3 11
l i a i
Ü
■ I l I
uH inll
P faim. 47.
f m Rtmïgij k^fntijßodofenßs Epifc.
amant,in incefto amore lub nolunt habere Ibciös. Mihi tic regnum coelefte j.fubieâionem Vero inimicorüm de
autem'fic delefhbile eft tibi Deo adhærere f v t annunciem I quitusdiéhim eft, non eB nobis coüuäatio adtierfus car nein &
ow»«prrfdiw«owwrtt^,ytficannunciandGmihiadiungam fanguintmfedaduerfuspoteftates tenebrarum.SïcTunt promit
focios inamorc tuo. E tquibus annunciabo? S«>w,id eft,il- ! là-diuerlàdùorum teftamentorum;fed notaquiaprômiflà
lis qui lunt in contemplationefuturorurn, qui funteciàm veteris teftamenti pracedebant,quia prius animale, dein-
filia: quoniam eis tanta diligentia eft adhibenda, vt in ca- de quod fpiritale. Primus mini homo de terra terfenus,fecuH-
fto amore Dei perlèuerent,quanta diligentia cuftodiendç dus homo de exelo coileßis: adimaginem verb terrenj pertinet
fuht filiæ,ne ante tempus legalis coniugij fiant fornicari#. j vêtus teftamentum, ad imagiherriccBleftis riouum; £èd tà-
Hæc annunciatie fâcienda efti» partis,id eft,in viitutibus, men vtriufque teftamenti idem eftautor.Nam qui per ve*
quae portas fiint ad fupernam vitam ; quia cauendum eft tus teftamentum promifit regnUmtemporale,ipfe etiam
I
! a
Ephif. f.
prædicatoti, vtid quod verbo prædicet, opère compléét:
velinporris,ideft,in manifefto annunciabo præditatio-
nes tuas,& non occulte. Vnde illud: Oui me erubuent coram
hominibuSy Cy ego erubefeum eum cor am ange lis Dei. Et qui me
confejfusfuerit coram ho minibus, & ego eum confitebor etiam co-
ram pa.tr emeo. Vel in portiSj i.in Apoftolis tuis, eorum au-
toritatibus videl. conftrmado,quicquid in tua prædicétio-
ne annuncio. Vnde alibi: Narrate in turribus eius. .
Intellect us Alàph. LXXIII.
T quidDeus repulifti in fitiem, iratus eB furor
tuusfuper oues pafcua tua? Memor efto congre-
gationis tua,quam poffediftiab initio.Rede mifti
virgam hareditatis tua,mons Sion inquo babi-
taftiin eo. Lena manus tuas infuperbias eorum
*nfinem: quanta malignatus eB inimicus infanfto} Et gloriati
Jtint qui oderunt te, in medio folennitatis tua. Pofuerunt ftgnxfua
figna, &non cognouerunt ficut in exitufuperfummum. Quafi
in fylualignorumfecuribus exciderunt ianuas eius in idipfum', in
fecuri & afeia deiecerunt earn, lncenderunt igni fanttuarium
tuum in terra, polluerunttabernaculum nominis tut. Dixerunt
in corde fuo cognat 10 eorumfimul, quiefeere faciamus omnes dies
feftos Dei à terra. Signanoftra non-vidimus, iam non eBprophe -
ta,&nosnon cognofcet; dmplius. Vfquequo Deus improper .tbit,
inimicus, irritât aduerfkrius nomen tuum in finem ? Vt quid a-
uertis manumtuam & dexter am tuam, de medio ftnu tuo in finem?
Deus autem rex nofterantefeoula, operates estfalutem in
medio terra. Tu confirmafii in virtute tua mare ,contnbulafti
capita draconum in aquis. Tu confregifti capita draconUjedtfti
eumefcam populis Ætbiopum. Tu diruptftifontes, & torrentes,
tuficcaftifiuuios Ethan. Tuus eB dier,&tüaeBn&X: tufabrica-
tus esauroramé‘fokm.. Tù fecifti omnes terminas terra, afta-
tem& ver tuplafmafii ea. Memor efto huius, inimicus imprope-
rauit Domino, &populus infipitns incitauit- nonten tuum. Ne
tradas beftiisanimantconfitentem tibi, & animas pauper umtuo-
rumneobliuifcurtsinfineyt.Refpïceiritefiamentum tuums quia
repkti funtquiobfcuratijuntyterradomibusiniquitatumi Ne a-
uertatur bumilis faâus confafus,pauper & 'mops laudabuni nome
tuum. ExurgeDeus, iudicacaufamtüam: memor efto imprope-
norum tuorum, eorum quaab infipiente[tint tota die. Ne obli-
inifcaris vocesinimcorumtuortanyfuperbiaeorum qui te oderunt,
ajeendit ftmper.
