Remm x^intiflndtrcttf. Efift
iudicmmDci,qilumaftraq«oq; nonfintmunda m con-
fpc&u eius. Indignatio eius effufa e#vtignis > &petra dijfoluta
[tint ab to. Ad hoc cftufa eft indignatio eiuS vc pctr*,hoc eit
dura corda hominü contererentur & foluerenturadpce-
niteiitianv, & vtirtciperent habere cor cotritum &: humilia
turn, & efticèrentur Dei facrificium: quia lacrihcium
Deo fpiritus contribulatus. £ Bonus Dominos & confortant
in die tribulationis,&ficieniJperantes infei] Quum enim cce-
pèrit irafci Gentibus & potentiffima régna vaftare,icier
edsqui foifont,hoceft miferebjturiliis. Scire emm Dei
eligere vel mifererieft. Diem vero tribulatioms, diem m-
dicij dicitl [ i t in diluuio pratereunte confummattonem faciet
loci eius.'] Deus naturaliter bonus eft & ipfaeftbonitas,
nee,in finem iralcctur, led etli hominum malitia creuerir,
& omnis caro corruperit viam fuam,inducet diluuium, id
eft flagellum quod non permaneat, fed quod pertranleat:
& ipfefdciet confummattonem &.finem loci eius, id eft diluttij:<
vt pertranleat ira Domini, & lola appareat dementia. Po-
teft hoc fpecialiter referriad Ifrafel, quem quüm hoftts va-
ftauerit & in tota terra quafi diluuium inundauerit, nnem
fa&urus fit captinitatis, & eum ad fe'des proprias'redu-
durus. Aflyrios vero inimicos fit affliâurus tenebem.
Hoc ipfom & de fanftis àc eorü perfequutionibus icicn-
dum,quod videlicet Deus poftquam landtos in praelenti
afflixerit,mifereaturüIorùminfuturo. Pèrlequutores vero
eorum comprehendent tenebrar quas elegerant,vbi
perpetuus erit fletus & ftridor dentium. [Quid cogitatis
malum contra Dominum ? confummationem ipfefactcfi; non con-
furget duplex tribulatio. ] Hebræi iuxta literam hunc locum
itaexponunt. Oludæi quid cogitatis malum? qualifie
capiendæ lint du* tribus ficùt captæ funt dccem. N on con-
futgetduplex tribulatio, vt fie capiantur ifti quomodo & illi:
quia Aflyrii qui modoficutJpinafe compUcluntur, percutien-
turabangefbDomini,hocfaftum eft quando vnanoéle
pereuflit angélus ex eis.175.millia.Quodautem fequitur.
Ex te exibit cogitans contra Deum malttïam, de Raplace vo-
lunt intelligi quem mifit Rcx Affyriorum ad blalphemandum
nonajjtigam tevltrajcilicet hoc tempore, & per hos hoftes | g
àquib. modo obfiderfs nam fæpiffime per alios poftmo-
dumaffliai funt: vnde adhue additur; [ Et nunc contera vir-
oam eius de dorfo tuo, & vincula eius difirumpam»] ideftomné
poteftatem quam habèt, & in qua gloriatur, fiuc vincula
quæ præparabat vt captos ligaret. Altiorifenfu. Si perfoai
merintimpij in malitia, & plûtes in numero,attondentur
per foorté, & pertranfibunt àtqi deficient ita vt non fint.
