A- i te,-qui nhftaih carne Dem & homo apparuit, pr*dica-‘ : tes, ngnofcAit vcrbum, duplicité, in S c n rn in sfaû ti
I tot. Namineoquod Angelus Iefùtftetim nominat, ial- ( nosin'telligereptofitemur.Refertucenimlatpe ad lcien-
' uatoreffl eorumqliipetiecant aptius téconfignat. Quod j mro,vteftquod puer Iefu) ■ Htetulalem, &
vetoProphetatmanUeleumappellat. infinuaflluiaipfe non cognouenmtpatehtes«ii*iR.efettur & ad coitum,
quemadmodumoftpollicitus , cum his quos (érael 1er- 1 vclüttpIcnuUodubitantehoeinloMconalutadltructe.
tiauerit qucrtidielànandoac iuUando périmerai. Qyid Vetuntamenquotundam traditio habet, quod loieph
loan. M4’
Bar. y jB>
fi ../i* -j - non potueritinfàcierft eiuS p’rofpicere,quamSpintüs
fan&us vtcôncî’përet.penimsadimpleuerar, 8c virtus Al-
tiffimi, ne patereturlibidinisa:ftùm,diuinitus obumbra-
bat.Ec idco.vtyolùnt, non cognofccbat earn facie quam
vitginem ae^ön&uera^ dönecvacuaretut, vtcrus, quia
nimiatp obreuerentiam clarô^eûunèquiüèracincueri.
Religiofa quidéïh & $ e n a pfctatë dàditionis aflcrtio.
Sed noc decoricüBitu^iattmàqùôd hon côierit cum ea
donee pepèrit primogefiitüîü fuüm, iritélligè'tétnînime
kom.y Vr
àutemfitdicere tiolifcuiit Deiù, Ioannes Eùàtigelifta de-
tlatat, Quia Ver bum, i nquic, caroftilum & habitauit in nobis.
Inde prdfefto illud Barüch Cxplétur vaticinium, quod
in terr'avifusfît,& dùmhominibus cbniiërfatüs. Quia i*
dem Emànuel Deus & homofîmul ih vna eademquà
petfoua intelligendus commendatur.! Hinc eft plane,
quod mbdo non gtfnirricem hominis Mariam, verunV&
^«•nW>id eft Dei genetricem, cum catholicis Orthod’o-
xis plehiflime cOnfitetnur. Hune rgitür Deum riobifeutn
dignanrer crcdimus ad futuru'm, ficuc eft iri prophCtîa fi*
gnatum,& perEuangëlillam eifdern teftimonîis refera-
tum.Qùern idëo nobifeum habita refàtemur,quia prâÜëï
peccatuin, quidqüid èfttjuod nos furnusv tQtum dignà-
tuseftfidri,cumhoftra carne venir indutus. Vnde quia
Cxnobisîc prohobisfuic, nobifcumDensEmanuëlre*
âevoeatüu vtperhoc&ipfi in eo vnum effepoftimus.
Pro tribus nam que’rerum efficientium cauffi s videturE-
uangeKfta, deveftri téftartiCntô adftruere ilia in' Èuange-
lio quaî pTopoli it, p'tô teftificatio né icilicet myfterii noüi
tcftamenii, vr habear, fecundum Paulum Apoftblufh,
tëftimonmmàlegc&Prophetis,proconfirmationefidëî
noftræ,vtprofeftofacilius credantur , cum Viderirhüs
Ühpleri quæ diuinitus fuerant non folum pnefèrta & praèr'
deftinàta, verumetiàm à moitalibusantequam fierét præ-
dicata. Praefertimcuïn 8c deuütio credentium ex hoc riia-
gis firmatur: quia nifi e fient diuinitusadimplenda, aum-
quam fuifftnt'pèr Ddifn humariis vocibus prædigâtï*
Nec non & pro cohiun6Houè veteris ac notri Teftaraen-
ti» vt monftraretttr illùd Ezechielis,quod effet retain ifota
videlicet nouutn in véteri praéfignâtum , & animàrëBP
tur homines ad fpiritalçm eorum intelligentiam, cum vi-
detent quod fpiritùsvitæëftetihtroitus.
