Pfalm. nS.
lacohy^
I ASatth.iy
I
&}}•
quid àkat,auàizrn\is.Alleluiailaus &gloria &virtus Dionofiro j
cft,quiavera & tuftafunt iudicia e'tus. Hoc precedencesfo r-s
tiflïmi patres,hocnoa infirmantes paruuUdicimus,höc4 ir •
'‘cere admonemur*lcil. vt omnes in eo laudèm & gloriam &
vittutem Dei prædicent,quovera & iufta font iudicia eius.
Alteluiaenim interpretator,/d«d<*!eDo»i/KM»/,veU4«4Do»ji-
«k Hinc namque in Plalmo canimus: luftus es Domineï& rectum
F f alm. jy
indicium ruim. In quo,autem iufta & verafoht indicia
eius,nifiin eo’quo iudicauit de meretrice magha>qua: cor-
mpit terram in proftitutionefoa: T errata itaque in profti-
tutione foa meretrix corrumpit,CHnicarnales quilibet corpora
fuafimul & corda voluptatibus enutriunt quibus per
iedvnum effe figuraliter exprelfom, qui nunc-i reprpbis j
a(picitur,& quandoqj finitùr:altçmm cqrporeûjqiii nu^c"!
àb eifdem non videtur,quos ciuwinuolUcrit, nun^iam'fi-
nietur. Sequitur:
' Et cecideruntfeniores vigintiquatuor & qttatuor a
nimalia, & adurauerunt Deumfédentemfuper thronum,
dicentesi Ame»,Alleluia. \
Àicutpleriinq; inSaipturafacragenusinipeci^sdiuidi-
tur,ficfiepfë.genus generi iungitur, cum vnum fiorum ad
parrandum foÂcece probetur. Hoc'enim'generaÜter fi-
gpificatur vigi ntiquatupr iènioies,quod quatuor animalia,
eleàotijm videlicet Eccièfia. Quia enim fubieékorum fo-
&£ vice Dei examinât,rede per (êniores: qui^vero inter-
næ viriditatis pafeua inqujtit, d igné per animalia figuraîur.
QuodautemîidéinferiipÉes àtqueanimalia adorantes cà-
dere dicuntur , ecclefiie hiimilitas deuotio.nis intehtio in
hocfaâo declaratur. Ouid veroadorantesdicanti àudia-
mus. Aiuntenim diçentes: Amen,Alleluia. Acfi iuftorum
ecclefia, qüOdj^praiamfècerat,ingeminahdo diçat : In co
t vero laudandus es,quo fiue propter voluptatum llleçebras,
feu propter lanijkotumlângüinis effufionem, non nifi iufte
reprobos condemnas. Amen quippe interpretatur, vere:
Alleluiaautem,vtfoprametàinïmus,laudate Dominum,vè 1
laus Dei. Sciendum fine quiaiidemipfîgeneràliter thronus
Del font, qui fèdentemfoper thronum adorantes collau-
dant: iidem fpecialiter invigintiquatuor throiiis (edérede-
lcribuntur.quia vna eadçm.qi eçdefia & general iter inçun-
6tis fuis membris,vtvnu5thronuspræfîdeturàChiifto;&
foecialiter inquibufdam, biydùpdenôs inyftice præfidet
tnronos, Sequitur:
Iacobu exprobrando diritur: Eputatïéfiis fuper terramy&'m
luxuries mw.riflis cordavefira in die accifionisi Sufiiubgitur au-
temadhuccaulaiudidöram Dei,cum dicicor : E tvindicauit
fanguinemferuorütnfuorumde manu «t#.: fobaudis in eq' yera
& iufta iudicia eius, quod fefa&urüm elfe per femetipfom
reproniifiti cum iii Euangelio de huius corporis perfo-
na generaliter iuftorumlanguiriem exigendum, fobfpecie
JfiaeUsfprædixit. Ait enim: Ecce miito ad vos fapientesy&
Jiribds,&exillis occidetis & crucifigetis, & ex jfafUgellabitu in I
fynagogis vejtrisf&perfiquéminide cmtatein cmtatem,vt ven'tar
fuper vos oninisfmgmsiujius.quiefftifus eft fuper tér ram, à {anguine
