ftitbvßi Ambefti ' ^ Æ_________
VU
Ecit fondt» nmin leclum, é - qui machmtar cufnti,
intribuUttonem nuximam.mßfoeniitntum egtrit ab
optributciits, dr jUicuiwinterfittàm in mortemi^
dafti deiérum bon eft .lerabelis videlicet fornicstiö, hoc
defcgarnir. QÿaRenimquacdam fiint péccatoris fupplU
fyh‘{ (•
freu. i.
Apec. y.
Hoc eft fneretrîx ïe“zakel,quod moeckahtes cum eâ.
Hoc etiam filii ex ipfius fornicâtione procreati,id eft,vnufti
corpus làthanæ, quod totum confiât in generali atque Vni-
\ierfali îezabel. Sed diuiditürgenüslp partes vel Ipeeiés, vt
oftendatur quibüs filcceflïbus antiqui koftis corpus pto-
ficiat, quifeüs incrètttentis eius foboleS coalefeat. Primum
enimà fuadennbusi deindé àfuafis fimul & lüadèhtîbus,
malorüm aduum excmplis occidehda meretricis proies
inçrementâperèipic Si îgitur meretrix & moechantes Cüm
eâ & filiiforhicatiohiseius,vnafontIeïabel, vnum Fuiit
corpus meretricis , totum proctildubio in lezabfel ledô
pïofternitur, totum in m'oechantibus cüm eatribülarioni
maximættàditur, totum in filiis fomicationis morte trad-
dâïùr. ' v
dPonitur àütém iftà vhiuerfa meretrix inledùm»hôn vt
quiefcat,fed vt febre languefcat, vf phrenefim incurrat:
quatenüs ea iam dlcat vel agat, quæ alii audire vel videre e-
rubercant. Quid itaqüe hoc loco appellatione ledi, nifi
audaciam ac lecuritatem delinqüendi accipere debemuS.?
H«üc audaciam velfecuritatem peccantium ecclefia flere
feindicat,quæ cum Plalmifta elamat : Lauabo per fingulàs
noties ledum meum, lachrytnis meisfiratum mum rigabo. Ac
fi aperte dieçret: Quæ nuhcpermixtâ cum reprobis dego»
in illis adhuc per adionem reprobam informs iaceo,quæ
iam in eledis meis culmen vixtutis teneo. Ibi ergo iaeeo,
vbi ledum meüm vel ftratum intelligo. Quamobrem audaciam
velfecuritatem peccandiquamin reprobis parior,
in eledis meis amariter deflere non ccflb. Per fingulàs aü-
tem nodes,tanquam diceret, aut per fingula criminum augmenta,
aut «me per fingülatemporum incrementa.HanC
enim deceptoriam fecuritatem Vel audaciam,tunC reprobi
incurrunt, cum peccantes experti non fuerînt pr^iehtiS
irævindidam, &poenitentiam eo vfque nêgligunt, donee
éis tepentinus fùperueniat interims, ficut dolor parturieh-
tis, & non cfiugient Quo contra beams Apoftolus in hoc
ledo dormientes, ne idem eos repentinus interims appréhendât,
i,iplavitiotumincrementà. Vhde &benbiplè meretricis
le&uS tribulatib magna vocatur,qU£ß videlicet fiipplt*
dumpr^cedentis delidi efle cognofdtur. Hihcnàmqué
perlPulmiftam didtiir: Non audiuitpopulus mem vocem meant*
& ifraelnon mtendit mihh Et dimifieos fecundum defideria cordis
eorum,&ibunt in*?olupiatibusfi(ti»
In hoc itaque ledto, in hac maxima tribulationè filii me-
tetricis trucidanmt. fubaudis , Cundi reprobi per impuni-
ratem fceleram fiiorum ad mortem perueniunranimarutm
Poteft autem per ledum, in quo mttchahtes patiter at-
qüeimpoenifcetttes ponüntur,quoue iucceflio meretricis
interimitur, ætemum fiipplicium defignari : in quo quit
que pofitus noniaminfaniat, non lecuritate torpeat, fed
seternatormenta fenriat, led perpétua erüciamenta lufti*
heat. Nifi enim ledi vocabulo iliud reprobomm liippli-
cium defignaretur , tftquaquam antiquo kofti lub fi-
gurara locutioneper Ifaiam dicere tu r : Detract a eft adtnferfts
ftiperbia t»a, eoncidu ea/fkuer tuum , fubter te ftemeturtmea,
& opetimentum tuumeruntvermes. Quod mihi videturat
terius editionis inrerptes infinuare voluiflè, qui pro le-*
d o lndum pofiiiflc Viderar, quo tnanifeftius ajternum
fiipplicium defigrtàretur, de quo pereuangelium Veritas
atteftatur i lbi erit fletui &ftridor dentium. Cuilententiæ
bene & iliud congruit, quod idem ledüs ttibulatio maxima
exufeitat, & adquemlibet eorutn clamat i Surge
qui demis, & exurge a m ortuis. In hoc feturitatisvel aüdàciæ
ledo,occidenda merfetricis proles iacete perhibetur, ficut
perSalomonem dicitur: Auerftoparuulorum interficiet eos,&
profperitasftultorumperdetiüos.
