Ffklm. *4.
t.Cir.f.
quæ chantas dicitur dilatatio, quoniam in charitate fie . ceptabilia. vel aliter.vÆthiopia prâuefùet manus eihs,id e.
quidamextendiuntur,vr proinimicisorent. NotaBenia- Pin® «j
min in eiceflii mentis, id eft,in fublimitate, feil. de Ce im-
pio in fe pium,de fe animali in fc fpiritualem,de fe homi-
ne in feDeum. Manda Dm virtutem tuam. Quafi dicat:Vt
te benedicant conuerfi ex Bafàn in ecclefiis, manda Deus
Pater,id cft,commenda virtutem tuam, id eft, verbum tuü
incarnatum, quod virtus tua cft. Vnde Paulus » Chriftum
Dei virtutem & Dèi fàpientiam. Vel manda virtuti tua be-
nedi 6tionémillam,vt per virtutem omnis fiatbenedi&ioj
vel manda virtutem tuam,id eft,charitatem quam habui-
fti erga hommes: quoniam cum adhuc peccarores ejfemus,
Cbrifius pro nobit mortuus eft. Confirma hoc Deus quoi opérâmes
in nobis, id eft, gratiam illam quam nobis tribuifti,
confirma,id cft>fimi!emnobis&ger>ribus firmam redde,
incipiendo a templo tuoquod eft in lerufalem, ibi enim prius
verbum Dei prædicatutti eft. Sed quia excæcati recipere
noluerunt, conuerfi fùntpraedicatores ad genres. Confirma
Hocquodopèratus*ssinnobi$. Namficonfirmaueris,
reges, id eft, Apoftoli tui offerent tibi munera: nam Perrus
ofrctetribi conuerfos ex circumcifionejPaulus ex prarpu
tio; Thomas Indos,& quifque fuos quibus prsedicauirrvel
aliter,confirma hoc quod opèratus es iri nobis.Nam fi cô-
firmaueris,offerentribi reges munera, incipicntes à tëplo
tuo,& viq; in lerufalem fuper cceleftem pcrurnientes.Et
Vt tibi offerant, increpa feras arundinis,id eft, homines irra-
tionabiliter viuentes,&ideo feris comparabiles. Sunt Cf
iam arundo,quià çircôfenintur omni vento do&rinæ.Vcl
increpa feras diflipatrices arundinis.td eft,do6fcrinæ facræ,
qua: perarundiiaemintelligitur, quoniam arundofolebat
efle apud andquos caufa içripturæ. Vnde alibi, lingua
meacalamusfcribæ. Vel arundinicomparantur haerctici:
quia ficucarundo in lurofoloco fixa eft,fic hærericus quifque
in lutofointelle&u fe fobmergit. Congregatio tauro-
rum in vaccispopulbrum, vt excludant eos qui probati funt or«
gento. Quafi dicat : ideo dico vt increpas feras arundinls.
Nam futüra eft congregatio taurorum, id eft, illorum qiii
finit indomitæ cèruicis, & ideo tauris comparabiles. Et
vbi hæc congregatio futurafic,oftendit. In vaccispopu-
lorum, inter illos videlicet, quiinter populos vacds funt
comparabiles. Nota vaccam taurum liber fequi. Vnde
'animas fedu&ibiles quae leuiter fententiis hæreticorum
fitbuertuntur,intellige vaccis comparabiles, quas notât
Apoftolus vbi dicit: qui intrantes domos veftras, capti-
uasducunt mulierculas,onerataspeccatis. Ad quodau-
tem fiituri fint h çreti ci,fub iungit: V t excludant eos,id eft,
vt per eos manifefti fiant,qui probad fimt argento, id eft,
erudid in diuinb eloquio. Vnde Apoftolus: Oportet effeba-
refeSyVt qui probatifunt, manrfefttfiant', vel aliter, vt eicludât
eos qui probad funt argento, id eft, ex totofegregent per- cure dixit Paulus : Monui refurgent incorrupti &nosimmn-
fe&os ab imperfe&is, fubtrahendo magiftros difeipulis, | tabtmur: vel in hacvia dabic virtutem nubibus fuis.Vn-
& fie eos fibi incorporent; & ideo increpa feras arundinis de idem Paulus : Habemus, inquit, thefaurutn ifium in vafit
hoc modo: Diilipe Dellainteriora.quiadiffipafti bella ex- ^ifi&M^vtfublimitas fit virtutis Dei,no ex vobis. Vel vir-
teriora. DiSipagentes qua beüa volunt, id eft, hæreticosqui tus dus in nubibus, quia veniet cum fenioribus populi in
ftudent contèntioni, & non corrediioni; & deftm&ioni, virtute magna. Et ne aliudputares quod præmific.innu-,
&nonædificationi. VrideApoftolüsrl» noutfiimis,inquit, bibus, fequitur: Mirabilis Deus infanftisfuis, dans videlicet
temporibus difeedentqitidam afide,attendentes jpmtibus erro- ; æterna bona pro temporali labore. Deus ifrael ipfe dabit