Abel iujiiydfqueadfanginnem ZachariafilqBaachi<t,quem,
occidijiis inter templum&altare. Qupd y tique ad Iudeoijum
qtadeta genteih Specialiter pertinet : léd in illa fpecie, vt
Icripturxmoris eft, genus locutionis interferitur. Quantum
enim ad fignificarionemtem pli atque al taris, nomine
populorum aclacerdotum fumma compledtiturcquia tém-
plumadpopulum, altarevero ad lacèrdotes pertinere vi-
detur. Inter templumitaq; &altate languis prophetarum
effunditur,quia nimirum popul oriraC iaterdotum crudeli-
tate£hriftimartyresiueu}amnt.Quodnófolum inludaica
plebe atque in incredulis-nationibus corporaliter fàâuta
fuillè.verunfktiam nunc vlque in falfis Chriftianis fpirita-
literac per hoc nequius fiericernimus. Ët ytinam'nó tru-
delius nuiic perfpquerenturDei populum, malo imitatio-
nis exempta animas occidendojquam tuncperiècuü font
gladiis,fola corpora trucidando. Vcinam inquanifio detenus
nunc peefequerentur facerdotes Çhriftianorum, ta-
cendoacmale operando: qüirn tune periècufbfiint ppnti-
fiçes IudæorumiContraGhriftum obktrartdo.De quorum
feil. manibus auditorum,languis Pröplieta atteftâte exqui-
ritur. Quodautem deele&is fobditur, & iterum dixerunt
alleluia, in repetition e verbi, indeficiens atqj foecrelcens
eonmdem laudisafFeétüs foper iudiciis Dei declaratur. Ex
quorum perfona Plalmifta loquitur, dicens: Benedicam Do-
minuminomni tempore,fèmperlaus eius inoremeo. Quæfcilie.
laus in Mac quidem vita perfeóta m onftramr, fed poft hanc
vitatntuncerit perfe&ior,quando de rfeproborumdamna-
tione nullus remanfèritcompaflionis dolor. Sequitur au*
tem adhuc de impiorum manentibus poenis,fob fpeciéci-
uitatis meretricantis, acdicitur;
E t futntis eitts ajcendet mfeculajècubrum.
Acfi diceretur: Æternalis 8c tetra erit flamma, cuius fu-
mus afcendère no definet.JEcclefiaenim in praemifla per fe-
uerante laudis lætitia, perditionis fum us per manet impiorum.
Sed fi foperiushunc arliiræ ciüitatis fumuminpræ-
fendadhuc vita reprobi degen tes, atque àpræfata ciuitate
longe ftantes, vidiflèperbibenfur: quærendum nobis eft,
fi de corporeo fumo ex corporeo vtique igné aicendente
ditftum eft, quomodo eumiidem reprobi valuerint intue-
riî Er certe quia nihil àliud quod fan o in telle&ui congrue-
ret inuenire potuimus,per fumum eiufoem àrforæ ciuita-
tis , præfentes tribulationes figuratas fuillè expofoimus,
tanqüam foil, fpeciem ignis æterni,quod nunc reprobi valent
videre. None enimipfa ntéCetrixeiuitasfignafibiqui-
buscremetur,ideft,peccataaggregans,præfentiumtribu-
lationum anguftiis fumât : quas videlicet quia in futurum
aeterna p oena fubfequitur,quafi poft fumum ftamma erum-
pit. Sed quia æternârum poenarumfumus in feculafeculo-
rum afceiiderçdicitur,præientesveroactempcM:ales pref-
foras cifm téfnporè venire veraeiteEdicimu^eogimurfàte-
ri,n6 vno modo fumum eiuidem ciuitatis intelligi debere:
Et vo x de throno exiuit, dtcensv Laüdemdiçite Ve p
\ nojtro omnes ferui eim, d r qui timetis eum pufilli é “
maqni.
