I i i? 8
Jtatberti Paß hißt
cenns denariis.vi daretur paiiperibus. Forte difcipull,
qmanecdummrelligebancfacrameataDci,Iüdasaürem,
quia for etat 8: latro.Alioqiiirt vnguentum quod decurre-
batacapite.ChriSivfoue adreliquufo corpus,quid deco-
ris vel honeftatis habcbat Vtctfondcretur faper caput tan-
ti maaitln, nift res gefta magnumoftenderetracramen-
tum? Vnde etfi porerat venundari multo pretiodanqne
pauperibus,ramen non oportebarfieriiquiamagisctmtleniens
erat, vt (hpet cabuLChrilli effundcretur,
dtadmirabibcffufione. Nonenimccatvnguentuiflmud
pauperum, nee tonuettiens wdiuide^mrintermultos.
Sed veiptegrum ac pretiofiflimum fdnderctur,eciam,/r4-
tfiMkta/frffjtantummodofupercaputrefu.Propterquod»
&rram prudente« mulieris gracanter fufeepir efteótum
Xe fas, & iifaignantibus difcipulisdicit: Sinite earn & hq-
Ifte ei molefti cfle, quoniam Opus bonum operataeft in me.
Vlquc adeo eft ergo efficax huiufmodi operano & laus
tam boni opens ,vt exhprtentur omnes talitantoque ex-
em plo, & p r^dice tur: Hac muiter vbtqueper orbem terrarum
* vbicunque pradicatum fuerit Euangclium»& quod h*c teek
in memoriam Chrifti. Alias autem quiraxtafimph-
cem intelligentiara vplunt hoc faótum accipere muiie-
ris,dicant hoceffufuni vnguentum faper caput Iefutarn
laudabiliter quidytilitatis habuerit, vel qualem habeat
iuxta textuffinarrationis profedum& decorem.nuiqma
in myfterio bonum opus fecit, & in facramento hums ra-'
(fti deuotio multa praefigurauit. V nde ScdmvQuiapaupe-
resfmper babetis vobifeum, meautem nenfemper habebitis. Ac
fidiceret, paupecesfemper habebitis in quibus opera mi-
fericordix exhibeatis,me autem corporaliter non temper
habere poteftis,&ideo femel agendum eft in me,quo to-
ta domus repleatur ex odore boni odoris, & omnia.capias
perungantur membra. Quia hifi a capite vnguentum
hoc defluxerit,nihil in corporeprodefle poteft. Siautem
omnia quaecunqugge.rimus ad laudem Dciprohciunt»&
ad Chrifti gloriam quodlibet opus refertur, tunevnguen-
tp pretiofo vngimus caput Ghrifti, & exinde per totum
corpus eius, id eft,pertotamdecurritEcclefiam ,&hoc
e_ft Vnguentum, vilde preciofum,ex cuius odoretorare-
bletut domus, feilieetEcclefia Dei. Ex hoc quippe loco
quidam calumniasmouenr, quare vnus Euangeliftarum
jplum ludam dixetit contriftatum ; eo quodloculos ha-
buetit,&furab initio fucrit,& nuncMacthsus feribic, o-
mnes indignatos^uifle Apoftolos.ncfcicntes tropum qui
vocatur Sy nelepfis ,. vbi vnus pro multis dicitür, vel mul-
tiprovno. Potcft&aliterdici,quQd XpoftoliVerencfci-
entes adhuc facrametita Dei, propter pauperesindigna-
, ti funtjludas autem. fbhimmodo propter lucra. VndeSc
rViffitatio eius pb Euangeliftacnm criminc pönitur,
quod non curam pauperum.habuerit., fed quia Fur trut
Idcirco Ipannes ex hac.occafione,eias fiiran^
di coniuetudinem vpluit.demonfttare, Sc quantum ef"
f . t cupidus pccuniarum exprimere- . Quxritur autem
cur dixetit, Me autem lion femper habebitis, cum poft re-*
tutre&ionem dicat «is g* vobiftum fum tfqueadconfutH-
mationm.fitculu Hoc quippe de pnefentia, vt dixi.fui
cpf'ppr» loquitur.» quqd nequaquam poft refurreefcid-
ticni' cum eis ita futurus fit»quomödo tutte in omnf
conuidu & familiaritate. Cuius rci mehior. & Apoftó-,
lus ait,fi rtoUetamus Chrifturh fecUtidura carnem, ianl^
Uon npiiimus eurti. Quöd autem Deus Vetbuin vbi-
qUe fit,, & Cum fiuS femper futurus f it». noüit vCra tides.