Alaph. Iftius nominis eft latinainterpretatio, congre-
gans velcongregatio: GræcaveCo-ilÿnégogarPer congre-
gationemautem poteft accipi tam cogrçgàtio hominum
pernouum promifit regnum cceleftej led praeceilit vetüs
promittens temporalia, quia Carnalis^opulus inducédüs
erat per temporalia,vtfic diiceretamare cmleftiajquiaipfit
temporalia quae pnecedebant, figna fuerunr cdeleftium 8t
eapromittentiiirn. Regmim enim tempöfalei fignifica-
bat regnum ccelefte i fubieétio inimicorum exteriorum^
fu bie^ionem inimicorum interiorum; genus diuerfirum
vidtimarum, fignificabat ChriftuntprO laluce hominum
in cruce fufpeniiim.Quare/Quia impletafimt ömnia quaï
fignificabantur per ilia, débenr cefTire promittèntiajve-
mtenim Chriftusiaprophetis diu prominciatiis. Signa
ehimeum venifle manifeftant,quia nonlimc prophet*,
noneftlacerdotium,non eft vndtio: mutata funt etiam
laciamenta, & fadfca feficiora 8cmagis lalubriora,qiiia
-lacramenta veteris teftamenti promittentia lalutem ,1a-
cramenta nóui fiint dantia lalutem. H«c omnia impleta
videt miferpopulus ludatcus, & tarnen adhüc Chriftum
. venifiedubitat. Recepit prius temporalia, & pro magno
habuic, Deus autem qui eis deditnon pro magnohabuic,
quia etiä ea conceffit malisjquod non téciflèt.fi ea pró magno
habuilïet: quia bona ilia vera cantum rêcepturi fiint
boni; fed populüs Iudaicus receptus bonis temporalibus,
non prsefumebatjde eo qui deditea: fedtimens ea amitte-
re,trrachinatus efteum oceidere. Dixerunt énim; 'Sïdimit
timuseumfic, venientRomani& hüentnoftrum locum: Scoc-
ciderunreum.&amileriintlbcum & gentem. ciuitatèm,
in qua eum1 occiderunt, ipfi occifi amiferunt ,*&eo tempore
quo Dominum occiderunt,vt ex tempore admone-
renturquaretaliapatcrentur. Inpafchalieiiim lolennita-
tequando omnes conuericrant feftum celebrare, Dominum
occiderunt; ipfi autem ad eahdé Celebrationem ebri-
uenientes.dbfeffi fiifit a{ Romanis principibus; & iqulta
millia hominum fiint oecila,& ciuitas eoruméft lubuèrla.
Sic Deus iuftus,licet non per iuftos homines,lieetnoper
bónoSjiufteab interfeiftorib.luiVfevindicauit Hanc euer-
fibnemdeplotat Aftphuri hoCpfe|mo;& diftinguit inhoc
plandtu Vera bona ä lion veris; vt tu quilqire Videas.per
quae trawls & quae expetftes^quaerelinquas & quibus in- '
hxreas. Etquarevidendum^lïquibus inhaereas. Quiafi.
•excufabifiter inh«rebaiït!ferrenis, quibus nondum res.
uelatä 'funt‘diuinä prbmiffa per nouum teftamentum^
muko inexcuiabiliuseisinhaeremus, quibus iam per nouum
teftamentum reueiarafunt diuina promifla. Dicit
-autem fic Aiaph:
V deprecatio T qUidoeUs repulifti in finem'i iratus tBfaror ïuüs.
