Pafchttfii Ratberti
lüntTdcûïôis hbftibus', talcàtis^itiis, quia cura Deo te- fiquemuapoeticum,^i^<niify!^f(/»mm<fe««.«»-!
Enant,qoimiftiquiadhucinâgo.tedefcdant?Cerrc>aur
male de Ce preGiraentes.viai latent. Diaumnamqueeft, 1 raanducat& bibitlwunofeoccafione accepta, ecclefiaûi.
No ^g lm e tu ra am am ^u d ïfim am . Qnia mileaina- .
cicadhuc poliras YÙ Gbi fafficit cotta holies; die veto qui j troducatin doraum (uam.&pafcat efurlentes,fed cpulatUf
iam vi&or gloriarur.etiâ diieindius, (ècurus paufat. Nam 1 quotiditdplendidecumebrioGs&ambtonibus. Quot» .
&inprælcruiâttlinquilibetl'acerdos& Ddéfcor,quiaprae- j licetvnusdtcatuttalls,mult.plMeftnumerus,quos«ma.
latuseft «K tis , »tniulta ei crédita funt ad vXuin cphfpt-l non noflimua,qmbusEccleGaftica cura comifla clb Quiuorum,
fcdnon omnia,neq; fuperotnbia conffitutus’dft, bus veniet Dommua eorum: in die qua nefenmt, & hora,
YtpolSdeatoiuniabonaDei.Qùaproptettemetariumeft quanonputant.,8tdiuideteosabceaisfuis>quosconlivaldeaireietc.
quemlibetpolTe.profuaOfficio.quodPe- tuetfuperoinniabonafua.Proculdubio.qutaodenintadtrus
non poflitmeritofuo. In cuius qui fedet fede.êîus au. ! uentum Domim fui. QuibUs reinooe.conftituamus ante
ûoritate Yjget.poteftate cxcellit,&fideficmàtuteius,quâ oculos femper bonos & circumfpcaos feruos, tamiliam
ipfe à Deopatre didicit ac docuit ; & quidquid eft de i eiusddigenierfobrieqittaaantes.Quoiumvnus.prie.de-
Chrifto quoidocuit,martyrio conficroauit. Idcirco plus fiderio & amore chatuatis; tàrdius gémit & haipuat eutn
Dotninusfeotiam quad ptomifir, Gcut& reliquos fan- YCnire.aliusYcropriemulto ardoredileiaionis.citius.pu-
âo s.q uO s continuhfipercmiiiabotia /#rf,ideft»in gloria | tateum,&optateiTeYenturum,Porrotertiusdehacteiol-
colioclmit Dei, qua oihîl eft idtùmelios.quo.d puindeat, licitus.fuam quotidiehchiynus &iufpirus ignorantiam
S i autem dtxerit malus fesrutis illejiï corde fuo, moram facit
Tèomïnusmeus venirei&coeperitpncuiereconferuosftios, mandu-
cet autem &'bibat cum ebriofisy veniet Dominus ferai ilhus indie
quanotiJperat,& hora quam ignorât, &c.J\ Eccç quare ne,mo
£pifcoporumtnemofacerdotura,aepîo-clericoiu débet
gloriari quodconftitutuse.ft ingradu.quia non iolum fidèles
àDonnno,&prudentes;Confti.tuiihtur fuper domu
eius,vërum etiam & malileiùi quidköt in cordibu&fuisj
Moramfacit Dominus meus venire. Quorum vnus fèruoru m,
quia fidelis. fuir & fapienSydTumetyr i n gloriam ; alter vcro,
quïa infideiis&infipiens,relinqnctujr ipcotumeliam
& confulïonemignomi niai fuæ,v t percipiar opprobrium
fern pitér nu m. A ttendant quæfo reâqres v.el difpen fato-
res Ecclefîarum, gemtnam libi elfe crédita i«. Et ideo fe-
cundum y tramque difpenfacipnem oportet eps elfe fidèles
& prudences valde,quod rariffimûm inuenies., Vt autem
in tempore dep cibumpecunja»um,&pabuhin\verrc
fouet,&conficetur,gemensquod nefciatquando fit vé
tmois. Qui omnes diligunt manifeftationcDpmini fui de-
fideranter,& vigilanter exfpeâant. Vnde quidquid fing«;
lidicanrjllèoptime dicit & gemic,qui dicit fuis; Vîgilemus
& oremas, quia breuis & incerta elt ifta vita, & nefeimus
dien; raortis.neq; quando ventrus eft Dominus. Quod,
quiapraeuidere iioluit jualus feruus, pars eiuscum hypo-?