ris & dtfftrinis damoniorum ,loquentitm mendachtm in hypo- : virtutem,id eft refiirreéfcionem jvelhie dabit iuis virtutem,
crifi:hos tales diffipa. Etvere diffipabis,quia ventent le- j vt omniapoffintpereum. Vnde Paulus:Omnia, inquit,
gati ex Ægypto, per quos confundentut hirerici. Ægy- pojfum, in eoqui me confortât Chrifius. Dabit fortitudinem,
ptusinterpretatiir tenebrae; & fignificat homines in cor- ideft,carnis incorrupribilitatem. Et cui dabit? Plebi fua
de tcnebrofos, ex quibüs illuminatis & conuerfis de in- nunc fragili nunc infirma:, nunc dicenri : Quamdiu fum in
fidelitate ad fidem, fà£fci fimt legad Domini, vt per eos corporeperegrino à Domino. Vnd cbenediSusDeus perquem
norificaretur verbum.ciusillis, qui adhuc verfebantur in hare omniafutura funt.
tenebns. Vnde Apoftolus: Pro Chrifto legat'tone fungt-
mur, tanquam Deo exhortante per nos. Oblecramus pro
Chrifto,recondliamini Deo. ALthiopidpratteniet manus eius
Deo. Per Æchibpes intelliguntur moribus denigrad, qui
præuenienp manus Domini.ideft.vindiâam fiiam, adhérentes
Deo, confiteritespecàta fua & hic punientes, ne
Dominus puniat in futuro: quid quorum peccata hie non
puniuntur, à Domino tandem in futuro punienda funt.
Quare heh Domino puniamur,préoccupemus facie eius
opera fiià,Deo lubaudis adhærens.Eius,ad Æthiopiam referendum
eft, vt tantum valeat>manuS eius: quatum,fi di-
ceret,manus fixas Nam tefte Auguftino, in foeminino gene
pofitum eft in Hebræo. Nota quomodo Æthiopia
præueniet manus filas, id eft, opera fiia. Præcedet enim
confeffio.yt fubfequanturoperarquia fi prius bene opc-
rarentur,vid erentur peccata per meritum cbndonari. Régna
terra cantate Deo. Prophetavifis omnib. qua: per Chri-
ftum &prçdicatores fuos ftttura erant.exhortatur illos qui
çonuertendi funt,vr in eius laudem prorumpant. Quafi,
dicat: Quia hæc omnia pro vobis futura fiiht, Vos ergo régna
terré, id eft, qui cx terra regnum Dei fa&i eftis, gratis
videlicet vocad,cantate Deo interius,pySflife Domino exte-
rius.pfaUite Deo,dico, qui afeendit fàpèr ccelitm call, id eft, fiiper
omnem cceleftem rationabilem creaturam, quæ eft
ccelum coeli.id eft,huius inferioris rationabilis ereatw s .
Scviqneadorientem. ideft vlquead^atrissqualitatem.vbi
ipfe femper oritur, Sc eius ortus non fuit imtium, nec erit
finis. Vnde illud: Vifitautt nos orient ex alto. Er alibi: Orient
& Jplendor lucis aternt: vel ad literam^ qui aftendit ïup: r
ccelum ccelj.iuxta illud: Nemo afeendit incahm ,nifi q i de
cceto defcendittfilius hominis qui eïl in calo. Ipfe enim tantum
per fe afeendit in coelùmraïij au: era omnes qui afeendunt,
per iliumhabent afeendere; vcl aliter ^qui afeendit fuper
caelum caeli. Ccelum fuit humana natura, verbo patris
perfonalicer vnita: quia CHnftus etiam in hu mana natura
fuacbmpluitalios ccelos.Àpoftolos videlicet, imbre ver-
bi Dei. lntonuitaucemminis,corufcauit miraculis. Super
hoc ccelum afeendit Deus filius,quandoiplam humanam
naturam fecum exaltauit, & in paterna confeffione coBo-
caait,quod dicit, pfalliteDeo qui afeendit fiiper ccelum
cceli, <d eft, fuper feipfum caelum,id eft, humanam natura
n fuam,ad orientem ;id eft,ad patris æquàlitâtem. In hac
autem afeenfi o ne m axim e in tellexer unt difeipuli (hi ilium
efiè verum Deum & verum hominem.Ecce dabit vocem v'tr-
tutisvoci/M<e,pfallict Deo. Namopus eft: quia quiprius dédie
vocem humilitatis cum dixit, triftis eît anima mea vfque
ad mortem: dabit vocem virtutis dice ns : Ite malediät in i-
gnematernum. Nam qui venithornilisiudicandus,veniet
in virtute iudicaturus- Et vr.non timeatis vocem virtu-
tis, date gloriam Deo,nihil præfiimentes de vobis in bonis
operibus; & ideo dico vt gloriam detis Deo, quia tunc
cum dederit vocem virtutis,erit magnif.centia eius fuper ifrael
id eft,fiiper omnes videntes Deurn.^* virtus eius in nubibus.
