Iob.jÿ. ‘
Pfalm. 9U
Iuda i.d
Ambrofij Ansberti
B
Vl.Cor. j.
Genef. 6.
i.Cor. rti
o
Iohctn. ij.
.Cer.n.
Etfürfiim : Animalis homo nonpercipit ea quafuntftntus De/.
Qui vcro per opine viride, nifi in fide prçficientes,& ad pa-
radifi virentiaquæque defideranda iam quodammodo
apciores ? De quorum perfonajcuidamà Domino di< itur:
Virentiaquoqueperquirit. Q u iquoqueperarbore^, ni^iam
robufti, & inter tentationum yentos, inter pérfecurionûm
procellas, firma ftabilitate radicati ? De quibus nimirum
per Plalmiftam dicitur : Plantait in domo dontsni, in ai rqs do-
musDeinoftriflortbunt. Quodautemomneviride,velotn-
nemarborem locuftaclaedereprohibentur, àtotoparsin->
telligenda eft, quæab ilia laefione feruatur. Quia funt & in-
utilia quxque virenda, & arbores autumnales, infru&uor
fæ,eradicat®,bismortu*,quae nequiffimarum morfibus-
locuftarum confiimuntur. Vnde lue quoque apte fùbiun- -
gitur: [Xifi tantum homines qui non habmtfignutn Dei in fronti-
busfinisJ Mirabili prorfhs & ab impends pene incredibili
modo, per foenum terrae & omne viride atque omnem ar-
boremjinhaciententiaeleâi, per homines verb reprobi
defi&antur, vc &illi fidei atque operationisfrudibplerii,
&iftihumana làpientes , diuina gratia appareant vacui.
Quibus profe&o digne per Apoftofum dititur: Cumfit talus'&
content to inter vos, nonne homines eftisî EtDomiriusad
Noe: tîonpermanebitjpiritus meus in hominibus if. is, eo quodfint
Mrs.Confidcrandum vero nobis eft,quid fit,[lignum Deiiq
frontibus non habere.Neque enim hoc de illis dicitur, qui
extra ecclefiam vel in ludaicaperfidia, ye} in gentilifuper-
ftitione bon/Iftunr: fed de illisquiintrafan&am ecclefiam
fimulate lucere videbanrar, quia nec Iudæi nec gentiles
haerericorum fuafionibus, fed prbprio errore’deperêüt.Si-
gnum ergo Dei in frontibus non habe.nt,hi qui Locuftarum
morfibus vaftanmr : quia nimirum mu]$nnt;.ra'dfm£hm ecclefiam
idem lignum, ficut habendum eft,non habenr.Vn-
de &Paulus dequibulHam dieft: Confit! nturfe neffe Deum,
fallu autem mgant.Illi fignumDei in frontibus non habent,
quiea fide guaeper dile&ionem operatur , non pollent.,
Multis etenim locis in feriptura fàcra ralis inuenitnr lopu-
tio. Vnde eft illud quod Dominus ait : Qm edit carnem mea,
& bibit{anguinem meum ,mme manet, & ego in eo : cum m ulti
eadem cæleftia facramentaintra finum matris ecdeli® per-
cipiant, quinéç inChrifto manent, nec Chriftus in eis.Ta-
les proculdubio fecundum Apoftolum, indiciumfibi marr
ducant & bibunt, acreifunt corporis&fitnguinis Domini. Et Judas
traditor, acceptahuius facramenti buccella,à(âthana
inuaditur. Hinc eft eriara & illud quod Apoftolus ai,c : He-
modicitDominuslefus,nifiinJpiritufanIto , cumvtiquemulti
ftunt, qus quinque corporis fenfibus regitur. Poflunc
autem per hanc fentehtiam illietiam figurafi,quidudum
mendacio hasreticorum, fedu&i, gratuitaDei clenfentia
circa finemvit® compundi^dei recipiunt veritatem ,vt
videlicet a toto parsintelligatufc qu® ex hominibus vulne-
ratisferam rccipklanitatem, qu®queetfiin confpeduho-
minum iam perempta fuifle videbatur, in confpe&u tame
Dei viua remaiififle creditur. De quorum profedu nume-
ro,inta»tum plerunque ad defendendam veritatem for-
tiores vel inuenti funt, velinuenientur, in quantum pri-
dem obftinatioresfuerant adtuendummendacium .-ficut
apoftolus Paulus, qui dudum ecclefiam perlequens’, hatlc
^oftmodum vlque ad ianguinem defendit:&in tantiim du-
rius aifüdusjin quantum ab his quifuiefle videbantur.ze-
latus. Quod nimirum palliones eiulHem Apoftoli, quas
per to tumor bem a Iucjxis pertulir, fatis indicant. V trifque
autem conuenit quod fubditur :[&c*uciatus eorumvi crucia-
tuf fcurpij, cum per cunt haniinem._yt videlicet eledi pofterio-
ra contemnentes,&adea qu® in ante funt extendentes fe-
me tipfos, ex eo ab ali j saflligieredantur, quod ipfi per con-
temptum feculirefpuifle videntur, ideft,velpoteftatefe-
culari, vel mal® credulicatis err ore. Sicut enim Icorpioa
pofterioribus venena diffundit ,,fic omnisvel impietas (e-
culariumpoteftatum, vel malarum prauitasdodrinarum,
a pofterioribus nocet, cum anterioribus ( ®ternis videlicet)
bonis pofteriora,idcft,temporalia bona pr®ponit,
aut minis frangens, aut commodis blandiens, dummodo
fpem melioris vit® percutereyaleat,Sequitur:
E t in diebus illis quarent bominesmorterft, & nonin-
uenient: citpient mori,& fugtet mors ab eh.