Hoc non femel,fed iam fecündo in præmiifilocutione
ecclefîa feçiftè narratur,quod hic fieriiubetur. Iam enim
ih tubisceçeleftibus prædîcans , iam in viginti quatuor fe-
nioribus qSatuorq; animalibus adorans, Deum foper iudi-'
ciis èius collaudafte defçribitUr. Sed vthæc eadem laiis indeficiens
p.erfèueret,mutua membrorum-ifoorum exhot-
tatione femetipfim informât. Nam corn vox de thronoex-
iens,feruorum aures penetratnimiram fèrüi adeonferuos
exhortarionis fèrmonem proferunt Pufilliitaquefont in
Ecclefia.ad quos Apoftoliea vox dirigitur,qua.dicitur:^»
potui vobùloqui quajijpiritualibus,fed quaficÀrnaltbus: tahquam
paruulisin Chriflo lacVobüpottim dedi,non efiam. Nondutn enim
peter at is,fed adhuc quidempoteJHsMzgni veto font.dè quibus
Saluator inEùangelibair: Quifecerit & docuerit fic homines,
magnus vocabitur in regno ccelorum, fobaudis, in ecclefia ele-
- tlorum.De quibus etiam per Apoftolum dicitur:Sapietiam
loqüimur intirperfettos. De vtrifqj autem iuftus homo & ore
Domini laudatus,dicit: Paruus &magnustbifunt, fobintel-
ligis in regno filijdiledionis Dei. Inter hæc autem quæri
poteft,cumlohannes inepiftola fua dicat : Timornon esl in
charitate,fed perfettacharitas fdras mittittimorem,quomam timor
pcendm habet ‘. qui autem timet, non eftperfeftus in charita-
te cur hoc loco fimul magni cu feruis pufillis Deum timere
dicantur,quemamareiubentur? Si enim magni fontvtiqj
in charirate perfedi font: ac per hoc iam non eft timpr in
charitateded perfedta charkas foras mirtittimorem.In qua
tamen ioluenda quæftione nullus nos labor aftringit,quia
hanc finâôrum Patrum iedulitas ad plenum enodauit.
Eft enirntimordiledionis charitati coniundus, quo ti-
ment magni perfedfciq; ferai, ne in ip f am dileiftionem pec-
cent,ne ipfim diledtionem amittant,propter qùâ omnia in
hac vita peragunt: Dens enim charitas eft, & qui manet in charirate,
in Deo manet,& Dens in eo. In hac itaqv diledlione poll- ■
tus, tantum quis bonum operatur,quantum fobrie metuit:
& tantum Ibbrie metuit ac bonum operatur^quantum ca-
ftediligit. Rurfom efttimor leruilis, àcharitate feclufus,
quo timentleruiimperfèâine cædantur,nc torqueantur,
ne damnentur:&ideo præcepta Domini foi implere con-,
tendunt: nequam lcil.quia Dominum diligunt, ac ne eius
diledtionem amittant, iulfi peragunt : led quia, Vt didtum
eft, damnarimetuunr. Sequitur. -
Et au-
> Mattb.iy
Ei audiuiquafivocembuhte m&gna, &ftcut votem aquarummtdtarum,&
fiUi vocemtonitrutim magnerum
dicentium: AUeluUvquoniarn regnauit Dominw Dens
nojleromnipotent,. ' L _.