critis terminatur, Diuifionem auté huius Qrigenes aliter
interg£etatur,quâfi diuidatDo.minus Spiritum eius ab eo,
& reuërtacufad.Deum qui dédit cum, an>mà vero cü corpore
fuo eat in gehennam< Quàmfaneintelligétiam pru.
déns leâor caueat. Qjûa fpiritus, anima, &caroiôon.nifi
vnus efthomojVtfpiricus& anima, vnafit fubftantiaj anima
pars qua yiuificatur, fpiritusfeu men spars quæ pr»e-
minetinhpmine,,ex qua totus regitur homoi Quapvor
pteitftcmalusferuussquiacarnem domina» permifit, totus
diuiditur lCIIll.il ICUipUIlCUCl tJUUlU'ptfcUlliaJ.ti.niijuw yauumi.. ■ w. —-t- à b-o--n-i-s., -&-- l^o caJ*t ii-r cJu mC hypqcritisj quiàloGtt;
bidiuini^eceFariamh abe tquismultamprudentiam.vr wgiroinisfimulaiêtcnuit^quiàaduei^umtudi,£K4ciperanon
ad^matnec fraudctnccfubtrahatcibos intempore:
verbi videlicet, atque panes injdigentibus. Opus ergo eft
multafide^ Quoniam omnes redaitus E^cletiaruntindr-
fpeniàrione funt çredfti paupetü, vt in nullis aliis defraiiuitjquia
mandatis non obtemperauit; quia præfentibus
magisftuduitq ua fiiruris; quia vira infidelium vixit j quia
ëômroKTam: fibi familial« fam e ,fiti,.C c c d e q u e vexauit, jta
vt neein diuinis neçin humanisfidchs fuifle probetun pe
demur vlibus quam Ecclefiafticis. SimiliterneçélÈrja eft ideoiure cuni hypocritis (bciatur. lutcerit-fletus &Jtridor~
valdcprudemia, vt vnicuique,fecundum vniufcuiufque , denttum. lllic, in loeovbi parseius erit cuorhypocritis,
qualitatèm&meritum, miniftremus. Nihileffufius,ni- 1 quia& ipfi in loco erunr,non pamm&indifterenter^ VE
h il reftriâius quam opprtet; tfülliminus,&nuljiamplius ! quidàm-temcrarijdifputatoresmaIefentiût,fedineoigne
quam expédiât. Neque illi dërur, ciri non debet, nëq; ali- , qui paratuseft diâbolo & Angelis eius. Ex quo, hcct
terquam decetacçongruat. Guiùs,quia mulradiligentia i ljfcunque fit illeignis,etiam&corpora, qu* nonniti m
eft,multa&repromirtiturgloria, Amendko vetó,inquit, | locoerunt,torquebunturxita vtftrideantdentibu?i qu«e
quia fuper omnia bona.juaconJiitueteuiQf, Da rnibialiqnerrt de edacitatemalegaudebît,&dcöeant-oêuh^uili.icleni-
regein, omne lublimcregnum fub le habenrem, oui (une per coneupifcibilibus pafeebantur rebus înlatiabiUter,«
Gehtesmulta?,&eiuiiatesmultx,atque.regnafealocadi- .quæpr«fcntisyitæfunt,vifiirapiebant. ^
ucrlà. Fac igicur vt diuidnr militibusluis (euPriricipibus, j T v n g firnile erit regnum c oe'.orum deeem virgin; bm,
çfôiàliqu|dclariflîmé,geftcrunç, regfiifui ainplitudinem, -j cipienteslampadesfuafyex'ierunt,obuiamjfonfo &Jponfa,] Hæc,
ita vt om-nes conftituat fuper omne rrgnu m fuum & .prr>- .eft igicur illafiimofa fimilitudo pàrabolaf um* de qua mut-.
