r I —------- -----------' Remi&jiyintifpodtrenfis, Efiß. pbpuhsvidel.qui per quatuor tlladeiignanmr.cefliiiit 6-
i * 5~ », ...__j i a . J i r r o U n c . (rili-eftt. inordCOoCtCU
, ïifi.ft.
ibidem.
‘I t>
pdpuiisviaci.qui pci «.|u«n.uwi -----— . .
crincUtiTt qiiob eft in atidis rebus, feiheet tit ordeo 8c m
ticorSC libaeo qu* erat in liquidis, oleo fell aceto 8c vino:
& idco m.ixiine kuerunt laccBoces, factificus & libamt-
nibus lion ritecelebratkiqoia detim* quas acctpere lole-.
bant,nonoffercbaratipopUlo.tDipo/iuiaUJ?,]« eft.deuaftataeft
regw Itidaeorum inaduentuho ilium [Luxtt »*-
mU!,lid eft,habitatores terra,, 0 »»i4»l dttufiatam ttt m-
rifwi?!:(0*rM/in»edrfnum,]'deft,fublatumeftabas:&L<-
W»Mr,lhoeeftdefecir«lMi».Sivolumuspoirumusintel-
liaere perttidcurn,fidem noftramtperTinum/pioIualem
hfteiteeiKuthnper oleum, mifericordiani:perordciini,lu-
oeificieiti iiteralem.Quando iftadeficiunrin Ecclefia.per
ilia qiiatuor quae per erueam, locuftam.brut hum 8c rubl-
Rinem diximus fignificari, videl. per libidinem .per nunc
elotiam.per ingluuicm veneris 8c lracundiainecefle eft,vt
pUndatvniuer(a(is Ecclelia,quateiius confolanpne a Dno
faereaturacfipere.[co»yH//adr,i.d.dcfecemnc.4£ tm 4 &
yltlalieruntvmitorei fuper ftu tm n [o& n r tieotcpoicY^lmuis,
quupemtmrKii frith*, f Dumenimpr* mambus tenerent
fiuqes ttianfionis8cvindemi*,adueneiunt Ailyri). Lhal-
dibBabyloniiqi.&caiterqgStes qu? peril las quatuornba
vas defignamtxr,8cabftulerutab eis ea vnde vmeredebuerant.
Et non folum hoc cgerunt.veium &ipfos fame.gla-
dio & captiuitate.in miferiis perdiderunc. F,»t4 tOT|»/4Mt,
ideft,defecit,corrofa&conculcaraabhoftiummulntudlne
EtfiaiselMglM.i.e.aridafadaeft. Esmda rmaiumimdlifcra
arbor fafta eft inftuaifaa.[»»l»»«%»4 4 r«r«ltf,
iitii »»/»ƒ«»> rfl.i.e. perturbatum 8c fublamm eft gAUdtrn
a bamw«m.]he-b hidaiis. Malogranatum arbor eftme
didnalk,cuius poma rubca funt 8c ad ededum amara.qu*
alio nomine malum punicii vocatur, eo quod-habeatpoma
punica.ideft.mbea. Malumgranarumvetodicirureo
quod habear multa granafrutftus illius. Quando terra de
folatur de habitatorib. dicit B. Hieronymus-quod omnia
fimitirerdeficiunrino folumfruausvineaium «cagnculmtar.
verum etiam beftiat.aues,& poma &arbores,&om-
nia ftlftiheantflagellum hominisip.tcr quemfwftxlunr.