Hoc loco foftorum Ecclefia quod fieri monuerat agens,
non folu'm iabi Hiper iiiftiriafti qua damnat inquos, fed eria
fuper mifericordiam qua filuat eledtos,Deum dum praedi-
catjCollaudat. In tuba itaqj-pnedicatio exprimitur, de qua
per Ilaiam dicitur: Quafi tub A exaltavociin tuam. Et quia haec
non aliis nifi populis congruuntddcirco. vox tub«,pr?dica-
tionis Icil.vox aqiiarum multarum,id efi.popUlorum mul-'
torumefleperhibetur. Invoceautem tonitraum magno-
dim, nonfolumille rimorjCeruilis, quo diem iudicij feriii
pauefeunt pufilii, verumetiam ille defignatur callus & for
brius,quo diligendo timentes, eundeni'diem adiienire de-
fiderant magni. Quid itaq; ecclefia fiue Concorditer prasdi-
cans,fiue dilfimiliter mCtuens diqgt ,aiidi^mus. At enim:
r Alleluia, quoniam regnauit DommusDeus Hofter,omnipotent. ]
Ac li lingula eius dicerent membra: In eofortiter a nobis
collaiidadus eft,quo fuper nos qui dudunl regnum eramus
diaboli,regnare voluit,morjens 8t reforges pro nobis.Cu-
ius etiam omnipotentia hifeo principaliter efle cognofei-
tur,qvio is quipotuit iH ptincigio temp oris mirabiUter ho-
minemformare, potuit etiain fine temporumidem Deus
homo fadusimirabilius reformare.Sed huius magis eft di-
ligenda, magis eft ampledenda charitatis mifericordia,q
atmiranda potentia-Deniq*, is qui omnipotenS eft,poterat
(li vellet)quolibetalioingenio redimere perditps homines,
vtiple Deus non fieret pro hominibus homo: led pie-
tads vilceribus ta«ftus, vt oftenderet inqtuntum eum dili-
gecct,fomamferuidccipient,p.:ulominusquamangeliminoram,
feme tip fum txinaniuit.. Hac fua charitati? milericordia eos
qUi perierant,qua:fiui,f :;,hacfoahumilitatequosqua:liuit,
Inuenic. Inuenitautcmpuuiendby, led ex Cis quos voluit,
mifericorditer elegit filiundos,,Ex his-deniq; per finguine
palfipilisfose ecdeliam fibi adunauit: qjiamqjad tantas digiutatis.
gloriam perduxit,vt earn libieligeretlponfim,qu^
nec, vriiis efle meruerat fjsrua. Quamobrem de tarn ineffa-
bili pietatisficramentpmutuaexhortaripne fotarinarran-
tur elc6fci,cumeorum,yoceprotinus fobinfertur:
Gaide amm & exult emits, & demtugloriam et, quo-
niam venerunt nupti&agni, & vxor eiuspraparauitfe.
Quis hinc non gaudeat.quis-hinc nonekultet,nifi is qui
fe extraneum a Chrifti cofqrtio exiftimat? Tempusautem
nuptiarum no iam illud hocloco lignificatur, quo toto ifto
in tempore per fidem & fpem Ecclefia Chrifto coiungitur,
fed illud quo in fine foculi eidem per fpeciein vnitur: nec
illud quo eadem ecclefia hide virtutibus prteparat, fed illud
quo iam remuneranda illic. pera&as foas virtutesenu-
merans,ad Iponfiluilpeciem fcaptat. Deniqjaudi tempUs
huius prajparationis. Scriptum eftenim: Media node clamor
facias eH:„ EcceJponfus venit,exiteobuiam ei. tunc furrexerunt
omnes ilUevirgines,&or nauer tint lampadesfuns. Audi etiateitipuscpniundlionis.
