l i f t .
EctUf. 17>
fertteniathnem.Hiiicalias dicitur: Fornax probat aurum , & j cipiatdecorem ? Gur autem ad hoc tenendum quod lia*. I ^
thiUp.i.
XfH-rktatth.
14..
'Marei 13.
ibidem;
Apoca. 9.
homines iuftos tentatiotribuUtionis.Qn apröpter fciendum nobis
eft , quiatentatiohoc in loco pro deceprionis ponitur
lapfir. Siccjue dicitur : [i&HMéö te ab hora tentationu : J tanquam
diceretur, ne te feducat hora tentatiönis, id eft>ten-
tati o temporalis. Ab hac etenim tentation is hora ele&os
feruari, eft, nequaqua m fcilicet fiue occultis fiue manifeftis
tentationibus,Deo fer riante, deeipi polfe.Hinc etiam quó-
tidie Dominum deprecamur, nenosinducatin tentationem,
fubaudis, ne nos patiatur deeipi a teri'tacione. Et tentantut
ergo ele&i, & tarnen ab hora tentatiönis ièruantur, quia ad
hoe tentantur, vr próbati coronentur, nonvtfedu&i dam-
nentur. Dicaturitaque : [ Quoriumfiruafti verbum'patientia
mea,&ego te feruaboab hora tentationu. j Ac fi eleótörum
eeclefiædiceretur: Quiaverbimei pàtientiaÿigeretecer-
n o , nullis tentatipnibus mccumbere permkto. Vt autem
pro decepdonis lapfii horam tentatiönis hoe loco intelli- -
! geremus,ipfe notitia verborum inftruxit quihancnoncæ-
irim, fed terrain inhabitantes tentaré perhibuit. Itanam-
quede eademconclufit, [qua ventura eSlinorbemvniuerfum,
tenture habitantes inier_ra:^yelüti fidieeret,terieua quærétes,
mundi defiderijs æftuantes, carnis voltiptatib. feruientes..
Quö contra beams Apoftolus de lànétis dicit: Noftra con-
uerfatjoincalüeft. Etrurfijm : Qui conrefufcitauü, & confédéré
nosfecitin calefiibtu. Sed quia hæceadem tentaqohis hora
non iam veniflè, aut ih præfenrielfe > fed ventura prædi-
citur, melius per hänc antich rifti tempus rpeçialit|r com-
p rehendi inieliigitur. Tuncenim veniet ilia tentado, quæ
non per partes , fed totum fimul examinant, munduin.
Tunc quod quibufHam iri retro a^is ternporibus apparuit,
perfecutores eiüföem eçeîefiæ miraculis corufcabunt: &
hiric tormenta fæuierit, illinc miracula luadébünt.' je Vnde_
nec immerito coram illo tempore à Domino dicitur: £rif
tunc tnbulado, qualit non fuit ex quo homines ejfe caperuntfuper
terram »fedtifxfier. Çurautem hoc Domine indica nobis.
Tuncfurgent,infinity pfeudoChrifit & pfudopropheta3 & dabunt
figna magna & prodigia, ita vt in errorm indue ant ur,fi fieripo-
rteBetiameleäi. O quamdura eruntcorporisvulnera,led
quant duriora aduerfariorum miracula. Non autem pa-
ueanr eleóti: quia exceptis forinfecus totmentorum flagel-
lis, vifis etiam faifis prodigijs , feruantur ab hora tentatio-
nis> id eft, non franguntur, non decipiuntur, propteiea
vtique: quia eledihint. Qui etfiad momentum vifis miraculis
parum hæfitantes hora tentatiönis appropinqua-
bu n t, tarnen quia in forte fandorum futuri prasnoicuntur,
ad integrum ab hora tentatiönis hon rapientur. Quod videlicet
perfecutionis tempus rede alibi quoque fornaci
comparatur fumanri: quia & reproborü fenfum excæcabut
vifa miracula 5 & adblalphemandam Chriftianæ religfo-
nis fiderft prefturarum cogent experta incendié. Quo
contra eledoram mentes non ad infidelitatis carcitatem
pertrahunt, fed ad dolorem compaifionis excitant fellâ
porten ta: nec eas ad fidei negarionem impellun t, fed ad vitas
purgationem illis proficiunt adhibita prefturarum in-
cendia.-quia ôc fùmus quorundam oculos excxcat, quor un-
dam ad lachrymas prouocat;& ignis paleas deuorat,aurum
purgat. Sequitur: .
