A
DeconfilU
conftantia.
Cap. if.
De bonaifi
legum ob-
fwuatione.
Cap. î».
Deperditis
hominibuSa
Cap.».
De Miferi-
cordia.
Cap. 34.
De amicori
t haritate.
Cap. 3J.'
Defemioni
&filentioyf
Cap. 3«,
Baßliilmperat. Confitn.
conrradicereiis quæantea dixçtis,:riifi fètffioflés tuds oih- | E
nium reprehenfioni patèrevoluëtis. Dicerè autem opor- <
tebit aut ea quæ plane fdes, aut ea quæ tempôris ratio po-
ftulabif.tfe reliquis omnibus filere iàtius erit qnam loqui.. I
^ Argirecopiolè nriforiéprdiæ ftipem egentibus,- vt ipfè (DeEieemo-
tibi miforicordiam alliCiasà Rege vniuerfprum Deo. g”“'
C Sse fibi perpetuo confèritîentem,hominis eft grauis &
- cordatnquemadmodirfn pugnare fecum & diétis&fa-
âi$,hominis eftleuis, omnique reprehenfione digni : nec
longe abeft à nocatione ftegeneris animi nùliiufque iudicii.
quæergo meditabcris aut dicere autfacere,caueneinconfideratc
proféras,ne vfpian minus tibiconftaredeprehen- J , v
darisrradix enim&origp eius mali, eft inconfulta temeri- j nam in co præcipue verfàtur pie tas, fi tua non habentibus
tas:Si autem confulco omnia & dixeris & feceris, radicem j benigne impertiaris.Eum ergo tibi diem periiiïe exiftima-
illâmfàpienterprædideris, &nunquam atediffidere com- j to, inquo nemini benefeceris,pro beneficiis,quæà p eàil-
peneris. ; lo dieaeceperis.Exerceigitur eleei^olynam liberaliter vt
R Eferânr mores tin legem viuam,non fbriptam.fàbie- camyiciffimàDeorecipia^.Præbeaurestuasaççliuçs Jûp-
Ois.ita enim immoïtalem regni tüi memoriam po- Pllcmm prec.buS;&vulcu.hilan aVeuerteeogimfuppllca.
fteris relinques, fi & ipfe bonis legib.antèceflorum obiè- | ° °W 5: Ä f i p i viduæ.&genutus orpha-
quaris,& inadminiftratione Rdpublicx, eas numquam ; nomm.-caueeosrepellas: quæemm fecerjmus,cadcm&
piÂtergrediaris:&quçfiibditosobièruarecQges,ipièmul- patleftiur&-fieut;oidiemus.Ka&audiemur:&fiisiKvidebi-
toetiam magis eaferuandilegemneceiTariam tibidices.Sb mus.ita&videbimur.Qualtm ergoprecaris haberqDeum
erga te,talis ipfè fis ergafiibditos tups : qua enim ftienfura
menfiis fueris. eadcm reponetur tibi.
