B
P faim. 41,
quag fibi vitra tlïelàurizent iratrt in die iræ&reuelationis
iuftiiudicij Deitquiq; dumhocin femetipfis interficinnt q>
fdétunt, incipiünt vita viueréqüa mortui erant. Rurlumq;
alij tanta ailidicate oblàta fibi diuinitus làcra eloquia bi but,
vt in modUm flUrttinisprædicationis vetba eru&ent : fed tn
audicorum intuentes opportuni tarera,iplànt aquaiu abun-
dantiam in minuti Armas gut tas tanquam nubes côuérrant,
quaî dudum in prophericislocutionibus obicura cernebâ-
tûr. Ecce inquam intra finum matris ecclefiæ, iuxtapro-
priam menfuram atquëintentionenk, prout poflunt, iftâ
lius peccati obfulcatio inuemtur : propter quod dir itur:
Ompeccatu nonfecit,nec dolus inuentus eftin ore ems.Cceloltaq;
aperto, equus albus Sdeflor ftatim confpicitur:quia ecclefia
praedicante , hufflanitas Chrifti eiusque ditiinitas genti-
bus mamfefiatur; De cuius adhuc diuinitate/ubiungitur:
JEr quifedebatfuper cum, vocabaiutfidelis &ve iax i & iufiitiam
iudicat: fidelis fcil.quia quodctlnqi promittit, finedubio &
i‘mplet:Verax aute, quia ipfe eft patris veritas, quae nuquam
poteft mentiri. Vnde&pro confirmationelententia: , angelica
voceluperiusinApocalypfidkitur:H<«cd?rifdmente- ■ Apoc.y
quæ diximus capiuntacfobrainiftrant. Sedquia inquibuf- ! ftufidelis. Iuftitiàmvero vt rex^leculorum iudicat.qutanec
ifiau 66.
lohtm.10 .
Aäuum 1.
A c lm m x .
D
Pfalm.7 u
dam fuis fententijs latrum eloquium abÿfli profunditati
comparatur,quishorum profunditatem eins valetatrin-
gere? Et quidé'ô prudens ac pie lector, in alijs diuinis volu-
minibus quibufdam locis agnus pene tranfit,quibufdam
autemelephasgurgiti meriusinnatat. In hac Apocalypfia
ripain ripam,ab exortu vfq; ad nouiflimum decurfiim tanta
profunditate tumelcit, vt prae nimia altitudine tenehrolà
appateat. Cuius profunditate exponendoingreflus,verum
fateor, tantum de eaattingere poflum, quantu homo haU-
riréexprofundiffimopdago. Sednéchoc quidèm valeré,
nifi abyfliis âbyflum inuocaret. Et quid eft : abyflum abyf-
futn inudCare, nifi obfcuram atq; profundam ad exponert-
dumfenténtiamvtintelligi pofsit,exaliafcriptura verum
teftimoniumrequirereffienim inuocahte âbyflo abyftus
occurrat, pene nulla eft in ea ita obfeura locutio, vt alterius
teftimonio non fiat perlucida.Quod me in hoc opéré defii-
dante,ira fibi inuicc occurriflè cum gratiarum recolo a£tic-
ne : non tamenper hoc profunditatem me Apocalypfis ad
plénum àttigifle profiteor.Deo itaquegratiàs ngenres,qüi:
nos hociplura polfe donauit, eo quo coepimus more eius
fecreta acmyfticalàcramenta pandamus. Denique, vt fiepe
iam diximus, autor huius reuelationis qui fiibvno{vtfolet
in hiftoria fieri) non valetmyfticis locutionibus fimutvilà
panderemffteria,fepiusrecapituIando ac per pattes eadé
repetendo, compleâitur.Namvtpræccdens locutio indi-
cat, quam in otftauo huius operis librb, qui iftum piæeedit
expofuimus,ab aduentu redemptoris vfque ad finem fecu-
li fermonem extendit. Nunc autem latius eadem repetens
contexit, dicens:
Et vidi cdtim apertum, & ecce equus albus. Et qui Jè-
debatfuper eum, vocabatur fidelii & verax>&iuJtitMm
iudtcat.
