i*_/«/. iij.xi
loon. ÏJ.JJ
t ÎI
ÎMW4.
lizjitifucrint in te>egonmquamfcanddfybor,] Hoc quippé |
de ardore fidei magis, quam ëx tfmeritate vel mendacio, 1
quantum in fua fuie confeientia,ömninodicit. Facit enim
hoe -circa Dcum impatiens affrétas > & non leuitas mentis.
Et ait mi le fus, Amen dico iibi, quia in bac nocte, anfequam
gallus cant et iter me negibis. Dominas quidem loquitur, vt
Deus, qui nouit omnia antequam fiant j Petrus autem vt
homo,quia omnis homo mendax. Et ideo ait,Si me oportuerit
mort tecum,won te negaboftmiliter & omnes Difcipuli dixerunt.
Nee tarnen ideo negat Petrus, quiàDominus illud prædi-
cit, fed ideô Veritas ait q» futurum erat, quia Veritas eft &
falÖnöpoteft.Sicut nec ideo omnis homo mendax;,quia Pro-
pheta hoC aie,& no præcipit omriem hominem efle men-
dacem,fed pronunciat quod verum eft, Sc dicitvniuerfàli^
ter, Omnishomomendax. Vbi demonftrat Chriftum plut
quam hormnernelîe,vtipiefolusjquiaDcus eft,fitverax.
Sed Petrus nimio fcrüore fidei, & ambre fuccenfüs, non
fàtis coniiderat, quia qui dixit Ego fum veritas, mentiri non
poteft.Propter quod vt æftimo,quiareliqui Difcipuli non
tantum contra veritatem ire prælumuntdcandalizati furtt
tantum in lefùm, Petrus autem quia parum duxit fi men-
tiretur Chriftus, cogitabat forte eum magis mentiri pûf-
•fe, quam fibi aliter euénire y quam hoc quod in corde ge-
rebat. Idcirco,quia incaute de fe prxfîimit,&çxterisin fide
fe ariteponit,necintendit fatis quod Veritas eft qui ei
ifta dicit,non folum feandalizatus eft; vt cæteri.verumet
iam dereliétus proptertemerita'tisàudaciam,vtterriega-
ret Dominum. >Eï fi diligënter perfpeiërisomnium quatuor
Euangehfrarum de hàc re fententias,forte inuenies,
tertio permotum Petrum ex Domini verbis, yt hanc pro-
ferret cumDomino,velproDominomorieridiprænim-
ptionem. , Nam Matthxus & Marcus yno tenore de hoc
Alias autem ne(cio,fi tantus talifque,à Domino ire in ten-
tationem abundantiu s permitteretur, quam exterj. Apo-
ftoli, nifi quia nec Domini confiderabat Maieftatcm, nee
fuam fragilem hibriçamq,vitam.ÉtideovtarguatUt auda-
cia incautæ promiffionis, permittitur ire, iuxtanumerum
fuxfppnfiomÿin t état ion em ncgationis.V t quia ter illud
incbqfideraté promifèratjter etiam timide cum iutamento
negaret.Vnde inftrujmur,vt nünquam fine confultu vi-
rium aliquid ftulteprpmittamusfuprahabitudiriem pot.
fibilitatis rioftrx. Debuerat enim Petrus poftnuam audi-
uit à Domino fç negaturû, potius deprecari ne idpermit-
teretpiusDominus,quamdefèitàpr*fiimere. Nequçe-
nimilleidoneus eu Domino,vel proDotnino prius mon,
quam Saluatôr pro omnibus mortéguftaret, Vnde j quia
vitra omnes de iè incaute præfumpfit, vltraomnes, tei tio
fatisfragilitcr negauit. Licet quidam defendere velint Pe -
trum,quodtantü voce,& non corde negauerit, potius fi-
mùlatë.quavere. Sedvria efteorum aftcrtio,quc produnt,
lacry mx de. corde prolata;, qui ad fereuerfus amariflime
fieuit,dum yidetfegtauiter deliquifïe. Pii defenfôres Pétri,
quific eum defendere conaritùr,vt Dominum menti-,
turafuifleprobënt.Sëd cæcaeorum deféufio.nonintëlli-
git quam difpenfàtiuc non folum Petrus, verümetiam Sc
reliqui Apoltoli permiffi fiint ire in tétationem; inter cx-
terà,vc qui magiftrj futiiri erantEcclefiarum Dci,ex fe dit
cerent,de le iam vitra nunquâ prxfùmere,vt fuirent qûp -
modo alios dëberent tolerare inculpa, qui fiios rccogno*
fcerentcafusj&fialiquiscorruiflctjficuc quam fiepe mor-
talis infinnitâs fè habet, difeeret nunqua dëlperane de vç»
nia dura videt magiitros Ecclefiarum in fubito cecidifïe.