Hittcetiam per pröphetam kac ie.düritatê peccantibus '
dominus dicit.-Ifrael, tarn nonirafear tibi,& Zelus mens re-
ceffitàte. Non fcilicet quo propiciationèm fuerint confer
cuti, led quo indigni iudicabantur temporaliter flagellari,
Acfialiis verbis diceret: PrScedentium deliiStorum pocu-
lis debriatuSjô Ilrael, phrenefim pateris, fit ideo tempora-
lisvindiûæ feüèritatem nequaquam incurqS. Econtrave-
rö,de illis quibus mifericorditer fiierat itatus, dicit : Zelatus
fum Sion zelomagno,&indignutione magna flatus fumeam.
De quibus eriam in hac Apöcalypfi pet angelum à domino
dicituri EgoquosamOiarguo & cajligo. Prolperanturfiquidem
ad tempus iniqui,æterna morte pleiStendi,affligunmr ad
modicum eleóti,perennibus bonis vege tandi. Sic,fidab
homine duo filii proCreari,vnus ad hæreditatemcalendar
« promptus, alter inlaniam faentispaflus : vnus horum
kæres futurus, difeiplinae verberibus affligitur, oblequiis
laborib ulq; fat igat ur, vin&isetiam pedibus nonnunquam
pernoétare compellitur. Alter veto & honoris & fututæ
hæréditatis fiicceflor indignus,nulla peccan s difciplina co*
ercetur » nuüis oblequiis fetigatur, nullis yigiUis confi-
citur.
Hate exempli caula protulimus,vt ofteüdercmus qua
rationed dominocontemptores in leâum audaciæ velfe-
curitàtisponaritur. A. domino autern ponantur,dicimus:
non quoipfe impellat^fed quo ab hac fecuritatis deceprio-
ne%gellandononeripiat: ficuti & cor Pharaonis indura-
redicimr, cuius duritiam etiamper flagella mifericorditer
nonemolliuit. Quævidelicetreproboram peccandilècu-
ritas,nonrolumpeccatumeft,lèd peccatum fimul&poe-
na peccati : quia præccdens peccatum qnod perpoenitenci^
vocatur. lbi itaque veraciter futura pronuneiatut maxima
tribulatio, quam nullaCathisexplicat lingua, lbi et-
iàm iniqüa pofteritas, cum iniquis parentibus gladio fern-
piternæ occifionis iugulari narratur, vbi quilque & defici-
ens non defidt, & moriens femper viuit. De qua-morteille
tunc eripitur,qui nunc mundo ée vitiis moritur. Sequitur:
Mart.
E t feientomnes ecclejïoe, quia ego fum fir u tans tenet
& corda.
Quia^n prtecedenti verlîculo tîon perlpicua,ted occulta
idoioIattaS atque adulteros omnipotens Deus prædixerat
morte damnandos : nunc in coniequenti ndem eccle-
liæ demonftrat, quæ eriam non vila iam credit. Açfi défi- ;
delibüs diceret : Cum in abditis atque occultis reproboS
cohdemno , etiam tunc cundorutn me ada cognofcere
nonambigunt. Quod nifi ita intelligatur, in haclèntentia
fides ctedentiu m'aboleri putamr. Nunquid nànqùe prius
quam Do minus idololatras atque adulteros in publicum
prodat & truddet,nëlcitliuncccclefiaoccultorum efleco-
gni torem ? A ut quomodo ecclefia dici potefi:,fi exitu rerum
& non potius initio fidei luæ Deum lècretorum nouent efi
le cognitorem î Non ergo ( vt diximus ) in hac lententia
experientiareturn, led certa fide tenendum eft,nonperlpi-
cua, led abditâ idololatras atque adulteros morte puniri.