Sæpe iam diximus, caeli nomine elëiftorum ecclefiam
defignari : quia cum Dominus per prophetam dicar, ccelutn
mibifedeseft'.SaÜomonîMtemoccüttitydkeni'.Animamfiiyfedes
fapietuùe, Paulus vero cÔfirrtiet Chriftum Deivirtutem
&Defepientiam : nimirum cælum eftiuftorum ecclefia.
Quodjvidelicet cælum pridé fueratclaufùm *. quia ecclefiæ
prædicatio ad omnes nô peruenef at géntes. An'nô claufiim
fuerat, quandopôft refiirreitionédomini dilcipuli in vno
conclaui propter metumludæorum refidebant, & fubfilé-
tio feipfos tegebant-?Sed tune coepit aperiri, qçm peraâri s
quinquaginta diebus, miflo de casfis fpiritu iànbto, omniü
gentium fiintlingùislocuti: & qui prius nec in vna lingua
Chriftum confiteriaudebant, pc>ftea hune innumeralin-
guarum diuerfitate publiée prædicàbant. Quid autem in
ëquo albo accipimus, nifi carnem atqtie animam noftÿre-
demptoris, qui propter eiufi^m camis àflùmptionem ad
patrem loquitur, dicens : Vt iumentumfaiïiàfum apud te, &
egofemper tecunr.tenuifii mamim dexter am meamydrih volunta-
te tua deduxifti me,& cum gloria affumpjijiime îQuid vero pér
(cflorem eiufde m equi, nifi diuinitaté eius? Quaî nôiblum
venerabile ilhid corpus & animam quarfi fibiveracitercô-
iunxir, verumetiam omnera creaturam regendopræfidet.
H une autem equum jamc diuinitas afeendit, quando fpiritu
(àndo opérante, intra vterum beatæ virginis humanam
fibi carnem &animamcreando atque füfcipiendo vniuit.
cum autem *aliud fit feffor, atque alius èquus qui regitur à
feftbre.abfit vt alius iile,atq; alius intelligaturifte-.fed vnüs
idemq; ex vno præfidendo fuperior, éx altero (èmetipfiim
lùbi jejendo inferior: ex vno fibimaior.exaltero minor.Be-
ne autem equus, que diuinitas fin'gùlaritéjfpræfidet,albus
èftèdefctibitunqiiia omninoin hominéillPaflumpto nulaliter
ppteft^ qui in omnibus iuftus eft» ïn quibus (ciïicet
fèntentijs & lpes piEnitentium, & formido declaratur ne- I
gligentium. Dicaturitaque deleftore equi, Qui vocabatur fi~
delis'.zc fi diceretur, Qui fpem veniæ conuërfis tribuit, non
fruftrabitur quehquam in luis promilsioriibus, quia fidelis
eftrhomnibus,fedqui Vana lècuritarc poft conüerfionis
gratiam,àferaore fanfti certaminis in tepiditatémveniunt
vitae remilsiorisjCum dttendunt fidelem verni* prorUiflorê,
debent vtiquepertiïnefcereveracem & iuftum in fuislen-
tentijsiudicëm. Vnde & hic dicitür : Verax vocatur, & iu-
ftitiamiudicat:vbi lubaudiendum eft,quia fi verax eft&iu-
ftitiamiudicat,nullumimpeeniténtem impunitüm lelin-
qüit, nullum non eonuerlùm miièricordia làluat. De quo
&féquitur:
0 cuit autem eius ficut flamma ignis : & in capite eius
diadem at a multa3habens nomenÇcriptum quod nemorio-
uitnifitpfe.