Quod vero fequituMj^mfc, ad ecclefiam pertinet : pro-
mittitq; ei quod poftaffliaionem præfentis vitæ fequatur
confolatio lèmpiternæ félicitât is. [ Etpracipiet contra teDo-
minus: mit feminabitur ex nomine tuo awplius.] Allume putes
fortuku euenire quod palfos es; præcipiet côtra te Deus,
quia ipfo iubente lüftinebis mala qu* prædida font. N on
fominabitür ex femine tuo, id eft nullus nafeetur ex té qui
tuo nomine vocetur & hæres tuusappelletur. Vt enim liber
Deum viu en tern,lane hoc qnod in Hebraica veritate
habetur,Now confurget duplex tribulatio lèptaagiotaaper-
tius quafi exponentes dixerunt, N on vindiçabir Deus bis
midipfom,&ficvfitatumverlàtutper oraomnium. Ait
ergo Prop heta, Quid cogitatis malum contra Dominum? Mar-
cion hæreticus duos Deos âdinuenit vnum veteris inftru-
! menti,malum, crudelem ,&qui poenis hominü dele&e-'
tür.alium bonum noui teftamenti quem dicuhtraéfcurum
cônfommationem muftdi. Contra hos dicit Prophcta:
Quid Cogitatis in cordibusveftris malü? iplè qui crcauit
îmWura, eius quoqv fàciet confommationem : verunta-
menfeitote quia non conforget duplex tribùlatio, nec bis
iudicabuntur,quia in illis quos præfens tribulatio arnigit,
futuram damnationem conforgere non finit, & peccato-
ribus idcirco Deus ad præfens infèrt fupplicia vt in æternü
nonpereant. [ Quia ficut Jpina fie inuicem complettuntur,fic
conuiuium eorum pàriter potanttum.^Dc hæreticis Ipecialiter
loquitur,quorum conuiuium ,id eft locictas ôc necelfitu-
; dinesâtq, amicitiæfic font quafi fpinæ fe inùicf comple- j
Ctentes. Vel conuiuiumeorum altâre dicit & méfom Do- j
miniiquam illi fe habere iaCtant, led eorum lâcramenta a-
nittiam lacérant ficut Ipinae corpora. Quuna enim contra
Deum loquuntur & vino Æroris fe inêbtiant,vtique pari-
ter potant,& idcirco confumentur æterno igné gehennæ,
quafiftipulaariditateplena. [Exteextbtt contra Dominum
cogitansmulitiamjnentepertraftansprauaricationem. ] Apertilfîmè
Omnes hæretici contra Dominum malitiam cogitant,
quum Arius dicit filium Deicreaturam eflè, non ge-
nitum ex fobftantiapatris, led fadum: Sabcllius vnam dicit
in trinitate perlonam : Manichæüs Chriftum non verü
fed phantafticum corpus habuilîe délirât. [ Hacdicit Do-
minus: Si perfect ifuerint, & it a plurer.fic qu oque a ttendentur, &
pért fdnfibit.li De Alïyriis iuxta literam dicit,quod fi robufti
& perfe<fti nierint,& augeantur numéro cunCtarum gentium:
fie quoq; vaftante angelo Domini attondeantur, id
eft comminuantur,veluti capilli forficc ^ciUime præfci n-
dütur. Etpertranfibitifàlicet Alfor, hoc eft elle definet, vel
vaftato foo exercitu reuertetur ad terram (aumAfflixite &
le fai* dedarat : Statim vt Sennacherib reuetfus eü Hint* iefa.i7.
uenfugiensplagatn qui&i angelus Domini contra emnfeceratÀn-
terfeftus efl à pliis fuis quum adoraretin templo Nefrach Deum
fuum : & hoe eft quod fequitur, De domo Dei tui interficiam,
vt inde piïniaris vnde fperabas auxilium. Sculptile & confia-
tile panam fepulchrum tuum: vt inter aras & idola ac puluina-
riafanguis tuus effundatur. Referamushæc moraliter ad
hæretieos quibus prædicitur,quod quumeapalfifucrint
qu* prædiCta font nequaquam anim* deceptorum ex eorum
erroribus accipiant nomina, ne fpargant vitra femina
fàlfitatis : &dedomoDeituit idefteedefiis malignantium,
interficiam fculptile & conflatile,ideftomnemperuerfi
dogmatis idololatriam. Si enim auaro pecunia Deus eft,
gulofo Deus’cius venter eft: ergo & hæreticis ipfc fouser-
ror,quemconfinxerunt decordibus fois idolum&foul-
ptile poteft did. [Eue fiuper montes pedes euangel zantis &
annumiantispacem,&c. ] Legimus in libro Paralipomenon
quod obfidente Sennacherib Ierufalem non potuerunt
Ierolblymit* primo menie,id eft Aprili pafeha facere: c* •
lb autem exerdtu eius per angelum, & morte Sennacherib
m&tiata, fecurido menfe, id eft Maio feCerunt in læti-
tia. Aitergo Propheta, O Iuda ne fis folicitus,& ne timeas
quia interfedus eft hoftis tuus , ecce venit tibi nuntius
montes & colles velocilfi me tranfourrens, & annuntiàns
tibi pac^m Sc liberationem vrbis deimperioSennacherib:
ergo célébra fefiiuitates & reddevota tua gaudens :quia lalua-
uit Dominus & Belial totus interiitt ideft abfque iugo. My-
llice præcipitur ecclefi* quam diabolus grauiffimo iugo
idololatri* premebat,vtliberataper Dominipalfionem
celebret feftiuitates, &reddat Domino votalaudantium
cum angelis, interempto Belial. Qua enim communicatie
Chrifioac Belial : Hoc ipfum dicendum eft, quando ecclc-
fiath à perfoquutoribus ôç aduerlariis libérât, vt celebret
fpiritualis loetiti* fefta & vota gratiarurâ reddat Deo.
