Appeal. 17-
lir tfh . j i .
c
Amhroßi Attsberti
Appeal, il
35* -
* Q&odmaxirîïë tone fier, cum iam & mundus petuene-
vic ad, tcmporis articulum, Sc fuperbi contra Dcum am-
pliusintumuennt.Quæfcilicetimpia ciuitasptopter temporalis
glorüe apperitum,quam magna ex porte ikimperdt-
ditjCalicem adhuc aureum in manubabere deferibitur» fib*
utdeca longe inferiusper Iohannem lubtypo merctrids
didtur:Ef muliereratcircundata purpura&cotctnoi& inaurata
auro & L pidepreciofo & margaritistf habenstpoculum aureum m
manu fua 3.plenum abomtnatione & 'mmunntiafornkatufnis.
M «lier ent m p o a i lu m aureuH^n manu habet,quia repro-
bi omnem. kborem »pro temporalis gloriæ appetitu exercent
Quod videlicet ppculum plenum eft abomtnatione
6c immunditiafornicationis, quia omnium vitioram lum-
maintra temporalis gloriæ ainbitum retinetur. Nihilque
in ea vaçat à vitiis*quæ plena abomtnatione & jmmundi-
cia fornicationis« flèdelcribituiv Pulchre autem vitiatem-
pdralisgloriæ,vino iræ&fornicationis comparantur. Soient
énim hi qui inebriantur ,d<im fucrint mentis inlània
compaflï,læuientes turpiter furere. Quod itaçertum eft
reprobis eueoire, qui dum illecebrarum omnium vitiis
fuerintdebriati, atque ( vtitadixetim) inlènfibiles effeéli,
furore cæco ad quodlibetfeelus abfque vllo pudore pro-
rumpùnt.Hînc per Ieremiàmptophetarn dicicur.C^/xrf«'
rem ‘Babylon in manu Domini, inebrians omnem terrain. "De vtno
eim btberunt omnes gentes,& ideo com ïtotafunt.Et quid per Ba-
bylonem ,quæ cdix aureus eflèdefcnbitur,nifi ipfius re-
probx'c'iuftatis temporalis gloria accipitur ? Quæ rede ca-
fixaiirfeus efie dicitur.quia dim puïchra eflètemporalia o--
ftentat, ftultas mentes inlui conCupïfcentiam debriat, vc
'ipeciofà te m pot alia app étant, & inoilîbitia puldira comté
mnant.Hocaureo calice prima (ponte fila Eua debriata
eftjde qualriftoria veritas dicit: quia cùrnvetitumligmitn
toncapifeertwvidit quod effet pulcbr um vifit,ajpeciuque deleâà-
bile,&comidit. Aureus ergo Babylon calix eft, quia dum vi-
fum exterioris pulchtidinis oftèndic,lenlùm internae reda-
tudinisfûbrrahic.Quæ IcilicetidcirCO in manu Domini elle
dicitut,qufa ctin <âatempotalis gloria cum luis lè&atçri-
bus,& fi inuîtajeiris ditiôni delèruic.Quantæ aütem corrup
ted vitiorum intra hànc làteanr, manifeftatur cum lubdi-
tur:Di vino eius biberunt omîtes gentes, & ideo commotafunt. Ac
fi diceretür.Quia gloriarn temporalem vélucaufùm fulgés
exterius concupierunt, ex eàdera cohCupità gloria multa
flagitiorum vitia haulèrunt.Quæ re&efVt drdumeft) vino
Çomparantur, quod duminordinate percipitur > homines
ïnfènfibiles faceré Videcurl Sic,ficreprdbi,ficduminnu-
mera vitia ex temporalis glorias lupercilio lumunt, ad hoc
vlque pemeniuntjrte lèntiant cum delinquunt. Sciendum
Vero ftobis eft, quia hæc eadém reproba dliitas cum à vino
iræ fornicationis fuæ omnes gentes debriat, vnoeodemq;
-aureo calice ideft potentia leculari,altos vitiis, alios propi-
nat lupplidisïcoülèntientes leilteet fibipropinat vitiisiab-
dégantés vero eius v-oluptates inebriatlupplidis. Vnde&
infcrius de haeduitate vel meretrice martyribus,qui ab fia
palfi lunt,dicitur:Reddite illi fi cut & ilia reddidit vobis, &
duplicate duplida leCundum opera eius. In poculo quo
milcuitvobis,milcete illidu^lüm. Adhôcjeriam pertinet,
vtmanifeftior (èn lus ehicec, quodpoculum meretricis vino
irx & fornicationis plenum eflè delcribitür, vt Idlicet
voce nvagna cîamàre dicùntur v qtda tétnporahem beftiat g
poCeftatem ddpiciant, in Iiberrate vods ôftenditur, Quid'
fit veroadorare beftiam & imagineraëiu„s,& accipere cha-
radtèreminfronte aut in manu, hoc îplumà nobis fupe-
riusenpdatum merainimus : nunc fupereft vt quid figmfi-
cet vinum iræ Dei, in cal ice ir» polit us mero mixtum j re-
quiramus.ïioc etiim eftvinum irae,quod ealix ir*. Nam &
nos cum Vinum in calice ponîmus, non didttîùs ecce vï-
nufti & calixVlèd tantum 5aut vîrnim aüt calix.Sedidcirco&
vinum & èàlicem pofijir, Vc ofteiideret qûia vinum quod
eratin calice cum mero mixtum,ad comparationem me ri',
turbidum erat.Merum enfin didturpurum.Hinc namque j
per Piâlmiftam dicicur : Calix tn manu Domini, vint meri pie- .