Denubibusiftis diâum eft à Domino:Mandabonubibus
mets, ne pluant f<per meretricem illam. Et illud: Amen
dico vobis, amodo videbvis ftlium hominis venientem in nubibus
cali. in iftis nubibus erit virtUs Domini. De qua [vir-
In finem pro his qui commutabuntur,
Pfidmusipfis Dauid. LX V I II»
* Aluum mefac Deus,quoniam intraueruntaqtt* vfi
) que ad animam meant. Infixus fum in limo pro-
g fundi, & non eft JubfiantU. Vent in altitudinem
J maris,&tempeflasdimerfit me.Laboroui clamans,
M , "raucafaftafuntfaucef mea: defecerunt oculimeiy
in confeffione. Ha beta lia rranslatio: Æthtopiafefiinatma- | dum JperomDeummeum. Mult'tplicatifimtfuper capillos capita
nus fuas dare Deo,id eft,talia opera facere quae iunt Deo ac- | met, qui oderunt me gratis. Confortati finit quiperficutifunt
Ifai f.
Matth.it,
Philip.4.
H
meint-
74 9
m^nimicimeiiniufie::quanonrapui tuncexoluèbam. Deus,tu ' me fac irtme&iniheisjVt mffii qù^demrefuiïeâibnem
feis infipiehtim meam, & delicla meaà te non funt kbfcondita. ( concédas exteriorem, meis autém ihteriorem. Et opus
Npn'èrubéfcant ïnmè,quiiixpeftàntf: te Doming, Dom'fiteVvr- eftvtfàluès,qùphiamintraueruncàquæiideft,tufbafedi-
tutum. Non confundanttir fuper me f qui quariùit te Deus if- tibfe fùreiftis popùli circundèdit mé,& vfquead ànimâm
roei : quoniamproptertefufiintii opprobrium, opérait confufiofâ- meam4fubaudis aufèfçndarri. Nota Hic pbpûlum rioinî^
ciem meam. Extraneus faillis fumfratribusmeis, & peregrinùs ne aquæ «ire defignari,qui nünqûam in eodëm ftatu per-
filiis matris mea.Quoniàm zelus domtu tuacomedit me,&oppro-, maiiet, fed more nuentis aquæ femper ybluitur,cadens.dé
bria exprobrantiuni tibi, ceciderunt fuper me. Et operutin ie-1 yitio in vitium: vel popülus etiam ludæomm maxime in
iünio animant meam, & fa(lum eft in opprobrium mihi. Et j moirte Dbmiriifimilitudinëm aquægërebat, quia fictit à-
pofui veflimèntÜm meum cilicium, .& fabiusßm illis in para-1 qua circa hominem voluitur donee eiim fubmérgat, ità
bolam. Aiuerßm me lbquebdntur, qui feçfèbànt in porta: & populusludæorùmvoluebaturcircà Dominüm , qiio yfe
inmepfallebant,qui bibebamvimm. Ego verb orafionem meant ! qué eum mord tradidit.Voluebatur enim circa eum,înfi-
ad te Domine, tehtpus beneplaciti Deus. ïn mfiltitudtne mijè- dias ci ponendo,ëumcapieiido,iudicàndp, tandem bcci-
ricordia ‘tua exaùdi me,, in yeritkte falu'tis tua. E ripe me déndo.Quodhiénotatur; In träuerunt aquæ vfqùeàd abide
Into vf non infigar, libera me ab bis qui oderunt me,&de mammeam.Et quomodo intrauerunt? Infixus fum in litho-
profundisaquarum., tion me demergat tempefias aqua, neque prö/««df,ideft,interffip.sdetentusfumj'quilimumfiium.i.