uiecia$& çîuitates.Non finguiosfupcr omnia,fed vnum- ,ti dilputantes, pauci'funt qui earn fuis partibus intégrai«
quemcjj eorum fuper aliquam partem rpgnî fui. Vt puta i reddidiffent,vt éongruerent fingpli fénfus huius parabolae
huncÆper deeem cinitires ,.alium fuper decern educates, vnitati. Et ideo nihil de haetemere cenfeo iiiflicandum,
ali am fuper quinque,vtaliu$demqnftrat Eu an gel ifta. Et I ne fqrte cum «(fifiaciociènllî acçeflèrir # gratia wcqpwttpr
}{icoiilncscmntjuperowniabonafua,maxime ipeo regnp, i fuis nos conftringatfententiis,&concludat eloquiis. Ve-
vbinuliusbabetj'vndc.alrernongaudeat. îpTe vero^-ex runtamenquid exhi.sinterdum mihivideàtur, quanturn
& Deus‘fil per omnes foins ommarener, &folus omnia | potérobreuiterac diligenter exponp.m. Nam dixei ai, Vt-
regit. Hæc idcirco dixerim, vt nemQ loqucdi genus igno-, gilate, quia nefeitit diem neque boram. Cui loco poft alia, vt
ret, quQddum neftierit, miretur quomodo dicatur de v- eonfirmet ca qnædixerar & orner?fubiungic hanç piirabo-
noquoquequodconfticueteum/Kp« o?/7H w io « /tM a - lam, quae nihil àiiud(ignifiCare videtur quamquædiéta
lum aucem léru il m diunlet eittn, partemque eius poneicuni by- funt,dc dupbusin agro,& deduab. ad raolarfi, & deduo-
p ocMû,^,etiitaerb'jï#HS&$rùfa.detmum.\lLtc(Uzrè,$i7 bus in le£to,necnon & q.uæ jppofuitjde fcruO bono & ma-
aidet eum? Quia in h delis fuit & inipaidcns.nefciuic pro- lo.Quon-âex bis omnibus, vnus intromittitiir ad rëgnu,
uidere in pofterum;piae&rtim voluptaté prseponens bo,- & v nus repellrtur. Siçat & in bac parabola quamüis latins
nisfuturis. Et ideoacfifecurusdicebat iqCQrdje/apj^o'% & facundius, quia (plendidc fatis acdccentcrcomponitui,
temnensmagisquam d.iîigepsPominum-iuu.ni » .Morap vtmentesinïbuar,anim.osluosreleuer,.diftiplinamcoele-
facitDominusmeusvenipe. Hoc.qiiippe magis ex.ypro'fiib | ftemlpcupSetiusexornpt,.tamenid.ipfuiTi fignificarcprô.-
dicit rnalus(émus, volenshocu a effe vtnonciro vcniar, j batur,quodbonielig.endifint, & malireiieiendi. Ct:iau-,
velnunquaijiveniat,quamexvÛapræïcierùia. fidéb Ad remjrMw'CTpropofueritinpr.ncipiq.yidë.aïnus.Tw^.inq11^
hoc itaq; longas pi arreu dit :« o ras, v o 1 e n s Te m p er manda -. Jim île crit. Ollcnuic qüia de futyro fuo aduentu per fc dicit,
care& bibere cum eb:ioiîs, & ideo quali fqmniansdicic, : iknon fient quidam voluerunt,idé ifto quandoquoiidie
quiapoft mulriim ceir.'porisvencuruscft Dominus meus, | venicin ÊcclefiaTua,& ipfa intrat per hdem ad cum ornaca
f . • bonis
C'A P .
XXV.’