nus eft mixto. Et inclinante ex hoc in hoc, veruntamen fex
eius non eft exinamta;oibent éx eo omnes peccatores ter- ,
ræ.Quod vtrunqueiuïtta hnmanatn rationem impo(îîbile
'eflèvidetur.vtirtvnoeodfmq-, calice & purumfit vinum,
&fecibus rnixcum.pifce»r,inquiti«xeo omnespeccatores terra.
Ex qùo nifi ex calice ? Ex qua parce? exca vtique,qua feces
condnere cernitur, non ex ea qua merum habere videtur. J ^
Quidautem accipimus per calicem iræDei,nifilupérnae
animaduerfionis vindi&am, qua & in æternum iniqui da-
ifinantur,& ad tempus elc&i cruciantur? Erbleûi quidem
potanturmcrojvcex perçufiione (ùperni iudicis quando-
que lædo'res reddantur rreprobi vero debriantur ïecibus,
vt cæcari, æterha morte damnentur. Bibant nunc eledi
quod merum eft in calice, 6c non bibunt reprobitquia in
præfencivira mifericorditer iulti flagellantur,iniqui vero
fine flagello dclêruntur. Bibent vero in futurum reprobi
quodremanetin calice,id eft,feccs, & non bibent eledb
quia &reprobiiam tune poft voluptatis lalciuiamacternis
verbedbusineuitabilirer coercentur,& eiedipoftpaternç
er aditionis dilcipÜnam, in pôtentiam regni erigentur. Di-
carur ergo.-Si quis adorauerit beftiam,& imaginera eius,&•
acceperit charaderemin fronte fua aut in manu fira , bibêt
de vino i%T Dei,mixto mero in calice iraè ipfius. Ac fi diec-
rctur:Siquis diabolumeiulqueimaginem, videlicetantij
chriftum,adorauerit, eumque aut fide aut operibus imita»
tus fueritnon hic ad prælèh^fiagella recipic, tanquam me- ®
ro vmo potat us,lèd in futurum perenni viudida piedetur*
tanquam fecibus de briatus. Sed quia multi ex his per làn-
âorumprædicationemadfidem & opera Chiiftianae reli-
gionis,Enoch etiam& Eliaeximie prædicantibus,retiet-
tentur.hocde h fs intelligendum eft, qui ad înortempræ-
feiti,nulla vnquam funt corredione làluandi : quorum ad-
huc damnatio exprelfius lubditur ,cum de quoubet eorum
dicitur:
Etcruciabkurigné & fidfînre intonjpeciu angelorum
Jkn£forum>& ante confieHum agni.
Cum fint tança in iHa çterna damnatione lùpph'cia,quî*
ta nec dici ncc æftimari poflîint,breuiter tamenin hi s dtio*
bus tormencis omnem illarum fiimmam poenaium fà-
crum eloquium exprellït. lbienimfletus & jlridor dentium-, Matth.
tbi tenebr a exterior es ibivermes immortales, m horrorfentpher- :&i}-1
nus, & alia multa incogltabilia, quæ nec nos dicerepplTu-
mus, nec{*quod peiu; eft)expauelcimus. Sulfiir aucem
hinc ira exafperans cruciet,illii*' fornicâtio ritillans emoU quid aüud quam fetoentum mnis eft ! Quod ramenfiei- H
liat.Sciendum etiam,quia cum ex ea parte calicis» qua vitia
continentur, ipla ciüitas omnes gentes propinat,lèiplàm
quæ ex eifdem gentibbs conftare videtur, inebriat. Sed
diuiditur genus in partes vellpeciçs ,vtimitationc præce-
dentium, per lingulas nationes fubfequens genira proies
perkedoceatur.Seqüitur:
° . % ' 'V; • V.r.