,
MiT-t EN s.inquit,vnguentum hociti corpus meUtti<ad
fepetitnium me fecit. lAudiant bsretid»qui dicatttGhti-
fium corpus nonhabuiflèjaqdlimt Sc quieüm tefeiheiunt,
volences in Chriftoduas introduce« perfonas.nurtCupatiuum
Dei filium>& proprium,ficurduaiconftatvdre hi*
buifle naturas. Audia»t i e i vtaque natura, quod vnus
idemquecftChriftus.&ideovnUsqui loquitur,idemque
cuius vnguitur Corpus, qui non ait, ad fcpellcndum cor,
pllstueum hoc fecit, fed adftpelmiummeficit. Vnde Sc in
fymbolo,iure ehtiftuw Dei filiumpaflum cohfitemur Sc
crucifiaum, mortuum, Sc fepultum, cum folacaro firpaf-
fa,folaque crucifiaa,mortua,& fepuln. Vnde Sc U\c,aifewlie
»d«W,inquit,me^cir. Quisefinamquequihocdicir? I E
VereChriftus,DeiVerbumcarofaftum. Acpethoc,quiaI
y,Hum cam folium t/?, refte In »uitate perfoni dicit, Ad ft- lcm.u
cdicndumniefccit.dnth verbi carcj ad fcixlu-ndur.! parauir.
lpfeiaitur8cadinfcrnadefcCndit,quimlepulchroiacuit,
vnus idemqUe Chriftus indiuifus.it:, .tneccaroiacuenc
in fepulchro fine Deo Verbo, quod cato tadtameft.nec
anima defeehderit id interna imelplo.eo quodin omnibus
vnus &ipfe eft Chriftus, Deus & homo, verus Dei &
hominis filius.Deus itaque nec mo ttuns eft,neciepuitus,
&tamenab eodidiumeft-. H^teaiwi nuttens vnguentum hoc
in carpus sneum,adjepcUcndim me fecit ,Quo4 frgu Ml corpus
fuum miflum eft, ad iepeliendtim eum faCtum pftj& non
idem eft,te efie/uumqueefTe. Etnon vnum fft,ad fepeh-
endum fe fieri, fuumque corpus vngimequecnim con-
uenir corpus fuitm elfe, feque iepelhi. Sed lacramentn-
ftud diuinijid eft,intelligei«ia pietatis,nou ignorareDeu,
queurfeias hominem, nec nefeire hommem, quern non
ignoras Deum, & hoc efUefum Chriftum non druidere;
quia Verbumcdrofattumeft. ldeo«aafideseft,nonfepul- F
rum non putare, quern refofeitatum efle intelligas, Sc refufeiratum
non ambige«, quern negate non audeas non
fei>ultum.Sepultus eft autem IetusChriftuS,quia & mor-
ruus eft. Quapropternonpporteteumtripartin,neque
diuidi Chriftum in tres perfonas, vt dicas Yerbum &anj-
mamatqne corpus,vbi velvbi,feparari.Sed quia vnus eft,
ideo & fepultus ,ficut ad ftpeliendum fe conntetur efle
perundum. Amen dtcovobis, vbicunquepradicatumfuerit hoc
Euatmlium in toto mundo dicetur, quod & bac fecit in memo-
riam eius. Qua: nimirum ambiguitasdidionis, vt quidam
volunt, nullum generat fcrupulum dubiemtis. Qqialeu
diftinguas, ita vt dicas vbicunque praedicatum fuerit hoc
Euangelium in toto mundOi quod confequentius eft. feu
diftinguas, quia in toto munao dicetur, non aUcubi ta- .
men, quam vbicunque fuerit hocEuangelium; dicetur &
quia hoc fecit in-memoriam eius. Neque enim Euangelium
fine memoriahuiusmuUeris, qu* eft Ecdelia, prae-
dicabitur, neqv memoriaipfius fineEuangelio pradican-
da pronunciatur. Quia memoria huius muliens.praelen-
tiscftEcclefifie demonftratio.quod fufeeperit Dominum,
quod 'fepelierit in fide fua Saluatorem ,quod vnxerit caput
eius vnguento pretiofiffimo,ac pedes; cum eum Deu
& hominem veraciter credit c.orde,& confitemr ore, vna
cum bono opere. Attende quaefo notitiam futurorum.