Quid enim per oculos huius intelligimus lèfloris, flam-
mæ ignis comparatos, nifi ("vt fiepeiam diximns) Ipiritum-
fandum, qui ad fidé illuminât & accendit ecclefiamîVnde
& longe fuperius in hac reuelatione per Iohannem dicitur,
Vidi, & ecce in mediothroni & quatuor animalUm &feniorum
agnum fiantem tanquaoccifum, habente cornua feptem & oculos
Jèpte,quifinit feptem jpiritus Dei, mifiiin omnem terra. Quid vero
percaput illius, nifi patrem eiufd'emnoftri mediators,
Paulo atteftante quiait: Caput GbrifiiDeusf Quid quoq; per
diademata multa,nifi triuraphus vi<ftojiæ?Sciendum vero,
quia cumfintetiam h*c diademata in Chrifto, perquem
autinquo vincimùs & coronamur, idcirco in pâtre folo e t
fe narrantur, quia ômnia ad ipfum referuntur, ex quo lècu-
dum Apoftolum omnia eflè probantur. Pater enim à feipfo,
film autem d pâtre, non àfieïpfo:jpiritm verofondus,dpatre & fi-
lio cognofcitur ejfe : à quo ergofimt omnia, in ipfo & diademata
multa. Et vt breuiter aefub vno cun&a repetam, in
equo, id effiin homine Chrifto, quia corpus eius fumus, à
diuinitateipfius regimur ac præudemur: in oculis autem
eius,id eft, inlpiritu làndo, illuminamur: in capitc vero
ipfius, id eft in pâtre, poft vi&oriam coronamur. Sed in his
quæ fequurur; valde nodofifsimaatq; ad loluendü perplçxa
nobis exoritur quæftio, cum deequi feflbre dicitur :Habet
ttomen ficriptum quod nemo nouit nifiipjè.Nunqaid nam aut pa-
tri aut Ipjritui lanfto hoc nomçincognitü elle poteft, cum
fit pater&filius& Ipirit’ lànâius vniusuatur*, vni9 eflèn-
tiæ, vnius p otéciæ, vnius maieftatis,vnius æternitati s,folus
& verus,nô trinus, fed trinitas Deus ?Sedlciédü nobis eft,
qa quantu ad trinitatis attinet vnitaté, vfitatafcripturarum
locutione hoc fuit expreflùm: quia fi quidfohis fîlips n«flè
dicitur, otfmis prorlus trinitas fcire docetur : & fi quid fo-
lus pater feitenarratur, cum fiiàproculdubio fepientia quæ
eft Chriftus, vel cum fuo fiiæq*, fepientiæ fpiritu noflè pro-
batun & fi qd Ipiritus landlus folus làpere perhibetur, om-
nino cum pâtre & filio, quorum Ipiritus eft, fcire creditur.
Nam cum Domihusin euangelio dicat, nemo nouit patrem
nifi film, & eut volueritfilius reuelare : Apoftolùs tamen de
fpiritu fan&o loquitur, dicens : Nemofeit hominum quafint
bominis, nififpiritus hominis,qui inipfio ed: ita&qua inDeo fiuut,
nemo nouit nifi fpiritus Dei. Iam vero quod lolus pater diem
iudicij fcire narratur,quis ab'hac cognitione làpientiam
feparet patris, in qua hocipfiimnouit. Quis abhaccogni-
tione feparet fpiritum patris,eiusque làpientiæ, quilcruta-
tur etiam profunda Dei? Poteft autem ineo quod fiUus
diem iudicij nëfeire fe dicit, ilia locutionis régula intelligii
quafeiédo aliquid feiétes fecit, & nefeiétes efticit nefeiédo.
'.Ccta:
; G
Muni
Ctrl
Matt-1
More-'
b.Cer.S.
WkPtWs-
H c B Matth, jj.
