t.y7 o . Pajcbaßj Ratberti i
mo inftitu' t. Vnde licc t beati dfeantur; qüorum fuo.t régna
coelorum.»'Sc beati qui pqlfidçbiint terra rn.»-ac cgrte- !
illecebris aliéna, tota,, Faucnte Spiritus fanftigràtia, fupra
gaudiafuturæinnititur > &ib(a quæ Dci fallt délefibitur.
Hæc namqne virais de timoré Dei nafeitur . Fictie &rcd-.
quæ fex beatitudnes ,fiogulæ de fingulis Spiritus iànfti
donisgenerantur. Vnde Propheta, Etrequiefeet fupereton
Jpiritus Domini,ßiiritusfapientia & ïnteileftus,Jpiritus conßlij
&fortitudinis, Jpiritus feitntia& pietatü. Nouiffimæ au-
temvelpt quiddâlpeciulius aefi municipium fecretionis
ab omnilabepeccati.intulitjdicens , Etrepleuit eumßn i-
tus tintoris. Domriù Noii enim quofcunque repleue it,
capaces alterius rei efte plenitudo timorisfinir. Et ideo
quanquam imitatrix iàpientiæhæc virtusiît, Uçut & paupertas
ra quæfëquiintpr, muitum inhere fk'tarnen crejdiniuèin-' ^
terperceptionemconColarionf & plenitudinem laturi -
tatis iuftitiæ ; mukumque diftare inter illtfe qui miferi ■
córdiam confequentur, &illos qui gloriofilïhna Dei vi-
fione fcui mer, ucrjntv Alia ergc> eftclaritas Solis, alia clari-
tas Lunæyalîa verocWnas ftellarunv- Se ellaenim a ftelta
differt in elaritate, ita Sc, reliureftip mortuorum, Napi
ceghum coelorum in commune eft omnibus reconcilia-
tisDeo paffim , infra quod nitnirum varia præmiorum
mérita font difbreta.S«,d tamen#iiqWid mains eft, intra
ipfiun quippiam dignitatis iure-fp^çiali ter poflideic.Ergo
inibi mufti plices fant manfipiics,& ideo ne de tautæ tek-
citatis pofteifioné coiifelado. lam(att|rari luftitiamajiis
aliquid eft quam cônlbl'ariàiuftui'&àîd vltimum Deifi-
Uttmeife,quamàreatibus.milqi'icordiæ veniar» promo-
tieri» VcrunÉwncn infra;palâtiu m ftriu mi çegis, quia pin*
rimi funt gradus, iam illc perfpicuus eft ïn numéro, ciii
daritatem &vultum «eternitegis indefînentet aroplius
videreflicüèritî ftdiHe èxcèlfiorqui vlpmam quart» præ-
tuli adoptionem 'gloriofus perceperit.• -Et notandum
beatitudinum, nonmodicatarnen æftimanda eft;
quoniam etfi diuitise làlutis,, fapientia, Sc feientia, tarnen
aPropheta timot Dominiipfethefâurus eius,reifte pro*
batur. Plurimas enimpröfeóbones h#c maqfio. paupec-
tàtis bab.et, ficutdereliqua' mànfiones ., idçiceonon per-
ftinftorie cogitandaeft ; ppplertim cum ipla iam non de:
Fmuio/ed de præfentifpeiallatu diues in coeleftibus régnât.
Cæcerum poft carnis refiirceftionem quafi fecundum
regnum perfeftorum, non inçonuenienterac-
cipitui ; in quoprocefliis man/io.nnm, diueriarnérito-
rum pcæmia numerantur. Sed. Martyribus, quiptopter
:____quodgeneraliter omniumVnurn dicitur tegnum . III.J in>snr* m..n vw. hnv pififnr;
rum, etfi fpe'dalitas connumeretuc nieritorum.-Quia iuftiiiam patiurttur iure iliud mtegre.mox cpnvedipr;
licet illiusiure queaedici quifeltemineo nduiftimus clic quoni ni dum ad àltior^pergradus virtutùmie tuiermt,
poterittamenvniuerforutudignitasincômuneerit.dum e a q n a t l b u t iIUs
inpmnib.fingulaper caritatem etiam^ltimus pptlidebit.