.io
. : ' , __________________ i i lÀ ïatih. Eü
boftis operibus. Vbifi quxdam fiint, quæ hâbëant hune
'ferïfum,non camèn omnia, quia fenfus parabol* & inten-
tio define concluditun Regnumccelorum;{ànâaDeiEc-
clefiacur dicatur, iam fatis èxpofi tu m eft. Sed quarorfecew
vifginibtu com paretur, om nino cenfeo requirendum.Quia
fiëiit ilia fuperius-dûos populosfignificant, forte Chrlftia-
norum & Iudæor um,fi uè elëâôrum & reproborun),qui in
hacEeclefia Dëi conftituti, videntur quidem & ipfi1 agricultural
« Ghrifti exe r cere, a rare & m olere. Sed cundain
hypocrifin iaeiunt : fie & nunc deeem virgines opines homines
infra Ecclefiam completftuncur; qui videntur'Deo
&applauduncfibiin Scripturis diuinis^tam Ecclé-
fiaftiei,quam&Iudæi atque hafretici. Quj omnes mérito
virginesappellantur, quia in vnius Dei nocitia fponfatos
fegloriantur,ficut ipfe Domirius'aitper Prophetam, Spon-
fabo te m.hiinfide& mifericordta. quia ïpfonfe func per
fidcm,iure virgines yocantur. Neç tamen incaute vt quidam
fecerunt,Omnes homines ex Adam virgines dicimus,
fed foloseosqui fidem-Dei percedifle videntur, & pérean-
dem fidern quolibetpa^o, exieruntobuiam Épofo Chci-
fto Dep, vel fponfe. Quia quibas nulla eft fidès exirëobuiam.
nee nqrunt, nec ihcipiunt, fed ëpnftupratiiidolisvël
dæmonibuscorrupti iaeent. Quariim quia quinque font
prudentes & quinque fàtua?, ideo deeem virgines parabol
licice cônumerantur. QinnqueautemprudenteSj & quin- ,
que facuæ, prop ter quinque fônfiis corporùm introduçun-
tur. Qui,a font quinque lënfus in eprpore exterius, ex qui- i
bus co n itac &vrait exterior homo: ica font quinqué'intë- j
rius, quibus anima intusviuic, renouatur, & frùitur Deo. |
Quorum alij terrena concupifoentcs, fomenta non habent
veriluminis,qmbus liia cordaiiiuminent; alij coeleftiaôe i
fuperna femper mtus defiderant, &qua: diuina, font re- I
quirunt. Dequibusprofeâ:oiènfibus,dicebat Euangelifta
Sc Apoftolus, quod vidim us, quod audiui mus, & inanus
npitraî palpàuerunt de verbo vit*. Porro de guftu Dauid
ù t y Gufiate àp videte quoniam fuauù eü Dominus. De odore
veroinCanticisfponiàdicit, Inodorevnguentumtuoru cur-'
rimus. Et Apoftolus, C/vi/?i bonus odorjumus Deo. Quîeprô-
; fedoy irgines, quia,per hosqüinq; (ènfus intus Chriltum
fepièrimt,reéte quinq; & prudenÊes yoçantur. Prudentes,
q u ia dé carne ad fpiritalia traufierup t , & de temporalibus
• ad sterna. Quinq; autem, quia ifto quinar.o numejro font:
Dçpteoniunct*,& in vnitatecorporis Chrifti confccratæ.
Nam & reliquas q uinqUe irrationabiljter licet fàtuas, vir-
, gimrs dicimus, quiaperhos quinq; len fiis, qualitercunque -
didiceruncdiuina,& vçcünq; recepcruc vérbü Dei fiueoc-
cafiqne, fiue veritate; Quia, vt ita dicaqi, virgi rrificatx jun t
perverbum Dëi, cui fortecrediderunc-y licet fine operibus,
vel crederefe dixerunr. Talé eft^enim verbû Dei, tantum-
quç. vtexfua munditia & virtute »accommodée omnibus,
qui eum recëperint, &recefferint abidolpriifo cultura; vel
elementorû,& acccflcrutâcfi perfidem, ad Deum viuum»
quamuis non fuerinc opera fiiblètut^-pietatis, vt virgines.