Sequitur in eadem lerftione,5i dieit:FenitJponfus,&
quaparata eraht,intrauerunt cum eo adnuptias,&
claufa eft'tanUa. Siquodigiturgaudium,fiqiia exultarioin
hac pergrinatione eleiftis elfe poteft,imo quia poteft* hinc
proculdubioprincipalitec eft. Inter mudi natnq; prefluras,
inter leciili aduer fitates hinc gaudet ele£ti,in fpe per fidem
ambulantes,&non per Ipeciem. Quod autem ilia? nuptiae
quae in fine foculi eelebranda: font,iam aduenilte dicuntur,
fic intelligendum eft tanquam diceretur: Ilia Chrifti efccle-*
fiasq; vltima per Ipeciem coiiiunrftio, quae adhuc futura eft,
iam in prajfci£tia Deifadtaeft. Quia n.nunc pCr fide ambu-*
latecclefia,nec tnlpecie fraudandamfe credit, profe«fto Cp
foturumeft tenet. Hanc igitut fidem & nosfiabeteS,ad ilia
coiundHonis ipecie foe anhelates, dicamus linguli, dicam*
omnes.atqi inter fufpiria& gemitus* inter anguftias aC tribulationes,
his verbis ad hortemur: Gaudcamns & exult emus,
& demusglor'iam ei,quoniam venerunt nuptia agrti ,& vXor eius
praparituitfeAneo autem illi damus glor iS, q id nullis pras-
cedentibus bonorum a&uum meritis,led!folanos eltls mi-
fericordia ad tantam dignitatem periteniire foteamut. Po-
te'ftaut hovjriam iftae nuptia aduenifle ab exultanrib* nar-
Gp^fBtblioth.Vet.Patr.t'om.q.Pars z. ___ ______ _
rantur,ita intelligi, vt illo tge Spiiitus lan’ârus ifta dicehtcni
perhibeatecclelianl,quoad iplith coniuinftionis læcitiaitl
perùénetit. luxta coniuerudinëm fine fc ri p t u raru, fpü nla
hoclocovxorvocatdr.ynde&angelüslpôlb Maria: diciti
Iofephfili Dauidfnolitiinireaccipere Mariamconitcge'm tùàm Sic
etiam& Iponfosvir vôcatur,iüxtaillüd q>in Àpocàlÿpfi di-
âilm eft: Ciuiiatemfanftam lerufalem nouant Vidé,defeehdente
deceè!ô,dDeopàratam,JicutJponfam orhatam virofuo: Vel certe
quia nunc per fidêm & Ipem ecclefia Chrifto CQnhingitur,
jdco iam vxor vocattir. Quia veto adhuc illi non hirer per
Ipeciem,fed bearos ac delideràtos eiufdem foonfi foifutu-
rosexpeâratvifionis àmplexus, idcircO interim tanquam
annulo fide.iatq; fpei fobarrata, lpohfa vocatiir. Quamobrem
quantum àd fidem & Ipem * iam vkor: quantum vero
pertinet ad Ipeciem,adhuc per fidem atque per Ipem Ipôlà
brædicatur. Sicq’„fit,vt vnaeademq; fide? afq; Ipes, in præ-
fehti vita modo atræ delponfionis,modô voCèntur nuptiæ
conmmStionis.Nc autem tan ti dignitatis gratiam luis me-
riris tribuat, caulà protinus fobinfertur,qua dicitur:
E t datum est illi v t cooperiatfe byfîino fplèndente can-
aido. Byf?iminemm,iuJlljibationetfùnt Santtorum.
Sienim datum cil illi, prbcüldubio nô à le habuit,led d e-
foperaCcepity'nde&Âpoftolttsdicit: QUlâettïm hàbèsquod
non accepiJh?Hinc ta cobus ait i Omne datum optimum,&omhe
âonumperfeftumidefur/ùmeft,defcendeHsàpatrelumirtÜ.Qnpd
fit autèm.operimentum bÿlfihum,qUo fi)onlà huptiira in-
dllitlir, ipfius rèuelationisyerba teftantur.: Byffinum n.iu-
ïlificationes font Saniftorum. Sed nbbis quçrendum eft,in
quo maxime iuilifiçjationes Saridôrùm cbnftànr. Paulus
deniqi aitlïufrflh-.ti exfide,pacem habeamtu ad Deibti per Ùcini-
num nojlruni lefmn Chrifturm Idem etiam Apoftolus cxiîde
dicitAbraàm iuftificatumj.nonex operib. led quia fides fine
operibus otio'là éft,mngütut fide? opéra, Vt profit fides.'