C a P- 11*
Thdip.).
ASce n d it qui difiergat coram te qui cufiodit obfidionettr.
Contemplate viam, conforta lumbos, & robora virtufem
valde: quia ficut Deus reddidit fuperbidm Iacob file reddet fuper-
biam IfraeU&ci] AdNiniuen rurfom Prophet* ferm.o co-
uertitur,& dicitur ei: Abfq; dubio veniet Nabüçhèdono-
for qui te deftruat,ô Niniue, & agros tuos deuaftet. Qui*
igiturincurabile tibi imminet bellum, prædico tibi,con- I
templare viam diligenter & iter per quod venturus eft,
confortadcaccinge lumbos tuos,& robora & hortare vir-
tutem exercitus tui : quia ficut vltus eft Dominus Iudam»
ideftduas tribus defoperbiaSennacherib: fie vlcifcetut
Ifrael, id eft decem tribus quæ in Niniue cape* tenentur:
hoc eft enim quod dicit: Sicut reddidit Dorninusfoperbiâ
quam exercuerant Allyrij contra Iacob, id eft: fie reddet
foperbiam Ifrael, id eft quam fcccrunc ipfi Allyrij contra
Ifrael.hoceft decem tribus. Myfticolènfu præcipitur no-
bis vtcontemplcmur viam per quamambulaturi fumus:
hoc eft vtoccultü métis diligamus in viam fidei per quam
yeniamus ad Deum qui dicit: Egofilm via & ventos- Deinde
iubcmuraccmgere. lumbos, vtmortificerous innobis
omnes illicitoscarnisappetitus. Tertio præcipitur y*11®'
boremus virtutem quapoffimuspugnare contra diabolu.
[ Cljpeusfortium eius tgnttus viri exercitus in coedneis :)gtte£
Expoßtioin Nahum Prophet am.
bena currus & agitatores eius confopiti funt. ]Secundum hifto^
riam del^ribitur exercitns Chaldsorum veniens Contra
Niniuen, 8cnarraturpompa pr*parantium lead bellum.
Clypeus inquit fortium igni^us,id eft vibras & quafi fol-
gurans vim in coccineis,hoc eft veftibus coecinei coloris,
. vt ipfaveftium fimilitudo tcrrorc ignis, & languinis pr*^
lentaret fpecicm : igne* haben* ob nimiam pr*paran-
tium ad bellum feftinationem: agitatores, id eftre&ores
vel Ifiael vel Aflyriorumconfppiti funt. Mixtim enim fer-
mo cdntexicur: Sc nunc dicitur quid Ifrael palfiis fit, nunc
quid Aflyrij Fecerint, nunc quid Babylonij contra Aflyrios
yoluntagere. Quadriga collifa funt ittplateis, tanta eft
inquit multitudo commixri agminis, vt quadrig* in pla-
teis dum viam pr* multicudinc nequeuntreperire inter le
collidantat::afiettnseorum, ftilicet Babylonioru quafi lam-
pades>vtamc lolo vifuaduerfarios terreant quam mucrone
feriant. Repordabiturfortiumfuorum: ruent initineribus fuis.
