f
ffi-a-
Exod.3.1
§ r | Remigij Antijßodorenfis £piß.
promittit propheta, in laudibus accipiamus i 5c eum lau-
d ando, inuocemus no'raeneilis.'Exaudit cum inuocan-
tem, fed quem videt Iaudaritenr, quern probat amantem.
Q uoddleiti Confitmmdotiino ifiuocatinomeneius. de
quoniam qui diligitDeum,debet dil.igere proxirhum, id-
eo fubiuhgit: Annunciate iiitdrgentes opera cuts.quafidicat:
Sifamate'domiriumjVt&atnetisproximurh.inhocenim
expetiri voluit dominus quo affe&u&fnatetut a feruo, cu
Pctrodiccnte: Tuft is dorntne quia amo fa, dixiileCa Pape otfes
me as. quod etiam hie pro phetadocet cum dreit, A no update
intergent?s opera eius. Canute ei ore, &,pfallite$i
opere. narrate omniamirabilia ««f,qvix n-itrada funt, ea ta-,
menmoderatione, qe fpargatis margiritas ante poreps.
Laudamini.id eft.laudabUiter yira m infi&uite, &hoc«ow»-
neftincto eius glorificandp,n6u veftrq nomine. In hocglo-
rietur quigioriatqr.didc,donjio«s,fcire 5c noffe me.Lau-
damini in noraineiantiioeius*, yt yeftepex populo latetur
cor quarentium domiyum.fi o s qu&rfte dominum infimphei-
tate cordis, & cpnfirmamintjd eft-.inquitendo ilium finoi
eftote, Quaeramusergopum, vt quxrcndo accedamus,
iccedendo illu minciour, illuminatt corroboremur :,lUu-
minemor, ne pecc®citatem quod vidvaidum eft >non vi-
deamus. Ad hoccorroboremur.ne propter infirmicatem,
quod faciendum efle videriraus,non faciamus. qua itefaciem
eiusfemper.Ezcies eius riotitia eft ipfius:qu* ft femper,
notaturgesaetafcio illa»cui nihil deeft ad perfedionem.
VerbumaUtem quod mandauit» praceptum fuitfidei:
quo viuendum eft iufto, donee peruHiiamus ad fpem.
quod dicit, Verbi quod mandauit. vdrbidico, Quoddijpo-
JuitddAfraam. cum dixit, mftemine tuo benedicentur omnes
tribus terra. dr men*orfiiit teftamenti fuiad iftaac fa&i ,de
quo di&um eft: 1»iftaac vocabitur t'tbifemen. Etjlatuitiilud
verbumfimm Jacob inpraceptum fidei, vt propter prace-
ptum fidei ad teftamentum sternum veniret, id eft, in zter-
ham promiffionem* Hie etiam notatur, quia promiftio-
nes domini fad« iudsis, non iunt aedpiend® de tempo-
rali regno & facerdotio, quia temporale regnum 5c facer-
dotium non ®ternaliterhabuehmt.‘Velfic, Statuit illudin
teftamentumsternum, quia ex ipfo verbo 5c pracepto im-
pleto, dacurus-erat eis teftamentum manfurum in sternum.
Dicensytibidabo ter ram Chanaan ,funicultimhareditatis |
veftra, id eft, ad diftribuendam vobis in hsreditatem.Hoc ‘
promifitillis Cum adhuc effentnumero breui, 5c nihil erga
dominum promeruiflent. pauciftimi etiam fuerunt ante-
quam pat res primi in >Egypto in pofteris eflent multipli-
cati. e^ incols eius terrs meriinr, quia Abraam veniens de
Vr Chaldsoium, accola fuit in tehra Chanaan. E t petttan-
fierunt degentein gentem. Quod poteftaccipi, quoniam
A b raam propter inftabilitatem terra Chanaan, tranftulit
fe in terram» gentium csterarum. Etpertranfietuntdcrr-
gno adpopulum alteram, quia.de terra Chanaan in iEgyp-
tum fe tranft ulerunt.Superius oftenditipfe promiffiories
sternas hie nunc oftendit non efle derelidos in tempora-
li neceftitate. Quod ait deregno, nonduminterra Chanaan
qu®ritur,quando inuenietur? quare quaeramus eu in hoc
tempore femper, vtinfuturoinueniamus. Hie cnimeft
tempus qusrendi, hie inueniendi. Hie vere eft
tempus qu®rendi,cg.m etiam inuenicur» adhuc qusritur:
quia licet inuentus fttper fidem, tame quzritur per fpem.