' ïiingelui teftfksjècuittsefiiÊoSidians ï>p£ê magna:
Si quis adùrauerït beftiam & imaginent eius, draçcepèr-
n t char afterem infrontejua aut in manufita,hihet devine
ira Dei,mixto mero in calice ira ipfw»
Gur très angelorum perlbnæ in typum&prædicantium
hocinloco ponantur , quomodo etiam angélus angelum
in prædicatione leqiutur,fupra jam diximus;Quod autem
gnemnutrit,vt fcctore prauiflimUmexhalec.Etfetorem
igitur habet, & ardorem nimium ob tinet t ac per hoc& ex
igne feetor,& ex foetore ignis fuccrelcir.SufFeceratenim ad
intolerabilem pcenam,fi folus ignis exurens, lempi tern us
fuiflet,etiamfi fcecor fulfuris ignem no comicaretur. Rur-
lumque fufFeceracadpmnale luppliciunijli Iblus feetor lub
furis adelfet, eriamli ignis xternus defuifieti Sed dignuifi
eftvtillicfimul ignis atdore ae fulfuiis crucientutfcetore,
qui hie dum aduiuerent,ad peruerfa defideriaeX Camisnr-
ftrunt fostorc.Ipfa nan q; cr uciam en ta reprobo rui^dus fi-
gitificant eorundem hominu m peruerfortum Qpiditaqae
in lulfurCihifi «aunalem cohcn pilcentiath ^ccipimuS-'Q^*
dum peruerlis cogicarionibus quafiquibuldaro feetoribus.
mentemreplet.xrernaincehdiapr^parati & duitifcecorls
fuinebulamin niente reproba diktat, contra earn flammis
lequendbus quafi nutrimentalubminiftrac.
Nam
“^^jt^ïquïaiulfettcEtbrern’catnalis côùüupifcenn* defi-
irm la fnaacloqui» tdlantur-. qu* coutraSodom™ i-
S « « lulfurem dominum piu.ifc narrant. Qui cum car-
pumre decmuiflèt, inipfa qu ality vltioms
Ira u c Luiamcrimmis.s ulfutquippc
"„remhabcuigniaurdorem. Qui «goad peiuerfadcl.de-
r^cxcamis foecorearferatit, dignum fait: vt fimuHgn. &
ftilfBtepctiienC'.quatenus&iuftapoenadifcereut, exmmfto
dciiocrio quid fcciflcnr. Qiÿque «erras fupplicusdc-
nUtiri, id; o ante confpciftum agni crucian dltuBtrit,, Hun
L o ipfi cundem maniuemdinis agnum vidcant, cum fine
exterraribus tenebris mancipati.iedquo nc’ctnier iprafup-
pliciaeius terrorem cuadanc, qudm dudum fuperbe crai-
Lnnebanr. Angelorum auteih vocabulO, m quotumèc-
aiilconlpe&uifticruciari dicuntur, nonfolumilbangelicl
fpiritus.verumctiamcieaorumtccleflaeaprimimr.quæin
ftptem angelis fepe figuratur.Sed mirandum valcfe efticur
hi qui fumma felicitate p'erfriKinrar’fmifcroramcrucutuj
fub ocutis habere dicuntur. Quia enim cæleft.s.pamie ci.
□es perfeaum gaudium ex vifioBç lui conditons babe
buntsproculdubio ex miferoiijmcniciara nullummmro-
rem conrrahentrBr qtria eos minime ad veniam redire ^ob
fecoiiliderant, profeao.ad/osnulla mifcncordla ieiptos
inclinant- Gurerga in çonfpeaneoinmcruciantur, qui
necillorummifcriisvlrracompati, vt pro elsapndmftUm
iudiccmintoraenionc neede illorum fuppbclis vllinn mmrorem
habere probantur/Sed fcienditin nobis,quiaordi-
liante dminaiufticia hoc ideo fit, vt du'm lmpiomm.crucia*
tusiufticonlpiciunr, in Dei laudibuscrelçanttquia demie
ccrnunt bonum.quogratis remuneratl font; & in libs alpiciunt
iiipplicium» quod miicncorditcr euaierunti Eritque
vt malobum tormentum, ad eleaorum ptoficiadaUdis in-
crcmenram-Itaenim runcpidchraerit Vninerfitas, dam 8e
eAenna-iude ctuciarimpios, & « em a feliciras mfte rémunérât
pit*. Sicuc niger color in piauta fubftetmtur, vt
ibperieaus albus velrubeus pulchrior oftcndatnrlira liH
aiiaro tunc males bene ordinans Dens, « ic ie ia «hibet
eaudiabeatotim.oftenfis anteocnlos eorum fuppliciisre-
proborum. Et quamuis Mud ex vifione dommicaeomm
eaudiumnoufit quoarcfcarV ^ g i s tamen autodi iuoie
debbores fentiunt, quando&bonnm cernuntquod gratis
percipiunr, & malum quod iF.iiefrcorditer euaferunt. Se-
qiiitur autemadhuc de malorum fllppbciis,& cticlrur:
EtfwmUstmmcnltYHm eorum itt fecubtJtitUorum a-
feendet.