Porro quod Matthæus ait dixifleDpminuin, ^»r^«ai»
gallus tant et,ter me »é^»,fimiiiter Lucas & Iôanues dixe-
runr. Solus etenim dicUnt j Lucas’vero & Ioàrines diuerfîs iri iôcis magis c b - ............... _ Marcu.s. .d..if tare videtur. a..b.. .il li.s.,.. q.uiait
gunt întelligi debere, ter eum hanc præfumpfcionèm pro- j dixifïè Iefum,Hodie in bac màeprïufquamga'lus vocem bis detuliilè
& ter aDomino illirefponfiim effe, quod eum, an-
derit, ter me negatyrus es\ Alipquin fino Marcus aliquid ex-
preflius innueret,nuquam His addidifiet, quod czteri ab-
folute dixerunt. No enim inaliquo diflentire poflunt,qui
yno loquuntur fpiritu. Sed hoc intelligere opor.tet, qupd
trinailla Petri negatio ,'ante primum galli cantu.concep.ta
eft. quod tres illi intendunt,non quandp earn totam vocr
bus expleturus erar, ficut Marcus.enideritius in tend it, fed
quado qute futura erar per interualla temp oris, to ta fimul
coircepta effet, & prxnnitain animo,pne nimio iiimore &
tequam gallus cantaret,efïèternegaturus. Neq; e’him in-
cred^bile debet videri,diftin<ftis quanti fper temp or urn in-
teruallis, Petrum commotum fuifïè ad prasfiimendum ex
Domini verbis, ficur & ad negandum, quibuslibet ex di-
&is. Neq; abfurdum videtureiDominumficterrefpon-
difTè, quandoquidem etiam contextiin ,nullis aliis inrer-
pofitisrebüs,aut'Verbis poft refurred:ionem,ter illum in-
terrogafle legi m us, vtrum eum anvet, terq; Petru refpon-
diflijac deinde, terdepafcendis ouibus eïpnecepium efi | pauoré mortis.Sicq; omnes verum & vnum fèntiunt quia
fe. Quapr opter & Pàtri Auguftino credib ili us hoc ita efïè
videtur, cer eum incaute præfumpfi(Iè, &ideo de trina fua
negatione ter à Domino audifte , ficut ex ipfis Euangeli-
ftarum verbis,Le«ftor,&de his quæà Domino diäacöm-
mcmorantur,ipfe ad plenü poteris cognofcere.Etvtpau-
cis id oftendam, habesin Ioanne, cum dixiflèt Saluator,
Ftlioli adbuc modicum vobifeum fum, Quaretis me &ficut dixi
ludais, quo ego vado vos nonpotefiis ventre. Quibus profeäo
Petrus verbis cornmotus, dixit ei, Domine quovadisfCxd
dominus, Quo ego vado, non potes me modofequi ,fequêrü au-
tempoßea. /Xune Petrus, Quare nonpojfum, meyait, fequi te
moSîAnimam meampro teponam. Huicergopræfumptio-
ni moxrefponditDominus futurâ eius negationem. Lu-
cascautem cum dixilîèt, Simon ecceSathanas expetiuitvos vt
cribraretficut trittcum,ego autem rogaw pro te ne ieficiatfides
tua, & tualiquandoconuerfus, confirmafratrestuos. Cui Petrus:
Domine,inquit,pararusfum, & in car certm ér in mortem
tecum ire Et Dominus ad eum,Dieb tibi Petre,«o» cant ahn
trina illa negatio an te galli cantü tota conceptaeft in cord
e ^ præ térrore nimio deliberata,&ante fècundum galli
cantumjvocc perada,ficut iam. ebeepta erat. Quoniam
Vis animi atque affeétus mentis totus in eo iam cpnfuf us -
erat, ob magnicudinem meeroris Sc triftiti*, ob formidi-
nem tanti difcriminis, & nihil in eo îàiïl viriuni re manfe-
rat,quem totum anguftia Sc terror peruaferat.-
T vnc venir lefits cum iltisin vittam Gethfmani,&dixit
difeipulis fuis, Sedete hicdonecvadamilluc & orem. j Gethfp- .
marii namque interpretatur vallis pinguiflima, vel pin-
guium, fiipra cuius vallis verticem Teriiplùm Domini fi^
tü erat. De qua valle Ifàias,; Va comitéfuptrb'u ebriis Efiraim, ^fa.ii.i.