Abdita, fubaudis, non quantum ad futuri, led quantum
ad prælèntis temporis atrihet qualitatem,in quo per fidem
ambulamus,& non per Ipeciem. In renibus lane ad ultero-
rum,ipfam vult intelligi corporalis luxuriæ perpecratam
nequitiam : cordium autem vocabulo, lpiritalis adulterii
incéciua. Quia enim humanæ concep tionis lemen de him -
bis egredirur virorum , non inconuenienter hoc loco ipla
corporalis luxuriæperpetratio,perrenesdefigtiaturadul- i
terorum. Quia veto de corde etiam Ipiritale prodeat j
adulterium, teftatur Dominus in euangelio, dicens : De MMt.y|
cor de exeunt cogitationes mala, honticidia, adulteria, fornicatio- iu*ri’
nés,fur ta, fa'.fd teftimonia, blafphemia. Harum fornicatio-
num incentiuam in renibus & corde , Ipirituflàndti in-
cendioexuri pofeebat ecclefia ex gentibus veniens,cum
diceret: Proba mè Domine & tenta m e, vre renes meos&cor
meum. Hinc iterum Pfàlmifta eiuldemvoce dicebatsMi-
feriis affltftusfum & conturbatus fum Vfque in finèm, tota die
contriftatus ingrediebar, quoniam anima mea compléta,eft illufio-
nibus, & non eft fanitas in carne mea. Poteft fortafle hoc quod
ecclefia in reproborum vltione Deum ferutatorem elle re-
num 8c cordium Icire perhibetur,non incongrue ita inrel-
ÜgijVt quod nunc fide retinet certa, in fliturum cernât rerum
experientia. Hinc quoque ( vt arbitrbr ) Plàlmiftâ ait:
Cognoftetur dominus indicia fattens,non quo &ante per fidem
Pfil M-
pf*!-H‘
rfd-9'
noü fit cognitus.curh occulteiudiciret, ltd quo ipla tunc
iudiciorum-experientiacognolcatur.Sequitur:
f t dabo vmcnique vejirum feu n d um opera * fjejlra.
Hinci pârte q’uatotunj oftenderat, ad toram fermo re-
curric, cü fingulis propria redditurû le elle Domimis Ipon-
det.Totum au tem,ficut lequens verfus dedarat,tantum in
repfobaparte. Vbi manifelte quoqjapparer, orane genus
peccatoriim nomine fomicationisconclùdi. Si enim dev-
nogeuere fomicationis Iezabel &moechâtes cum ea &fi-
lios eius increpauerac,cur hoc in loco diferetioném pecca-
tor um faciens ait,dabo vnicuique vcftnira fecundum ope-
tâvefiia:&hpnpotiüs>conde.muabovos propter fornica-
tiónem veftiar Non iraq; per hanc lentétiam vnius operis,
-fed mulcorum futura damnatio prædicitur. Vnde 8c iplam
Ic-zabelis Fprnicacionem,quam fuperius quadriformem in-
telleximus, omnifariam cogimur>liodo fateri : quanquam
r eriam in vna eiuslpecie de qua dicitur, radix omnium malo-
rum eftcupiditas,fimu.1 totum poflî»comprehend^. De qua
omnifaria foruicatione per Plàlmifiam Dèo dicitur : Perdes
jitincs quifoinichntur abs tc<.Non autem violantcr quemlibet
ad lequendum hune lenluin trakimus^cum forte omnipotens
nth. !ƒ.
verbum & ibi folam Ipeciem tetigerit, & hie ab Ipecie
ad genus redierit.picatur itaque:[P4i® vntcuiqneveftrum fe*
citndum opera veftca. JVbi quod amplius exponi debeat non
eftiled quod magis timeri. Valde enim pauenda, valde tre-
menda efl; ilia retributionis vindida his, qui pauere & tre-
mere ad verba Domini nouerunt.In qua nullus làn&orum.