Charitas n-iqueniteum per fidem,5c qujerit eu per fpenv
ad quam cum penipnerimus,nihile(t quodvltraquaefa-
mus.quo^ per fidem inueniatur domuitts^ferip tura tella-
tur, dicens: Quarite dominum, &(um inueneritisderclinquat
irnpius viamfiam, & vtrimqutts cogitatmus fuos, Nifi autem | dine vxoris'Abra® , voluerunt eamrapere.
regnum couftitutum erat, fed femen eorum ihulti-
plicatum in JEgy pto, ibi regnatutum erat. Pettranfierunt
de.gente in gentem. Ethoc noft mirum,qui4 dominus
non reliquit bominem nocere eis; & corripuit pro eis regeh ^tiia
rex Gerarorum, &rex iEgyptiorum, accenfi pul&htttiifidemuentus^
adhue per fpem qu«retetur , non dicerec
Paulus:Qwdno vidmus perpatienjiam expedamus. quod etizmlohinncsnotatidicensxCumapparuenttngloriafuayCo
ftmiles ei erimus>&videbim us eumficutieft* id cfcifacie ad facie.
vel fortafle quod 4icit,qasritc fee iem.ei9 femper, poteft
intelligi deflituro. quiaibicorerit.fcmper qusrcntium,
Scideofemperqusrentium, quiaperfedeamantium. E t,
hoc quare?Quia fade ad faciem con templantium, 5c hoc
modo femper quaetetiir dominus. Quid enim eft aliud,
femper dominum qusrere, nifi qusrendo nunquamfa-
ftidire.?ilium enim quafi femper quZrimus, quemnun-
quam prafentem faftidio habemus Mementote mirabihum
eius. Hueufque exhortatus eft nos propheta, vt dominum
laqdemus, inuocemus, eius opera annunciemus. Nunc-
autem fequuntur promiftiones «terns patribus noftris
fed®, quorum filii nos debemus effe imitando 6c fperan-
do. Qusrite faciem Hus femper. Si autem muhuro eft
quantum ad vos, Sum prout eft qu®rere 6c videre,eius o-
pera faltem attehdite,5 c per opera eius quantum poteftis,
cognofcite. fpfe enim cum dixiflet,^» fiimqui fumfeiens
hoc nulljus intelledu capipofle, corttemperatiit verba
fua 5c dixit: Egoftum Deus Abraam, vtper creaturas fuas in-
telligibilem fe daret, cum hoc quod eft, nemini paterct.
Mementote mirabilium eius qua fecit,prodigia eius,& iudi-
ciaoris et;«.Mirabilia eius,minora miracula eius funt: pro-
digia,maiora: iudicia oris eius, mandata eius,qu® ad felu-
brker viuendum fu is propofuit. Semen Abraam feriti eius,ft-
fy Jacob de3 iieiHf.Mementots mirabilium eius. Ethequis
quia dixit. Abras, vellet tatum intelhgere eos qui cx car-
ne Abras funt propagati •, fubiungit: ipfe dominus Deus no-
ftef, invntUerfatefrd iudiciaeius. Memorfuitteftamentiftui, id
1. ^ft,padiluijinfteiulum feculi extendendi. meraor fuit et-
"ia?h verbs quod mandauit extendi/» miilU geherationes. Ecce
notatur quia non dicit hie de pracep'to carnalis obferua-
’tis, nequede iucksis tant'um cum in populo ilia non ef-
fent mille generattones. Mille autem generationes no-
tantlllos, qui difeedente generation'e & fuccedcnte/prs-
cepto fidei viuunt, qiibulque ex omnibus generatiotiibus)
vo4. generatio. perfiefetur. MiUehariu? autem. numerus
Gen. 10
& 11.