Nota;
qüiä magna eft aftedfeio lamentätis, öc piz dept
quam animalium/ Sedquoniam vfiis'hàbet> vt per fyna- | doplorantisi ea quae tam lörigefiint futüra.deplorare qua-
gogam femper Iudaicum populum accipiamus, & htc J fi præfentia, vt fic oftendat quam pià'm affeótioncm erga
quoque per Afepheundem popuIum defignemus: & non I illbs habeat. Quafi dicat • Deus pater,Vt,id eft,“quantum
qualefeunque in populo illo aecipiendi fiint hie, fed illi J nos repiïlifti? Vt quidi id eft, ad quam Vtilitatetti noftra m
tantum,quiin feminefunt reputandi^nori inter paleas nu-
fuit ilia repulfio? Repulifti nos in finem, id eft,bmnimoda
merandi; nonfilif Abrasçfùntfecundum carnem, fed qui
repulfione, vel repulifti nos dirigendo in te finem,qui finis
eum imitanturfeedndum fidem. Vtâutem tales intelliga-
es totius bonitatis & iuftitise. Et vt quid iratus eft furot
mus, notât nobishocvocabulumïnrelleâ:as;qaod iungi-
tuus,ideft,adquid augmentata eft ira tua,fuper trues pafcua
tur Aiaph. Nam eorum vox eft hoc pfelmo, qui recepe-
■tha, quas tu fouifti & nutri uifti? Hoc ideoquia rerrpnis
Tuntvetusteftamentam.&quiperiHudnouumteftamc-
adb$rebamus,te paftorem non cognquimus. Mimor efto
■tum lnteHexeruntdfCe foturum. In quibus duobiis refta-
congregation^ tua, quafi dicat :-Si lie agendum fuit cum pale:
mentispræcepcalunteadem;quia hæcpræcepta, n on mç-
s,tamenreferuanda fiint grana. Et vtreferues memor
chaberis,nonfùltùm!fafcies,&cætera;i»vtroq;tCftàmcn-
efto congrCgatronis tute, quam tu, Videlicet quafi grana
tofiinteadem. Promiiîa autem duorüm féftamentoram
. ---- ................—-v------ | inter paleas, conferuafti.^/Mw pojfedifti ab ir iifttr , id 'eft,Si
fiint diueria, quiapromifla veteris teftamenti fiint.h*c: , tern pore prifniiufti, Abel videlicet: quia'exeb tempore
TerraGh^naanitefraiCopioia,abundlsla<fte& mfeJle.'Re- i nondefuerunt inpopul'b illoi'qui infemine'eflent repil-
rgm.imremporale,fubie<ftiofinimicorunrfrecuiiditasvxo- * tandij vel air initio,ideft, atempore illo ex quoAbraafn
rmfar& filiorutn,.ragxuum autem relbmencum tibipromit- fuicdedu«ftUsdeV:rChald^wum>velilcemporeMo'yfi&
Àardh. Membrèftbcàngrbgitiènis ttia E t debes rriemoreius
eltè ,qühu\redemiftt ab Ægÿptiaca feruitüte Pirgamhare- j
ditatuiuàftd eftjédhoc vt eflet tibi hæreditas, re<fte&
qu.ifi per viigaui menlurata. Et quæ eft ilia hæreditasf
inoni Sion, id eft, populus Iudaicus i in quo h æred iraris ita,
vt in e«(eflès, quia.multoties taliafignain eis vilàfiint,vt tu
prasfensadelîe videaris. Vclfie,Redemifti v rgamhære-
ditàti s tuae, icLeft, ipfem hæredïtatetn redemiftifigno vir-
gæ cuæ. vei redemifti ipfam hærediratem ad h o c , vc per
eatn multa figui faccrcs, ficuc per virgam Moyfi operatus
eft.legitur enim quo Moyfes petiuit fignum à domino,
Vt crederet ei Pharao & Ifraeliticus populus. cui dominus
præcepir, vt virgam quaminmanu tenebar, interram
proijceret.Proieda eft virga, & verlàin ferpentem. Moyfes
autem aufugit timoré perterritus.fed clomino præcipi-
entereuerfus,,accepitcaudamferpentis,& priorem for-
mam recepit virga. Videamus myfterium huius faÀi. Vit-
ga in ferpente, Chriftus fuit in morte. Nam per ferpécem
proprie mors aenqtari poteft., quia ferpens pcimæ m ortis
câuiafuit. Eo enim fuadente,cecidit Adam in mortem.
ftigà Moyfi,timorem&dubitationem quatn difeipu'li ha-
bueruntin morte,domini, dcfignat. Ulienim qui dixerunt,
nos putabamus quod redempturus efièt Iftael, quo-
dammodo in m orte domini delperabant,. &, ab eo iam
mente recédebanc. Accepit Moyfes ferpentem per cau-
dam, & reft ituta eft virga. Qùid per hoc voluit intelligi ?