H®c iententia virarumque partium eledos compledi-
tur, fineicilicet errore nequaquam pramentos, iiueab er-
rore liberacos. Diesautem quibus cruciati morte qu®runt,
& non inueniuntj ab aduentu redemptoris vfque ad finem
fee uli decurrunc. Quid vero eft,eledis morte qu®rere,nifi
fecrera dbnueriatione Deoinh®rere cupere ? Cum enim
nonnulli fandorumvelprauish®reticprum dogmatibus,
vel huius ieculiimperijsppteftatibus hinc inde agitantur,
re mo cam & quietam ducerevitamconcupifcunt. Sednon
valet, quia eos ^ut regiminis infolubile vinculum aftringit,
aut inferioris gradus honor iniundu$.cphibet, atque inter
h®cmordficationem pleni llimam indefinenter qu®runt,
fed qu®rentes non inueniunt; quia eis ip vfum glori® temhuric
forish«retid, fchifinatici^pmnefquedntraiandam ! poralisetiam nolentibusiuuit,cumillam prodefendenda
veritate contra lioftes vindicant, & illud fprtiter tenent,
quod fi fieri pofïèt,habere nollent. Fitque mira diuin® pie-
tads difppfidone, vtinde perfedius æternam gloriam ac-
quirant, vndfe pro defendenda veritate'ad tolerandos exte-
ecclefiam reprobi, non ipfum in'fpiritu u n d o , fed verbo
tantum nomment: quiahabentesformam quidempie-
tads,virtutem eius abnegant. Sequitur:
Etdittumeïl illis ne ecciderent eos J e d v t crucixrerit rioreshonores femetipfos inclinant :&.inde apud Deum
tnfibue quinque, 0 “ cruciattts eorum 'vt cruciatusfcor-
In quibus verbis peneinfolubilis oritur qu®ftio.Si enim
/v t verumeft) hiquifignum Dei non habentin frontibus
mis, reprobi funt, quomodô àb eorum interfedione lo-
cuft® prohi ben turf Et certe de eifdem locuftis paulo infe-
rius dicitur :Poteftasearum noçere hominibus menfibus
quinque.Aut nunquid in eo qtio nocent, non occidunt?
An forte viuere probantur, qui lignum Dei viui habere
non videntur ? Quapropter feiendum nobis eft, quia adfu-
periórem fententiam fiibauditio fit, qu* l*dere foenum
terr®, omneque viride, vel omnem arborem, quibus ele-
d i fignum Dei habentes, figuràntur, locuftarum mPrfus
prohibentur. Dicatur ergo de nequiflimis locuftis : Di-
dum eft illis ne occiderent eos , fed vt cfuciarent menfi'
bus quinqué. Acfi diceretur : Diuina virtus K®rericorum
fraudem cohibuit ,ne eleftorum animas lignum'eius habentes,
Ipiritalitcrintepmant : quas & in ferno inchoan-*
tes, ßcinomniyiridi prpficientes, atque in arboribusperpleniorem
intus mortificationeqi in ueniant, vnde foris o-
nerofam temporalis glori® vitam tolerant. Nonnunquam
etenim làndiviri vnde defideriprum fiiorum detrimenta
tolerant, inde maioralucra ex aliorum prouedu reportât:
quia dum eis va care vt appetunt,non licet : rap ere fecum
alios quibus admiftentur, libet. Quid namque inter lupos
grexrehdus ageret,fipaftoresfecreta conuerfâtione mu-
dumlaterent ? Quid ladentes paruulifecerent, fi patres vt
cupiunt, mortemiiraenirent?Qu®runt homines mortem,
& non inueniunt:cupiunt mori, & fugit rfiors ab eis : quia
nimirum làndi viri feandala huius feculi nonnunquam re-
fugientes ,fecreta conuerfàtione Deainhærere, per con-
tecrtplationem concupifcuntded propter aliorumlucracc-
clefiafticisfepe ac publfcis occupationibus prælati in regi-
mine deludant. Nolentes itaque viuunt, fed dilatamln or-
tem propter aliorum vitam «quanimiter ferunt, attenden-
tesprofedoihud Apoftolididiim: Non quafu a funt fin gull
quarentes fed qùx aliorumMt illudilnuicemonera v efiraportât e,
&fic adimplebitis legem Chrifii. Sequitur:
Etßmilitudines locußtirum ßmiles equis paratis in
feda^oftenderao: fed temporaliter, quod fignificant men-, prauum, CPjuper capita eorum tanquam coronaßmiles
fes quinque, ad probationem affligant. Menfibus eriim attro.