Bete venia cito, tern quod hab es, v t nemo alius acei-
ßiatcoronamtuam.
N e vniufeuiulque e le d i mensà yigore certaminis pu-
fillanim i tat e foluatur, cito'fe Dominus ad renumerandum
venire teftatur. C ito enim fit omne quod tranfit. T o -
tum namque tempus vitæ præfentis , quam vix prolixis
tendatur morarum Ipatijs adfinem, inde citius attenditur,
vnde quafi crefeere videtur: indeque defe&um patitur,
Vnde augmentum.percipere videtur. Propter hunc ve-
loccm. eius tranfeurfiim , omne Chriftuuiitatis tempus
,ficut pnemifi, vnius horæ vocabulöper Iohannem
cotonatur , exhorcacio autem lubinfertur, qua dicitur:
\jerlhquodhabesl] Qu id itàqueilium dicit habere,quidve
admonet tenere, nifi hoc quod alium dicit pofte adeipere,
id eft, cæleftis vit* conucr/âtionem, per qi^un regni perbet,
iftum admoneat, lequithr & dicit : [Fr nemo a 'ius acct-
ptatcoronam tuam.,}. In qua nimirum.fenteritia elé«ftorum
numerum certumac definitum, quemlecundum propo-
fitum Dei in vitam æternam prædeftinatum vocal Apo*
ftolus, videmuscompleri, ftupendaprorfus confiderano-
neintuentes, huiclacrato ac definitio eletftorum numéro,
necaddi quenquam poflè, nec minui: cum Dominusâc
rçdemptor nofter,ficiftum propriamcoronamdicitamit-
tere, vt alius earn percepturus accédât : vbi intelligitur,
nec alium polie luccedere ^ fi quod ille tenet ,perfeüeran-
tifine1 euftodit. Quaproptet-lciendum,quia hæc eadem
fententia quafi.omnipotens verbum , hoc quod habet
quemlibec tet>ere admpnet : vt tamen, nifi tenuerit, alius
eius coronam accipiat. Etlpes nutritur humilium,&ela-
• no prelhitiir feper borum,dum & illi bonapofiùnt amitte-l
te de quibus luperbiunt : & iftiea percipere, quæ quia non
habent, contemnuntur.Formidemus igitur inhis quæ ac-
cepimüs, jieceos qui iîlam need am afleciiti funt,delpere-
mus. Quidenim lhmus hodie, nouimus :quid autem poll
paululiufi efie poffimifs.,. omnino nefeimus. Hi etenim
quos fortalfe de/piçimus, & tarde polïùntincipere, S ta men
vitam noftram fcrucn.rioribusftudijsanteireïTimen-
dum itaque eft, ne etiam nobis cadentibus lurgat.quià no-
bis ftantibqsîrridetur: quarouis ftare iam non nouent,qui
non ftantem nouit irridere. Hunc autem lupemorum iu-
diciorum metiimPaulus apoftolus difeipulorum cordibus
incutiens, ait: Qui je 'Xifiimatfiarei videat ne codât. Hinc
rurlùm dicit: Quid babes quod mriaccepifii l Si autem.auepifii,
quïdgloriaris quafi nonacceperis f-Qui ergo habet, teneat, ac
nequaquaquam non habentem irrideat;ne per hoc quod
alium ddpicit, ab éo quod habet, alienus fiat. Sic nem-
pe, ficludæorum elationefruftrata, qui de oliuæ naturali
pinguedine, id eft j dé ftirpis Abraæ,procreari6 ne-tumuer
rant, fradlis fuperbiæ ramis «qleafter (Hoc eft, naturagen-v
tium) inferitur. Inferta autem acradicis Ibciafaâa & pin-
guedinis, ne contra incilos vel confraâos. liiperbiatra-
mos, aiHliàtab ApoftolpiSiwdi*fanltai &rami. Quod fi
aliquiëx_ramis fraéti feint, tu autem cum oleafter eflès, in-
fertus es in illis, & locius radicis & pinguedinis oliuæ fa-
éluses, holigloriari aduerfus ràmbs. Quod fi gloriads,
non tu radicem portas, fedxadixte. D ici sergo: Erattifunt
rami, vt ego inferar. Bene : Propter incredulitatem ftaâi
lunt, tuautem fidefta. NJi altumfapere,fed time. ‘C u r autem
hoc, expofüitdfeens : Si enim Deus natuta'àbusramis non
pepercit, ne forte nec ttbi parc at. Arque idiplum inculcando
rçplicans, àicïiyVtdeevgo. bonitatem &feueriiatemDei,ineos
quidemquicecideruntyfeueriracem: in teautem bonitatem Dei,fi
permanferis in bonitate. Alioquitu exctderis. Sed & fi illi fi non
permanferint iri irict edulitate , inferentur. Poteris eft enim
Deus iterum infer ère illos Nam fi tu ex naturali excilus es olea-
ftro,&contra naturam infertus es in bonam oliuam:quan-
to m agis hifecundum natu ram inferénmr luæ oliuæ .?Hpc
eft cerce, quod inhacprolixa dilputarione docere vultr'Tç-
nc humiliter quod habes, vti ne fixperbia contra Iudæos
tumens deieétus , quos irrides vel delperas , coronam
tuam accipiant : quia fi tu ex lapidibus fiifeitaris in filios
Abraæ, multo magis hi ppflqnt, qui ex ipfius carne luntÔC
femine procreati. Sequitur; . w
Jgut vicerit, fa d am ilium column am in temfilo Dei
mei,drforas non egredietur qmfilius.