I f ï
periusinhacÀpo^lÿpfidiciturî^ij^f^iwwwrwwfëëwiiiii | |
gna tribulations, ôrlauermtflolas fuis infanguine agni. Vnde & utfibe. j.
Apoftolùs ad hancfeveftempertinerecognolcensi ait: Üé
utero nemo mïhi molefiusfit Egà enim ftigmatâ lefii in corporé 1 . r*
meoporto.Et mrfiim:Çompleoeaqua défuntpiéffurarumcbrift 'tj èjfc## a» I
incarne med, memorfcilket vocis audita: Saule Saule, quid me per-
/ê<7«m*?Quicquid enim ecclefia patitut, Chriftus pari vera-
citer comprobatur.Sequitur:
H*c de æquali in diuipitate perfonarum cögnitione di<fta
fufficiant : nunc videamus, vtrum hoc ipfum nqmeni nulU
alijnifiipfi foli eognitu,ecclefiç fueritpropalatu.Nunquid
igitur ab hac cognitione Dominus nôftër alienam véluit
lieri ecclefiam fuam,lponfemfuam,dile£tam fuam,vnicam
fuam, coiumbam fùarn, perfë&am fiiam, qua m àcquifiuit
lànguine fuo ? Abfit vt ctedatur. Mentior fi hoc ipfum lo-
hannes no atteftatur.Deniq; in fubfequenti verficulo idem
de feflbre equiait: Vocatur nome eius verbüDei. At pöft pauca:.
Et habet inveflimento&infern orefito ficriptum, Rex Regû & Dominus
dominttium.Scd obfecromi beate Iehannes, fînullus
nome eius feitiVt tu alferis,nifi ipfe,quombdp tiiipfiim.nomen
te fcire, prpficetis ? Hic dicis, Hâbet nomen feriptum
quod nemo nouit nifiipfe : illic autem affirmas, quia vocatur
verbumDei , & -habet inveftimentö & in femore.liio
feriptum, Rex regum & Dominus dominanttum. Ex certenifi
fubriliter quid interius in his tuts lateat vèfbîs,rimëtur,
contraria fibi elle videntur. Si enirA nulli nomen hoc nifi
ipfi nèfle conceditur j quomodo perte verbumDei & rex
regum & Dominus dominanriumapèrcçpr*dicatur,nili
quia lubaudiendum eft, nemo extrarieüs (Tognolcit,nifi ca-
pUt & membra, Chtiftus'videlicet & ecclefia? Huicfimilis
eftiUa feluacoris Uoftti locutio , qùa per eum dicitur : Nemo
afeendit in calum, nifi qui de calo defeendit, filins hominis qui eft tri
,c<e/o.VbiintelKgimus quod fi quis membrorum afecndëiit,
hoft per fe,ied per ipfum &iniplo capite afeendere valet, id
eft in domino lefii Chrifto, quihoe mèmbris fuis &lpera-
te dédit promittendo, & poflè dabit implendo, quia vbïfue-
rit corpus, tlluc congrcgabuntur & aquiLe.Sic itaqj'&hpc loco
lolus Chriftus noflè dicitur i quod eiüslponlæ iuiplo feirp
concedirur, per quem & in quo eadem beataIponfeinfti-
cuirur arque docetur. Ipfa certe nouit quod ecclefia in iplo
feire meruit: quia vt Apoftolùs dicit, qui adhæret domino,
j vnüs Ipiritus eftr&îllud de Chrifto & ecclefia, Etant duo in
' carne pna. Quod videlicet nomen nec Iudæi,nec incrédulæ
nationës, nec hæretici èognofeere mçnierunt. Si enim co-
gnôüiflèiit, neë Iüdæorüm née gentium principesOomi-
numgloriæ crucifixiflènt, eiulq; ecclefiæ inféfti eflent,nec
hæretici tantadiuerlorum fehifinatum dogmata, Chrifto
ecclefîâ?q;contrariac6âidiflent.Sed audicur eüalij cogno-
uerunt, cur alij ad eius notitiam non peruenerunt. Ipfum
denique incarnatum verbum ad difcipùlos ait : Vobis datum