difinCto iudicio obuiare valet precibus , quibus veniam
impetret pcccatoribus.Vnde & prudences virgines oleum
ftultis petencibus relpondent,dicenres:Nf/orre non fufficiat
nobis &vobis,itepotius advendentes,&emitevobts. Et quid mi-
rum fi tunc non valent,cum ficut parturiens contra inimi-
cos fuos iratus clamaueiir,qui nunc eo tacente ac fiiflinen-
te', pro pereuncibus interuenire piis fiifFragiis nequeuntA
Hinc per prophecam a Domino dicitur: Si befit# pef mas
introduxerofuper terrain Vt vaftem earn, & fter it inuta, eo quod
nonfitpertranfienspropter beftias,tres viritjiifi fuerint in ea,Noe,
Daniel & lob :viuo ego, dicit Dominus Deus,quia ne cfill os necfilias
liberabuntiftdipfifoliliberabuntur, terra autem defolabitur. Super
peccantem etenim terrain, vt vaftetur,beftiasDominus
introducit:quiaexigentibus reproborum mentis,iufto oc-
cultoque iudicio malignorum ipirituum deceptionibus
eos perire permitrit*. De his belliis alibi quoque per fluïdum
lob dicitunOffzfltt beftu agri indent /fo.!ubaudis, in reprobomm
cordib.us maligni Ipiritus ludibria voluptatum
exereent.Quæ videlicet terra propter beftias inuia fit, nul-
lulque per earn tranfit ; qu ia dum pratios in corpus luum a*■
poftafæfpirirus dente mileræ deceprionis trahunti in eorum
corda nullum adeundi flmdi prædicatores iterinue-
nfiiur. Dumqueareu8c làgitta prædicationis,àmalignis
(piritibus ea non valent delèndere , làndis proculdubio
precibus nequeunt libcfarc.'Vnde & fiibditur:Tm virt ifti fi
fuerint in ea,Noe, Daniel & lob.vtuo ego,dicit Dominus Deus,quia
neefi ios necft lias liber ahum,fid ip ftfoli liberabuntur,tetra autem
defolabitur. In quibus nimirum tribus viiis difcrecus ordo
prædicantium apertiflime declaratur,dum inter duos con-
iugatos Daniel quoque médius,neefilium nec filiam libe-
rarepoflepeihifeetur,quinecfiliumnecfiliam lècundum
carnem legitur habuiflè* Et qtiidem Noe & lob filios & fi-
liasexpropaginecarnishabueriint. led nec parentes, nec
filii in carne tmlcerant,quando dominus per Iezechielem
iftadicebat, vtgigntntesa deuoratione belliarum car ni s
luægenitam prolem liberarcnr.Sandos ergo prædicatores
quotquot velfuerunrantë nos,vél erunt poll nos. à dece-
ptione malignorum ipirituum neC eos liberare pofle defi-
gnat,quosper Ijairitalem gratiam ad fidei quidem cogni-
tionémperducU.nt,lèda prauis operibus in mêlions vit*
ftudlum lionimfnutant.Seqüitun
Vobis atitem dito dr cater}* qui Thy at ira efiis,quicun~
que Hon habent docirinam hanc,dr qui non cognouerunt
! Increpata vehement! comminaribhc reproborum du~
ritia,ad eledos vçrbumDei recurrineofque dodrinam Iezabel
habere denVgat,atque altitudinemfethanæ nefeire
deüünciat.Dodrinam autem IeZabel non habent,quia cos
prauorum fiiafio ad opus peruerfitm non inclinât. Altitü-
dinem Vero làthanæ ignorant , fubaudii, nbllo cónferifu i-
mitandarecipiunt.Sicenim dicüntur eledi altitudî neüi fa-
thanæ ignotâre.ficuti làcra feriptura dicere confueuit, hbii
cognottilTe viros mulieres inriuptas,id eft; nequaquam fu-
ilfeexpertas opera virorum in concubitu , vel ficut rios
! 'quolidiana loeutione hominem veracem igriorari thentiri
dicimus:Qqæautem aliafathanæaltitudointelligenda eft;
nifiruinoli illius Fuperbia, qua primus contraDeum elà-
; tus,tumuit:tumens, de cælo ad terram ruit : mens, multas
; angelommlegiones fibi conlèntientes lècum dciecir:deîe-
dus,etiariielarionisvcmö primum hominem de paradiló
I propullàuitîCuiuselationis tumorem,quo primo lèipfiim
deiecir,Dominus perprophetam iüfiriuat, cum eidem fiib
quadam figurata locudonc dicit:Quomodo cecidiftt decxïo lu-
cfer qui mane oriebarisïcoŸrufii in ter ram,qui vuherabasgentel,
qui dteebas in corde tuo, in cahim confcendam, fuper aftra cali exalt
abo folium meum fedebo in monte ttflâmemi in lateribus aqtci-
lonis,aftendam fuper altitudinem nubium, fimilis ero altifsïmo?