Poflimf etiam hare eadem poft aduentum Oomm Salua
tbtis diciaccidifle, quado tantaftnle opprcfli lunt.vt mattes
ad Dominum in toto corde,qnatenus dediipari grege fa-
cecdotum&populivnusgrex efte&usm vmtatefidei &
bonæ volnntatisiram Dni placare poflent. Idem autceft
dicere A, A, A,quod hep, hen,heu. Ideo namqj ter repeti-
uitPropheti interiedkionem dolentiSjVt demohftraret,^
propter peccata quae fecerunt, fànda offenderunt Trini-
propter peccata quæ T , ^
taiem. Fmffumushftc verba adcapmutatcs ludrcoru
referre q u * fta* feint flue à Chaldæisfiue à Romams qui
etiam adillum diem retributionis omniu debtftorum, dig
videUudicii,dequo'OesfcribuntPropbet®&maxrmeIefaiasquiclamat&
coverentur filios fuos comedere. dmnyirr v»i, (ubau-
di facco pmnitentia:: &pUngitc facerdoces: non htfte,led
pdrb&.fimceracorde.vr confolationem recipiatts. [ Vlu-
Knmmfiridltarii.'] non tantum voce fed etfem cotnpun-
dtione cordis. [ lngridimimfin templii Domini:
i.e iacetein hcco[mimflnDe,»wijvtvaleatis itacundiam
mitigarei&quare pr^cipiovphoCagatis?{EKniw mrernr de
damp Dei rtflfipectificwm &libdtiof\ pro eo q, eft: Peribit mu
pcenifentiam egeritis. Primum iubetur facerdoces & mi-
niftri Domini plangece & induere faccum,quia tpfti debet
exemplum prabere aliis, vt ficutipfisercanub.dclmquit,
& populusjita illis pcehitcntiamagenabus.prouocecur &
popUlus ad eandem agendam. De ieianiono fancfcincato
& non rede celebrato loquitur Deus per Ielaiam dicens:
Eccein die ieiuntjvepi inuehitur voluntasveftra, & omnes dm-
tores vsftros repetitis. Ecce ad litresfcoptenriones iciunatis,
& percuritis pugnoimpie. Ieiuniu lanftutn eftq» ains bonis
operibus exornatuc; (cibvoluntfte bona, orationibus
mundis & largitate eleemofynarum: vt vnde ipfe corpus
fuumabftinerefacit,mde m«eros reficiat; iuxtaiuud:Fw-
1 ® ? efurienti pattern tuu & egenos vagosfy introduc in domiituatft.
| Eft etiam generate ieiunium abftinere ab ommb. ulicitis.
(Congregate fenes.J N on fenes foluramodo astate.ied & a-
pientia: de quibus Sap .4. Canifat fenfm homing l 0m™
habitatores ten*.] fubaudicongregateindomu DeiYcftn.
Et clamare ex toto corde veftro ad Dominant. Pnmu uiben-
mrcongregare feneslapi^ntes, &p6ftmodu habitatores
rtrrafji.e* qui terrenisrebus deledantur. Re vera n.lie eft
ordo ieruandus. Clamate ad Dominum in cordibus veftns,
hoceft, ex cotb intelleiftu &in totavolt|ntate, &didte:
A, A, A.,diei:quiaprofe eft dies Dowi»i,ideft,dieis vindiftajab
Aflyriis Chaldanft^ a Macedonibus Romanisq;. Et quia
valiitaf a potenre, id eft a Domino veniet. Poftquam dixit
Prophera vt congregareritur fenes & habntatores terri in
vnum,in domoDni & in Ecciefia ,-prgcepit vt clamarcnt
ram âd caotiuitates Iudæoru
dicit: ï r dusDommirmitt infimUlitvt
point orbemmfanabitem. [Nunquid mn comm otulit vtfris, ]
i.c.infipicntiavcftra,4linic»r4 » de quibus viuere debuims
p tr ie ru « i)d id om o ^ e iv iJ Iiifit» id& e xu lM iw !m b o ttd im m -
per periit. Loquitur Propheta db faturo quafi depræfen-
1 ti: &comtnemorafquæeis fotura fint nifi pcenicentiam
egerint. Nunquid non coram vobifmetipfishoftes vcftti
chripieiit veftrafubfidiiiîfâcient vdqj: & non (blumifta fadent
vobiSjVcrum etiam q> magis eft> dedomo Dei veftn
peribit omnis exultatio > vt non offeratiir ibi facriheiiun.