Prxdixit enim poft biduum fe pa.ffurum, & die tertia re-
furredurum,eoquodeffetmoricorus. Deindedicic,Euangelium
in toto terrarum orbeprasdicandum » cum quo
memoriam mlilieris habcndam, quod haec fecit ad leputturam
Iefu Chrifti. .....^ ( : ‘: ' . V . ,
E t tuncabiitPnus ex duodecimquidicitur Iudas8chanoth>
adPrtacipesfacerdottm,& ait illisy] T unevtique cum elTet in
Bethania, 86dixifiet, ScitisqUMpofi biduum Pafihafiet. Vel
cmandoifogregatifunt Prtncipespopult&Scriba,in atrto Prin-
cipis Sacerdotum.Quia veniente veto Pafcha.tenebra* tuge-
runf, & Iudis in node adtenebras pertranfiuit, quando
prasfentia recc ific, & ad Iudxos vfque, vttraderet Domi-
num,peruemt.K»«# ex duodecimy pus numero,&non me-
•rito j ipecie non virtute; coniundionc ad tempus corpo- i
ds,& non vinculo charitatis. Non ergo vacata myfterio,
-duos|fuifib inter Apoftolos hoc nomine vocitatos, vr v-
mis dicatur Ittdas Iacobi,alter vero Schariotn^cjuia Indas
Confefliointdpretatur. Et ideo duos iftos fuifle inter dil-
cipulos, vtvnus coru teneret formam vere confitentium,
quorum pats fideliter permanet cum Domino; alter veto
corum partem exprimit, Qui confitentstrfe mffcDeumjaau TU. r
autem neMnt.Proptcrcaomnes tranfeuntcumifto adaua-
ritiam,addolos & fraudes, & admifeent fe falfls ftambus.
L«gl Scharioth,iuxta Hebraicaminterpretattoneaquodam
exfuftbeatam vocari debere. Qu9dfiitaeft,magna
conuenlenriahunominis,acfiexProphetiainuemtur habere
cum exitufu* mortis, quoniam ldqueo fe fofpcndic,
Sc fnftbcatus intcriit.Cseterum de patria vel de vico vnde
foit,iam fupra,qnod inde agnomen traxeric,& quid intcr-
pretetur diximus. Iftecrgo aiiirad Tri«cipti{.caioutm,uA- ■
uerfus eum qui vere in seternum conftitu tuscftsWi»,
" fecundum
p/«/.i04.
fecundumordinem Melchifioecb,8c fodus eft PrincepsSacer-
dotu m .Quid, inquit,wi6i vultis dare,&ego vobis eum tradam?
At idi conftituetunt trigintaargenteos. Tradujnt noftri,infelix
indas damnum quod ex effufioue vnguenti fe pertulifie
credebat, voluerit Magifti pretio compenlàre ; qui mifer
nee certam poftulat predifiimmam, vtfaltemhicrofit vi--
deretur produio, (ed quafi viliflim.u tradens mancipium,
pretium in poteftatepofuitementium, quantum vellent
ei dare. Non enim poterat,quqd promittit,Ef egovobis eum
tradam,nifi ipfepermitteret; fed (uaimpudétia fecit, quod
‘non curat fimehti at ur. Loquitur enim iam membtu dia-
boli, qui fiipra, iple cum Dominb loquebatur, Hac omnia
tibi daboj vbi adgreflus eft caput, quatenusdeinceps faci-
lius membra difliparet. Conftituunc ergo ei pretium 1er-.
UH bu‘a Chriftus formam feruiiulceperat ; in cuius figura,
olim Ioleph cum effet liber à fracribus, Venurtd.ituseftin
feruttm, vt tempore famis erogaret frumenta fratribus,
; fuis. Veriundatus eft autem.non iuxta fepruaginca,viginti
aûreis, fed fient Hëbraica veritas fèhabet, quia nqn pore-
rat pretiofior efle feruu&Dominofuo, totargenteis emi-
tur ,quot annis peregrihatus eftin hoc mundo, vfqpUd
baptifmum:Nam & Iofeph in figura Ghrifti tot apnorum
fuifle legitur,quando ftetit in confpeftu Pfiaraonis, quot
& Chriftus baptizatus eft, quando & coepitEuangelium
pracdicare* £t exinde ,inquit, quarebat opp.ortunitatem,vt eum
traderet, ideft, ex quolocutuseftcqm principibus fàcer-
dotiim, & ipflpa6li funtei dare trigintaargcnceos. Qui-
bus ita male ille£tus,quærebat opportunitatem, quomo-
do eum inueniret folum cum difeipulis, vt eu m açfi libéré
traderet fine turbis. Quod & Lucas dedarat manife-
ftius. Idcirco ac fi diligens infidiator, poft cgsnam, iam in
nodis filenrio, cura eflèt fècretius cum fuis, in prardio
Gethfemani, occurrerunt ei cum gladiis &/uftibus,vt
U9 9
tacito nomine. ScieBat namq; Dominus ad quSmitteret,
eriam&illi quos mitcebac.qualiter eum inuenire pofleqt,
quibuslibet indiciis.quia feiebant no ideo ficintegre pof-
fec dici, ite adquemlibet. Quod eriaih ipfa integritas locu-
rionis adminicjfed no hoc loco; quanto minustam abfo-
lu te dici potuit, itead quendam. Manifeftum eft ad certuni
ahquem eosmififfe, quodpxperfbna fua poterat Euange-
hf^ nobis dicere.mifit eos ad quedam vt dice^nt eitApud
tefacioPafika. Autcerceitavmjfit eos ad quendam dicens:
Itediciteq,apudtefacio Pafcha. Acperhoc, vtdodifli-
mu_s *'acer Auguftinus vultjCu Euangelifta verba Domini
p^iiiflet Jfe in ciuitae, interpofuir ipfe de fuo, ad quendam.