çredentiquæ per dileâiionem operatur. Et qnidem in hac
Vitanô nifi in lii siuftificàtur hOmo*in fide foil.qu ç per cha*-
ritatèm opèratur, atqjin eifdem operib. fideî charitatîque
côiiiundis. Sèd quia cum ad amplexus Iponfî Coeleftis ho-
uillîme perüéiierit ecclefia, trâfit fides, pérmanet charitas:
nequaq tune fidei indumëtô »perj nünc iüftificata indui-
tur,fèd folacharirate,qveftis eft nuptialis, Vellituh Reliât
ergo vtcumChriftifponlamad nuprias ingtediéntem,byf
finofper q iuftificationes figurantur San<ftorUm)coopertâ
audim.us,charitatem iri byllo intellîgamüs,quæ præmium
eft fidei noftrç atq? operationis.In iplaitaq;pés 5 an6lorum
iüftificatiohes principaliter côhfiftunt,propter quâ Cun6la
per fidem operantùr. Bene aütem byflinum quo induitur,
lplendens &candidum Vocatur: quia nequlquain delido-
riim maculis iam ttinc ipâ eleârOrum conlcienria relpergi*
tur, quibus nunc qüamuis in fide atq-, operibüsAaritaris
iuftificetur,careread intègru minime valere prôbatur.Sed
iam qüid optataiubentisvoxdicar,audiamus. Ait enim:
Eidicit rnihh Scribe, Béati qui ad coenam nuptiarum
agni votati fisnt.
Et quis hoc diefonifi qui hâtifc r&ielationem- per ângelü
ttiifi?Cüiautem hoc ipfom diclt.nifiécclefiç foæ,nifi Ipori-
Gix, cui fingülatiter notas facereVoluit diuitias gloriæ
fuæ? Hinc n.ideiti eccleüæ.lponfus ad dilcipplos fuos lo-
x^\ttlt,àicçns\ÔmmaquMun(feaüdtuiàpatfemeo,notafecïvo-
bis. Ait ergo ‘.Scribe, Beati qui ad cOenam nuptiarum agmvocati
funt. T une itaq; hûc ecclel^e Vt feribat didtjqn per interna
alpirationem ad amorèm hune bohorum fopéfriomm ac*
cendit. Scribit aütem ea qUæ iubentur, imoquædiüinitu?
deæterna refe(ftioneafpirâtur,non'nhiritabulis&ütmem-
branis ftylo vélatramento, qüâhtum in ertiundatis cordib.
IpirituDei viiti» Qu# fit autérri nùptialum cosna, i. interlla
diuinæ contemplationis refeâüojdiçere non Valemùs:ÿ«w
nec ocultls Viditittec aurisaudiuH&ec in cor hominis afeendit, qua
praparauitDeusdiligentihusfe. Defiderantes folummododi-
Cere valemüs,q>foribereiubemur:Bfrfri qui adeténam nuptia-
rumagnivocatifunt.Dehzc quiderniivEuangelioDnôdicit:
Beattts qui manducabitpanem in regno Dei. Ad haiic ccenam an-
helabat Plalmiftacüm diceret : Satiabor cum mantféftabitur
gloria tua. în ttyiâ fcil.ccenaipfeDominùs miniftratürum fe
fidehbus reprotnifit,dicens:yî?«e» dico vobis^quod pfacingetfe, j
T t j &faciet I
Galat:).
Galat. y.
Iohan, i j.
H,
Luca 14.
P/al.t6.
Lhca i l .