Tunc inquit recordabicur populusfl^ryriorum fortium
luorum He qu*ret eos quiin itineribus corruerunp. Ff/o«-
ter afeendensmumeius, Icilicet Niniue ad defendendum;&
propter longam obfidioaem pr&par.-bunt fibivmbraculum,
ad asftus pellendos ‘.apertafuntporta fluuiorum,id eft popu-
lorummpltorum. Quod inquit Prophetafoic,quiahoc
feceruntquum nullus polIetrcfifterevoluntatiDei.Nam
capca Niniue, aperta* font porc*fluuiorum, idelfmuko-
rurn populorum, quiailla ciuicas inftar fluuiorum habe-
bat ciuium multitudinem. Templum regnum dicfoquod
deftrudum eft: miles captiuus,id eft, omnes generaliter in
Babylonem addudi font, ancillas dicitminoresvrbes vel
caftella & viculos: flue mulieresqu* captiu* duceban-
tur. Quod vero dicit Gementes vtcolumha, oftendit quod
raptuscrat terror vt ne infingultus quidem vel gemitus
proi umpetet dolor, led intrale tacitc plangerenCjimitan-
tcsgemitiim columbarum. Pofliint h*c omnia ad finem
niundi refprri, quando intrabit omnisarmatura diaboli:
tunc cpllidentiir currus in plateis,hoc eft inlaris hums fe-
culnunenfeus coardatianguftiatemporis& inftarftisiu-
qicij: aperientur port* qu* claufoerant, id eft reuela-
buntur omnia qu* latueranc: tunc miles, id eft diabolus'
pnneeps mundi huius,cum;incillis,ideftanimabus fibi
perpeccatumfobditis, adinfernumcaptiuus impelletur.
1 oliunt quoque peranciljas in bonam partem accipi anl-
m* fimplices & fideles qu* ducentur gaudentes & co-
| lumbinamurniureconfeflionisDeumlaudantes.EfN/»/-
uejicutpi/cinaaquarum aqua eius, pfivero fumunt- Oftendit
quodcapns minotibusciujratibusquas iiipra^liasvoca-
jietat, 3P^Nmme metropolis; qua; cantos habuitpopu.
los vt aquis ptfcin* poflent compaiari.rcmanfit exporaa-
da. op line vttiitate tantam habuit raultitudinc, dum nul-
luseffetqui hoftibusrcfifterct: &clamanteipfi cuitatc:
Mate,I Ortas dauditc, Muru conliendite: nulluseffitqui
audetet,fcdomnestergaveiterent,&vibemad pradandurti
d'mtttereut. Dicit ergo ad Babyloaip* Ouia S r i
■u?r *5 .<1UJEtanco,renipore congregat* fiinti^^nec
antum g ftflicrebant praian quautum pneda k diri-
p cnubusoiFerebat. Niniue myllicediximLmudum fi.
gurare: cutusaquatnou maris,non fluminu.non fontium,
m m P1ft'na:fimile5 eire dicutur, qua: no habet aquas
! » fed pluuiales&'brediiinuconclufas,
tem , dogmataqu^de crnlo iapfa & extrafon-
C n ecdefc runt.licetmagna&catleftia videantur pro-
anguito fine couclufa. Ipfi
twiai^j ®eiB'i^;rcc^ etltcsiDon’ino>necPerl'oeniKn-
tenri-,»« ^ jPieies>^cet eos hortecur Dominus ad pcenis
r s a f w w f e * * i # * * iM i i cmriy
§Ht W jk diuitia:,ideftgloriatioicientii did.'
de/crik' *«^*eris diflipat* & dilaccrata::
' m m m h fterit Niniue tempore captiuitaris, CcL
liifr A- 1dc fad!dspaUoredefornies,ol!:E combuftxfi--
J i c c t ,VI^e^a,*?tur habere: quacoinnia iuxrix lieexam
ln Niniud quando.Nabuchodonofor
-------- > am.n otnniainfiituroiudicio iuperiinpios vc-
5«7
I turacreduntur. |'Vbt titlubitaculumkomm, &pafauc»tu- E
lorum liomim.] Adhuchabitaculum in Niniuen dicit, quodamaulam'reginæinquilesnesideilpotentiifimi&
cmdeitiiim1
morati fuerant, ad quam iuit leo rcx Babylo-
nis Nabuchodonofor & catulus leonis, id eft fubregulus
eius, & non fuit qui eis rdifteret. Uocipitfujßmnttr am-
lufuuAatyn videlicet Nabuchodonofor viäoria: iurecü-
ctapoüeditj&necaiutjeonisiiiis ideftliberis vtbibufque
iu^velcertevxotibuscaptiuöstradidit^adiMplMirwaaajptlmcas
fuas, id eft ciuitatcs vel cafteila fua fiue ferinia
aurd&argento, omniqi pretiofa fupdleailc compleuit.