enim j)ofitasà màioribus leges in Republica gerenda repudiaueris,
nec minores edi&is ruis, quafi oraculis,poftea ~ t*--. - r i - "• -----fSB 0 |S Amy., H
o b fè q a e n te r .ita fie t v t ed iéta p rin cip um alia a b a liis in u i- p ^ f o m a ^ v H a m i f t a r a n ^ W W
c em fo b u e tfà , c o n fu fio n e a c p e rtu rb a tio n e ,R em p u b lic am ^ a u t p e rp e tu um h a b e re ; nam fu b jn d e tes aliter a tq u e a-
to tam im p le an tjq u à e x iu ris'e u e rfio n e fe p e a n te h a c vfo v e - j J?$ç&v a n a n t Ä : ^ q t * i,n m p ç e p i q uæ circ u ^ u o n u t u r , ea
n ie , v tn a tio n e s to tæ in e x trem am b e rn ic iem p r é c ip ite s | fu r fum fu n t^ e o riu O ife r u n tu r , & q u æ d e o rfum la c e n t
a b ie rin t T n ir n im e u e h u n tu r . q u a p r o p te r n e q u e fe c u n d is re b u s e x -
*7 e i . , . J to lle r e ,n e q u e a d u e rfisd e iiç c re ,fo d y c r a q u e in fo rc u n a e o n -
\ R e ip u b licæ nj^ n e n b u s p e td ito s ac F cèleratos h o m i- | ^ ans e ft0>& ïn u a ria b ilis :v n u n * h o c tib i p ro p o n e n s fem p er
f l J L n e s è x t o r r e s e ^ m b e s e q u è v l l a m îm p c n i tu t p a rte : k d e f e c e r ç ., caetera D è o , c o m m itte :n e q u e c um fe c u n d a
iljis com m itte ,h e Scip le n tiu lis eis e u e , a c im p ro b is j o rc u n a v te d s ,m e tu ad u erfie^ fü p e rb a e la tio n e r e tta h e re ,
e o rum f a â is p u d e r e Tvid earismam q u æ c u n q u e m ala î î n c q u e CUm _aducrfaifpe m elioris.dQ>tæcipiti d d e ô i o n e re-
p erp ettau erm t,eO rum caufas tib ia ÿ c n b e n t,t e q u e p e r u e r - jç u â re .h o c ^ n im ex ig u i a n itn ie fe 6c n o n re g ia v irtu te fiib
l i v o lu n ta tis e o rum p a rn cip em e u e îu d ic a b u n t. E t q u o d q û o j fa tu rùm e ft v^ id e^ n cq u it.N èq u é e r g o triftia c
g rau iu s eft (celerum a b iHis e p ram iu o rum rà tio n em D eQ r ab ie d o ,n e q u e .r e n id e n ti & p rô ca ci v n q u am v u ltu in p u b -
red d ere te o p o r re b ic p e r d ito rum n . h om in um p r o m o ö ö , ü c um p r p d i:ita e n im g ra u is& p ru d e n s e x iftim a b e ris& q u ç
fp rta cq n d em n a tio e ft e b rum q u iiU o s p r o ü e x e ru n t:& le e - v tr j n q^ e im m in e n t errata v ita b is, n e q u e cu rio lè m a led icis
leraca eorum laâa illis attibmïhtur, qui eos prouexeruiit. vj|ara anfem præbcsbis obloauendi de iis quç tibi accident.
Videergo vt bonos viros ad honores , & munerapublica , Bftrmge te huic nec^Kati.vt omniatibioculis infpipromoueasvtbona
de fadtiseorum famaglonam ruamau- J cjenda eftèducas, &nihil infpeétum prætermitras
geatjcum fubiefti préclara eorum gefla tibi adlcnptun lînt q P ; quippe imperator cum fis in terris quidem neminem
Eft autem à populo confèntiente ptofe&a laus mu tis ma- i babes, qui te cogéré valéar.fed RegemÄbes
gnifque ppibus longepræftantior. j eum qui dominatunin cæ]is,cuificut omnia curæ fiintvt
Heiàurum pecuniæaVnajnon voluptatis,fèd neeeffita.- J Dco,neceftè qüoque eft tibi curareflèvt Régi: nihil ergo
tisçau&nempe vcautegentium inopiaro lùbleuesattt ! perlbcordiam negledbum præterta, cum te feiaseflè fub
iis quiprotemoriparati erunt, fiimptus luppedites.alio- j Deo. Quemadmodum enim ea quæa te diligenter inlpe-
rum enim vrgens pecuniæ cupiditas non lolum emolu> (ftaadminiftrantur,indemultumemolumenti capiunc:ira
mentinihilaffert,lèd magisetiam detrimenmm parit. O- quænoninlpetftanegledlün prætereuntur,inmagnam per-
pes e n im ,qiiævirtutisergononcoaccruanturvitiorumfe- j niciem labuntur:etfa omnibus in rebus non paruum eft
reminiftraîlunt : quæ autem ad virtutis officia compaçan- quod parum abeft ,(præcipde tamen Regibus iapiêns hoc
tur,pofleflorum anirnis &corporibus iuuandis magnas af-,
féruntvtilitates, cum autegenis copiofeeroganturautfor-
tibus^ fidelibus amicis. impenduntur : vtrumque enim
beneficentif: offi.inm eft, etiam fialio arque alio nomine
infenbantur.