Ideoqueibidem quanqüam dîfterant in claritate diftin-
û i , tarnen per diieftionem omnia polfidcntés cunfti.in
eoiâtisabundequebeatierunt. Beatus làneficuc dift/Ut» J
eftiureilleaccipitur, qui nihil mali vult, & omnia habue- j
ritquæcunque vult. Propterea licet «xtremus in eo regno
refte beatus dicitur, qui nihil extra gratiæ meritum
appétit» neP vult ampiius., quia nihil.iniufte vult, Sed
beatitudinis gratia ditatus eriam;cla' itarem Sc glod^m
alüsattributam, per càritatem vélut lîbi conccftam polïi
det. Vnde bead omnes fide creduntur, etfi infça eum i»e-
ritorum claritas différât. Sed eut eas ofto dixeiim, eüro
non nifilèptem donorum prarmiadabprantibus ptolnit-
tantur l Nam oftauaearum reprotnillio, non alia qtiaro
prima verbis reiterarar, Beàti pauper esJpintu, quantum ipfi-
rüm eft regnum coe[orum.Ei> - V
Be a t i, inquit,quiperfècutioaempatiunturpropteriufti-
tiam, quoniam tpforum eft regnum coelóruth.] Hinc liquida
patetquod myfticum eft in numéro ; quid quid itçratum
eft in promiucv ' Infra lèptem quidem, ptiu,sidem.fonati
ledcomnumeratur extra léptem, vt gloria làcræ refurre-
ftionisin Chrifto hisofto præmiorum gradibus conlè-
aetur.Oftauanamquerelurreftionisdies, ipAell quæ
& prima; in qua priasab exordioluxereata lc.gitur. Inear
dem quippe die cteata,in quademum amplioris vitæglo-
riailluftratur.}Ietereaetfi eadem vîdeatur praeniij polli-
citatio, tarnen potioris præminet^dignitate^ quia nun-
<^uamæqualedixerimincipientes& perfeftos præmitun
percepturos. Vbidôcemurfortaftiÿ myftice, quod pri-
’mum fitrëgnum coelorum, diflolui& elïècum Chdftp»
quando Sanfti rapiuntur ia nubibus in aéra » obuiam
Chrifto« Time quidem multi dormientium furgeht ,.ifti
in vitam æternam, illi in opprobrium. Primum/lçiliçet
regnum propo fitum in ablolutione corporis, imo prius
vtabfbluatur ab omni mundi conCupifcentia & carnis
illecebris, ac demüm fpiri tu pauper tatis pofleflusiamin
coeleftibus ïpe lubuëftus, mente incipiat conuerfari.
Quod alioquin làtis fignanter Euangeliftainnuit, dura
nondefuturo, fed ex præfenti repromittit dicens , Quo-
niamipforum eft regnum coelorum. Ad hoc quippe iam de
præfentiillinc eos règnareadftruit; quatertusinterea fpes
omnia inter preflüras 6c variosrerum euentus corroborer.
Quia facilitas regnandi propter ditiflimà donotuïn
munera iam fuppeditat, vtad futùra fiimius inbæreant-.
feri or d ignitas non negatur. Non enim euacuatur pno-
ti s vitae ptäroium , dum ampliori meritorum glotia,vir-1
tutibus eumulatur. Et ideo v t-dixi »-yltima beacitudipis
cepromiffio lie myftice temperatut, vt&vnafit dele-
ptem, & tarnen eifdem verbis repetita prxmineat extra
leprem. Ex quo liquido patet;quod omne illud regnum
beati tudi ne ineipiatur, & interius meritorum elaritasiifi
dem gradibus illufttatur. Finis quoque & principium,
iton aitud quam vnum regnuoi cceiorumrefte coiicludi-
tur: quod ltcetlepceru Spiritus fanftidonis credentibus
refei^cam fit,& pra;miftis feptem charifmacum precibns
longediuexpetitu|n,totidemquevh'tutibus,h-«rypibeat
itudinu m inhianter quaefitpm: tarnen non ablque ofta-
y.a Chrifti refurreftioneillius premia confequetur. Ad
quod velim'»leftor, animum parumper altiusatlollas, &
vide quam con(ona.& myftica Dei hinc inde pateantSa-
cramenta. Haiiddubium quin, ficutleptem Spiritus(an-
fti donis omnia virtutum munera largiuntur; ita eilHem
ieptem precibus auftore Deoquotidiecunfta prsefentis
& aeteroae vita: lalutaria poftulantur. Et cum praeftitum
fucrit quod oramus.totidem haEu.m beatitudinum vircu-
tibus coelorum munera, peroftauam Chrifti reliirreftio-
nem ad vitam praedeftinatis iuxta opeiafingulorum con-
numerantur. Quia profefto iuxta ndem Apocalypfis, fe-
pcemplices,fpiritus inorbe terrarum miffileptiformen*
Chtifti Ecclefiam perluftrantes, fiiaepoteftatisdiciopeo-
perantes, quafi feptem candelabra coram Dominatore
lucentia,virtutumfc.li.ee operaquotidie perornant,&
in pinguedine caritatis vt magis magilque luceant, ac-.