qui tränt in verticevallispinguißima, fignificans Sacerdoces
& Scribasvino errons ebrios,quiibi Dominum cbmpre- Luc.tuyi
henderurit & occiderunc.Quam Lucas,non exprefle no-
miriaro pra;dio,villam vocac,cum zit,UgreJfm lefusibatficÜ*
dum confuetudinem inmontemOliuarum. Secuti fuiit autem
illum&difcipuli eins.Et cum perUeni]fet,itiq\x\t,ad tocum,di- jq
hodiegallus,donee ter neges nojfe w^.Quis non videat in tribus xit iüis,Orate ne intretis in tentationem.Iüe eft ergo locus cu-
iftis Euangcliftarum locis, quibus ad præfiimendum Pe- j ius nomen illiduoGethfemanieffe dixerunt, vbinimiru
trUs Domini cornmotus fit verbis. Puto quod nemo qui
aliud illud dicat effe,&aliud illud in his omnibus locis vri-
de origo fumpta eft taliapræfumendi.Porro Marcus codé
in loco, quo & Matt haeus,ifta dicit pene,eifdemq; verbis.
Sed reliqui duo, quia longe alite r narrant, cogrinc nos iri-
telligere, trinam Dom ini de hac reprophetiam fuiftè,q u ia
trinaPetri prxfumptio prxceffit,& impulfio ad prxfiimé-
dum ex tribus verborum variisq; locis . Et ideo vt cbriige-
retur Doâor & magifter totius Ecclcfîà:,prouidefâtis m-
dicio Dei iufto pcrmifliim eftrvt terriegaretDominuni,
qui tertio Domini firmiffimis noluir atqoicfcere didis.
illum fuiflè intelligimus hortum ,t rans tor r entent Cedron,
quemloannescommemorat.Quem locum feiebarludas,
quia Iefusin eum cüm difiipulis fuis frequérerihtroibat.
Mira omnipotentis Dei difpofitio, qui fie omniidilpen-
fatjficque præuidet, vt yniuerfa plena fintSactàmentis.
Neccnfm conucniebat vt Iefus eo in Ibco traderetur, vbi
cum difeipulis Pafchà manduçaucrat, fèd talis eligitur
locus per quem iftemundüs fîgnificetar, inqiioDomi-
nüstradituseft. Y.ndeptxfKtisPtopheu,Vaftortdecidèntl
gloriâ exultationis.Cum lbçiï éxprimeret pafBonis,ftoren-
tem ai t.Et in eo hortus efle dicitur, quia EcclefîâjDei ftpridis
I lO f
dis confitaodoramentorum virturibui in mundo eft,ad q 1 ipfo Chriftonatura, quæ Deus eft. Cum autem de anima
C^r * ^ " oreanc punica, & j Chrifti loquimur, de illo vaque loqüimürratiohali fpipareols
diuinis rigentur fontibus,quae con fi ta; funtbenea
pigmentariis; De quibus Dauid areolis iuxtaHebraicum,
fieutareolx, inquit, defiderant aquarum fontein,ita & a-
nima mea Deum yiuum. Sed ifte hortus deliciarum, non
prius florere adfrudum pötuit,Vel getmi*are, antequam
Iefiis torrentem pertranfierit Cedron j De quo torrente Sc ipfe
in via bibit. Sed priufquam traderetur,conueniebat orate
eum, & non aliciibi quam in monte Oliuarum, vbi erat &
hortus in valle fitus;Pro quo, & inquooportuicorare,
qtiia.ChriftiEcclefiaveredomusoracionisdicitur. Non
ergo fine caufa d Domino cligitur locus oracionis mun-
diffimus ac remotus. Vuit enitli ex eo,vt orantis oratio fit
mundior& magis acceptior,iuxtaquodfcriptum eft. Domus
mea, domus orationis vocabitur. Dequo loco & alibi di-
dum legimus,Tmv* in qua fias, terra fanfta eft. V nde qux-
rendtim puto,fi for te locus eligendus eft quo religiofius
ores? Vtrumneeligendifunr, ficutDominumfeciflecer-
nimus,cum quibus ores?NamDominuslongeiam.fupra'
oraturus pro filia Iairi, omnes eiecic foras, tres tantum e-
legit fccum, quos 6c fupra in montem fècum dccreu it ab-
ducere,vtteftcs effent eius transfigurationis. Fortaffis ergo
& propter hocEcclcfia; Chrifti ca lis eft cohfuerudo ab
Apoftolisdiuinitus rradita,vtqui manifeftis funtcrimini-
bus deprehenfi eiiciancur ab oratione communi j quia
non propter locum oratio differre videtur, quamuis op-
portunicas & religio fèmper qusrenda fit, fèd hoefcien-
dum,quia melius eft fblös nos orare,quam cum malis cö-
fentiendo vt mali fint, orare. Nec hoe ideo dicimu s,vc te-
mere de aliquo debeat quis iudicare,neqne aliis fe prxpo-
nere. Sed neque de Apoftolis aliquid finiftrum fufpicari
conucnit, fèd cpnfiderare quod fblus eft qui nouit cur eis
dixerit, nifi ad formam fècretx orationis, Sedete bic donee
vadam itiuc & orem. Ineffabilis Dei difpenfatio, oraturus
pró omnibus,refidere iubet Apoftolos, &afïumit tres
tantum fècum. Nec tarnen ante ccepit contriftari, quam
eos aflumat,& relinquat exteros.Omnis ergo mcérpr ex-
inde illi efïe ccepit. .Vnde non de fè orta videtur hxc trifti-
tia, fèd de illis quos iedere permifiï, vel pro illis quos fe-
cum affumpfit. Hinc forte nata omnis mceftitudo eius
creditur,nam quos fecum dudt ipfi funt, quibus fè,qualis
venturas eft in regno fuo,in monte pofitus oftendit.