Quando n.ablatafuntabeis vnde vegetare debüerant fei-
i pf'os,pariter & ipfi perierunt. [ Computruerunt iumenta in
ftercorefuo,] hoc eft in luxuria He in idololatria fua fine m-
gluuie vcntris.Et demolita funt horrea,vbi recondebatur
triticu.dïffipatæ funt apothécæ,i. c, cellaria» & quarefunt
diffipatæ,quia confufum eft triticum^e.qiiiafublatumeft
ab eis,ideo perierunt horrea&apotheca^quia defuit vinü
& tricicUm,quæ rèponerentur in eis. Iumentan.appelkn-
rut illi rppter luxuriam & ingluuiem ventris_atq;idololatriam,
iuxw q> Pfalmifta ait: Homo cum in honore effet non intellexitycomparatus
eSiumentis infijftennbusi&fimilisfaftuteft
»■U.
illis. Iumêta quippe in ftercore fuq coputrefccre eft in foe*
tôre luxuria: vitam fihirc.fQuiiingemuit animal, miigurunt
grïgtsarmentii quianonetlpafcuaeis: & gregesptcoru dijperie-
runif\^fiibaudi eo quod deefïèt eis hen>a. P oftquam ah-
mentaperierunt&deuaftata funtab illis quatuor piagis q
per me^aphoram multitudiné hoftium fignificanf.iüntièn-
ta quoqj perierunt, hoc eft»homines more iumentorum
viuentes,& advhimum animalia & pecora: quia exficcata
funtoiiiniajppter peccatapopuli. (Ad te Domine clamabo
quüïgmt comeditjpemfi ieferti, épmmifmceniit m n u f i
giungionis. ] Prïdrcens Propheta mala quæeis ventura e-
' rant,nücloquituradDnm,taftl experfiinafiiaquaexpcrfona
popu)i;& didtj Ad te Domine cUmubo ego, imo popu-
lus tuus per me: quia ignis comcdit l^ecibfe deferti, floretu
pratorum,plantciemeâmporü,viriditarem &ffondofitatem
arbonim,& loca variis herbarumfloribus relperla,
I w J
Sicut ignis & flamma omnia per quæ tranièunt deuorant,
fie aduenientibüs Chaidæis vel Romanis,que defignâtur
per locuflam&bruchum&crucî,omnia bonailliusterrç
vaftata funt. lsed&beftu agri qiufiareafitiens imbrem.Jab-
audi fee filfpexerunt ad te, quoniam exficcati funt fontes
aquamm, &ebibiti ôeexhaufti funt à multitudiné locuftarum.
imo Chaldseorum 8c Romanorum. Et ignis deuora-
uitfpeciofadeferti.id eftvaftatio locuftatumfere c8 cul-
cauit omnem pafeuam agri: 8ceft fenfiis: Sicut area fitic 8c
defiderat impteri : fee omnes ill* belli* attrit* famis irlo-
pia & fitisjclamabunfad Dominüïn.Spiritualiter veto per
defertum fignificatur Gêtilitas, quæ àDeo derelida &dc-
ftituta erat per idololatriam: per ignem autem, Diabolus.
& per fpeciqfa deferti,bona opera&virtutes, quibus exornatur
vniflquifqi eledloruip. Sicut ignis ergo deuorar
ftipulam 8c fucccditvepres.ficDiabolus dcuorat &come-
diromniabonaopera Sc virtututn flores. Vel etiam’per
ignem intelliguntur qiiatuor vitiafuperitis noqiinata, fcr-
licet libido,inanisgloria, ventrisinelunies8c iracundu
Ec per hoc qnoddicirrExficcatifunt routes aquarum. Per
(bntes.poflumus intelligere do&rinam Chrifti qu* cxuc-
catas i epotataeft inGentibusàDiabolo & vitiis quibus
fetuierunt ab ilia die qua per idololama recefferuntdDeo
Ârero. Non enim habebanc fontds de quibus dicit Ieutas;
Heurielu equal ingeudiodefontibus fahutorU. Qui funt iftl
fontes! lex veteris teftamenti & Prophetàrum ora-
cula : 8 c IJecioûm grariam notii tefta-
menti ignis dcuoriuic.