fiieruntdiuinitus, ne hsc facerent. quibus verbis corri-
puiffet eos dominus, non legitur.poteft tamen efle quod
fine verbis «1 domino in interiori fuo corredi funt. Nota
fignificari per tranfitum illius populi de genre in gentem,
5c de regno ad regnumiquiafideles domini,de regno mu-
tabili ad regnum incoipmutabile perducendi funt.Corri-
puit pro eis reges, dicens ?Nolite tangereebriftos meos, &in
prophet is me is nolite malignari. .Vide qiiod dicii chfiftos,,
diim in tempore illo huUus ifuifTet Ghrifbis,id eft, vndus;
Sedqupniam futurum prsuidit propheta -, ideo quafi
prafensannunciauit. Vel poteft efle, quod eo tempore
Chrifti. quilattnter Chriftiani fuerunt. Nam nullusante
C H R IS TV M vel poft Chriftum reconciliatus eft
I)eo, nifi per fidem, quam nutic tenet vniuerfe terra.
Etvocauitfamemftkper terram. In ftiperioribus, notifiwuit
bonatemporalis,quibus conldlatifuntpatres noftri,in
fequentibus aqtem proponnntur mala. Caufeebrumaf-
flidi funt inimici. quod d ia t, Vocduit famempiper terram.
Nota quod dicit, vocauir., Vocari enim non folent, nifi
res animat®, fpiritu s videlicet 5c corpora 6c fcnfibilia. Fames
vero cum fit jperniciesexinedia contrada i vocari
non poteft. quare dicamus, Vocauit femem, id eft, prin-
cipem femis, angelum, fcilicet malum , per quern fames
induciturfuper tefratn.Vel fic-, Vocauitfamem, id eft ,pr®-
cepit efle femem fuper terratfi. & pmne ftrmmentum panic
contriuit: quia'tarhgranumfatum j’quam non fetum diffi-
pauit,aquafeme vt liberareturpopulusille >Mifit ante eos
virum', infttruum venundatus eft lofeph. Quod ipfe venunda-
tus eft, exdifpofftrdne ddihfhi fuit: non ex poteftate fxa-
trumi qui tamen odio fuo feusfec'ereputabant.H«»;/7M«f-
runt in cbfopedibuspedes. Hoc licet taCeathiftoria, non tamen
minus credendum efh cum h'6c fjjiriths fahdus per
o's pr'dphetat ahnuheiat futurum,fenum-, id efti'difficultas
5c tribulatio grauis human® mifeit ipe, periranfit dnimam
eius. Tribulatio per ferrum etiam alibi notatur,cum bea-
‘tiffirn® virgin» dicitur: Et tuam ipfiusanima pertrdnfibit gl&-
dins .Nulla enim potuit efle maior tribiila'rio,quam vtma-
ter filium in cnicependere videret.qubd dicit,Fc/rww/’ff'-
tranfiit animam eiiu, donee veniret Vila g e n c t a u o p c u u .ia .iu i. lu iu c tn u iu » « u v b u i.u u u ii iu ii (ranyut verhim eius. V«b.—u m; vii*
'quià perfedus eft, nonincongrue per mille generationes l d elicet qüö interpretatus ëft fömnium Phàfaoriis^ûba
tâmep »on cx reKabuir, q u iiiloquium domini infiammauit » vt luceret tk fe t riotiem. Pefierunti &'venit cotdrni3t i-&
turn, iuxta iilud : 4 « qusritk expe imentu n illuts qui in me lo-1 pane cçeït jqturamt eos. Patte cpeli ifteo dicit, qiiia manna
quitur Clmftuslmifit rex^Jvfqit eum:wnoepsjpopultftufn* & p^ocm lUhm yèrufiJ
dnniftteum.ëc conjiituit eum 'iominuwdt&mfi**»
omn,t pojpjtttonis fu4,dit.erudfrit,jffimjfeseiùsftcut^fn^ipfitmt
id eft, femet ifeiuit fcilicet erud; tuna. .& jgnes: eius prudenr
tiam doceret. Hoc tacet hiftoria, iilud qupd prius
didomeft de çotnpedibus. Inde credendum.eft, cjuia
potuit efle vt non tantum Ægyptiis it) tempore famh pro?