No quia hoc Dominus d.ixerit, led vt ipfe infinuaret tacitonppiine
fuifle quendam in cinitate , ad quern fuos Do-
minus mittebat,vcpraspararent ei Pafcha.Sed,®ufint ver-
ba Domini, feu Euangeliftahocaddideritde fuo, minus
;quidem nuc temporis vfitata locutio eft. Et ideo egregius
Do dor Hieronymus air,quod hoc loco morem veterum
nouaScbpturaconferuat.FrequeterlegimuSsinquitjdixit
ille llh, & illöinipco & illo, qiiod Hebraice dicitur Phel-
mpni,& Helmonijnee tarnen perfbnärum locorumq; po-
nitut manifeftatio.Et ideo certu eft aliqua ex caufa,Dominum
perfbnam ex nomine np iudicaflej forte vt omnibus
fadaviris liber^ feftiuitäti occjfiopr^beretur.Verumamc
qupd reliqui de homineporcatelagenam cum aqua^&de
ctenaculomagno/eu ftrato dixerunt, Domini Saluatoris
Iunc verba, & magna in fe continent facramenta, qu* fuis
in locis exponenda funr Porro quodzit,Magi/!erdtcitjem-
pus meumpropeeß 3 .{jfudtcfaciq Pqfchacum dtfeipulümeü, vi-
detur quidede tempore folemnitacisPafch* diceremuod
tempus non fuum rantqmjfed omnium cratIud«eorum.Et
ideo potius nobis (quainuis iatcrerjilliid infinuac tempus
,a ' rc j L j - ----- quod fuum proprium efle recognofcit.iamq; proximum,
eum latenter quail deprehen^erenr.Priwi. autem e- quädoadhoeveherat vtpat.temr.Ethoccftrempusau
& hora q“® venerat, Vt trmfiret i t bee munde J,.,trenr,
. m in d p ftu p r i/ lim ,,n ,D - f tibi comedere PafibaïPtirru ergo dies azymorumipfaeft, -U - C._____ t 1 I 1 *
quando agnus apud Iudsos immolabarur quarcadeçima
Luna ad vefperum, iamq; fermento abicdoficut inÉxo-
do monftracur. Septem, inquic, diebus aaymacomedetis, die
prima non eritfermentum indomibns vefiris. Porro azymoril
dies fèptemerant,Pafchaî autem vna tantum,de quaAna-
tholiusait, à fine, inquic,jtertio decimæ Lunæcomputa,
quod eft initium quatcodecimæ, fiçque vique in fine vi-
gefims Lunæ,feptem diebusazyma celeb ratur,in quibus
diebus nuncquacunquediequarcadecimaLunaoccuiTe-
rit, (iquiîiilli ièptem diesinfiguraerant) verilfimum Pale
ha cele brat ur. Qupd autem ApoftoU di cun t, Vbi pis pa-
remus tibi comedere Pafcha ? Magna follicicùdo eft & obedi-
cntiæ deuotio, vt omnia iiv voluntateeiusfiant,ficut&
mifer ludas in voluntate diaboli & Iudæorum pretiû huius
fànguinis reli quit. Ergo Pafcha quod dicun t, iplè voca- !
baturagnus apudludæos, qui ini.molabatur in v'efperum.
