faßhaßi Ratberti
G
clicant .quid afiftpri Vit* cutft'môrtuis 5 habitaton ccelo-
ÿumçàm lepulchrrâ.ïùdici cü reis ,qiri de Pàradifis coelo-
rûïïi èïeïH, etfi digni fuhâùs talibus, quidïîobis &'tibi,cu
tû pjàrîettimnotid's tanta ipluriadignusî Igitùr exotani
parce pérfida'cdnfeïïid, derîegans Creatotinihll eftécum
treaturav nec&duatoricu.Ti pèrditis, ctfm multuïn nôbis
Vtei^quo fumas deùoriiiïàneâmusjilli quidem
Vt fcegàt quos condidît Sc faluetmôbis aiütem, Vt ei carita-
tis affc£tp deüinài fidelésac déùoti famûlemur. Quôd fi
reiponfodigmelfent/quiafimcrperditiredirenequcfintj
obfiçiendumlahem.vtreddatishomines.quo'sinuafiftis,
&■ reftituatis aü<ftQri,'qüos captiüaftis. Quod fi vobis nihil
ftiecum-, mihi àutem Vôbîlcum mültum elïè (cio î quia &
vos mei Àis.'&nequépoteftis manummeameffugere.
At vobis nihil cürri his, qu os ad imaginem meam creâui,
quos veftris frâudiVls decepïftis.Filium autem Dci dubi-
tâtiue lilfpicantur.Senlèrant eriim introrfus virtutemMa-
ieftatis eius, quam miferihçretici nolunt lèntiré.Ifti fiqui-
déiii ftliümDeieum clamapt,& Arrius tantum filium ho-
minis prédicat. Venifii «iiw,inquiunt,4ntt tempustorquete
Mo;,# præferibunt iîlud, quafi nouerinttempusiudiçiii.
Prarlunuint enim plus feire quam fçiant, non curantes de
mendacio. Prppterea & filium Deiconfitentur,&iudi-
cem adu ènifle exclamant, & de temporç quafi ante tempus
piçfcierintjomnino cum tempus illud non folumeo-
rum non fit nolle ,,verum necalicui San&orum quod parer
pofuit infuapoteftate. Sed malis femper, licet lpnga
' patié ntia b reuis videtur.ficuti & boni? vltio tarda.Idcirco
iftï, non quod fciant .quando debeat elle , lèd quod licet
iongiflîmum eis breue videatur , eo quod acriorinftet
• cruciàtus , & tempus concupifcentiarum cum pertranfic-
| rit,fie fit ac fi non elfet.
Erat autem ibi non longe ah iUis gr ex poreorum multorum
pafeens.]Gtcx porcotum myftice non longe ab illis erat,
quia lèmpet imitiiindi iuxta illos funt, & à quibufeunque
expellunttir,propter immurtditiaraèos repetunt.Ifti funt
j&ne pdrci,anre quorum pedés fuperius Dominus marga-
ritâs vétar proiiçeré, quorum cibisiumotfiliuscupiebat
implereventrem, cum nemp illi daret. Significatautem
"grex ifte porcorumomnes immundos, quos femper dæ-
mones.àquibufcunq; expellantur,poffident. Hincquo-
que iicètdubitatiue, Si eiicü nos, inquiunt, mïtte nos in portos:
quiz profedo fciunt foetorem mutare&immundi-
tiâm, née tamenamittere. Haud dubium quinipfiporci
erantj dé quibu s pelleban tur, ideo in porcos rurius expe-
tuntirttroifè. Qgibus Dominus ifcinquit. Vndefiden-
dum quod fi necporcis poftunt nocere,multo minus ho-
minibus,nifi prius ipfi fe iubdiderint eorum prauis fiiafio-
nib u s. Sed tune eis permittitur vt poffidcant, cum extra-
n ei à D eo per immunditiam digni tali manlore fiunt. Et
nimirürri, quod qui de coelo ruunt, non nifi coenu pétant»
& volutabra porcorum ambiant.Ex quo notadum,quanmclior
fit riomo pecude» cum propter duos tâtum homines
grex porcorum dæmonibus expofitus fuffocetur.