C i ».
left»
« 5
j—y - • \ . rt~—~ Q A p: j i _ : ] - I ,, que Cbaldsorumfiatremfuum non coarctabit,id cQ.nó con-
—, A J ' T ztobainsmrv lulatem monte facto meo.] lftud. ftringet quuro yenerit ad portas Iethfalern. {singuti ih Mfe
eft canut fecundum in quo voxDei omnipotCntis l^ f f a ambulabunt.] Idünc locumierettiias Propheta manlre-
' tittiradProphetamöcadalios quilegemièruare.debe- ftiusexplanatexperfonapomini!oquens:Ecceegocon-
Jiccns; canite ref 4 iff t o ,id eft o m Eropheta loci 8c uocabocognationesregnoraaquiJohisdicicpominus:8Ci
B H I canjte hóc éft publice 8c mihifefte pridicate ad- ponet vnufquifq; folium fuum fuper portas lerufalem: 8 c
a S M sbuchodo,tioior, fiuekomanotum.. 8c magnam I vnufquifq; perloeum contra fe/pofitu mtntbir in earn dec
ocem'emirciteficnt tuba fokt (oMare: gfiplulate mifere i# | ftruens mitrum cius.Senfus ergp VOCClU,cinxi.s.ss.v«v.-..—-------- - _ prions veihctdttabs eft:
montefafto meo,id eftm temploquodmihifan«ftibCaui,vt
poftea valeatis e*ultare.v (Conturbentur omnes habitatores
terrai] fcilicçé Iudiomm & Romanorum fimiliter. [Quia
properil dies tenebrarum & caligmis,dies nubts & turbinisf] Sic-
uceniro tenebræ excàecant ocuios,ne clarapoffint videre:
ita.illa eaptiuitaS excæcauit corda Iudàorüm, vtnon re-
mançfetineis quiCquâmgaüdii. [Quafi mane éxpanfum fuper
Quum venerint Babylonii,^tt/^aijf^i» viafuagradktur
& non declinabit dfemitis f a , & nemo fiatrem fuum confirm^
gef,]in porta, volens intrarein duitatem:quia contra viam
per quatn quifq; primum veniet äd rtiurum, ingredictur
fadens fibiadicum inhiüro. [Sed& per fenefiras cadent in
domos & non demolienturffid eft non infirmabuntur:vrbem
ingredientur,in muro current,dpmos Iud^oru afeendent,
per feneftrasintrabunt quafi for. Seruat mHapboram ad
.f6 _cUftas,per iilas volens óftendere difcUrfum GKald*oru.
SicUt dicunt illi,in quprum regiPnC ibleht loculbe Domino
montes populos,] fiç Veniet Vel expandeturpopulus multus
Qrfajs laper montes & valles Iudæorum, & eftfènfus;
Sicut mane , id eft aurqra expanditut fùper montes, inter
recçlîum no«ftis &»?iduçntum diëi, oriente fqlé&rece-
dentibus tenebris:vftc,populo Chaldæorum itnplèbitur o-
mnÿterca Iudæoru, [Sfalis et non fuit àprinçtpio,&pofi eum
non dit vfquein annos generations & generation^.J Quare di-
cit qnioa non fuit gens & regnum fimile in fbtqtüdinç|
Cliald«orum& Af^rio,rum,neque rex fîmilis Nabucho-,
doiiôiqr. quum præ omnibus gentibüs le^iinus.-R.omii^
flos-ïbrrio^s.fai^pqtentipre^ue qwaiùp injpefioAy«l^
uerfüm orhem fubiugauerunt|,qui etiam in viuone Da-
nielferro àffimirantùr,eoquodficut fetnum omnia domat
itaifliomnîadomuéfunL Quid ergodicendum de Ale-
'xandro qui domitor exfitit Aliæ Europæ &ç Aphricæînui
quidforüor.ilïo fuit> fieergô intelligeilduto eft. SimiljS;
vnunfiiftÿiqua gens Aflyriis, ndquerex fiinilisNabucjior.
don$Sà principiogéntiuqi ildefte^uoiêges eflè coe-
’:perùn^ÿNa.efif gfart^mis,] ideftvfquead Alexaq^
ufn qui primus regnauitfuper totàm Gçæciam.Èf^e<r
mr4tmis-,id.e{i vfquqad, tempus Rortianorum.