eft no fernyfterium regni Dei : uteris autem in parabola, vtvideres
nonvideantdraudierttesnonintelligant.Hinclohaimesbzpn-
fta dieit: Teftimoniutn eius nemo accepit, qui autem acceperit eius
teftimoniumfignaüit quia Deus veraxeft.Hmch. Thaddæo voce
omnium Apoftolomm tefpondctut:Domine,quidfaftum
eft,quia nobis mantfeftaturus es teipfum,&non mundo} Ad huiu s
cpgnitipné n ominis necdum eos pcrueniflecoqueritur,cü
Philippo vifionem patris qrenti'dicit:Trf«fo tempore vobifeum
fum,&noncognouiftisme? Philippe,quividet me, videt&patrem
meum. Hanc etiam cognitionem quam nunc habenc in fide
& Ipe,' habitaturos qUandoque docuit in re, cum omnibus
elecrisinapoftolis repromifit, dicens: Vosvidebitisme,quia
egoviuo,& vosviuetis: in iUo die vos cogn ofeetis, quiaegoin patre,
& vos in me,&ego in vobû.Dt quo adhuefequiturs
albîèfv.eftiti byjjinum album mundum.
Sicdicùhtür ëxercitusquiluiit in coelo Chriftum feqiii*
: cum ipfi exercitivs finr coelü, ficuti lricaftris inire homines
certamen,cumiplàcaftra lint ipfi qui præpârantur ad helium.
Prop heta nartiqj de lànâls animalibUs dicir: Cum am-
bularent quafifonus erat multitudihis vifonus caftrorum. Reéfcé
aiitëm multitudinem làndionim, quæ in hocmartyrij bel-
lódefudar,exercitumyo<atï Qqibeneèciam in e^.uisalbis
federe feruntur , quia nimirum eorum corpora & Idee iu-
ftitiæ, & cafti mon iæ cand ore clare feu 11t. EquUs quippe eft
vnicuiq; iandæ animæ, corpus flifim: quod videlicet nduic
& ab iificids çontinentiæ frënóreftrihgete, ScfutlUrricha-
ritaris impùlluin éxercitatiönébohioperis rëlâxarè.Quod
etiâ inabylsihO indumento myftice figuratur. ByfiinUenim,
air yiuftificationesfuntfim&orum. Chriftum itaq;lequunrùr,
quia vtiqUè imitântur, quibus 8c dfidt\it: Cbriftiispiffus eft
provobis, relinqucnsvobisexemplum, vtfequainini'veftigiaeius.
Quique in Canticis CahricOrum eitildemexercirus prin-
.cipi fe præcedentis dicunt: Poft tetriodorem vnguentorum
tuorum cunemus■ Sed nunqüid loEhuhCmar tyres fequun-.
'tur in eqUis atqu^in veftibüs albis?SequUntur plane & alij,’
fiuevirgines fiuqcofltinentes, fiuë conjug^ri, in paceèc-
clefiæ .cónftituci. Iraque cum in decore virginitatis irhi-
tandus incedit, exceflentiq^hutfc,fed hutnerb minor exer-
citus feqUituri Cum autem ante conrinentesgè tbUndurU
relinquentes imitandusTn àlijs vittüribùs gradituii> irobu-
ftifsima quidem ac numeröfior, fed tnirions,etclefîæ quant
virgittum, hUnc agmina.fequUntur, Cum vero ante coni u-
gatosj iam innumerabilis turbagradUsliii honôrêprædita,
eundem profequitur:&fi1ubtilirerihtuempr,omfie&hi etfi
nonapercijoccuilti taméimitatióne martyrij pöftëtimcur-
runt. Quia generalicer omnibus atâa & ahgijfta Via ad am-
bulandum propopitur,.in communeomnibus dicitur:No/l
cofonabiturnifiqui legitime cef taUerit.SecjiüitürJ '
E t de ore ipfiüsfrocedebatgladiusvtVatfuéparié acti-
tuSt v t in ipfi percutiat gerpf es, (fr ipfi reget eos in virgd
ferrea.