Neq-, vt Manicnæus fomniat, omnium animalium «quarts
eftanimajcum propter iftos,quorum erat itnmortalis,
tôt animæ pari ter cum morte datas (tint vt périrent, Alio-
quin çârum fi aequalis conditio eflèt, abfurdum erat vt de
regno fuo,imo Vtipfiaiunt, defiibftantiafua, propter hos,
tôt animas périmerez Parumett ergoincomparationc
paticorum cle«5torum,non dico animalium multiple^ nu-
mernsyverum pereuntium hominum multitude. Idcirco
plurimi traduntur pro padeis, quia omnispalea tritico e-
nutrito igni ad comburendum traditur. Caueaht ergo
imiiari banc confeffionem diaboii mali Chriftiani & ma-
litiam, qui ex parte ipfius elle probantur, dum & credunr
& verbotenus cdtifitentur, ac conrremifcunt, non vt cor-
tigantur, & falutettl quasran t, lèd indurati vt profiçiant in
pèius,propter quod femper aduentum iudicis formidant.
Et contra iufti gaudeant., qui aduentum regni fuppliciter
implorant,& non lolum poenas non pertimelcunt,verum
& regnum defiderant.
Ec ce finquit ) cum imp-tu abiit totusgrex pricepiin mari,&
mortuifunt in aquis. ] Ad hoc &ne quoique diabolus
expetir,vt prascipitâter demergat, & cum impetu ruentes
extinguatin aquispràu* colluuibnis, S i. lulfocet d o ân n a
malà:perfuafionis.Necpraîtermittendum,quodSaluator
non propter preces eorum ire permifiteosm porcos, fed ;
propterialutem quorum erant.vt pafforesvilb miraculo,
ülisnunciarentjVti fecerunt,de his omnibus. Vnde fequi-
tur.
E t eue tota ciuim exit ebuiam lefu. ] Exeunt ergo common
fide » & deuoti religione, licet adhuc paruuli ac timi-
di effent. Quo vifo rogabant eum vt tranjiret afinibtu eorum.
Et mirum fi aliquid in alpcdlu non præfenferint, quo eum
ferre nequiuerinr, qui tam deuote prius ad eum exierunt.
Propter quod feiendutft, quia non de infidelitate ifta lo-
quuntur,(ed de ftupore & reuerentia Maieftatis. Vnde &
Petru s vilb miraculo pifeium mox precatur, Exi à me Domine
quite homopeccatorfum : Ita fiquidem & ifti fcmetiplos
confiderantes, necdum jfideimbuti,pertimelcuntatanta
diuiniute.hec ferre polfunt tanti luminisclaritatem. Nec
mirum oculi q u id iu lumen non viderant, fi reperculfi
tantofulgoreinterdumcæcutiant.
E t afeendens m nauiculam%transjretauit» & venit in ciuita-
temfitam.'] Nec mirum vbique,fi Chriftus au tin nauem à-
feendit ,auc caducis interdum vtitur adiumentis »licet o-
mniapoffit.Quia praslertim noftras venit infirmitates lufi-
cipere,& fuas nobis conferrc virtutes. Idcircodignurti
fuit,ficut iam fupra diximus, vt noftras luftineret infirmi-
tates. Alias au tcm,fiin fiiis manfiiletvirtutibus» nihil
commune cum hominibus haberet, & nifi implellet car-
nis ordinem,carnis inillo otiofii eflèt lulceptio. Pfopter-
ea ergo quand© his vtitur , verus homo credatur, & quan-
d o pedious ablque nauigio fupra mare ambulat ynus
idemque D eus intelligatur. Cur autem alcendit in nauem.,
vt irer trans fretum, & veniret in patriam fiiam,iam
fiipra diximus quod afeenderit in nauem Ecclefiæ fuae,
quam inter vndas fieculi ipfe gubernat,vt ad coeleftem
patriam om nes,qui cum eo ineahauigant,quandoque
du es perducat, quofeunque municipes patriæ velduita-
fis fine elïè voluit. Q uia nimirum naui noniplè,lèd Çhri-
fto nauis indiguit, fine quo inter flu&us huius fieculi abf-
.que naufragio perûenire ad portum non valet. Cæterum
in terris, vnde habuit patriam, inde indiguit naue. Ad
quam profe&o cum pcrueniflèt,obtulerünteiparalyti-
cum iacentem in lc«fto. Yidens autem Iefirsfidem illo-
rum qui offerebant,ait Paralytico. Magnaln h oc loco
' doéirina fantfti Euangelii, magna virtus fideiprædicatur,
quas non loluin pro le ,verum & pro aliis, licet fine fide
lint potenter fiibuenit. Potenter,inquam,quia integra &
vera fides ,magn o ex Dei dono vtitur priuilegio.