Fumus quippe indicium dat fottirütum Hamtfiartim ‘ !
. - __ma.eimpnrti lirrtinni.qniaquamuk finenutriment ölmigrnnorriurcmu,sc toarmpedteus tame ri
manct ignis feprôborum, idco furilum feiuS fèrtipitètnum
dicit inelfe.Qmainquam fine.firtereprobos ardei* cbnfpi1-
cit, idcirco fumum tormentorum in fefcula feculorum a-
feenderedidt: qua magisrimore indiget.quamexpofitio-
ric. Apertenanq; tormentaimpiorum fine fine raturade-
nunciat.Sed quia funt pleriq^ intralândam ecdefiam con*
ftitutiiqui Origenianum fecuti ertotem, peruerleViutntes
Ghriftianos, gehennæ igliibus traditos > dieu nr ativemarti
poife rediremon incongrue putö, quanquam hoepturum
ante nos Fecerint contra cotum velaniam aliquä rçlpbride-
re. Tales etenim id4 rco peccatis fuis finemponfere negli-
rant.quia habeW qua^doque finem fotuta luptr re indicia
Aifpicantur. Qmbus breuiter refpondemus s quia fi quàfr-
doque finicndalunt fuppKcia.reproboriim’ . quandoque
ergo finienda funt gaudia beatorum. Pef lemetiplam
banque veritas dicit : lbant biin fuppiiciutn aternïtm y mfitau -
umin vitam ate, ndm, Si igitur hoc verum nöll eft quod mi-
natus eft,nc.quc illud verum quod promifit. At ( lhquiunt)
.ideo æternam poenam pecÉatoribus minâtus eft», Vtéosà
perpetratione peccatorum compdcieret.quiatreaturæ (uæ
æternaiiippiicia minari debuit, non infetre. Quibu scums
lefpondemu^ Si falfaminâtus eft, vtabimttlBnacornge.
rçt; etiam folia eft polliçitus i vt ad iulHtiaih^prôuocaret Et
quis hanecorura vefaniacri toleret, qui dum OTomilhohia
busfnis reproborum fupplieia fidri alferiintialiertiohe fua
etiam eleaorum premia temuneraridnefque eonf undunt?
I Qnis L - - '- - ..r - i ‘/iBiiAiruwiti rnli^ret i oui aftrûere
Verum non elfe, quod Veritàs de àéterno igne rtiina
ta eft i QuiqueduralàtaguntDeum perhibere milèricori
dem^non verenturpriedicate fellacem. At ( inquiimc jfinei
firie non débet puniri culpa, qüæcum fine perpctrata elfc.[
Iuflus nimirumeft omnipotens Deus, & quöd n'ön æter-|
nopeccatocommilïùm eft, æterno non debèt-puniri t'of-|
menfcp. Quibüs velodus relpondemus quod reéte dice-
rent, fi iüftus iudex diftriftulque Veniens, non voluntates
hominum, lèd fada penlaret. Iniqui enim ideo cum fine
deliquetunt, quia cum fine vixerunt. V olniflent quippe fii
nefineviuere, vt fins fine pôruiiTentininiquitàtibüspet^
manere.Nam magis appetunt peccare quam viuere : & iaL
eo lèmper hic viuere cupiunt, vt nünquam definarit pecca*
re cum viuunc. Ad diftridi ergo iudicis iuftitiam pertitlet,
vtnunquamcareanrfuppliciö, quorum mens in hac vira'
nunquam voluic carere peccato:& nullufc déntr iniquo ter-
' minus,vltionisj quiquamdiuvaluir, habetençluittermi-
num%iiminis. Àcfinqniunt) nullus iuftus crudelitatibijs
palcfiur,& delinqucns lèruus, àiufto domùioidcirco cæ-
di ptæcibhur,Vcâ rieqbiriàébrtl^itur. Àd aliquid ergo^Cæ-
dicur, cum non eius dominus crudatu deiéâtatur. Iniqui
autem gehennife ignibüsrraditi,quo fine fempfct ârdebuntV
Et quiacenum eft,quod pîüs atque omnipofensDeus non
pàfcitur cruciatibils iniquorum , cür ctücMtur milcri lî
nonexpianturî QuibuSCitlusrelpondemus, quod orrihi
potèns Deus qUiapiu's eft, miferorurri cruciatli hon pafd.