Exvr cens autem lofepbd fomno*fecit peut prtcfjnf it
Angélus Domini. JNimiriftn hit iufti viri perfefta deferibi-
tur obedientia, diirn dicitûr, Fecitficut pfacepit ei .Angélus
Domini. Quianififiàtficûtpræcipitur, ôcnon aliud quam
quod praecipitur, & turn fiat qàandoVd vbi præcipitur,
obcdientiaVèraelfe non poteft. Vbi animaduerterede-
bemüS, ùëi\\ioddidiiir,FecitJùutpr<ecepitei Angélus ÛVtn't-
ni quia di&ü eft ab'eo, Ÿtoli thnére accipere Mariant cbniugem
tuant, male intelligentes, nauftagemur in fide, quàfi quia
præcepit velut coniugcm Cam accipere, obediend o dica-
mus operanuptiarum exercuilfe, quod Heluidius volens
afîcrcre, fuaquidem mentis ignauiavi£lus,& mole diui-
narum Scripturarum opptclTtis, didicitfe nefeiffe fàltem
fero , qui dudum penitus ignorabatvelquod nèf iret.
Vndeficut paulo antediximus, idipfhm recolëbtcs, fate--
mur earn , cum effet défponfatalofeph -, iure tranfifle ad
coniugis nothin, quia in ipfiâ. praefer feminis coiturti,
non folum affectusî verùm ialita virginitate; frudlüsin-
uenitùrnuptiatünr. & dum' totum exhibet feruiturisàfc»
queamotis affedum, obedientiam fèquendo, reâe di-
citurfeciffe iüxtabrnriia quæ fibi ab Angelo fuérant im>
perata. Vbi notanddmvquodhic Angélus Dominiideo
cumadditamentoponitur, nequilibet malignus Ange-
lusfuiÏÏe putetur *. 8c nu lias appareat locus mentiendij
quo diuina peraguntur myfteria, ÔC Angeloxum celebran-
turfumm^deüotionis obfequia. ‘
Et accepit, îttquit , cottiùgem fuain, & Hon cognouit eatn^
ionic peperit fihutn fuitm prïmogenitum. J Ecce prarfàtus
Chrifti aduerfàriu s fiiperfluo labore defudat , cognoförm’idatnüstgttW
donêcaüt i^noftttuhquaiit in ferjturis
fanftisif*pecërtUm^mpits,ferfe'infiniuim fignificant.
Hihc quippe effcquöxi Deus öüibüfquc lbquitifr per Pro-
pheratü, tgofim >egofumt & dbttÜfenejcdtü egó fm .Q \iid
eft quod dicit,dOÄdcfencfeätis egö fiim; Küti^uld’poft*
qn^m ftnuerifttilliiï>êtis ^uiéifeWtoSeftëfle definbt ï Et
iSalüätor in Euangelioj Eccei iiïquitj fobifium fitm Omnibus
diebus yfque ad confutdbratioHetn ftcüli. Ergo poft confum-
fifationemfeculi^ftödèritDébScdmföiS ApdftöliS, 'aut
cumfenaisfüi% IqiïSUdö^HtDëüSèftthiamc^inhibus?