V 1 d e n s(inquit)Iejùsfidem iüorum.^Quxrcndam quit
u s peulis in altero fides videatur, cum necinfequifque
earn poffit videre,nifi oculis Ipiri tali bus. Sed tamen,quia
nemo nifi Deus corda inlpicit fingulorum , probat fe
Deum cfle,quifidem eorum vider &metitur. Nec dubium
ex hoc loco audoritas totius Ecclefiæ firmatur,
quod paruuli adhuc infeii fidealterius, olferuntur bapti-
zandi, & in alterius fide tinguntur, vt ex ea renafeantur fid
e , ficud & ifte aliorum fide laluatur. Quapropterprius
eorum fides dilcutienda, qui offerunt, vtprobetur,dein-
de infans eft facramento fidei confecrandus. Alioquin
non putas, prius quod Chriftus ofirerenris fidem inlpi-
ciat ? Quod_& fi inndelisfuerit,quid alterpm iüuare poten
t? Vnde eilgendi funt in.populofide oblatores, tunc de-
mum fequendus eft ordoialuriç.
C om f i d e , inqui t,fili,re mit t u r.tur tibi peccata tua. ] Pa-
tet ex hoc loco quod multæ infirmitates pro peccatis eue-
nipnt : idcirco fons & origo infirmiratis prius à vero medico
fanatur. Et memento quod filium vocat, quern ad-
hucinfidelitas premit. S ed red e filius vocatur.cui confi-
denria fidei ante reftituitur, fine qua quilque mortuus*
probatur. Ac per hoc quôd ait, c^îd/,relùlcitatio eft ad vi-
tam.Perhoc veroqupdfilium eum vocat,caritatisinfufio
& pictatis affedus largitur. Sine quibus lane duobus, o-
mnis anima,non dico paralytica,verum mortuaiacet. Ab
his quippe delidarelaxancur, quia fide mundat Çhriftus
corda credentium, ÔC caritas operit multitudinem peccator
um. Ergo prius in offerentibus,quodipfeapprobat.
Lut.f.g,
ln Matth. Euang. Lib. V.
hoc ægroto ^argitur. Deinde qüia fides ahimarum eft,
mpk ôflèjftJum fideahimaçüratur. Audiantquæfo pàra-
lyticiUudiaqt;criminibus diiro|uti,qUod fides alterius pro
aliomultumvalet.Idcirco&fiadhucfurgereoptane,qiiç-
rànt fidele s iàtercelfores. Quos egoquiloquorvaleam
i nuenire, quorum fide oblatuS àh té ïefiitri, priiis remif-
fionem pecçatqrum, deinde àparalyfi pràu^ inficrnitatis
merearobtîftére. Habetenimmilera'&
fnfelix'anim‘a;paralyfin fuâm, qnô prauiratismorbo male
dilToluta iàcet in leâp vitiorUm. 0 e quoi fa;hé ledo Da
^idy lauabb, induit,.perJîngtilat hófte’sle'ftünt tneüm, lacr tnis
mèisftraiûm meitm figàbô. In hochamqüelè^ôïfteiàcebat
mifer, & iderrexurgere »nec ante IefumvèmVepôterat.
Sed felix.quiadinuenit oblarptes. Ita&tÙ^nimagrauis,
criminibusôbligàtai'fipéc^tpruhidi^disveniîim^adhi;
lf^ è cè i|éS ÿ fe -
ros fenî’orés.,fcilicet quibüsiefus'quod tibi fortenegare
poffitclelpenter, videns eorum fidem ignqfcât. Neceflè
cfi. Isf^r habeacpatforiós, qüï pér te venitè needtîm po-
teft.AdChriftum autem nonnififide venitur.Quænirni-
^dpd. aquâtiiotportaretur. 'C^itÙôtdufe'rfiVif^qlhtS'.lci-
mus generales
dinem ac 'teinperànriam,'quifôs fubüèdà aniwa dèfertar
ante Saluatorem4 itatamenfîéx fide rnanenr. Qddqui^
ërgó non'ëx fide, peccatum eft. Vnde non eôs qui attu]e-|
m î1,orum -P®®dicitur. Quia primum fides
animé lèrtlper inlpicitur ,dej'hdé opéra fidèi exigüntur,‘
: ? t ecce^idam ieScribtid(^rùnttntt^fi^hictlMhemütf\
Quæ didio cordis fuit cogitatio ; quo liùor P|iatdæorum
nobis oftçndit, Deiim ^fibqu^ait., VimittutotitrriMficcdid
tua, calumniantés, vt Marcus iït, Nonpojfenift Deum dimit-
tereppccata. Siquidem illorum teftiqiönio Deus èïfé con-
uin ci tur, quarnuis illi calumniantés Opus adlïruantDeita-
tisjperloriamnegent. Deum vtique cohfitentür,& perfi-
diamnon amittunt. Porro perfidia verbocenusconfiteri
poteft, creejere non poteft,. Sed ïhedicus ahimarum lèm.