Per gladiutfl Vtraque parteiaitum , fæpe iam diximus
geminum teftàmejitum ngilrari : quOlcilieetaljj àjiriftino
erroreablcifi, fpiritâliteryiuaritalijabonorumsconlbrriö
extranei,miferabili morte depeireant. Quod no jtnmemór
Apoftolùs gentium,cumfeniftambfæclicatiônëhi gladium
Ipiritus dicerer . quaiiter & ele&i ad vicam & reprobi ad
mortem ex eadé percuterentur, 8c alibi iit Chfifh bonus odor
fumus Deo, & in hüqUi pereunt,ç^in hisquifalüifiunn&dlqs
tier mortis in mortem, alijs odor: vita in vitam. Dehocgladiö
ficut patrio fuperius diximus.,Dominus in eüàtigelio ait:
Non veni mitterepa'cem in terram fedglàdiutrt. Ciii oriam & pet
Pfelmiftaindieitùrî'Jceingerégladiitm tuum circafeiïiur tuu ni
potentiftinie. FAc fi diceretur : Ex iiicâtnationis tuæ myllerio
non tantum potenter vt dudum m prophetis,fed etiafti po-
tentifsiu\e gladioprædicatLÔnis in lànâis doâoribus acs
cingere. Çümenimlàn«ftosapoftôlôse^itïçarnatà DeLÛ-
pientia prædicationis Verbum contraaduerfarios roborâfy
Chriftum nimirum citca fëthùr gîadio fortifeimëacdiigûri
Velcerréex bre ëiüs gladius ytràq; parte aéürtisegreditutj
quia ficutile fepiéh tiâ dicit Ut-fJ^gém & ihifericbtdiam itl
lingua portât, tanquarti ldliceciiidlcium & denîentiami
Et veßitus erat veßem aßerßmfanguine,(fr vocatur
nomen eius verbum Dei.
Quid aliud eft veftisverbiDei,nifi cQrpas quod lumpfit
exvirgineï Quid vero in alpetfione fenguittis, nißindicia
demonftrantur palfionisPHanc quoqueveliem lönge afite
Ifàias afpi dés per crucé paflionis lànguine cruentamy dixit:
Otmare rubrum eft indumentum tuum, & veftimenta tuaficuical-
cantiumin torculardCui ipferelpohdit: Torcular catcaUifolus.
Solusenimtorcular »inquo calcatus eft, calcauit : quialiia
potentiaeam quam pertulit palfionem, vicit. Nam qui vfijj
ad mortem crucisperuenit,de mone cum gloria lurrexiri j feüeritatemac manfeeÉudlnëm^Quamôbtertrexvnapaf-
Beneautemdicitur,& degemibusnoneftvir mectim. Quiahi ; te gladij teprobos federitet dam'nac-, exaltera eled:qs
pro quibus'pativenerat,paflionis eius eflè participes de- j mlfericofditer làlüat. Quia èhim gfedius gehiino modo
buerant: qui pro eo quod illo in tempore needümeredide- j défignatus , alios ad vitam pereütir, alios ad morterti
rant,dèiplis in pafsionequeritur,quorum yitaillapaflione i iugUlat . : hæcipfe Apocalypfis maflifeftilsitùé \deda-
quærebatür. Potelfeautemperveftem alperfemfanguine, I rat , quæ & hfc ift bonUm,&ihferius iri malumgepii
ecclefia in beatis martyribus intclligi, de quibus longé fil- tes peïcüti narran Hoc ëftim. in Ibco gen tes gladio
EpheJ.
Màttb.tèi
Ffal.+4P
PtdU.fa