Cauda ferpentis, pofteriora Chrifti refurredi.onem &af-
cenfionem,denotat.Qux duo cum difcipuU mente attin-
gerent ,& corde crederent , iam ferpens m utatus eft in
virgam : quja de quo mortuo delperabant, eum viuum
pofteaadorabant. Thomas enim qui prius dubicauit,po-
nens manumin latus eius, dijcit : Domiuus meus & Deus
:meus. Poteft etiam cauda ferpentis, pofteriora ecclefias
denotare. Nam fi quisad pofteriora ecelefiac relpexerit,
eamattingerenon dubitabit,liceteam prius quafi ferpentem
& morcuam abominatus fuilïèt» fie virga in fer-
pencèChriftumin morte,&ecciefiam periclicantem in
trïbulationedefignat. alibi etiam Chriftus per ferpentem
denotatur. Legitîir'quod Ifiaelicicus populus m ulta ift
deferto palfus ntkferpentibus, &exillis multi mortui
.fiint ex pereuffionibus ferpentum.Qu* plagavt ceilàret,
præcepic dominus Moyfi, vtferpentem æneum facerer,
& eüra in ligno altepHonêret,vt fi quis laîlus eflet à ferpen-
fibus, ferpentem ilium intueretur&ûcfànaretur.&im-
jpletum eft præceptum domini, & lànati fiint m itld ln hoc
Iferpente trianotantur,quod æneus fuit, &imaginem fer-
pèntis habuit,& rtiortuus fuit* per xs, quia durabilius,eft
ÿomni métallo,diüinita.sÇhrifti denotatur. imago ferpert1-
|tisifigoifîcàt Chriftûm in lîmilitudinecâtnis peccatricis,
/ è t non in carne peccatrice. Mortuus ille ferpens, mortem
j Chrifti defignat.qüartt fi quis intueturfide &opere.Vide-
j licet, eam imitando, fenaturab omni pereuflione ferpen-
tum,id eft,ab Omni impugnatione dæmonum. leua manus
tuas infuperbias eorUm infitiem. Quafi dicat: Memor efto
congregationis tu#, & vtmemor fis, leua mànus tuas, id
eft , exercepotentiam tiiam in fuperbias eorum, ideft,
contré luperbias Romanorum,dirigendo cas inteflném,.
vélin finem,id eft, finarUeiiâtiorte. leua manus tuas corn-
fcra éos;. Et opüs eft.quiainimicus jid eft >popüliis Ro manu
s multum maligne cgit in làndo loCo,fu baudis tuo dè-
ftrüendo. quod dicir, Quanta malignatus eB inimicus mfati-
Bifi ‘ér intancûingioritttifitiif de viâowafiia, qui oderunt te,.
géhtilèàvidélicè^qui maxime dicuntur te qdiflç, quia tui
cognitiônem nùnquamreceperunt» Ecy.bjgilotiati fiiiitl
w rhedtofolèMitàtis iu4,id cft,iii eo jdço vbi tua folepinitas
deberec fieri. Nota quia congrega 11 ludæi ad pafchalem
lolennitatem, pèrietuntà Romanis. &ihe.çitqhoctertio
pôré“petieirUnt,quia oçcidérunt.
quod dicit, Ec gloriâti fentqui^erûçte'inmèdio
,folennitatis tu#.& ecce quomodff, quia,polbérhntjwjfci:,
ihilîtariàlp baiidis figlïâ diCo ,juafîgnd.SigtiOi ifta pqflum us
dicëreàqüilas,draconëScæterâqUequïbüsçXerCitüsRo-
màrfdrÜmVtiïbIëbatinpr#lio; ÿel fignà feà, fignayideli-
cetphantaftjca ôedeorum lîlàrutn jàquibüs^relponfiim
lôrfitanacceperantfe'habicurosvifftàbam.quûrum figna
pofuerunt fuper fummum> id eft fuper templi fiimmitatem,
ftcut in exitu viaru n,fubaudis lolet fieri. Mos enitii fuit
antiquitus, vt fatfta victoria, in exitibus viarum figua po-
nerentur, vt eflet monimentum viétoriæ. tîx c taliafigrtâ
quæfoleb.mt porii,in exitu , pofuerunt ipfi fiiper teni-
plum, & non cognouerunt,non ex eorum Voluntate, fedeX
diuino nutuhocprocéfliflè. noii cognduerunc feellèin--
ftrumentumirati,non regnum pldcati. Solet en;m Deus
facerequod frequenter faciunt homines , qui colligunt
qualecunque làrmentum, & corrigunt inde filios.qui-
bus .corrects, larme ntum mittunt in ignemj ôçfiliis 1er
uant hçreditatem.-ita Deus perimpiôsprobatpios,& fie
quenter per temporalem potçntiam damnandorum, exercer,
difeiplinam (àluandorum. vel fic j Pofuerunt ligna«