per affett fomentafitlutis. •
V t qutdcogttatisiïnajuxt, mala in cordibus veftrü. ] Quod
éft cordis verbum* Vefuhtamen quærendunl'qupfriodp
mala,cogitauerint, cum verùm fitneminem peccatapoiïe
nifi Icdupi Deum dimittere. Hbs quippe illos cogitaflè
certum éft. Sed hoc iplùmmâle cogitant, dumadltoçco-
gitant, vt Conuiticapt eumëx-hoc blafphemaire, homo eu
efiet Dei lolius poteftatem lîbi vlurpallè,nolentes eum
Deum credere. Ad quod ipfe mox, non ad eortim didta,
fed âd cpgitata,vt Deus rebondit. Ac fi dicéret, cur non
rncordamini lolius Dei elle', cogitation« hpminum n o t
le,ucut feriptum cûiTufàlusnoJli corda hômmumlPi-ofcâo,
quiaficut Dei lolius eftpeccata dimittere,ita & çogitatio-
nes fingulqrum videre. Hinc quoque ait,quid eft quod
Çogitas mala.me purum hominem eüe?Ecce diimcogita-
tiouës veftras ihtueor,probaré poteftis me Deura elft,
qui cas alpieio,quod nemo,nifîDeusp’otdlh Atqùc éxhoç
quod negate minime poteftis,vpfmctconumcitëifc bërfi-
diam luperate. > _
Q VI ° efi enimfacüius dicere, dimiftuntur tibi peccata tua,
an dicer e,furge & <«wé«/^]Namapüd homines iotétfaéerc
& dicere,mùltâ diftantia eft-j apud Deum vero vtrumque'
ex poteftaté délce ndit, vt fiat fignum vifibile, quatenu'sil-
lüd Ipiritale quod ait,dimitturitùr tibi peiccatatua,feâ:u m
in veritatè intelÜgaritur.^lioquin ficut imperio vitiü ma-
nimae, peccata fcilicet, nemo poteft.pnrgare, nifî lblu?
Débuta qmninp necvirium catnis. 'Èxquo;cönftat,non
icut Manichæns délirât, lèd totum hominem ab opifice
vho ereatuin: Idcirco nihil minuspotentiæeft, Dimittun-
tur tibipeçcata tua, quamfurge& ambula. Fecitenimhoc
argumentum Saluaror contra perfidiam eorum, vt fi de
cogit^tiônibus .tergiucriatentur, fieret miraculum vifîbi-
le,cuiDeitatis opus nonpoflïntdenegare.
yyfiiatU,inquit,quiafilimhomjnùhabetpotèJltuên^hier-
ra^i>nittendi peccata,tune ait Paralj/tico,firge&ambuU.jHoc
quippe qup.d ait, vtfciatii, ad Iudæos loquitur, fed adhuc
[‘dperfe^o pendente ïètmone; Euangelifta interpoïiit,
Tune, ait Paralytico ,deindé lèrmo fequitur Salt»atoris ple-
ntis poteftate, Surge & ambula. Tria quidem filnuUmbe-
rat.lurge,&ambula, &toilegrabatum tuum,-âcfi patenter
dieàt,furge de profimda vitiorum ruina,& vade in do-
mum æternæ felicîtatis vnde ceçideras,& toileinterea le-
Ctüm infirmitaris tuæ, dohecinduarisimmortalitateplena.
Mira Pharifæbrum perfidia'5 fed mirâbilior hærctf*
eorum prauitas,qjß nec eifilém opprelfi veritate tacent.
Ecce filius homihispoteftatem habet diuinitaris, & ideo
vtDeus relaxat peccata,cbgitationes nouit, &impèrâtia-
Centibüs vt refiirMnt. N on alter qufdém hômo,vtiIli vb-
Dciïs ; fed Deos & homo vitas Chiiftus. Qüi
profeiSb hoïlbc'oficnt & in qiîam|ilnrimis.filium homt-
ms idço fe hbminat. <juk de illo Phatifei caljlnniabanrur.
cmnvciushomqcfict, cur Dcumfefàccrer.&probai
m h o r o p e Dî-nAi èife.qnod pbrcftàttm lîaberet ift omnibùSpeitans.