ckm fa f]À d eft Nabuchodonofor, ignis vorans : & poft
eum exucenvs flamma. HicPrQphetadefcribitnibHôad-
uentumNabuchudQnofbrsdicens^jfwr^»« omnia quàan-
teveniuntMat, & perÿu* tranfiéiritomniae x u r i i adue-
niente illoj quæcunqùe gens tumôrerti ciuS; audicrat dif
foluebatur, Sc qùafi per éarà ttanfiflèt ignis ,fic omnia der
nqràbat,Quafihortusvoîuptalis terra corant eoi&pofteüïnfolp-
.tiido de f a i , Aeque eïl qui ejfugiateum•] Hottum v oluptaus
appdlat;paradifùm dicit, qUpd fîcùt pafadifù^ impletus,
eftomni amtenitate 4 fie ef at ômnis terra Iudæoru Coràm
! Nabuchodonoïbnfèd ficuc folitudo defèr'tifaÉ^ eft» poftquam
ülç tranlïit per eam. Ômnis enim terra per quâm
permittenté in flägellumpopuli Venire, quod, quando
adueniunt o.mniafunt iflis peruia': Et np.folum luper mu-
ros difcurrént & fuper domos, yerumetiam per media ift-
'.teri'orä dpmörum hüc illucque difeurfent. Si autem ad
»Chald&os referimus hoc qixtid fa it,p r fenefiras intrabnht
quafi f a , non irittaUerunt jlli qüafi timorém forum habe-
rent,nfeabaliquo viderentur, qui vidórës ttant,fèd if^cut
fores fdlent ingrediper Feneftras, & ó'óculte fapëre, fic illi
qlaufis ianuis: vel etiam quiaalii intraban't per oftiuro &
inSpote^ant fimul ihtparejnè vllaifleè mpra, per feneftrai
i tom iErtmerunt audacia, 8c ciim autiditace- magna bpna il-
dprum deprjedati f u n facie eius, id eft ä pfaf^firia exera-
tftsiocuftarum.[Co«»f/H«/f terra & moüfunt cadi: fol& hi-
; ndObtenebratifinit,&flell,c retraxerunt lumen fuum.'ffdy pet-
bplicè loquitur,exprimete volens aduentu. Chaldsorum
pér fiitiilitudihem Ipcufta'rutn. Qijaiidp locufti aQeö
mitfonturyjfe tranfèuqtclè
»mnlri^d?iie radips'lplis'fblén't replcre a terra,d^quadpuv
bespburabrare1&eft icnfus-.'Quum yenerint Aflyrii parir !
ter&phaldaei'taqtuj5 paUor inuadetludsos, vtnpfolum
terra, yerumetiam cöelum & pmniaeiementa videb’untur
ab illis effe commota,qua2 etiam iii'affliiftióiiè Videritur il-.<i
lis chumbrata ef^.Aliterperfóle.mpöflumüsihtelbgëtë
reges It^ h itp patrénv^cloacl^m Elium eius, & maxime
Sedechiätn qui oculis orbatus, dudqs eft in Babylonem,
Petliinam verorèginam,5cper ftellasprinpipes iquipm-
nes,rek Videlitët & régina «priiicipesdüm icapferéntur ap;
hóftifctUs ómj^afoj»enëb|k.i^^hWR Dominus idedït vp-
cêmfuam pro eo qupd ëft, Öabit ypcèmfiiam antetfaciem
exercimfitidiöc eftiterrpt€ nimium incuriet Iudaeis.£^«W:
muïta f a t rimucaftraetäs,] Vel exercitus loeuftarum vel
Chaldriörü, quumdi dc, qüod Dominus dabit paQórem
in aduentu Cnaldajprtniii oftehdit Babyloniós Domini ;
vóiuncateveUi.fle cotitra lerufalem, '8c illiüs paryiile im-
perio. DiciteniipVirelpquensProfper, quQdnihll.agitur j
ïnhöc mündp heq; boniinv peq; riialum fine voluntate !