Templum Dei , ele«ftorum eedefiam dicinullus ambi-
! git, qui verba Apoftoli attendit, Ipfc enim ait fidelibus:
Templum Dei fanilum efî, quodefiis vos. Hinc etiam beams
Petrus dicit : Et vos tanquam lapides viqi fuperadificamtnt in do-
mumjpiritalem. Qiaajiquam auterh Huius templi prajdica-
toreslànâi lpecialitercolumnæ pofiunt intelligi , ipxta
Pauli fententiam, de Petto, lacobo fic Iohanne dicenns,
qui videbantur columnæ elfe: tamen quia non folumipfe,
verumetiam auditores bonidc antiquo hofte triumphant,
atque in hoc Verficulo omnis qui vicerit , colum-
na in - templo Dei fieri perhibetur ; fateri cogimur
lbiitnj
353
hilip.z.
"ban. 8.
non pto quotundam regimine, fed pro omnium fide atque
ope.rationis firmitate hoc loco colmnnam interferi: &
hoc elfe templum , quod columnam in templo. Sic itaque
de vincente dicitur, [pactam ilium columnam in templo
Dei mei:] velutifi diceretur,Eledtorum perlonam quam
pergratiam tanquam templum inhabito , fide atque ope-
rationis rpbore confirmo. Sic denique prædiçacor geh-
i tium vnam eandemque ecclefiam & domum Dei&colum-
nam &firmamentumveritatis vocat,in qua vtiqué dile.
6lum difcipulum columnam ftatuecat, cui officium prædi-
cationis im poliierat. Ait enim ad eum : Uac tibi feripoJperans
mevenhcadtecito. Si autem tardaüero, vtfaas quemadmodum
oporteat te in domo Dei eonuerfart > quaett ecclefia Dei viut, co-
lumna & firmamentum veritatis. In eb autem quod deeo qui
vicerit lubditur, [&foras non egredietur amplius : J aperte iri-
nuitur,quiaiampridemin præccdentibus htimanigeneris
membris exierar, In illo fcilicet iuhiore fratre, qni reli&a
domo paterna, abijtin tegionjm longinquam : vbi &
porcos pauk , ac lubftantiam lùam cum meretricibus
luxuriofe viuendo dîlïipauit. f
Ab vnitate fiqùidem fidei atque' operatidnis, quam
inprophetis liib lege tenuit ecclefia > ad errqrem præfidiæ
ac peruerfæ axioms tranfierat : Ted occifione illius vituli
laginati (id eft, domini redemptoris) cniore reconcilia-
tiis atque redemptus, foras vitra non exiet : quia quem
pius pater pcenitentem recepit , anulo fidei deebrauit,
atque innoeehti® ftola veftmft- Simulque in domum
conuniij , id eft cæleftis patriæ ædificium , quo domini-
cæ difpenfationis là^raménta celebrantui* , ifttroduxit,
Quantifcunque aut fehifmatum, aut perlècutionum arie-
tibus quatiatur, non mouetur : quia fitnium firmamentum
ftat, habens -figbaculum hoc, Nouit Dominas qui funt
eius. Quod fihocnonlplumdehis,quiex gentibusantiquum
hoftém in lànguine agiii fuperàntes , firmamentum
ecçfefiæ Hunt: venlmetiam de his fimul, qui èxlu-
dæis & gentibus in vnitâtem fidei cucurrerunt , infel-
ligere debemus videamus vnde vel qiio vterqiie popu-
lusexierat, Primiis iraque homo ad imagineift Dei Con-
1 ditus, rn paràdifi delicijs pofitus, dum feruandæ obédien-
tiæ mandata fiifecpit) quafi quædam firmitatis columnà
j fuie. Sed impulfù diabolicæ luggeftionis per mulierem
i quafi quodam ariete percjillus, ab ftatu firmitàtis vel re-
! «ftitudinis ruens, a paradifi felicitate ad ærumnam feculi,
J à vita ad mortein , à quiete ad Jaborem exijt. Quo lci-
j licet ruente , nos qupque pariter rufinus : quo exeùnte,