Iuxta tropologiam quu m Niniue vaftata fuerit, hoc eft i loto ;
quum mundus qui in m.digno ppfitus eft pertranfieriqdi-
cent lanCli exultantes! vbi eft habiraculum leonum, id eft P/W-ioj.
dæroqnum ? & vbi pafcua camlorum leonum, id eft-maiignorumpopulorum.
qui rugiuntvrrapiant& qmerantà
Deoercam fibi ! ad quam Niniuen iuit leo diabolus &ca-
rulus leonis,id eft Anticliriftus, de quo Apoftolusiddaer-
jArmmfliriiaboliUttnjutm leo rugitm circuit marins Mem
deuoret. Hnncleonemanieaduentum Chrifti non fiiitqui
extetrerct.donecruperuenitfortio'rillo&alligauitforté, . E
aclpcluncas eius,ideft abdira inferorum ferutanseft 8c
mpinas eiiis, fcilicethomines qiîos tenebatab eius pote-
ftate eripuit. [Eece ego alee, dicit Dominus exercituum,&fuc~
ceniam vfijueadfumum quadriga tuts, &c. ] O Niniue hare
omnia quæ pratdidta funt,nonaliofed meagentepatieris.
Ecceegoad tequiautor fiimhorfi omnium : fiiccendam
vlq; ad fumum,ideft viq; ad, confiimmationem. Nam déficiente
igne & lignis igné confii mpds,fumus remanet. Et
canlostms,id eft nobdes vel fubregqlosdemrtbitgltdius
Ex;cmmtbodeurrapradtmtutm, vtnoneam vitra deua-
ftes nequetnblita exiges. Hate omnia quæad Niniuen dicun
turiniudicio fupeediaboluni & cjus complices ven-
turafont.
C A P., I I I .
X T Æciuitasfanguinum vniiterfamendacij,&e.~\ Defcribi-
V riirpotentiaciuitas Niniue .& fiib quadam Iamenra-
tione crudelitas arguitur.V* inquit tibi ciuitas fanguinum
& homicidiorum,in qua nullaèft veritas, led omne men- q
dacium, plena rapina & laceratione prædarû, & qua rapi-
nanunquam dilceffit. Vox flagelli & vox impetus rota, &c.
Voce pro fonitu pofuit. Pulçherrima defcriptio çxercitus
ad prælium le præparantis. Nec es! finis cadauerwn eorum qui
in eiuitate proftrati erant &corruem incorporibüsfuis,v<din
foa mulritudine dum inter le nimium con'ftipancur,vel in
cadaueribusinrerfe&orum. [Prop ter multitudinem farmea-
tionum me: etricisjpeciofa & grata, & habentis maleficia,&c.]
Meretricem Niniuen dicit; vel propteridololatriamfyel
quia omnium gctium eratemporium & negotiarores vel
mercedesearum folcipiebat. dcidcirCpcum-omnibuseé-
tibusfornicabatur& omnium gentiüm foorrum eraevel
mercedes earü fufeipiebar? Ipecioiâ & graçà : & habcs ma-
leficia,id t ft ftudebat ambus magicis, & m u 1 ta s gétes fu b
foa ditione tenebat. Alriori lènfu; Niniue mundumdefi-
gnat,in quo plurimusiuftorü fundirurlanguis,in quo hæ-
rerici gladio linguæ foæoccidunt: audiuntùr voces in eo
flagellorum, quia mule* tribulationes iuftorum. Érgo ca
dent in corporibus fiiis,quû per nimiam libidinem lua de- tj
bilicant corpora; vel etiam in liés cadunt corporibus, quia %r*lm t,
Apoftolusdicit, Qui fornicaturin corpus fuum peccar.ibi ca- I c l
dunrvtdamnationemætern*mortis acquirant. [Ecceego 1 °'
dd te dicit Dominus: & reuelah pudenda tua, &ofiendamtn
gentibus miditatem tua, & regnis ignominiam tua,&c.~\ Adhue
Niniue, comminatur Dominus quod oftendèt gentibus
ignominiam foam, vt illi quiçumeafornicati font, ipfi
earn delpiciant, & contumelifeaffigant: fitque omnibus
exemplum. Eft auf era meraphora adulter* mulieris,
quæ quum fuerit depreheufa producitur in medium, &
anteoculos omnium damnatùr,acfitéxemp!um cæteris
mulieribus. Hæcauterp&ad mundum tropologicerc-
ferri pofliint, cuius pudenda in fàciemrcuelabit quum
• eijm faciet videre errores foos : oftendet etiam nudiratem
eins gentibus vtflnelligantquod contemnendus eft mu- 7
dus ifte, qui dum putaturteneri,fugir,nu]liq; amatorum
fidern /