dicoliia,ideft,lu# viâoriæ.& non cognoueruntficutétat
in exitu luper lummoj ideft, nonincellexerunt hoede
fummo.id eft,de paterna dilpofitiorie eXilîè,& no ex deo-
r um luoru relponfione. Poteft aliter legi fuperius:Quan-
ta malignatus eft inimicus in lànfto? & hoc merito, quia
gloriatifunt qui oderunt te, îud#i videlicet, in ttiedio folennitatis
tuas : quiaquando tuam lolennitatem debue-
runt celebrare,non timuerunt te occidete. Quanta mal«
gnatus eft inimicus in fanfto, quia pofuerüntljgnà fila figna,
Se non cognouerunt ficut in exituluper fummum.&
non tantum hoc fecerunt,fed etiam ianuas eius, liibaüdis
templi, exciderunt fecutibus quafi fieretinlylua lignorü,
id eft,itairreuerenter ianuas rempliincidorunt ficutind*
detent lyluam ügnorum. Sylualignorum eft, vbi nOnre*
per i un tur arbores vtiles ad aedi fi cia, fed ligna igni tantum
comburenda. quod dicit, quafi in fjlua lignorum fecuribus
exciderunt ianuas eius in idipfum, id eit, in eandem Volunta-
tem conuenientes. in fecuri & afeia deiecerunt earns iplam
ciuitatem videlicet, Per fecurim & afciàm notantur omnia
genera inftr umentorum, quibus ipfi Romani vfi furtt
in deftruftione ciuitatis. lncenderunt igni faniïuariutft
tuum. fanftuarium dico, folum in terra ilia faftum. Pollué*
rant tabernaculum nominis tui, quia in tabernaculo quod
* nomini tuo fuit confecratutn, fecerun t equorum ftabd-
lum. 6t dixerunt, id eft, ftatuerunt ih tardefuo. & om nés eo-
gnatio eorum fimul cum iiÜs confenferurtt, iftud diCentes>
Quiefeere faciamus diesfeftosDeid terta. expéllendoeosvi-»
délie, omnes qui infiio nomine làbbatizanc. & hoc merito
patimur, quiafigna noftra non vidimus. Oftendit hic Alàph
Iud#ds merito fuifle talia paflôs, quia figna quxannun-
çiabant impleta eflè qüæ promittebantur , cognofcCré
noluerunt. quod fie dicit, Signa iioftraïion Vidifyus. Vidi-;
musXtiqüe. Nam iam non eft prophetâ. quod nobiseft fij"
gn um eum veniiîe, quiâ prophetatum fuit ; Cum venpril
fanftus faniïor uni, ceffabit vnBio. El nosnonèognofcet amplus.
Quafi dicat: Dicendum eft, quia non Véniet amplius. Ve-
ttiet vdque«fed non venict eo modo quo prius venit; Venir
enim mitis» veni|c terribilis. Venit iüdiçàndus,venîffc
îudiCatürüs. Venit, &ofFendiftisin eüm iacentemicauete
eu m delupër venientém -Vfquequo Deâs improper Ab il inimicusî
Alàph intelligetts>Videns ûcdéprimiîüdaios à princi*
pibusRomanis«quafiei$ condolendo dicit: Deus pàter,
vfquequo,id eft,qüaridiu improperabit inimieüspdptllû,
tu oïôç vlqûequô irrirâbit ideft,getitilisp.opulus
nomen tuum hoc.quûd eft DeUs? Érîr hoci»finemtEwt
quidaaertis manant tuant&deXteràm tuàmfid eft.iudaicuril
populum, qui fuit manUs tua. 6ç nôri qUalifcUnque , fed
dexcera,quia per ëum in FortitUdine magna multa opetjà*
tus es ligua.qUandiU àüertis eum de mediofinis r«o,id eftjdé
firrria foCiétate tuôtum,erit hoe itifinem. id eft, qmnimôf,
da aUerfione? vel auèr.cis eosjdirigendo in te ftnenii Noté;
hichiftotiamde Mqÿfe,qüando mauum rettaXitdefinUi!
& faifta eft lepra plena : repofuit eam iterUra iubente do-
miuov&rëcepitÊQiôFem Êaîter# CarUi fimilem. Mânü$
fubcràftadéfinU, fignificat illos qui à fociétate fideliuqij
feparati lunt quafi leprOfi, ideft« peccatqium maCüliëcça;
tauliiiati « fed eüm iaufcreuertUrtturad fociecatem fideliü«
mUndantUr àpéCcatis>quod notât mahUsirt fihum redu*
ft.nquod hic dicit« ViqUidAueftismanam tüâm & dextefàiH
iuam de medio find bub in finem? dfeat: Ne patiaris mà*
nUm tùamdefinu tüo éxtrahi, fed permitte eam rèpOni,
Dan.
EXùJ.4,
. Biblioth.Ÿet$atnTom.p.RAri t ï sfr 5 &reci*