uideret, led etiam intcrius eqs de prudentia docerent.
i t intrauit ifracl in Ægptum , & Jacob accola fuit in terra
Cham. Ecce quod fuperius didum eft , Pertranfierünt de
gepte in gentem. Terra Cham idem eft quod Ægyptus. 5c
yoc^ttir Çhara à filio No®,Cham videlicet, cuius primi-
tus fui t terra Chanaan, de quo gens Ægyptiaca nata eft:
cui-. Cham maledixic Noe, ptophetansde eo quod furu-
tus eflet feruus ftatrum fuorum. Et quid per hoc voluit
iiuelligi, nifi quod Cham in pofteris fuis eij iendus erat
de terra,Chanaan,quam pofT. flurierant fratresfui? Etqÿ-
xit populumfiiumvehementer, à ’ftrmauiteurn fuper inimieps
eius. Conuertit cor eorum vt odirent populism: eius. non quod
author effet odij,fed cum fuos exaltaret, Ægyptij ioui-
dentes, ei$;jn odium conuerfi funt. hiifit Mojfen feruum
fuum, Aaron quem, elegit ipfum. Pofuit in eis verba fignorum
fuorum: non vt loquendo figna fièrent, fed ficut verba fi-
gnificant res de quibus agunt, ita fiida illorum, aliorum
fadorum figna fuerunt. quod dicit: Pofuit in eis verbafigno-
rum fuorum,&prodigiorum in terra Cham, ôc ecçè prodigia
5c figna: quia mifittenebras & obfiurauit, & non exacerbauit
femones fuos, ideft, non exaçetbauit, reddidit iniundam
fuis negationem: quod fieret,fi non recepti eflent ab His
ad quos miflifuerant. Nuncautem quia obedientes fue-
rimt Moyfi 5c Aaron fili j lfrael,idco non exacerbauit Dominas
fermones fuos: conuertit aquas eorum infanguinem, &
occidit.pipes eorum, & dedit terram eorutp ranis, quia, nihil
vifumeft in ter» prater, ranas; vel edidit terra eorum ranas,
quia vndiquç tanta abundantia ranarum fuit,ac fi vndi que
ex ipfa terra edit® cücntànpenetralibus, id eft, incubilibus
regum ip forum edit® funt ran®. D;x;f,id çft,pr®çepit: & venu
cynomyia, & feenipbes in omnibus finibus eorum. Cyno-
myia.mufca canina.fciniphcs, minor mufea. Pofuit plu-
uias eorumgrandinem,& ignem comburentem in terra ipforum,
Etpercufttt vine as eorum &ftculneas eorum, & contriuit lignum
finium eorum. Dixit, & venit locuftA, & bruchus, cuius none-
rat numerus. Eadem plaga eft bruchus 5c locufta: quia
locufta eft parens, bruchus eft foetus. Et comedit omne foe-
num in terra eorum,& comedit omnempuftum terra eorum.Et
pcrcuftit omne primôgenitum,terra eorum,primitias omnis la-
borts eorunl, id eft, omnia primogenita in quibus nutrien-
dis iaborauerunt. Et eduxit eos cum argento & »aw. quia
vnufquifqucmütuoâCcepit vafe argentea 5caurea k vici-
110 fuo, quafi ituri eflent ill defertum ad facrificandum
Deo, 5c reuerfuti vt vafe redderent. Aurum 5c argentum
ab hominibus iniqùis accepèrufit,quia merces eorum
pro labore fuo efle debuit : quia plus laborando deferuie-
runt, quam éis abftuleruntT Nec in eo tamen quod Æ-
gyptios dece^erunr, a quibus fibiargentum 5C aurumao
cbmmodari petierutit, putatldUs eft Deus hùiüfm o di do-
Ios eis qui ferfum habsnt cofda, vel iubere,vel fi fece-
riu.t, apprpbare.Magis enim per ipfe DeiVerba ytique ab
illoquicotèoriim videbat,&cupiditates examihabatDo-
niiculSv Qjuod dici t : Et efoxit eqs cum argento & aurè. &
non erat in irihubtts eorum infirmus. Superiiis commeihO-
rauit plagas quas intuljt inimicis^ nünc bénéficia com?