E r iflud Apbftbli * öc pèrfona filii QKodbpbrtt&tleutn
regnkrè, doneeponatïnvnicosfuosfub pedebus fuis. Nunquid
j tamdiu regriéitürus eft,j döhfeciftimicifeb'iiciählcut, efKaut
1 pbftqüamilltfubicéfci fuerihtj^fiftët tegharëf ^Tali igt-
' tüt Ibcutiotós'gëfiëm Vten^Kwngelifta, pröfcifto Voluit
inumareMariiïfinqriëffe^fni^th ÏVfrioföb vföqb^d
• partnm,Qüialbb'jHöétempölrefeagtsfeaUdalfa'tiiir potètat
i étiaib 'citdfediib^föfbóriBTqï^fè' qök dêfpOlifi iéSiara
" oculis fru<ätß cbértiiiqhis^Hii' cernèbfa'rur in profem:
Sed quoniäm tuHtveréfe'abftftiuit, cum ’dé iumdrie id-
hüc pöté&t ^tfl»icäiS^ftffiftd4 ni(gis ih^eltigendünr’ëft,
quod poftpartumeam non'Cpgnouerit,qtt4<i9 bii(m't^ii*
dsdmiHarum'rérumirtdièfispëucidem q'uiWa(citüf ,’‘at-
qÜ'e ho'moDcifiliüs declÄ^EX^Übdfl qüxrimus, , ;cur
Iófeph vfque ad partns d iêïfi' fè^iÖftinüerit'a concdbftu,
haud dubium quin Ahgélüm'dicenrem audierat, illud in
eanacum,quódd'érSpirftu'fön<Sb’^ffet. Sed firriul cum
HqC verbbpèrceperét, Re 'timeói'accipere Mariam Cóhiu-
'gem tttami ErgöVbi prohibitüm dftnè derelinquat, ne ad-
ulteram arftiinet, £uttfifttè cóhgtóÖu coniugis 'fbérit fe*
paratus, quonefcparetur'magis'ëftadmohitus? Ergo qui
tan tam eamcrediderat vtvxoreftinon audcret attingere
cum eflètviriuftiiS) & aiidiret Deifiliumi in vtero, hic de
coitu Vitginispotuit cogitarë? Audierat namqüe pafto4'
res,& Angelum Dei éis euangeHlaffe gaudium magnum»
quod crit ortmi populo, tjuia, inquit, nam eß Volt» hodie
Saluator, qui eß Chrifius Dominus ineiuitateDauid. Nec non
&cumco laudfcs cxërcitus cili concinuiflc, Gloria in ex-
eelfisDeo, ac rcliqua que fèquuntur. Audierat & Simeo-
nem, inter ampléxusparuuli prjedicamem, ïiunc dimittis
Domineferuum tuUm, fecundum Verbum tuüm in pact quia Vi-
derunt oeuji meifalutare tuutn.
.Cff.ij.ij
Audierat,« Annam PföpHëiifwm, Magosatqucftel-
lam videraë.aut nunquid pereofHem Hetodem turbatum
non audierat?NonneBethlehem t x vaticinió vbi Chri*
flus nafcerctur , k Principibüs Saccrdotum defignatam
cognouerat? 'Qupdfi baecomnia impudentcrignoraffe
aflerritufi quid eft qüod Luëas rèfert, quia tatet euls &
mater ntiratüis trantfuptr bis qua dicebantu r de eo. V nde ergo
mirabantur,finoncognouerant? autem vtiqud? & ideo
qüod Dei témplumöc federn fandi Spiritus, ac matrem
Domini aulus fit violarc, nefas eft credere» Pr^fertim
Ibid. l ) ‘
fcendi Verbum prcccendehs magisadcoitiim quam ad fci- eufn LücaS dicat, quod Maria conferuauerit omnia ver-
entiam referendum. Qualï hoc 'quifqliam noftrum velit i ba hæc conferens in corde fup -, vtvideret qUomodo
Uegare,vt‘ex hoe poffit confitérc, quód donee certum cüw&a diuinie legis myfteria huic Sacramentp con-
tempüs figriifi ter» ' / j gruereht.