j nos fimul exiuimus. Vnde quoque Dominusin euange-
I Ho lub quadàm fi gu rata loCutione ait : Homo quidam defeen-
I debatablerufalm m Jericho. Ac fi dicereti Humarium genus
j iri primo parente à paradifi gaudijs ad ærnmnam mortali-
; tatis, impuKiwntiquiferpentis.in principio panter deflue-
bat. Sed huius mi fer iam humani generis, quia eum per
inobedientianî foras exilfe coridolüit, formam.ferui lufei-
piensj adhoc vnde exierat, dFufionelànguinjs lui reduxit.
Fadtiis vtique pro inobediente obediens viqi ad mortem,
mortem autem crucis. Quæ videlicet introdu&io non lo-
lumin his iritelligenda eft,qui iam exuti corporibus,in
Ipecie lætantur in çælis : verumetiam de his, qui adhuc
commorantes in came, per fidem ambulant, fpe gau-
dentes in terris i. quia 8c de omnibus Apoftolus dicit,
Conrefufcitauit & confédéré nos fecit in calefiibus., Introdudfci-
làne vi&orcs adfecundum Adam , columnæ in templo
Dei efficimur, ac nequaquam amplius foras egredimur:
quia per languinem eiuldem meaiatoris noftri,antiqui
hollis tentamen ta fiiperàntes, ilia mandatomm Habilitate
inluperna lamftoium gloria folidamur, quamffi primo A-
dam amifilFeac foras exillèprobamur. Etindeforisquo^
dammodo per Chriftumvincimus, vnde intüsvitæ man-
datis concludimur, I ^ ^ è f t quod Doitiinus cum diceret,
omne quod dat mikt pater, ad me veniet : & eum qui venit ad me
noneijciamfora:protinus cauûm lubiecit.curvenientcm
ad fe non eijeeret foras, cum dixit, quiadefçehdt decalo»non 1
Vf faciam voluntatem eius qui mifit me. Ac fi diceret : Totum
quod à pâtre accipio, idcirco intus mecum manere facio,
ac nequaquam foras eijcip : quia ilia ad hoc ipfum obedien-
ha afttingor, qua non vt meam > fed patris voluntatem
Bibliotb. Vet.Patr.Tom.y.Pars i. . _ ii
faciam, de coelo defeendi. Hinc Pfàlmifta voce eleéto-
■ rum dicit : Etenim ïpfeeft Deus meus & falutaris meus, adiutor
meus, non mouebor amplius. Atque poft paululum idiplum
repétens ,^ait. Quid ergo frufira arietihus quatiendo tnali-
gnorum Jpiritum turba labor as ? Firmum fiat fundamentum
Dei, cade: e notjpoteft. Firmilîimum eft charitati s ædificium,
cohimnis fupërim poli turn deijci non poteft. Dicâtur
ergo: [Qui vicerit, faciam ilium columnam in templo Dei mei J]
Ac fi diceretur ; Eleétorum numerum quem viétorem
elfe prænofeo, mandatorum meorum præceptis aftrin-
gens, in cæleftispatriæ ædificio, quod vrîque ex ipfis con-
ftatele&is, inflexibili amore lolidabo. [Et foras non egredietur
amplius.3 (iibaudis , nullis inimici fiiafionibus vel
terroribus ab ilia cæleftis patriæ communi felicitate auel-
leturr Ipfi etenim fent ( vt præmifimus) templum Dei,
ipfi & columnæ in templo Dei. Ac per hoc qui cofr.m-
næ-fiunt in templo Dei, in feipfis vtique fiüntVquifimt
templum Dei. Et cum amplius foras non exeunt, pro-
culdubio à feipfis non exeunt. Quod autem filius Dei,
vtique. Deus , æqualis patri, atque cum pâtre & fpiritu
lànéfco vnus ver us & folus Deus, domum habete fe dicit«
incuius templo viétoresluos columnas lefaéhitunv Ipo-
pondit, vt læpe iam diximtis , fecundum hrimanitàtem
idiplum loquitur, quam lurripfit ex'nobis : in qua etiam
non folum patri, verumetiam fibiipfiminor eife probatur.