Ç jM n ium potentiffimum vinculumeftamidtiæchan-
Mom en tança
& caducs
e û t
-omnia q u i
hic funt.
Cap-*«.
F
JD à dilijen-
De RegBo
b e i 6c rebus
cxleßi»
diâum optime quadrat &conuenir.
■VTVllaRegiîcorporismeliöreft cuftodia quamfiibdi-
1 -\ rorum beneuolentia,Deo iuuante:cum ita funt om-
nesab eobeneficiisaffeäi,vtnullu%ab eo tyiannici quid-
quam fibi metuat. Sedquemadfnodumimperium oportet
ab infidiislnimicorum feruarefàrtum teâum ;ita & à per-
__tas:nihiln.eft ityrebushumanis, quod cum atnico fi- j türbationum incurfionibus inoffenfum: vtrumque enim
deli permutari pofïîc. Conftantem ergo amicitiam feiua ! dnfidiarum nomine continetur, &ab vtroqjmagnum ira-
<Smril&tempore.&loco,cumiisquosverosamicosfemel pendetpericylumrSedcorporibu’sftrudtæabinimicisinfi-
expdtusfueris,vt & illifine vllatitubarione aut fufpicione di«, mortis temporari« diferimen afferunt-.aduerfos au-
Inutuume^gate animum gerant. Et ncvnquam anitiSo in- temanimosi pyturbationibiis comparât«pcenam/ecunj
gratus fisrpars enim pietatis eft, bene merentibus gratiam attrahunt,etiam poft mortem,immortäiem. D
referre: qui vero ingratus eft,ipfe fibi in fenfus eft :relata e- Stam regiam multi reges quafi inquilini habitarunt, fed
nim grariaaugetur & mulriplicatur referenti:nön relata au- * pauci regnum cælefte, quafi domum fuam, tenusrünt.____
terri,etiam quamhabuit ante perdit. DumCrgo te gratura T u veto amantiffime fili,enitere non folum regnö ifto teri- jbu*.
exhibudis,multos habebis tui demerendi cupidos ac ftu- renore(Stedefungi,per omnem morumprobitatem:fedet- CaP;+f*
diofosungratus autem fimulatque deu^henius fiieris nul- j iam cælefte velut hæreditario iure confequi, per omnimo-
lum ampfius habebis,in. cuius beneuoientiaacquieft^s, & *d« virtutis exercitationem.hodie enim tuafi#tffta pdaria,
1 craftinadietuafottafienoneruht, & perendid alterius fient:
ac poft perendinum diem alius adhuc poft aliu m:ita vt
nullius vnquam fintbropria: namfi multog viciflim permutant
dominos, tarnen proprie nullum legirimum ha-
bent.Qupniamergo nos aliis cedereoportet iftinc domi-
nationem,properemus per icer virtutis ilio vbi regnum eft
nec mortinecviciflitudini obnoxium,cum estera omnia
defluantacpræteieant. + .
COnfeientiara tuam fi pro lege habueris, & quæ pari
ipfe nolis nüquä alios pari permiferis nullius Vnquä
peccati reprehenfionc fuftinebi$:&fi Deum in omni aâio-
____ plius habebis,.........
quocum lubenter ac iu^unde viuerepoifis eiiamfi omnës
ûmulatamergateaninüpropenfionem pr« fè feranr.