cùr : quia vfcröiuftus eft, ab iniquorum vltiörie in perpé
ruum hott fedaru't
Qupd fi Forte relUrtipta rèmèrltate ' éoritrôiiérfiâm dt
Cüntjimoquia dicünt.çternum quidem lu'ppliciuhi dominum
defignalTe, fed male viuen'tês Chriftiahbi ineodem
fupplido nequaqhaiii àètfertiallter trüdarl, apertis verbis
declarafle: dicant, aitælumus, qùidfitillüd quodbcàtus
ïoBjhoraô vtique veraxjlpjritii propheriai plenii's, àmSicu't
xonfumituŸ Aubes & pertranß' ßc qui defcenà.t~ad l^fefös, bon a-
fcéndet. EtCertênegare non pomirit, in futurômdicio per-
uénfos Ghriftianos ad irifero.s delcéndcre. Quifiàd hæcô--
ra fuaoppilata ihueniuttt , ‘quia qiiôd îufte tefpondearit^
nbnhabcntldicimhsnösycjctVeridiea» qiiod fpfi iiolünt
audirbrquiàqui^mel ad infétrii profurida^efcëhdérft, nequàquam
vlterius àd feëatôrüm lùpernaita habitâtiOnerri
confcChdéf. ■ à 'x-.. '■ .■
Acfi idem beat’ufe vir fententiàm luàM ëxponetet. di-
cens : Reprobus quilibè't in alto currendo vtnubèsdefiâti quiàfu-
perbmdo udmerïtuin te»<f/r : qufcm f i léttfél poenà ad trairtâi-
rumperttahit, milbticôrdiaylteriusàdvehiahon redùdç.
De quö àdhuc lubditht: NÄ reueftet'ur vttrabi 'domùmfuafÉï
q u i huhiSaliâdômüs à talibus, dé qüibus nuric loquimurK
efle credàtulr, euth infallà Çhriftiahitati's rchguaheQuerent,
riifi ilia de qüa p t r Plalmiftaih Deo cÙcitu'nÊfrftt qui habitant
in dômo tua domine y infêculumjecùll iâû'âabuntte T Dé
quo reffe etiam adhüc fubitingitur : Negue çogno/cft eüm
ifviplius locus eius. f tquiVeius lbcu S ab eifdem putabatîir,nifi
ille cui idem Plàlmifta dïdit : ßßöti mfif in Deamprotekorem
&ift loctim tn'utiitumi Vffa'luum Atefacias) Et quiderh poft ap
eéptâm^^màlediÊÏionis fèlVtehtiatti.^to|iabuîitui: reuèr'tïa^
dice!Wt00winë&wi«e,^m«ôi»iSed Iqiuselsré*
Cutri igitür Pßlmiftadkati ^omilmnt^fimproteÊprém
& ïnlocum mtihitum : idem ^item locus relppridèafimpiis,
anlendtco vobis, nefcioWs:!ob qudqüe
bétFëprôbo dicàt j Neqlie' dôghpfcéc.edffi 'amp^
ëiiléiâpjfertiffiftié dâret, quia fe^el ^terrils fpp p ^is|flî|i^
débùtati,nèquâqüani Vltëfiùs ad béàtitudînisglofiàm pertin
e n t. Hæc^^bteùiVer adùèflum Ôrigeriïân^sdl^lîe luffi-
SéqliïtUr: ^ C
fiiam & imaginer» eius * x fr fia c c e p e r it tharafterem
n o tn im em .
ïbiàx
ppUifi
Mb. 7.
Mx t’t . iji
Mirant hoatft» fi àfcterriô ibpplïdô dcpütaçis !ÎÂ ié s
nullâ eft. Sed rttirahdum Valide eft i' ^uçjmôdo dléacfio^è
emiätemuneraridneiqueeonrunauntf craeiaridicanr^rhi,qulçtérnanojftèdàtenàHtür;Nequeh.
'.itnlidtmrem tdléret r qui-conancur a-1 ibidieseft, vbi;luxnullaeft.$edfi:iendümribbisèft, quia