memOirat qu® contulit amicis. non tamen eqdem or-
dine nârtat® funt hie pl.ag®> qu0 narrat® fiintin hiftoria:
quia landaiio eft .Uberà-à, fege. natrantis & hjiftoriam te-
xentis. Utataeü Ægypm inproftfâone,®ïum, nop in pri*
ma p rofeqtione, quand o ab ^gypto.dndfei fuh.t,fedin pro^
fe&ione ilia qiiaih feceruAJt poftquam màre rubrum
tranfierûnt^5ç quMetunêl®tataeft-Ægyp^usf Quia incu*
h it timoreotum fuper eos. Tîmuerunt e.nirh i)ti$fuj»^erfisj
qui infecuii funt eqs, ne reqerïerentùr yf iftteificei-ent
■Ægyptios;quià paüci étant de Ægyptiis,'cjfii domi viui re-
liunfertmt., Expanditnubein in protett'ti>neMUftiin,&ignem
qui.de coelo defeendir, ex quq pane omnes tèhciuutnr,
& fine quo'nuiliis effe poteft. Dé quô pâne.ftjcitur';. Par
nem noftrun q 'otidianum da nobis bodie. Dirupit pet ram, &
fluxeruntaq.ua, ab’erunt inficco fiumina- Et hoc-ideo :Quo-
niamniempr juit yèrbïfânfti fui, quodhabuirad Abraam pue- 1
rumpuant, cuiftixit: In fouine tuo benepcetur oninesiribsis terra.
ce eduxit populumfuum in exflfa(o'np,&.iü0 otßtQS'tn lath
tia. Èt dédît illis regionesgentium, étUborefpdpuloyHin ipojfedt-
runt. Hæc o m nia a c t r ib u i tfius'D o in i 0 us, qq n.vt prq iftis
remporalibus fibi feruiatur.nec mala (ècuiitatctorpefeat: !
fed vt remotiàfecuiarjbusçürisfflbçnnusarqj foîicitius
Deoferuiant.iuxtaillûd: Primum quarite regnum p.eï,&o- 1
mniaadijcenturvolis. Quöddicit: Vtcßddtont,iuftfcatw-
ne; eius & legem eius requij'ant.
A,U;Iuia.; \ÇV . . ;
f .Onfteynint Domino quoniam bonus, quoniam iti
I feculum mifericoroia\ eius. Qujs loqn.etur f otentias |
I Do}nini,aud.iiasfaf jp: onwcMuilesems: JSeatiqui
'cuftpdiuntinfai ) m in omni
tempore. MementonoftriDominé in beneplacito
populi tut, vif ta nrsiti falutaritüo. Ad y'ukndim in bonitdti e-
lekorum t -onim ad’latandmt in Utitiagtntii tua> vthtiderii
cumba editatetua. Peccautmus cum patribusnoftris, tfiitiftçeg}-
musjniquiutemfecim u. Patres noft$i injSLgypto non in ellexè-
runt mirabilia tua nonfuerunr mentor, synultitadiriif miferiepr-
d'utiia. Et irritaueruntafeendentesin rubro myrftefr/àluaUit eos
prop:erno/m>! fuHM,v.tuotamfi:a >etpo:critij- ;< ftuw. Et incre-
puit mare rubrum ,& ex / aat um e3 ,& deduxit eos tn abyftitpeut
mdeferto. Etfiluauiteosde manu odientusm, érredemiteosde
m inuinim'tci. Et opérait aqua tabulantes eos, vnus ex eis non. re-
mxnfir. Et crediderutit perbit eins, efrUifdauerunt lautem eius.