Ncc tarnen ne^tfëvemni fiiiumhoni!-
tas. qüod Màrcibn fadr, & c*teti ex hiretitomm feholai
Pranenit enim his iabtis Deusmenriiiminarignaconii-
lia,&pêitaris ftæpbtêntiam bperisatteftatibricriibnilra- i
dit,dan^binbiucicor^oïîs membra fîrrtiah&fub imperio’
ptiffinanireddidiefanisatem. Vbidubràiiatintegraqtten-
diturrefùrreclio,anima! videlicet ôteorporis. Et per hoc
qnaji jWiit a te tm ijeciâillad iniinimàprotieniife com-
s Hh K HoC nattiqne àdbuc bodië Chriftus agit iaEc-
clch^ dum & pèteata hbftta foins relaxai s & q u i carhiS
funt interdnm lanât. Qui s enimnon videat^animàiii vir-
tunbHsdèfthutam^ceré ih ftraro vitiorum? Vnde indéfi-
currèndümâd'véniâm; Et quia nös minus idonei
fumus, ihtercelTorés adhibendrydohéciiitrinfecus relîir-
^ Ä 'Ö b cuius tçftimômüm ait PaxzlftiSöiStirge,toile ledum
tuum,& vade m domiim tuant. Eadem quippe poteftaS
éiüs erit inrefurré«âiôhe;,in qua, mortui duirn Dolninô
funt refurgent primi;; Sed qubd m&Ueledum f««w,düa-
biis.de caulîs dicitur; Vt & vera fanitas, & robur virtutis"
redditum\ cunftis patçfceret , Sc quitfpërhbc myftice S- ■
gÜraretur,manifeftiùsdarèlceret. Namperlëdum infir-
mitascarnisdefignatur. E thic’eftleiftus dolorisin quoa^
nimà noftra çonfdentiæ cruciatu iacens afflida torquë-
^r.^^^m,quandoqui(iem,dum relaxanturpeccata,cari-
niS infirmitas non tolliturjideo le<ftus,in quo prius portai
batut infirmiis,ab iplo portatur.Nec dubium quin nèfilÔ,
.^rnwaut aiiiihié^difioluitur aBc morta-
iibiis nexibus irretitut: Sed peccata in baptifmp,aut certé
lèmper exindülgentia donantUr j infirmitas verbpéccan-
di aut cQrrqmpendi manet. Hinç quoque Sein Plalmisj
Qüi jtropitiàtur omnibus iniquitatibus tuis, quifànatomnesin-
firmttatèsiuas. Aliud quidetn öpetisöftehdenspropitian-
di, aliud vero lânartdi*' Propterëa,ergo & leéfcùm iübetut
tollere licet;vitiârelàxexitür,quate.nus vnùlquîlqUeinteli
ligat.fecüm femper lùaminfirmitatem portàrc. In q«a ni-
miruni ihfirmirate noniacemus,nifi dufti fuccumbimus;
quia Dominus opem fert fuper leétum doloris nofiri, JL
cet vniüérfiim ftratum humani generis in infirmitate ver-
lauerit Idcirco poftmëdelam falüris.poftveniam deliéla-
rum,ineodém infirmiratis le<fto non iacendum, fed pot-1
tandum eft fortiter, &vitia præcauer.da. Hincërgopa^
temeïait,Tollelc£ttim tuum,&vâdein domum tuam. DomùS
autem qöftra, Pâkdifiis eft. Déqua,mqua'msdômo Pro-
ph.eta gratulandè cahit, Lat at usfum in bit qua dicta funt rpi-
hi,in domum Domini tbimtts. Ad quam nimirum dbmiimre-
pedantès, ferre débèmus le&utn infirmitatis noftræ,oran-
tès : Mtfêrereniei Domine, quoniaminfirmus/ûty. Etquantô
fcàgiliprËs,Doimni luffragantégratïa,tarito inftantiUàla-
perChriftùm inrtiteiites,addomimvireiubemüE; Quià
profeâro ledliis doloris, refrigerium ex-gtatü &qtiierem
beâtitn.dinisoperatur.ràwy/fmAr// & abiit in domumfudni.
In vno «rgo momento diéri&ôperis impletio coram èa-
lumniatoribUs exbibçtù.r, vr inteiligèrëntillûdequôdi-
üûei&tiQuiaïpfe dixit&fada /«»f.Propter quodléquiturt
Viç e n t es autem turba timuerunt &-glotificaueruttt
UeUitt,(jUï dealt poteßdtem talem hominibm:]iiiiràobduvaiio
Pharißeorum ;T urbæ videntes refurgentem,-(àltem alii ü_
ment.ficét neCdum crediderint vt diligant,àlii glorificant.
Illi vero liuore acriori moùentur ,• & idèO calumniâ-
• • . -________ ~ bantur,
Pfal.iöi.
m M