abforbeat me profuhaumfnequevrgeatfuper me puteus osfuum. j terrenitatemfiiamprofundam,tdeft,poiroà fundb fece-
Exaudi me Domine, quoniam benigna eft mifericordta tua: fe- | runt. De quibus dicitur: Peccatorcum veinent inprofundum,
tfalm.yj.
irta.UVtl
Snf.lt.
cundum mul itud'mm miferationum tuarum rejjûce me. Et
une auertas faciem tuam a puero tub : quoniam tribulor, ve-
locitér exaudi me. ïntende anima mea& libera earn , profiter 1-
nimicosmeoseripeme.Tufcisimprdperifimmeum,& confufio-
nem meant, & reuetentiam meam. ïn cbnjpeftu tuofunt omnes
qui trïbulant me , improperium expeclauit cor meum & mife-
riam. Ef fuftinui qui fimul coniriftaretttr, & non fuit :&qui
çotifolaretur, &non ïnueni.Et de der unt in efeam meam fel, &
ïnfiti mea potauerunt me aceto. Etat menfa eorum coram tpfis in
laqueum,&inretributiones & in feandalum: ob furent ur 0-
culi eorum, ne videant,&dorfum eorumfemper incurua. Effun-
de fuper eos tram tuam, & furor ira tuacomprehendat eos. Etat
habitatio eorum deferta & in tabernaculis eorum non fit qui in-
habitet. Quoniam quem tu pereufifii, perfecuti fu n t ,& fuper
dolorem vulnerùmmeorumaddiderunt. Appone iniquitat anfuper
iniquitatem eorum, & non intrent in iufiitiam tuam. De-
leantur de libro viuentiitm, &cum îfiisnonferibantur: Ego fum
pauper & dolens,falus tua Deus fufeepit me. Laudabo nomen
Dei cum cantïco, & magnificabo eum in laude. Etplacehit Deo
juger vitulum nouellum,cornuaprbducent[em&vhgulas..Videant
pauperes & latentur: quarite Deum, & viuet anima vefira.
Quoniam exaudiuit pauperes Dominus, & vinäos fuos non de-
Jpexit. Laudent illutn call & terra,mort &omnïa reptilia in
eh. Quoniam Deus faluamfaciet Sion, & adificabuntur ciui-
tatesluda. Et inhabitabunt ibi, & haredïtàte acquirent earn.
Et fernen feruorum eius pofiïdepit earn : & qui difigunt nomen
eius,habitabmtineit,
, Commutatio fît duobus modis : vel de bono^in peius,
vel debono in meliusj quarum vnam ex fe habet homo,a-
liam ex gratia. Ex fe enim habet quifque, de bono quod
comniutaturinpeius* Hoc enim tradux primus reliquit
pöfteris., cum per inobedienriam à Deo receffit. Hanç
talem commutatiönem notât idem Prophetaalibi, dices:
Spiritus vadem & non red’tens. Salomon etiam notât hanc
eandem commutationem taliter : Omnisbomo qui ambula-
uerit in iniquitate,nonreuertetur. Per fe, intelligendum eft.
Nam exiefiabét quifq; vt cadat,à fe non habet vt refiirgat.
contetnnit. Nota omnes homines efle inlimö, quiaomnes
exlimo creati funt,&aliqn neceffitate vi? habent peccare;
qui autem fpernentes nouitatem, vetuftati omnino con-
fentiunt,in profuhdo limo reputantur. fed qui in his non
cofentiunt, in älto limÖ funt, de terra qiiafi aiirum facien-
tes,cum veterem homiiiem exuunt,& noiium indutint:&
anomalem vitam poftponur, & fpiritualSattendant. Ef non
eftfubfiantia.Ci.nCn fiipponitiir quare in limo infixus fit,cu
dicit: Npneftfiibftantia. Iiifubftantianofunc, omnes qui
a veto efle deuiant.Subftanrian.dicitur res permanens in
creationefua. Qui autem nouiim homine inducerevo-
luntjfcd veteri in omnib.obediunt,in mbftantia non funt;
quia verum efle amiferut, velutifti a quibus Dominuis de-
tentuseftinpaffione:qmfieflentinfubftantia, id eft, in
plafmatibne ilia, in quam Deus illos creauit, non eflec detent
us ab eis quem Deus genuit} vel aliten frürauerunt ar
qux vfqi ad animam meam. 8c hoc ideo, quia infixus film
in limo profundü.in natura humana,qua: eft quafi linuis
profundus, quia eft mortalis &paffibilisj& ideo non eft
fiibftantiaideft,nonappareoefleinvera eflenria mea, in
quaseqttidispatris fum omhipotehti.Nptaquia nunquam
^quäli tatem patris amifit, in qua femper permahfic. Sed
quoniam formam pauperis vifiis eft aflumpfiflei a plurib.