‘ QUO completo , ^uïa üdn Cognofceoat eart» » dó- j f Qüippe fatisimpiurh eftcogïtare de da quod Vnquam
rièèpepdritfiluiir» fïuini, conficiat earn continuo cögui- ' cbi^cóllüüiónë^tucritiüatulari.N a m ctfi,^»«ferntâfti,
cuius cogtüVóiifem cum he coirerantea.filn^n- per vbiquefiniri effet temporis» riullo modo hic turn fi-
■É flj * ï| nebat ratio > prohibente tiibi riatiuitasdifFciebat. Ad qüod brëniter regelnde lége diuina » finitum intelligi.
Alio*
[ £xüd.}y
Alioqüin ,flmoxpoft partum eam cogitet aliquis cogno-
Uïöj., niilloipterueniente pürgattonis fuaetempore» vbi
ent quod fepcemdiebq^, iuxta legem.fepara^ionis men-
J^^^debuitunmundafedëce, & ytómaltril^d i^ü sin
«i^qmep.uropemTahens., pmne jaii|ö:um interim npn
tengere.- V el nunqüid eam ftatim Ioïèpbin uafit inter pr^-
Angelorum , vbi nullus ecatlocus in diuerfb^ios
Cpnftatergo mqdis pm n ibus,quod nullus fueritnuppia-
rum locus mter angufta prjefepia iumenrorum, Neque
iuftu? fcribccetujcin Euangelio, fïtanro infanket vblup-
t^tis amore,vt eam falcem ^peteret violarc,quam mültis
ienpturarum %uris prafignatam legerac in perpetuum
Virgipem permanere.
E t peperit(inquit) fiïium fuumptimogemum.] Primo-
gpnitum autem, noneum quem fratres (èquantur dicit,
fed eum• quejm- m• illus antecedat. Vnde videtur jpAoAtiiuus» VJU4U1UUICII1 pernerodemcius natuutas lege chrono eraynigemtum
dici dchuiflè, quam prïmogenitum, luxta j phorummetiatur,qustotoFueratorbeprædicanda,non
qupdfïEcuJares litteræ de eo dici debereotiem fra rrr« :fe_ n - « ___ _________r . .
pMiü'É
qiipd &culares litrerae debere quem fratres fequantur
vinnnuanr: hill quodidiomaeftfiindarum Scrip.
lirarü.fainftificatos Dbmino,velomne q> aperitvuluam
prinjogenitos appellati. Iddrco illüm cpnferuans textum
Euaiigelii, maluit primogenitum quam vnigenitumdi-
cere. Nam & aiibiipfeprimogenitus inrefurre<ftione ex
niulrisfratribus appel|atur;propter quod, quiagenuscol-
ligiturin fpecie» qiiamuis vnigenitus pernaturam,ideo
primpgenitus 8c hic debuiit daci, vt diet indicium ,quod
iam in eo & alii quam mülri fratres colligebantur per
gratiam; lnveteriquqqueteftamento,illisprimogenita
condo nan tur, qui Deigratia pradeguutur, quorum non
Cx naturadignitas, fed ex gratia meritum antefettur. Id-
clrco& nös dicimus,quod primogenitus hic fignifican-
tiusferibitur, vt per eum omnesqui ex grariacolliguntur
ilico adunati primoeenita in coeleftibus habeant. Hane
quippe figuram gcrebant omnia illaprimogenita, fufe lege
Domino Confecrata-. Vnde 8c de his Dominus ad
- - - • ............. |M g
hominisfilius.,.Sed quia per hoc mediator Dei 8c homi- j £
num eft faiftus, iuee pritnogenitus ex mulris appellator,
quatenus obboc pergiatiam habeac mukos fratrts, quo*
rum vbique primatiun tcneat. Quia fecundum propriè. »
tatem na tuf «in vttaqueïubftantja fignificantius vnieeni- I
tus prjedicatur.
