet & Prophetis, Apoftolis àc popiiliS ciëdén-
tium,eandem legem cognofeëns, iriterioribus Koftiis , id
eftrlpiritalibus, quæ nunc célebrantur iû làruftis, cum Ipfi
hoftia viua fiunt, mediator! fuo Deo. aé Domino lelu
Ghrifto, vnirimerüin Hinceft quod idem Dorainüs id
monté transfiguratus, Moyfen & Eliam, Petrurri &îa-
cpbum & Ioannem exhibuit^ atque altriulccus vttiulque
Tellamenti in fe Ecclefiam vniüit, fiue feilicet in viuis,
feu etiam in defunâis,Scierldam vero,quia altare illudatl-
reum, de quo nunc agitât, prias quidem ante arcam état:
fed velum inter hoc & illâ pendebat, quod fân&um Si fail-
d a làndorum diuidebat. Vedieds autem pontifex noftef,
fua palfione velum feidit i Sc altare aureum arqué arcam
Ê
PP/-4Î-
Róm-.S.
y.Gor.if.
Matthäo
ÂSkiv.
e
S f c if jâ
M
Mdttktf,