opinabaturnpnin diuinitate riegnare. Veniin altitudinem
marts,& tempefiasdemerfit me. Priori fententia: fic con'ti-
nuatur: Infixus fum iri limo prorundijid eft,derentus funi
in profunditate terrehorum,&:hochonex pbteftate illorum
ä quibus detentusfum:fed ego yoluhtaire mea vem
in altitudinem maris,ideft,in profunditatem fecularium
more maris fluiftuantium, &in amaritudine cönüerfan-
rium:& ideo tepeftas,id eft, furorfeditiofi populi dimer-
fit me, vt abforberera cetOiSf viuus euomerer; quod prje-
figurat um erat in Iona fe,non voce. Nota mare iftud cum
deberef eflerationabile, omnimoda deprefliim cxcitate.
Nani marerationabile,fe calcabile plantis Domini pbuit:
vent« com.mptqnijpeflauit. Mare iftud irrationabifenpn
tantum adfaluberrimam vocem eius non quieuit.fed etiä
euindinierfit, quia moraeum tradidit. Alitec: Innxüs fum
Habefenim exgratia rfcfiii^gerp tantumjvbi iam nötatur inhmopcofhnahid^fLinmortaljtateqirnis:&no:eftfiib-
commutanpdemaloinmelius.Decuiuscommutarionis ftantia,jdeft,nonapparuiindiuitiismeis, quid veniin al-
caufe loquitur pfelmusiftc. Nam in hoc pfelmo notatur ! titudinem maris,in qua aftitudine laboraui damans, iftud
yöx Christiagentis depaffione fua,quae commutationiy yidel.Fiewwadorf&yfrfBrfrf'^&C^tpraquib^dtiterferemhb-
dem^pi^l^pnunifibtoufa. Ipfe enimDominus per paf^ minesvtceflarentap;e.ccatis,&viaminfifterentjeterhafa^
fionern.tran(«iicde,tempora,lilaHpread<ete|:na^>ona, nos lutis, Etdum hdci\Hmttsm,raucafttftußnt fauces me^,i.
autem in eodem tranfitiiin fpe tranfiuimus hsec temp ora- comparabilis fa<äus fum hominijtaucatn vocem emitteti^
lia,&eMewauimussterna;qua:omnis fecufepoteftex- &ideQnulliadaüdiendumdeleäabileni>Nanipenenal-
pe<fta^e, qpi veterem hoibmera gxuit & npu^m.ipduit,Sic fcs, fuit.cui vox mea in irpitatidne tnei placeret. Et tadem;
emmquify.4p^etco^^ptatl^e,nialoin:melius»ad.quam defeceruntocu.'meiM eft, ad mortem feparafierunt,d««j^ft
qpmmutäüpnemadmönem^voce dpmini^commen- roinDeum nteumM dum aliarrt caiuam non haberepc
dantpn^ispaflipnem^a^dimitaqdu®* Nptaetiam | morrisme«,nifi^ame.dlpe Dei meiceflarenon videriit.
Hie quWdam caput nofttunilo.qui, qua fiia: dignitati con- j AEKcr.i^oraui.(Utnant1rattcafaäaßtftfsiiuestiiea.l^öÜjk-
ueniunbqaxdam,qua:noftr«infirmitarineceflaria funt. giturq? in pafiione Dominus labo,raffet in cIamofe,quia
Dicit autem fic caputnoftrum: ... . dicimt:Sicutouisadoccifioriemduttuseft, &ficmagnus coram
tondente fe obmutefcit jficnon aperuitpsfuumiCpxxx intelli-
S Aluum me fac Deus,quoniam iptraueyunt aquavjqueadani- gen.dufn.eft ante paflionem quod dicit,laboraui clamans,
mam meam. In hoc verfii tatppro membri^juam pro , i&ucae fodut funi'tauces fedulus fui in damore
fe ipfo.oratdaput noftrum,fic dicens: Deus pater,faluum faluris eorum, ficut ille qui pro fufeeptofuo tantti laborat
Etblioth. Vet.Parr.Tom.9.Pars 2. • Rr r 3 incaufa
Prow. 18,
F
Matth. 18.
H
Iß - S3-