dieantur ob vnius Dei noticiam, vel fidem ^felfipnis Dej;
quorumfènfasnôad idolacoinquinantur, ueq; ad cultu-
ram.conftuprant;ur falforum De.orurri, quamuis defrauda-
ti à vcrbofapicntiæ,intus infaruencur.Ec nocandumq, qui
vnu dequinq; fcnfibiiscóftiipratiim habueric ab idohs, ne
yirgo dicaturyncçeffe eft vt & in aliisiènfibus| ne vii gofit,.
corâ^uinetu» Similiter & qui vnùm horüm prudente ha-
buerit, ytoperetur diligenter quæ priidenciaî fiint> qmnç§
re(iqui ferifus pï«dentcserunr.<^iaficut inrcceffibiliscft.
Chnfius à feipfoj fie & fonfus omnes feçun du interioré hominem,
imp in àlteiuau fefubfëqu un cur. ldeo.fi vnum de
fcnfibusincroriusliabueris pnulenrem.vc vic^oà Dcoco-
ftitincur,needle eft & in aliis fenfibus’ flipi.éciam Chriftus
eftujidat. Propterea non eft Videre dequinq; fenfibli$-in a-
liquo qitendam fatuum;quendam,autéprudenté; fedom^,
nés quinque aut çrüdcntes erunt virgi nés , .aut vere fatu^e.
C^unon in y no homine ifti affedus fcnfoumab inuicem
fi parantur.ÈÉ ideo bënc,qHæcunq;- id vnius Dei notitiam
pcrqçncrfrtc,feufidem,reiidis idolis.pcrcëperunt,,virgines
a p pçUa n t u r j.qu ia n on fo r ni cantu r cum diis. neqjpolluun-
fur çtim idoiis. Sedquiaf vt di’x l|in bominegemimfunt
f fti: fe n fos,iu ire, fide receptay d ecëm fe | | dieu ntur y i rgi rèes.
nk Lib.XL 1183
Q\n€ accip'nntesiampadesfuas, exterunt obuiam fponfo& g
Jponßt. \ In bac parabola non folum femel, lèd & fécundo '
exireqbuiam fponfo diçuntur. Et ideo intelligere debé-
muSj'qtiöd aliud fitprimum exire per fidem obuiamChri-
ft° & Ècclefiæ.& anud refurgerc-fti confummationëm fæ-
culi,,&prypera; ê obuiam æterno iudici; vt recipiat vnuf-
quifque proUt gefliti Nam prifnum exïre obuiam ei, cfl?>in
hachorânouifliina, per omne tempus ab initio incarnai
t'onis Ghrifti»quandqLfp6 nfus&fporifa düq font inccàrrië
vna > quando Dominus «öfter in corpore, Deus fa du s eft-
homp. Ac per hoc vdpiricüs cirni Iponfiis; ita (piritui ca-
ro fponlà eft. Cui obuiam veniunt accipientes ôrganâ fua
natùralia, deeem virgines, id eft, omnes anirnæ cum pri-
mum receperurrttubam fàlutarem infonantém verbi Dei
pr*coniui«,per fidem; Égrediuntur quidem d»mundo&
deerroribus Deonim multorum, ficqüevehiunt Ipôtifo
obuiam&fponi*, pergratiamnouaîregenerationisivc o- i
mnes ipgrediântur ad ifpem primum béat* immortalita-
tis. Qjfoniam vt primum occurrerir ei anima quæîibct per
fidém,paratüseft fppnfos venireobuiam ad virgioc, eam- * p
que fofoipêré in corpore fuo ( quæ êft Ecclefia) dulcibus
• am pléxibus. Vndeonijiiis hæc parabolade h is melius acei-
pitur viiginibus, quæ obuiam Ghriftp veniunt; vt fofdi-
piantur infraEcclefiàni. Quoniam némodigne Iponf j fi-
nefponfioccui;rit,ncq ueadfponlàrh fbcàtam fciiicet Ec-
.clefiam^fine ChrjftoingredicünEtideôbehe diduméft,