cendtmt. ^
ObfecroDomine Iefuhabeam&ego inter has beati-
tudinum lampadas lucens refti operis candelabrum,&
ne mihi moueatur donee tuo firmetur acceptu, vt coram
telueeat inxtetnum. Veni ergoquaefo, &docemeha-
rutndoftrinaruito tuarum difeiplinam* Non igitur quod
Tub iftius.calculi Sacramento otrinium prxdeftinatorum
merita vt luceäht colliguntat, n'eqüe abfque magno, vt
iam diftum eft, profunditatis my fterio,t uus fanft us Euä-
gelifta pramiferit, quod refidens aperuerisos tuura;lci-
iicet quiareferafti thelauro's lapientiie & feientia:, erufta-
ftiautem profunda gratis toai arcana, faeculis & genera-
tionibus abfeondita. Tali nimirum tuus przdoftus Apo-
ftolus magifterio poftulatorare, Vt detur ei fermo in aper-
riojneoris. ^?nde imploro&ego referetur mihi os Icien-
tiarum claue, quia verbüm t uum ex te cläuis eft oris.Qua
Aftc.i,
Sc regnum quod petcépcrunt inftantius appetan’t Si cu-« peio, quotiensloquendum eft , potiuslaxatis filenti) ca-
ftodiant. Vera quippe paupertas Chrifti non immerito tenis j tuarum mihi eloquiaintelligentiarum pateahc. In*
iam regnare promirtitur ; quia interius mente quam ex- j telligam enim qtiod feptem lint doiïa , fed vnus Spiritus
terius carne, abóumi voluptâte mundiiSc de-riorum; .feptem orationes, fedvnapgtitio.Vnde Ptopheta yVnam |
w
In Matth.Euan^. Lib. I I I. ?7\ i
petij a Domino banc requiram » feptem vjrtutum beatitudi
lies, vna nimirum caritas, quibus Scipfa inpræfenciarum
quafi fills ex tnembeis nitictir ac firmacutyfeptem increments
valet. Vnde prudens auditor deuotüsperpendat,quöd fi*
muf in paucis colleftum » foryius ac mirabilibus viget.
Deinde Ipasfim numerofiora finguiis rebus Ipecialius
attributa intelligac; ôtquodfuopropofito congruereyi-
deritin parte, fidelis accipiatin tofo^ Velrttfibiclarius re*
: feratum. Ne au.tlpecicrum vâriecasyim iUmmamq; bea-
titudinum extenuet , aut fimurcompoiitam moraliym
intèlligentiam fentiendi obfeuritas confunciat. Igitu r hac
decauià has ofto videtur gtadatim prius enumeralft^po-
ftea yero jfiguracum Ipecies fignificancer reafl’umpfiire.
Vnde fecundum antiquam tran slanoncrn.
Be a t i, eftis^inqait,tumvot oderint omues homines
dixerint admrfum vos omnia ma'a,&expulerint vos J QuibuS
profefto verbispatet quod dico, quod nihil aln.ÿi in hisj
qüamvirtus oftauæ beatitudinis latius recapitulatuiv,.&
perfecutionum partes pro iuftitia plenius exponuncur,
Nam liipra generaliter abfolute omnibus ilia dicuntur;
hicVçro fpecialiter Apoftolos eorum fcquaces proiufti-r
tia palfuros, eipreftius pronunciatur. Sed tamen & ilia
Apoftolis,& hæc vniuerfis pro Chrifto conueniunt pati-
entibus. In qua nimirum lententia, ex quibus vna Eccle-r
Ijaium prefliira continuatur, tria perfecutionum genera
I defignantur; quia aut cordis odio perfequuntur bonos
iniqui, aüt malcdicis dilaniant verbis, auc quodlceleftius
eftjaftis pcllunturmalignis.In his quippe feeleratoium
gradibus tota adueriàntium hominum crudelitas defir
goatur. Sed habent iftæ partes fîngulæ quibus confician-
tur rurfu s fiiæ fratidis membra. Vnde expulfio refte duo-.