C v m ergo natus iffet lefts in Bethlehem in diebus Hindis re* ‘C a ï .U
Pjwtuor hiefane fundaraentaiaciuntur Prop beta- j
rum prxfagiis roborata, vt nullis vacilletingeniis domus
quasiuperpetram fundatur. Defcribitur namqüe natiai- j
^.dequadiaumfucrat, Puernatuse/lnobis y& film dam
efinobisMt declarator perfonaexnomincdamdudummut-
tism locis pr*fignata, Monftranar quoque 8c locus ex
prophena ofteniiis: nec non & tempus per Herodem fi-
gnatur oafeentis adftipulatione circitec euolutam. Sed
qnuhantmóombmreimiH p .eririHr erod.e.m._cCiu_s_ n_a_ri_u ii tas le0g e■ c. hro.n og“ra1
*1 — j , 1. . ” fcwu/w j'lftUltflllUrt) IlUu
ablurdequxtttuc. Prxfertira cumnecannus regni cius,vt
mos eft hiftoriographis» quando Chriftu s natus fit,certo
exnumero prifigitur. Prarterea fortaffis videretur Euan-
geliftare&ius fecifle, fiad tempus defignandum natiui-
tatis Chrifti Otftauianum Auguftumad mediumeuocaf-
fet5 cuius poteftas eueda vfque ad fines orbis terraru m,
etiam Herodem hone & orancra Palsftinam ptouinciam
inter reliqua terrarum regna fuo daudebat imperio.Qua-
dragefirao liquidem regni Augufti, quando iefiismTus
d l, anno, diuina ordinance potentia,firmiffima primum
p ^ in o: nni cerrarum parte3mortaiibus famulatur. Tunc
igitur nempe hoc fadumlegitur, quando Angeli cecine-
runc audientibus hom ini bus, Gloria in extelfit De<f,&in terra
pax bominibttsbona voluntatis. Vnde Jiquido conftar quia
paxifta nonyirtute C®fetis»fed Chrifti gratia componi-
tur. Adeo vt idem Auguftus,ad quem terum fommacom-
Currerar, in confi ftorio fe Dominum appellarinon fit pafe
: • i . . “ WUi,uus 1fiUu>s»* iIimiiouqquuiiaa nnoonna auuifuussdetfatdiuiuininooli ftucccceennlfuu.,eeoo qquuoodd vve-
Aarpntalem legiturdenniflefentenriam> Omne, inquit, « rus Dominus totius humanigenerisincerhominesnafe
qquuooddaapmeirtiVt vuululuaamma abbo ommmmca cranrenae qUueao ofifeferrttuurrD DoommiiL oo.,dahb hhnommii - fwi-ur. ___i__ r>_ • .
ne vfque ad pem y mea etUnt tantummodo ; primogentta pecu-
durti immundorum pretio rediment. Ecce quid lint primo-
genita diuinus fèrm o definiüit. Omne, inquit, quod aperit
vuluam. Alioquin in facerdotibus primogenita non de-
bearur, quamdiu &alk'm omni genere nafeipoffecre-
duntur,tie fo,rte non primogenita» fed vnigenita Domino
confecrchrun- - ‘i
Qüianimirùm fi fie àccïpièndûm effet, vt folum pri-
iftogenitus dicereturis quem fratres fequererttur, pote-
ratexcufàtiones obtendere facerdotib.u s »icadicens: quid
mèin vniusjqenfisiuxcadebitum ftruigis atticulo,vt of-
fetrem ex lege firimogejiitum cui fratres non feqüüntur?