■ Quod oportebat comedere, quia faâus de muliere Chri-
ftus,fa6lus fublege erac;non ('vt Obiomtæ malefenriunt)
ideo hoc Pafcha cum Iudæis celebrau it Dominus ,vc dein-,
. ceps more Iudaico feruaretur, fed vt crâsfetret fùos de ve-
tuftace litters ad fpiricalia facramenta,& eos qui erant fub
lege redimeret.Quod fi eos expelleredqfiib iugo legis ve-
nit,qui erantfub legemuilto magis non contenir illosin-
troducere fub lege, qui prius inuenti funt extra legem.
Quibus Dominus ait. ,
Ite in ciuitatem ad quendam,&dicite ei,magi fier dicit tempus
meum prope efij apud tefacto Pafcb,t eti difeipulis mets.] Que
locum Marcus & Lucas pjanius exequutur, cum patrem-
familias vel dominum domus quibuldam iudiciis infinua-
tum oftendunt.Qui eis coenaculum magnum demonftra-
, turus erat,ftratum arq; mundaeû vbi paraient Pafcha,Sed
Matthieus, cum dicit dixifle Dominum, Item ciuitatem ad
quendam, videcur taquam ex perfona fua ftudio breuitatis,
illud ad quendam addidiflc,volens eu infinuare aliquo mo-
do.Quia nemo fic loquitur qui vulc integre-loqui, vt dicat
fuis, ite ad quendam", magis enim flare poteft, fidicac ite ad
querncunque ,aut ire ad quemlibet, nectamenitacertus
demoftratut homo ad quern mitcatur. Sed Marcus & Luquod
eft venflimumPafcha fàcere. Hoc celebraturus crat
cum eo ad quemmitrebatfiios, quoniam in eo omnium
erat figura eorum qui ad illam çoeleftem Hierufalero funt
afcenfuri. Ad quern ifte intrans,non tarnen fineagua refe- &
âiônis, neque fine aqua baptifmi, quia iamd|jfi|pte vitS
fflîjhauferat fàlutem, feftinans inerpire in ciUBIm, vbi
Chrifto magnum parauerat coenaculum ftratum^vbiac-
cumberet Magifter veritatis, Magiftrum.ergo fe vocat ex
confuetudine illius forte ad quem mittebat; apud quern
etiam & Pafcha illud noui teftamenti celeb ratur us erat
cum difeipulis fiiis. Quod forte tempus fimrn iam in fa-
cramento dicebat adeflè, quod eadem dieexpleturus erat
quando rranfiuit ad ill ud typicum Pafcha. Ec idéo domus
ilia non deorfum crat,fed in fiiperiori coenaculo.Et magna1
eratj Vt càperetlefti ni verbum Dei patris&lâpientiamàc
veritasem,quæ omnia non capitnin magna domus.. Et vc^
digna fit tan to manfpre, necefle eft vc fit mandata, niillas
in le haben s malitiæ fbrdes. Qus domus in ciuitate Hie-5
rulalem efTeprobatur, ideft, inEcclefia.Etideo homo ille,'
fcilicet Donunus illius domus fine nomine monftrdAit^
vt commune fit omnibus hocmyfterium,quicunq; Chri>
ftp parare volunthofpitium,quoPafèhaà Domino di^ië 2
celebretur. Hinc eft quod air» itead quendam, vt illi di-
cant, qui Chrifto parare defiderat Pafcha.
Ve s p a s autem facto difeumbebat cum duodecim difeiptf-
I /«/&«.]Ideft.in ïpfaprimadicazymprumquandomifèrat 7
eosjvc pararenr Pafcha ad vefperum.Inter qups erac Sc ludas
quando miferat eos,& quandodifeubuitm coena. E-
rat autem ficut lupu s infidians inter agnos,quia iam in cot
eius mifèrac diabolus.vccradcreteum.Quibusedentibus
dixir,Amen dicoyobis,quia vnwvtfirum me traditurusefi.Solir
to more vericas, quiafalli non poteft, cum iuramentolo-
quicuc,ipfe enimfeiebat quia ejfet in homine. Idcirco non erat ' ÿ .
opus.vr teflimonium ei quitperhtberet debomine. Poterat ita- îsan.t. t j,
que proditorem fuum mox fpecialius demonftrare,nec
ramen fecit, fed crimen mitric in numero, vt & affeólus
probareturfin^ulorum,&miferoproditori locus daretur
poeniten tix. Æquii namq; erat,quia prædixerat pafltonem
fuam.vcoc proditorem^prardicetet.Ex vtroque,vltroneuriJ
certum eum oftendunt infinuafleDominum^quamtiis vt monftraretur venifle fe ad eandem paflionein. Nec