■busmodisaccipiturjlcilicecdumautà conlortio ciuium
interdum aliquis cum iniuria fegregatur,.aut dum vita
pfæfeils luis fedibus pul là caro morteperimititr. Quo tarnen
meritorum, fed vna ex refurreftione Chrifti vir-
tus, quæ eft oftauâ, ex qua regnum coelo ! um patientibus
pro inftitia repromittitur. Profefto hanc ideo beatus
Euangelifta fub myftieo teferuauit numéro, qtria & pro
oftaua plurimi inlcribuntur PfalmL Quia fiau oftaua
Chriftiimmorcalitas virtutum fiimme aittiit: fic beatitudinis
buius oftauæ , praedeftinatorum remuneratioerit.
Sed &in Salomone, Da partem, ijfquit \feptemiiiec non &
ofto. Fprtalfis, quia prælaturn virtutum numero fafti opera
iubemur impendere, & tamen oftau® Ipei, quæ Chri-
ftianus eft ptocelfus, Sclacgitoris bénéficia ex integto to-
tum tribuere. Alioquin per fe ab hsc quis idoneus ? Imo
vt idonei dfemus, milfi juntin orb.em terrarum leptem
Ijpiritus Dei, vnde vniuerlâvirtutum dona profluant. Sub
quorum lane ob tentu,in oratione Chriftus vôtorùm prer
ces edocuit. In quibus pendent omnia vitæ odorame n ta:
quanquamnecdum fciam’us, tefte Apoftplp, quomodo
inter dum or.ire oporteat. Vnftio enim Ipiritusdocet nos
dehis omnibus. A li ter autem, nec fecund um dona ipfius
viuere, nec ea falubriter precibus imblorare,. nee beatitUr'
dinompromilïàfeljtiter valemus adipifei. ^.tidea prius
donagratis largitmturnegorioruai, deindg virtutum. exr
ercitia, fecundum donotum talenta, exiguntut cum lu-
cro* etiam & poftcertamina vitæ præmta,lub militiæpen-
fo roc(ompenfentur. Ad quod Saluator pofter p'ceces
totidemidâçuit,.vt&.dona copiofius petantur, & perçe-
pta virtucibus officioftifimie locupletentur'.. Quorum
profefto rerauneratiofeliciusaugmentaçaiiuicmfeirihus,
nobis ludanîibuspræbgaturs Sed nihil acri,usin vitacre-
dentibus,quampati proiuftitiamandacur. Quiaverae-
luries iuftitiæ tunc pro batur , fi ante quilque pro ea velit
mon quam fidemex qua iuftificams eft , finac falfitatis
.mendacio violari. Vëruntamen hæt vltima Sc præcipua
vitæ beatitudo , feptem præcedencibus fuppieta donis,
refte. vt teneat quod accepit vltima Martÿrij paffione, Felicias
decoratur. Alioquin fine his ad pafiTionem ireimr.
becillis.eft conatus.quod mottalis infirmfeas acerbifate
poenarûcico vinçîkur. Propterea Chrifti miles pacis tempore
virtutum muniendus eft armis,fine quibus nemo
gloriolâgetit certamina. Poftunt enim iftæ, ftperfecutio
défit, don o.Chrifti niiîitiæ palmam ablquelanguiuisef-
fufiongexpeditus promereri;illa vero fi tempus adfit-paf-,
fionis, nunquam fola, mortis audacia fine iftis lalubriter
corôfiari. Nemo igitut line pace Chrifti,nemo fijic. mun -
do cordé xv.el fine mifericordia pro iuftitiapatitur. Sane
'quiSjVnquam dixeritaliquemfine amoreiuftitiæ tormen-
ta refte liiftinere ? Nemo inquam , ablque compun- '
ftione cordis, & futuræ patriæ defid€rio',hbenterpro eo
morti lubiicitur. Nemo ablque Chrifti manfuetudine,
nemoabfque paupertatis afteftu, præfertim cumverus j
Athleta Dei nec fe velit fibi feruare ; fed .cum vitæ dilperi-
dio magis Creatorilucrifieri,feupro iuftitia eligat citiiis
immola». Aliter autem quilquis non pro iuftitia deuoce,
fed culpisexigetibus alia quâlibet ex caufedigne patitur,
non beatitudo, fed vltio peccatiæquitatis Dei iudicio cu-
mùlàtur.Hæc de his difta fufïïciant. Cætecum Ipecies ha-
l'Um virtutum Leftoris efficacia loler tius difecrnat; quod
& legislator Moyfes decern præceptain monte generalia
prius proponens, deindeeadem fuis explanat partibus,&
præceptorum iummam pluribusex caufis replicando,
rurlusdiijidit per Ipecies : ita& Chriftus vplcns oftende-
re fc per Spiritum lahftum ilia docuilIe,.fimili inpdo
nunc, aefi virtucun> genera, pftobeatifudinum ptopo-
fuit verba , ex quibus nifallor, quæcunquedocuitin eo-
demmonte,pendent omnia. .Sed c^ui o.bfeurius paucis
verbis1 plura concluferat, rurfusperlonis acnegotiis con-
gruentia,latius exponit,vt fingtuis lingulas lèntentiarum
partes edilferat & coaptet. Proponit enim prius in vtriufi
que legis oraculo fententiarum genera verbis paiicis con-
clufe Nimirumquia Ipecies rerum quam læpe yim minuit i.