Exfpecla pauliqiçr dpnec fecundus nafeatur, quia interim
ninfl debeo fecerdoti , nififuerk procreatüs per quem is
qui natus eft incipiat cïfe primogenitüs. Nam de Maria
feriptum eft, quod Cum expleti cfient dies purgationiseiusfe-
■cüMtifn legem Ùoyfi y dttxerunt Hum in Üierujàlem, vtfifierent
etmùonfinoftcutferiptameft in lege,quit ortmefnafculimm ad-
aperiens VUluam fantium Domino Vocabitur ; &vt datent Iso-
fiiis fecundum quod diciam eft in lege Domini,par turturum,aut
duos p:iUoscolumlarum. Êcgofi primogenitum fequentes
faciûnt, & haic lex tantum ad primogenitos per tin ere vi-
dètür; nondebuitlege primogeniti cenferi, cui nondum
fratres feccefT:rant. Sed idco hie rcfte tenetur primoge-
nitus, quia.omnes Vnigeniti primogeniti elfe polfunt,
ftonautem oitines primogenitiiure queünt vnigenitivo-
cari. Ex quo colligiturin fumma,primogeuitum eum vo-
cari debere qui vuluam aperit, 8c ante quem nullus » non
eum tantum quem fratres fèquüntur.Iurèigitur Chriftus
primogenitus appellatur ex virgine, quia ab inkioprimo-
genitus eft totius creature ; necnon & in Baptifino pri-
mogenirus hdelium re<fte Vociitur , qui &in relürreââo-
neprimogenitus 8x mgrtuis rëfùrrexiffe dicitur. Vhigcmi-
tùs autem nonnunquam idèo vocatur, quiafolusfingula-
f is ae pfoprius «ft filius Dei, vnde & ynigenitus apte idem
ex Maria probatur > quamuis primogenitits appelletUr.
S.iquidem vnigenitus quia fblus dc fubftantia patrisna
batur» Eodem quoque anno fingularum Prouinciarum
v brque homines ccnfentur ex nomine,&ftnguli fuis pro-
fitentur in locis. Ita vt feruus, qui proprium non redilfet
ad dominumsiurepleifterctur in morcem.Defcribicur au»
rem vniuerlùsorbis, quod Lucas meminit,eundemque
Cælarem clariflîmailla profeffio cunxftorum hominum
principem defignauk. interquos nimimrnChriftus,qui
yniuerfùm genus condidit, inuenkiattp, confcribihomo
inter homines humanis legibus voluit j quatenus per hoc
iuosconferiberetinseternitate coeleftis patriæ dues, pet
quodidéhumanodignatuseftfubiacereimperio, Quod
nufquam penitus ab exordio.cuiufquam in regno fuit, vt
aliquis totius mundi potiretur impciio. Vnde fidei nôftr*
infpedioni mànifèftiffime patet, quiaDominusnoftet
lefusChriftiscum venitpotiffimtim pacem ideo mündo
reddidit, vt fui prædicacotes per orbem liberam intrandi
viamhaberent, &pacerecepra mundustranquilfusverbum
prædicationis intenderet. Hinc igitur eft, quod in §»
mnem terram fonus Apoftolorum exiffe^gitur, & in fines
orbis terra: verbum pr*dicationis cucurrilfe mon*
ftratUr. Deindefuperomniaidcircofaftümoftenditur,vt
illeadueniffe folidius fiemaretur, qui, ficut quidam maxi»
mus Poçta cecinerar,
Pacatum régit patriis vîrtutibus orbem.
HkDeumvitamaccip'tetydiuifqUevidebii
Per m ix te s Heroas & tpfe videbitur illis.
Te duce,oit,fi qua manent fteleris veftigiattoftri,
' Irrita perpétuafoluentformtdtne terras.
Tum igitur vere terra fol uta eft ab omni b ellor um for mi-
dine, velut idem teftatur,quando,
lamnouaprogenies ceelodemittituralto, 8t
Magnus ab intégrafactor am naftitur ordo,
&T—-Totofnrgitgens aar ea mundo.
Hæc nimirû Poëta fummus Oólauiano PrfftdptfèribeöS»
quia leuk eum fpiricus flauerac aur*j& Sibyllino carmin«
diuinum aliquid interius,etfi nefeius, fuo præmonftrabat
eloquio. Vnde inquit,
v v M S S b Cttm*i venii iam carmhis ut as, icilicet quidquid
eft«luis, fiçut de Maria iingularisacpropriusidem eft j olim prædixerant Sibyllg, quodiam totum iUointem-
Lxt.ï, 14,
N *