T) Etegendis hominum moribus & ingeniis folers &
AVcpnfideratus efto : quoique perfpexéris animo &vo-
luntate bona effe.eos tibiadiunge:qiios autem mafe, auet-.
fâré.Sed quidquid erit quod foras renünaare vofè^pud te
prius diligenter confidera, ne lingua cogitationem ante
veftens, præpoftero ordine egere exprobetur. In ccptun.
hominum anteguam aliquid d icas ,,in tua poteftate eft co-
gitàrejfi'forte poft primamfententiam alia tibi nfSlitSr fiiç-
currerit: vbi autem femel effutièris, non ppteris honefte
De tnemo-
_ riaDci.
a Cap. 4i*
nein*
Exhortations.
heinfpedorem & cbghi tórem, fiçu t eft, efïbtibi pérfuâfè-
ris.nun qua m rie que palàmjreqpe clam peccabis. ham eifl
■alios latere videberis jqua; fecretb faciesiat; confcientiaiti,
céfte tuaûij&Deum ibmm, quivfquç in àjbdfto^ animi fi-
nusacreçèuusintpe'ti^fçuerçberis.hbminçseh
corporis funt vident.-atea quæ in fundo animi latent,folus
Dei bçùlus,quern nihil later,penetrat.ficiit enim cum Sol
lucetjfub di.o nihil occfiltum elle pbtéït; ita jnfptciençfi
Deoînullæabtiones Qcçultæ& fècretæefïp poiTiintv
AVro &.mimeribus vènales honoies 6c digriitàtes càt
ue ne habeas : fèd eas~ dighis^largire gratis i qui enim
Magiftçatuqj pretio émiti fub jeiftos i^i M agi^uiiinultb.
magis emit,Yft muneribus qu« dédit fretus, i f fe aùd^cius,
munera capiatiProbaergo àtque explorapritis diliéehtef,
atque ica demum ad hônd^.prouehé^bs qutfine mune*
ribus ambibuntjfi visà Republica. omriem fordiutn & cori*r
cuOîonis labem qxulare.nam qui dat,vtMagifi£àtuméâpi-
atjqusftum fibi à.Magiftratu. captatiefet enim ivt ius tapi-
endi habeat ,contra legeS hoc agens, vt nullis legibus te-
neatur. Qui enim MagiftratUrii mer cari di<iic$ric,is nun»
qüam napneit capete dqdi<çec, &fine muneribus aliquid
facê’ré nünquam voler:te a-ut.en? concuîfionis & fotdium
habebit iriagiftrum quem debuerac habere .v,indicem:ne-
que ipfe ibliitri mrinèrà Papier,fèd eos etiairi qui fub-ipfo c-
runt ftiuriëïa càpère cogén
TJ Ëprebehdigrauius'ftièrétÜr, qui feiens iniuriam fieri
•Lv finit,cum pr o hïberfe-pôfïitj qtia m ^uiibfeiniuriam fa*
cit.Cum etgo ad te adeedet qni'ittiuriàhi paluiS erit,vident
querimoriiam & afïlibriotterii eiüfc cohtèmnal^ ne bccafio-
nem des eis qui aliis iniuriam fàtérë pârâri ërüht.Qui éhini
læfusiniuriàeft, a tua foliüs fpC d'epëhdet}& te qui Vifi'
dfeare debes illatam iniuriam viblâtôri fuo bppbneris * péri
fèquitut eum à quoiniüriavièlàtus efti Opbttefe'ergô fup-
plicem, quiapud te conquerit^r, ius mutn obtinere : ius
eriim eft , vt omnis iniurià cômpefcatur. Si veto iniüri«
conniuebis, 6c eum qui læfiïs erit defpiciès , eum-autem
qui fbcerit inultum abire fines,tu qui folus vindicare & def
bes & potes,quid reliqtium fpei erit mifedS illi quo conflit
gere valéat? & à qüb amplius vindiétam ëxpe/tabk', nifi>à
Deo,qui à te ration£?!n ininriæ negleôlæ repofcetîlus igitur
reddito ei qui iniuriam pàffiis èft,& iniuriæ authorem pro)
rherito vindiSato, ne conniuentia tua videaris curri iniuriam
facienribus ipfe quo que iniuriam facere,& alien« iniu-
rix te ipfutn reum inftituefe.