Huiustumorisaltitucknem nine homo cognouic,cum hâc
imitandojDeofimilis.fieri concupiuir, iuxta promitfio-
nem lcilicet deceptorisfui,dicentis:/»y«oftt^«e^ comede-
ritis de ligno feientia boni & mali,aperientar oculi veftri, & erltit
Juut dit,ftiente- bonum & malum.Hanc altitudinem làthanæ
ilUcognoueranr,qui turrenvvlque ad cælum erigere geliie-
bant. Hanc altitudinem làthanæ Simon Samaricanus &
magus agnoueratjqui le virtutem magnam aflèrebat.Hant
quidam hærefiardia nouerat, qui diabblo fimilis, dicebat:
Non muideo Chrifto Deo, pojfum enim & ipfe, fi volo, fieri Dem
Hapccei tiffime^omnes nouerunt, qui alios $>i femper in-
Feriores dépurant,imitantes ilium de quo lcriptam eft : 0 -
mnefubtime videt, & ipfc eft rex fuper Vmntrfos filios fuperbû.
Quo contra capul luum imitantur eled i, de quo feriptum
ell e«» in forma Dei effet,non rapinam arbitrate eft,effe fe aqua-
lemDeofedfemetipfum exmaniuit,fotmam ferui accipiens,infi-
milituime hominumfitttus, & habitu muentm vt homo,humilia-
Hitfemcttpfum, &fudusobedieKs vfque ad mortem. A quo &
competenter audiunt:D{/£ire*t me, quia mitisfam <jr humilts
corde,érinuenietès requiem animabus veftris.NotUiam altitude*
nis làthanæ eledi non habent, quiain cundis femeriplbs
humilianr.Solerterenim attendunt-,quo elarionis præd-
pitio peremptorem fèquentes,à paradifi gaudiisprimi parentes
ruerunt.-quoue humilicatis afeenlu redemptoris ve-
ftigia imitantes , eadem nunc répétant gaudia credenres:
pauentque vehementer,nevnde ad tempusexSltaripbfe
finît,inde poll finem temporis miletabili lapluad ætenia
fupplicia ruentes delcendant, maxime cum &à principe
humilitatis didum intelligant:0»»« quife exaltat, humilia- 1
bitur.&quifehum liat, exaltab'ttur. Hincetgo ratiohisàccë-
pto confilio, humilitatisfemitam arripiünt,per qtiamad
celhtudinis culmen afeendant.Quodquedgentes,ne in itî-
nere humilitatis lalfefeartt,nequaquamhuius temporalita-
tis potentiam re!pidunt:fed ad êaquæ in ancefunt, Cüm A*
pollolofemetiplos extendunt.Quibus eriam ipfa petegri-
natf^vicæ præfentis rebùs quodammodo ioquicür , noû
deberc cælellis patri* p e r^ rin um , in terra veile honorirn
nonoporteread loca quandoq; conlblationis ventutum,
in locoaflhdionis lætari. Hinc etiam cum PlalmiftaDo-
mino âicum:Humitiafti nosinheoafflimonis.^Quidautem cà-
libus fiibiungat,audiamüs.Sequimr: >
Sftuemadmùdnm dicunt, nonponam fitter •Dos aUud
pondus: tarnen id quod h abêtis > tenete dont* Ucni-
Ifit. 14.
lfaia 14.
Qentf.y.
lob. 41.
Philipp, t
Matth, tu
G ’
Philip, j.
Quifuntqui hocdicüiit.Mifi i)ui altitadinfm Cathmx
cognouerunt,ideft, populi Iüdaroram, qui dé legis obfer-
uantia indati, courrainéamatüra Dei'fîiium iùperbii cer-
uicem Cereiidenmt, aflirtnteséurn Beelzebub difepùfûni']
elîèatque daunonium habere? Quod autem pondus fuper f
'credentium dicunt humeros împoai.nili Cercmoniasvete. j2"4" 8’
ris le