Citopeerunt,oblitifuntßper.uin. eius,nop ßtftinuerant conßhum
eius. Et c one up': eninr a-r.cup'ifcntnun in de feto, & tentafterunt
Dem in inaqttofiJtdfditAn.p.etpiönet^ßru^ » &mißtfatHr
ritatem in animas eprum. Et irritauerüt Hoffen in caftris, Aaron
fanctum Domini. ApertaeU terra, & deglutiuitDathan, & opi-
ruitf iper congregationem Abyronftt exarftt ignis in fnàgogdep-
r um flamm a combwßitpeccawes. Hfefpr^fttitulumJnMoreb,
& aiorauerunt f u ptile. Et nmauerunt gloriam [uayihmfir
militudinem vituli comedsntisftthm.<iklitißcnt D.um quifal-
uauiteès,quifeett magpafu in Ægyptg mir ab iUa in terfacbam.
terribiia inmatirupro..Etdixit vtdijperderet eos,fi non MoyfeS \
eleäus eiusftetijfet in fonpdlfione in conjpeftu eius. Vt auerteret
irameius,ncdiJpetfttfeteoSy&pro mbfohabueriintterram défi
derabilem. Non creiidfrunt verbo-eiui, & murmurafterunt in U*
bernaculis fuis non exaudiemnt voceni Domini, Eteleuauit minim
fitdm fuper eos,vtprofterncret eos in defer to. Ex vi deijeeret
femen eorum in nationibsts,&d'ifpergcret eos in regiontbus. Et ini-
tiatifunt Eeelpbegor, & comderuntfacrificia mortuoYum.Et ir-
ritaueruntcum in Amue-.tion bus fuis & mUtipficaU ettifteù
ruina. Etftetit pbinees &pùcuui:,&cejftuit quaff, tio. Et repu-
tatum eïlei in iuftitiam, ingencratione &generatidnem vfque iti
fempiternum. Etirr.tauerunt eum adàquam conir.idiclionù,&
vexât us éft MoyfeS propter eos,quia èxàcerbaüeruntftiritUm eius.
Et diftiAxit in labiiifuis, non dijperdideruntgèntés quas dixit Do-
minus illis- & commixtifunt intergëritès,&didicerunt opefâei-
rum: &ftr Hier tint fc^ptiübuseorum,&faâumest tilts fanda-
lum. Et immolauer unt film fuos, & fili as fuas damoniis. Etef-
faderunt fiifigtmem innocent ent.fanguinem f Horion fuorum &
f liar uni fuàrum , qutâ facrificauernnt ftulpt dibits Chanaan;.
Et tnfeäaeß tetra infmguinibus, &contaminata ellin opèri-
bus eoriwi, &fornicdti funt in adinùintionibus fuis. Et irajyss
elt furore Dominus in populum fuUtnf idtabominattis éft bstredb-
iatem fiant. Èttradsdittos in m4nusgenùum,&ddmïnatif0 t
eorum qui oder tint ètt. . Èt trAu^ueruni eos inimici eo/ttm > &
humiliait fini fub manions earum.lfepê libétàuiteos. ïpfipu-
tem ex.icerbaueruni eum ïn conifilïo fuô, & humilidti.furit in
iftiquitatibtii fm . iÈt yiditcümtfmUtemütr& audiuif ord-
tionem eorum. Et mimor fuit teftamenti fui, & pomituitetim
fecundum multitiidinem mifericordufiu. Èt dédit eos in mïfi*
mordais,
e .