E T ajfumpto Petro, in q u iry duo busfilm Zebcdai ccepit contriftari
& mcefiusejfe i]Hos ipfbs aflïimit quos fupra & in
montem & ad filiam lain. Cur autem eos tantum,ipfè fo-
lus nouit,qui eft cognitor omnium fecrecorum.Quamuis
aliquis dicat,quia ideo afïumpfcrit eos fpeciali horiore,
ficut & fupra, vt tres eflènt teftes,in quibus ftare dicitur o-
mne verbum. Et ficut fupra eliguntur vt teftes fint eius
gloria;,ita & hoe locoadveramcomprobandamhuma-
nitatem eius, affumuntur in teftimonium, quod omnem
in fè,fine peccato,.noftrx fufcepitnaturxinfinnitatem.
Vnde ait; Tune ccepit contriftari & mee firn ejfe. lam fupra di-
xeram de paflïone&propaffione; quod propafEo fit in-
firmitas paflionis , qux ante paffionem in animo infir-
mantis cadit. IdcircoEuangclifta fignanter ait,c éepit contriftari
& moefttu efièjvt oftenderet propafiionemin fir mitatis
ineo fiiillc ac cccpifle.Non vtpaflio inanimo illius domi-
naretur, fed vt ex propaflïone verus homo, qui & pacie-
batur monftraretur. Aliud eft enim contriftari & moe-
ftum eflè, & aliud iricipere contriftari. Quod fi aliquis
defendere voluerit ex fè pro morce fua, veïob aliud,
eum ex toto mceftumfüiflè,audiat Apoftolum, quia per
omnia centatns eft fècundum fimilitudinem,prxter quod
in fè peccatum nullum admifit,& compaflus eft infirmita-
ti bus noftrisjquia per omnia fimilitudinem carnis peccati
habiiic. Vnde faétus eft fècundum naturam humanitatis,
triftis ac maeftus,&non fècundum quod in eo erar thefau-
rus fapientix,ac fcientix falutis;ideoquc air quia ccepit contriftari,
mulris ex caufis.d^ mcejlus effe. Attcndat quxfb Ca-
rholicus qrnfque animam Chrifti, & qux fint in anima
Chrifti, vt ihtelligac mediatorem Deum Sc hominem.
Quoniam fècundum humanitatem eam fufeepit naturam,
qux hominiscftifècundum Dcum autem >ea eft in
Biblie th.Vet.Patr.Tem.s).Pars i.