/"'VBnoxius es rriomcorpor-s,fed animo permanebis im-
v _ / mortalis.'in iis ergo quæ corporis propria funt,mor-,
tàle fàpias : in fis Vero qttæ animi, immortaïe ampledere:
mu n du mi ftu m cor ruptibile m'cor p óre mörtali : animo vero
beatitudinem æternam atque incorruptibiîeni, qüafi
immortalis. etfi eniih modo in fùblime folium èlatiis es,
boft aliquantura temporis ramen ab eo defceüdis: & fi to-
.tùm-orbemteraram tuæ diribni fiibiugaUëris,böftmor-
tem tamen non amplius quam pedes quatuor & femilfem
ocCupabis, Proinde cura regnuip' hoc rerrenùm, quafi
mbrtalisîfèdenirere vt irhmortale acquiras per virrutum
adeptionem, quafi immortalis.propterea epim terrena po-
ten^a donatus es,vt peream"cæleftem atque æternam dp-'
minarionemaicqurias.
FÀc eandem habeas de tuisiubie&is, quam habes de tê
ipfo fenrentiam : 6c da operam,qùo ad eius fieri porerit,
vt tuam illiament dominationem.Ilii enim foli iucunde régnant,
qui'fiibieôtosfuos diligentiflime curant : ita vt eos
qùidigni fiint honoribus 3c beneficiis augearityeos vero
qui non fiint,minime lædant.Boni ergo principis exiftima-
tionemitapociiïimumconfèqüeris, fi fîiuni^düïque locum
&gradum feruàuëris:&eis quidém , qui cæterispræefïè
atque imperare digni erunt, præfedfcuras ebmmiferis : eoS
autem,quibus parère melius erit,ita teiriperabi^ j vt neque-
præfeétos fuos offendere, ne^Jue ipfî viciffim à fitispr^-
tcétis lædi poflinti Da igitur operafn,vtvnu mqUeinqu e ex-
ploratum&perfe<ftum,habcas,&vtçui<^uéf:'commôdum
magis erit, de iis qui præeflè,& qui obedjre dtbebunf, fà-
pienrer ftatüas, ne cerüiimperent leonibuS,fedrriàgis feo-
nescerui$. ,
De Laude.
Cap-V*'
Defuiciirâi Cap.^ÿ.
Bibliotk;Vet.Patr.TomyïP*rn*
iNimicitiaruni; Sc litiurireranifi öcsäfiorie^ fi pfécicferis,
atqjäRep. expulerisjomniaqüepacare ftuduerisj&; fob-
ieptps qqieti iftudere y8c charitatem ifoer fe mutuam habe*’
'r£.jföpueri&; bcatüm tëkbïqUé magnó feborq red^foeris;
i^qufoin fiqt,fi iriquietos homines, ,& inimiciti^ foter ci-
ues ferentesextorresabireiuftè^s:pacis autem amantes 6c
‘quietbs tibi adiumtCris.FiUus erifoa meus, id eft Reg^ ter-
reni,cufofisJfi^bnitipfiib;us ilßsäpfeeutu^fueris, c«lefti^
Regis filius per gratiarti vocaberi s ; dial na; tibi confahgifi-
nitatis dignitatem adipilcens,& te prb veroChriftidifcipu-
logerens.-qui cum ipfe manfuetus&mitis fit; 13eati,inquit,
pacifici,qudniam filii Dei vocabunrur.