Sequitur: |
Et(cribam fisper ilium nomen Dei met, & nomen ci-
uitatis Dei mei noua lerufalem 3qua defeendit de codoa
Deomeo, &nomên meumnouiim. habet aurem,
audiat quidjpiritus dicat ecclefis,>
Quo vtique ftylo vel calamo fuper viótorem, nomen
Dei patris leribi à filio putamus , nifi gratia amborumfpi-
ritus ? Quid vero cil nomen patris luper viécentem afferi-
bi y nifi peradbptionem fpiritus filium eius elfici eum, qui
in ChriftoatquepecChriftum de hofte antique hiundique
defiderijs, meruerit viiftor ekiftere ? Hiric Paulus fidelibus
dicit: Quoniam efiisfilij Dei, mifit Demfpiritumfilijfui in corda
noflra clafhàntem^ abba pater. Hiric iterum ait : Ipfe fpiritus
tefhmonium reddit Jpiritui nofiro , quod fumus filij Dei. Ecce
nomen partis1, feriptum luper viétöres ftylö fàcràtiffimæ
conlcriptionis per Ipiritum ad’optionis. Vbi adhuc apte
fubiungitur : [ Et nomen ciuitatis Dei meinoua lerufalem, qua
defeendit decceloa Deo meoi\ fubaudis, fuper eum qui vicerit,
fcribaim Ierulaiem itaqué Vifió pacis intefpretatur, quæ
videlicet dé coelo à Deodèfeendere perhibetur, quia ni-
mirumele(ftorum ecclefia quæadvifionem fiipernæ pacis
pafiibus amoris tendit, cum dotnino cuius co|pus eft,in
vterumvirgihis prædéftiriata defeendit:velcerte ineode
cælo defeendit, quocælefti gratiaquotidie numerus eius
accrefeit. Bene autem noua vocatur, quia per lauacrum
regehèrationis fimril& Ipiritum dileétionis, vatuftate ter-
renihominisexpoliatur 8ç cæleftis nouitate veftitur. Vnde
& Apoftolus fidelibus dicit: Exuentes ros veterem hominem
, & induentesnouum, quirenouatur inagnitioht Dei. Vnde
etiam alibrâit : Si qua in Chrifionoua creatura, vetera tranfie-
runt,& eccefattafuntomnianoua. Hinc quoqueperllaiam
prophetam Deus loquitur, dicens: Noua facto omnia,
qiu mine orient tir. Hinelonge inferius in hac reuelatione
Iohannes vDominum ir.îroducit loqùentem : Dixit, in-
quiens ,quifedebat in thrdno : Ecce noua facto omnia. Quid eft
autem, nomen ciuitatis Dei nouas lerufalem j de cælo à
Deo dèlcendentis,fiiper vnSfcotem feribi,nifiin numero
làmftorum per donum lànôri fpiritus confçr tium mereriî
Vnde autem filij Dei, vnde ciuitas noua Ierulàlem de
cælo defcendens voccmur, rçdemptor nofter per ange- (
lum fubdit : [& nomen meum nouum. ] Aperte videlicet
dicens, mper eum qui vicerit, feribam. Et quod
eft hoc nomen nouum, nifi illud quod eidem no-
ftrp mediatori accelfit ex tempore , id eft, Chriftus,
videlicet vntfcus præ patricipibus fuis, qüo tôtiuf*orbis
reg^um in eleâis Iprritus eft ? Hiac certe dignitas nobis,
hinc celfitudo prouenit. Hinc reges, hinc fecerdotcs,
hinc vidions , hinc filij Dei,hinc npua Ierulàlem, hiric
‘ Gg j Chriffianj
E
Pjal.61.
V
Gai. 4.
I i
Rom. 8.
G
Co l.j.
i. Cor.|V
Jfidar 43.
H
Apoc. i l .
pyW.4 ,.