generis. Deinde iilalapienter diuidit in partes , qupd.cli- 1
uifio.in caufis difficillimis, ad capcfcendum plurimum
fifto , nallidubimn pro iuftitia, quod melius mon-
tüaV'ùat. E contra illi calumniantes iure mentiri dicun*
tur fi nos iuftitiam feftantes pro Chcilto denote patimur.
Alioquinreatus fui p.oenam'luit qûilquis culpis-exigeil-
tibus damnatur. Hinc eft quod gauderé patientibus,
Sc exultaie pro iuftitiamönet jquia conlcientia teftis fi-;
da deuotio , nihil aliud rcquirit quam iuftitiæ culmen.
Vndepcofefto,qtiod lùpra regnum coelorum, life copio-
là in cæleftibus merces fu cura lignatur.Sed ne forte quod
dkieduriusaudiatur,temp rat exemplo prius palfionis
figorem: vt canto feciliùs tolerenrquod minatur, quanto
felieius cognouerint, per hæc fe ad æterna peruenturos
gaudia quæ promittit»
Si c eiïim, i n quit; perfecutifunt Prophet as quierant an -
ie ww.] Ac fi patenter dicat, eocnme.xempla vos inuicanp
qüiaficut veritas êft, meum illi p-onunciantes aduentum
pfoiuftitia filntpcrempti. Idcirco vos minime dubitaré
poteftis me fequi per iaboresad gloriam, dum eos quorum
Prophetiasprobacis in m e i m p ! etas, corn iris antetri-
ümphum palfionis deuotosac fidelesfine exemplo fuc-
cubuilïè in mdrtem.HÆc iuxta exempiaria priorum difta
fînt.Cætcrnm noftra interpictatio. ,
Beati efiis, inquit, cum maledixeribt vtÿis, & pcrficuti
vosfuennt & dixerint omne mAum aduèrfum vos, ment tentes
propter me*] In quibus nimirum verbis, eadem videntur
fignificari; præ fertim cum m de difta ex cördi s odio fiant;
Sc perfecutio.vna cum variis lîippliciis vitam a corpore
expellat.Qujbus tamen time reftegaudere & exultate iu-
bet, fi exterius hæc omnia proptec Chriftum.qui vera iuftitia
commendatur, patienter fetunt ; interius veto Ipei
beatitudo veritatis Confeia vberiuspeUec.De quibus Pro- 44*
pheta. Omnisgloria éiusfilia Regis ab intus. Vnde ücet extrin-
îèccus perfecutiôhes &alia qnæquelâeuiant, nobis tameh
.gauderevcoilüenit, quibus merces m coeleftibus copiola
feruatiir. Etnonlplum gaudere, vefum Sc exultate præ-
cipitur, quod tanto vbenor merces erit fcquaiitogaudio
&exultationepro Chriftointribulationibus deuotiorfi-
desfuerit. Ip coeleftibus autem, non luperiores mundi
partes dici arbi tror,neq; in rebus volubilibus,fed in lpiri-
tualibus firmamentis quoque vbi nulla corruptio domi-
natur. De quibus profefto coelis Paulus aiebat diccnî,
Noflra autem conuerjatio in coehseft. De ipiritualibus itaque
bonis gaudere, Sc ea femper lucra feftari, non folum in