SÄuda ^x famiiiarihusjrion eq^quitua omhia &,fa«fta Sc
(liitaprobabuhè, fed porius ébs qtii peccata inte-rduiti
tuaïëprèh'ëderitféos eriimjsgo & amiinriores 6c fapientid-
res-efièifidicpffompërenimvèritais foendacio pr«feienda
èft. Êt qübs fap‘erè'& tibi bene veile intelligis, éls Übeltätern
irigeriuë tibi loquendi’cóncedès :ita habebis qiiibuf-
cfi'fo de rébus, qüaS ignbras, öptitnUm Cohfilium capere
ppffisl&ad h u ric fo p d u ^ fi te cothpäraueris i Cognöfces
hrifiëis ädrilähtul^'fod'us ^u i eten beneuólèntiafyncètaferuiurit
tibi,adh*rehdum effe:höriim ebiiri
vrihtate.&illötum ^éfhicie explotatä, abiftis tauehdum,
flhs äutetri acquiefcefidiitti efle iudicabis*
ÏVuentutem tuam.exorna, hoti ëoiliiilï èx luaicris cerd-
minibus autéór^orufoéxercitariöhè^ü«fitiS,fed'fooH-
büs viitüteexëulds':rieqüe naturam tuamv‘fitias fimul tö-
fith fflofoi: etfi èhirficorpii's mörtf öbnoki^m foi titiis és j
ätanimurn mortalitatrséXperremhabésiConnitere'ergoVt
J>er börii nominis meiridriäm iinrhfirtalitätem cottfèqua-
Ï ris?gloiidlam autemfiominis tui foembriam ielinqnes sa
eos qüi talem tëlinquerant iri)itaBeris:ita vt méditerisfem-
për boila diëéte j & eprifoefeas fimilia facete;& qua fapcZé
, di'ótrs iridicarièffi»,ëadem faétis exetcerp^urauferiS;
9 hl nis tbrppri&..ivmbtäefi: feihpei: Coriies rita fètnpet
^ homirieMv^fecéktUiD cohfèquit^r : riatüra ëniróhu-
. mafia Valdê ad laberidürii eft prochuis: 8c ad caderidutri
prpTia.Èftc) igifotërrantibijs léhis: 8c iuftitiae admifcë hu-
; manitatem. nam fi pfficü tui eft ab etiantibus éxigere ra-
(tióricm,ipfe'Deumhahes cerilorëthyqtii ä té qitoque pec-
calpru m tüofüm rationern repofcet. proiride per Vnum-
qitemque diem ita tibi ipfê denuncia: Vr aliis peccata re/
wifèris, itaa Deo remifluni iri tibi fpera. Cuni ergo tibi
préutdiciiirh ipfe facias, rëmittè dëbentibüs debita , vt &
tibi remittantur tüa. qu« erilm cbnfèruis tuis federis,
eadem a Cpmmuhi dötnmo recipies, 8cquo iudiciö aliös
; i üd icaueris,éödèm & ipfèiiVdiCaberis»
SGènti aurem tuam acdinajeique pladde 'refponde:
etfi proptèr regni terreni celfitudiném, facilSb aditti
omnibus holies : atpropter'reghi G«lêiris fpem ,accëifos
ad tepateatomnibus, confblare mrerénees: fi riöri doiiisy
atcerte pkddis Ä: lénibus verbis i riartiX'ël vnum prihei-
pis verbum pluris èft,quam multa rriiïnferai 8c dictum vhi-
cum ad cpnlölandum efficadusac valeritiüs eft, qüam res
ïafiaïfèxcènt« : non enim tarttdm yalèt pecunf« copia aB
reftciendum animum dprentem, quantum blanda 8C lenis
oratio principis. ëaviaéftadcohdliandum tibi citravlloS
fumptus omnium beneüölentiam > qüi exeote Pafrern
patri«, potius quamDominum pr«dicaburit.
■Enêri tefcitö eodèm-modo référre grariam Deo, qUö
beneficiaaê) co fufcepifti., vtrië quafi inuirus creditori
debitum fbluas, fèd pro aëcëptis gtatiis duplice$*Vidfiitti
gratias teperidas. Redde igitur largitori boriorum , prö
lnütiÄgratia., bona: &quamabeo gratis accepifti domi-
nationem, earn beneficiis in tuos conferendis impëftdè:
fed eos tarnen ad bènefaciendum ditiores efle putato,qui
te fiint minores, quod ad imperii potentiam attinéf , n o h '
enim earn accepifti vt eftunderes, fed fofeepifti, vt admi-
niftraret^&prob^ adminiftrationis mereedemabeorecipe
res.
TNfignis formä corporis idonéüm hominem reddit, q u i !
■AinaulaafliftatprincipirSed animi pulchritudo, gratuiti
& placentóm Regi célefti facit: ac ilia morijientaneam ad-
fort hofiörum fruitiofiem : h*c äuteiji ästerriam inuenit
cuni Deo acDomino cónciüatipnem.'^uyêrö'diurn non
; “ A — ^ ■