tu,ad quem hop folum Deus per graciam venir,fed quem
ipfà diuinitas in vnitare perfbnX fufcépit. Anima quippe
ilia cum verbo vnuseft Chriftus, anima ilia cü verbo vnus
eft vnigenitus Deus. Et quia vnigenitusDeus xqualis eft
patri,nonpoteft roeü non habere qux parris fiint & nolle
& velle. Et quia hom inis eft filius,confiât totum fufeepif-
fè quod hominis eft à natura. Et quia in ea totus Spiritu$
fànétu s manfir.cui non admenfuram dedit DeusJpiritum, omnes
thefànri fapientix & fcientix in co fueruHt,& ideo n6
potuit infirmari,licet in eo naturainfirmitatis effet, nifi
quantum dçin,quibufcpnq; naturaliter rebus, ipfè vriluit;
Vnde quia mceftus &triftis fuir,fcire oportet, quia non
pro fe, fed multisex caufis valde pro nobis dcÉüit. Primu;
quia poft Adx lapfum, tranfira tali nobis ex hocfxculri
rccedendnm eiat,vt mori necellè effet. Deus enira morte
non fecerat, nec lxtatur in perditione viuentium. Et ideo
. iure faftidiuitin fè fiifciperequod ipfè non fecit. Vidcbac
ehim Sc chqrum Apoftolorum, quos tanta enutrieraedi-'
ligentia, in fubico difpergendum ; inter quos etiaro &. in-
foeliciffimi Iudx caufa er-it dolendum. Quapropternort
immerito quxritur,licet iftafit caufà triftitix, cur eo in té
pore I & cum ad eum peruenerit locum vtoraretad patre,
in quo qriani fxpe conuenirc folitus erat: quid eft quod
nunc tam triftis & mceftus efïè dicitur ? Nifi forte vt cau-
fam orationis noftrx exprimer«, quando eo in tempore
contriftari oportet , maxime duabus pro caufis ; vel qiiia
verfamur in malis, vel quia ad hue priuamur bonis. Sed
quia ipfeimmolandus erat, pro falute totius mundi, vidit
adftare reges,& principes coriuenire aduerfiu Dominum,&
aduerfus Chriftum Hus. Ea omniafortemalain momento
vidit,fecundum humanitatem,quç fèmper coram eo fimt
fècundum diuinitatem,qux imminent generihumanoj
Sc mundus per partesadmittit. Forfitan ergo in articulo
mortis fux confpexit, vt dixi, eafiiem affiftentes in vn urn,
aereas poteftaces contra fè. contraquegenus humaflum:
pro quibus omnibus,non fibi^èd pro nobis gemuit,& o-
rauitjnon qualitercunque,fèdprolixiusinagonia,itavt
gutta fanguinis ab eo, prx fiidore laboris, in terram décident,
vt omnia nobis aduerfànria, pro nobis oblata, fua |
precedepelleret. Triftabatur etiam&proludxis.qiios |
fpeciali ter fibi elegerat in populum, & enutrierat quam
dulciterjq uoniam cernebat eos omnes in eius concurrere •
mortem. Necigiturmjrunj,fi pro his triftis eft,quem prri !
his fupra ffèuifïe legimus.Hoc quippe fiacres magnum eft j
Sacramentum, quod fleriic, quod triftis & moeftus fuit.àc !
! doluit. Vnde non folum defendere,hxc omnia pro nobis I
non egiffe,non debemus,ficur quidam fecerunr, verurri-]
etiam confiteri & dicere,quod pro nobis doluit Sc contri- I
flatus eft,qui pro fe non habuk quod dolere.t,neque vllo,*j
exquo contriftaretur affeâu.qui pro omnibus etiam mori
voluic. Cur ergo non confidentermftitia eius,feu moeg
ftitiam,&dolorem no prxdico.qui lacry mas eius & mor- {
temlego?Nam quamuis lacrymarun^officium in c o rb ie !
fit,animi tame eas in minifterio corporis fundere eft; quia |
quafi quidam animi moeroreasforisexfudat- IdeircO^bi ;
lacrymx prxdicantur, dolor & rooeftitia, fuiffe omnino,- [
no'hdicodefehdenda.vcrumetiamprxdrcandaeft. Ergo- •
qui crocem Sc mortem prædicat,ftultum eft, vt dolorem r
Sc moerores neget. Quia Chriftus no fpeciemincarnario-
nis, vel imaginis fufeepir, fèd veritatem ; non vt pro fe do-
lerer, qui nulla in fe fiifeepit caufàm doloris, fed vt pro me
patererur,mihique dolerct & non fibi.Sicut & mihimor-
tuus eft &prqme,vr mede morte ad viram repararet. Et
ideo Deus totum fufeepi t hominem, vt in eo hxc omnia
perferrer,qux infe pati nô poterat quia ex foto immorta-
lis&impaftîbilisèrat. Etideo non triftis fnm,fed triftisefi
anima mM. Ac per hoc fidelis auditor*difeerne fingula, Sc
intellige prudenter, uc in aliquo diuma confunda9 facraw
men ta. Quia etfi vnus eft Chriftus,in Co plura fimt diuina
myfteria. Eccc regnans nioritur,& mortaasregnat. Ecce?
qui an te tribunal iudicis inique damna tur, in coelo Rex &
gtoriofu s federe cred itu r. Et qui patitur,in fàcramen to, fill
us hominis,ipfèeft filius Dei, qui in eopatitnr,^ non in •
Uiif “fe
PfaLx.i
l ii ii j