quia Ex erunt cbui.im Jpwfo & Jponfaacceptis lampadibus fuis, fyhef.4.1$
Hæc nàmq; egreflio cçlebratur inhac horâ noùiffima, donee
oceurrënt,omnes in vnit/ttemfidei. Et- dura hæc möra
tenditur,poft percep i amfid tmjlucea cnëceffè eft 1 urn eiift
delium coram homim bus,vc vicïfentéÿbona' opera ebrufn,
glorificenlt patrem Deum.qui eft in ccélis. Hoc quippe eft
oleum açciperé in yafis fuis,àd nutrimentum æcermlumi-
nis,vtfemperariima&corpus, dumhicyiuitiir,'iiifun-
datur bonisàdibus, vt habeat iugitfr fecumôléum l.Tîi-
tiæ,&gaudium fondi Spiiitüs.?Quod oleunvpoft perce-
ptam gratiatn, reliquæ virgines, fecum foraere, SiénÂtri-
fçquianoluerûht, fatuæ diçuntur. Vndëdicitur quia ex
his quinque étant tàcuæ ,.& quinque prudentes,omnes tamen
virgines, propter peirceptam fidei gratiam ; ex quâv-
no noniine omnisEcclefia virgo eft appellata ; de qlià A- I Q
poftolusait, defponfirai ^os vnirirovirginem caflam exhibe- ' i.Gw.n;
reChrißo. Adiunxic etiam;&.ait, Timeo autem neficui 'fer-[*■}<
pehs Euam feduxit aftutia fuai'fic&vefln[enfus corrumpantur j
.àcaftitate quæ eft in Chriftp. Et ideo non de felisyit°i-
nibus,quaslandimonialesvoeamus,hac parabola figura^
tur, fèd d c omni Eeclefia; nam in corpore virçifiitatem1
pauci habent ; in corde autem omnes habere debenr. Et.
ideo per omnes quinque fenfus .corporis abftinemia bö- *
na eft, yt ab omnibus fc illicitis'abltineat mens humana:
Vndeyirginitasnomenaccepic, & perhanc’itaçorriiptio- 4
nem p.mnis Ecclefia Chrifti- virgo dreitur & fponfa. Et-
non qualifeunque virgo, fed pruefèns; ita tamen fi eitis
abftinentiaà vitiis in lâudèm Dei renrteat. Alioquin fîr
propter aliud, quæeunque videtur bo«a agere, inte»fa-
tuas deputabitur, eo quod folem fapîentiæ non llabeat?
Obquam caufam fàtua inuenifur,. quia pfm es videnülr
vh?bere- fidero. fine operibus: nqnnullæ veto êtiàm abfti-'
ncnciam ab iilicitiS & ip/a opcia bona , fed non propter
?Deum /ÿoeeriter ^ q-iramuis laudabilia cenlèantur. Yif-
de& qu in qu e.ad m i et untu r, quia prudentes fuèranr, &'
quinîjue repellumur | quia fàtiîæ. Fatua autem.i. quia
acceptis Lanpadibus^ non fun^pßrunt oleum fecum f prudentes
véro accepetunt okum in kifes cum lasnpadibik Ôfeqntv
namque frudps nbfttæ
.‘funtcorpora, intra qu o r umv i feerar eçô mie n d.u s f ft idetrt
frudus boni opcri;..Po: rc Iampades anrmarum fplcnderr-’
tium lumen e lf, quy lacramento BaptifiùatiS indùtæ ; '
fplcnducrunc. Ècce fatuæ& virgines diçuntur , & la-m-
• pades accepiifc, & exierunt obuiam Jjxmfo &.Jj>onfec, eam
prudentibus. Quid ergo amplius requirehdürtvradicasà
nifi quod oleum noù fumplèrunt fccum, ne defice-. '
•ret lumen lainpadarum befre açcénfiim ? Ob qubmcao- !
- fam folummodo fotïiædicuntur. Et ideo fcieild.umjqiii*, ;
riiagnum ahquid fignificat hoc* ojeum , & valde WrM
. . : . 4 giuim. i