Dei,vel permiffione ; ^ï?ohum quidetnagimüs illius vp- !
f luntare 8c adiutorio,maluvero,illp përmitrehte.; (Magnus
\inim dies Domini »id eft vindida: ppmini & terribilis valde:
Et.quis Iudsorumfufiipeb.it eüin ?3 quafi idica't: huUus.H^.C;
; bmniaquae diximusp.metäphpräpertinere ad.GhalddPs,
& lud£eos,ab iÜo kitpil’ Canïte tuba in Sióriivlulaieintodhté
fa ä o meo quid vè«ft ^iri.Dyiwi;¥,3 p p f ^ n t a4
dicii qui dies eric Dpmini itiagnüs & terribilis,& damna-
!bicömnesrépro'bös,rencfoabünturcceli & terra,fol& lu-
ha,ac ftell* obtenebrabunturficut Dothinus äit: \Calum Matt Mi
& terra tranfibunt,&virtütes ccelpium mbuebunturfNunc ergo
.ejcercitus dust non trartfiit » ad conVpàratiénèm éiüs pqr
quam tranfiit paradifus videbàtur:vndeftibditür, [Neqttc
tfbqut effii^at.eum èfSfoluit enim fugCre Scdechiasab eo &
principes eiqs, fed comprehenfi flintincampis Ietiçhiin-,
ticisabexercitu ilhüs : principes’aùté capite triihcati funt, ^
& ipfè$edechias oculis orbatiis dùdus eft in Babylonem
iu caüeavdeo,Cüifimileintelligendumeftexaliisgenti*i
bùs.[QuafiaJpeâtuefarumafieâuieorum,i(d\icetbnicho-
inra>loc.uftatum,erücaram,&tubiéinitm,[(i^Ç<iw/ïcg,«i/'eï
fie curient, ficut fonitus quadrigariim fuper capita montium exï-
/if«r:]fiçdeüqtabuntipfælocüftæ omnia. [Etveluip’opulus
1 finis praparam adpr<tliùtoï:.[fië venient illæ paràtæ. fÀfdcie
rite i3i$eft ® pràifcntiaëkércitus locuftarüm cruciabuhfür
’pioiflis nimio timoré perculfî. [Omnes i>«/f«<,3iudæorüni
fcredfgentur in oUam,] id eft fîcùt olk fæpeigni âppofita ni-
. grédinb&fuligine circundatür: ita fades eorütxt inpallo-
!■ te,m & tiigièdiqem veftentur aduenierite exercitu Baby^.
lqn\<;o& Chaldaico.[sjc«f^rfri»3fcilicetviricùrrencipfæ
lôËùfta? pet terràm tud^orùm. [Quafi biïidtores àfcendeht
. imfum àuïtatisTerufalem.] :ldæcbmnia pér metaphoram
! dixiiiiùs : quæfîngula referrèdebemus àd Ghaldæos, qui
i defîgnanturper lpçùftas.lUùdveroqu<)d dicituf ^, SicUfJo-
1 ibiiitë quàârigàmn fa ir captta montium eüûieht,quantum àd
Jpvuftas pettinet magnùin fpnitürtifàciuhtqn mittùntur:
intm vt A fexto-miliario poffît aùdiri fonitus eatùm : ficüt
-fl li tradunt ijiiqupi'U'fines (iepe confueùetunt venire; (Virf
dicit Dominus VCbntUrtiminïadme, i» toto cordeveflrofinié-
.itmijó&.fl*tu.& pidfi£tuïi& feindke cordaveßraf &npnveßi-
inenta veßräi & conueritmihi äd Ddmirtkm Deism veßr'um.']
Pnedixit fopeifosNPröphpta tnalaqu« Ventura eranthifi
pdsnitehtiamegerint>hünc Veto proupeat 8c cónuertiad-
hortatuKvttb.taméiitë Corfedi,hon patiäntur.qu?emiriär
tus èftëis,acfidiceret aliis verbisrÖmhiaqux infèrmoné
prieèerftp Coiinëhtür próptefeafum lpqüptus,vt vós mca
cómminatiöhé tèrrérem modo: quia iiunc ergo, id eft
qanfeh*cfiht>iidtj3 ominus:C»»to»W»h4j>»e:h0 hill
SMoth. Ÿet. Pdtr.T0m.91 Pars u Àaà H labiis
iefit.19.
Matth. If.