qui nque crucian tu r , fubaudis quandiu in Ijac vira lubli- j Propter velocem vbique dilcurfiim rede per aliäfignifiln
Appcalypßm > Liber Jßuitfttii.
cationtfm harretici in equis exprimuntur,illis proculdubio 1
obuiantes ac repugnances , de quibus pet Habacuc pro*
phetam àidtw.Afeenitns afeendesfiiper equos m s , &eqaita-
tus tintsfitnitas.Et mvCunv.Mififtiinmari equostuos, turbantes
aquas multos : Vnde nec immerito parati in præltum refe-
runtur,quiavidel.quamquamratione fubfiftereaduetfum
pr*dicatores veritatis nequeant, femper irrationabiliter ac
pertinaciter veritati.refiftunt, vnitatirépugnant. Dequi-
bùs nimirum rede per Apoftolum diciwr.Quemadmodum
Urnes & M ambres reftiterunt Moyfijta&ifii refijiunt vetitati,
homines mente corrupti, & reprobi circafidem. Deo autem,gra-
tias, in eQquod idem Apoftolus lùbdit : infipientia eorum
manif fia erit fiait & ilorumfuit. V nde hic quoque nequaquam
de locuftis dicitur, & in capitibus eorum corona aura f u
cut fupra de vigintiquatuor lènioribus:fed,f/*w^tf4 /M corona
fimilesauro. Ac fi diceretur : Nec coron*, nec ex auro, fed
quoddam falfitatis figmentum erat. Per coronas n. trium-
phus yidori® defignatur. Et quid^ impugnant,oppugnât,
repugnant : fed neccororias,necexauro,fed tanqcoronas
fimiles auro fe hàbere demonftrapt:quia licet eorum falfi-
tas prihcipatumafFedanSjfimilitudinem veritatis vfurpet,
differt tamen dignitas làpienti® à fimulatione dodrin®.
Decertant,deludant,refiftunt,contendunt, fed nec c&ro-
nas nec ex auro habere fe indicant : quia vt Apoftolus dicit,
habentes formant pietatis,virtutemeiusaùneganf.Squirm:
Etfaciès eartimfîcutfaciès hominum erant, drhabe-
bant capillosficut capillos mulierUm.
Per faciem itaque homo cognofeitur. Et quid hoc loco
facies locuftarum, nifi iimulationem rationis defignat?
Cum enim fint dodoreserrorum quædam monftra,id eft,
diuerlbrumgeneribus mendacioruin à yerafide alienati,
per humanam faciem quarn prætendunt, conantur illude-
re:fubaudis,perfimulationem ver® fideilàndos nituntur
decipere. Quid vero in capillis mulierum accipimus , nifi
hæreticorumeffoeminatosmores, nifi molliciem fluxusî,
Fluxus enim mulierum in capillis elfe dinpfcitur j& maxime
in his gloriantur, Apoftolo atteftante quiait : miter fi
cômamnutriat, gloria eft ldi* Sednecmirum vt hi qui fallâ
prædicant, redenonviuant. Deillis certeper dodorem
gentiumTimotheodicitur, Hocfcito, quoniamïnnouifiimis
diebus inftabunttemporapericulofa, &crunt homines fibi placets*
tesfeipfosamantescupidi,elatifuperbi,blajphemiyparentibusnon
obedientes,ingrats fcekftifine affect tone,cnminat ores incontin en-
tesyimmitesfne benignttate,proditottsproterui,tumidi,volupta-
tum amatores mugis quant Dei,habentesquidemJpeciem pietatis,
virtutem eius abnegant es. Arque poft paululum : Quemadmo-
dum,m,lamnes & Mambres reftiterunt Moyfi,ita & ifti refifiuni
veritati,homines mente corrupti,& reprobi circa fidem. Poflunt
autem per capillos mulierum, noh ipconuenienter hi etiâ
defignari, quos hæretici prauis dogmatibus decipere pro-
bantur,animos feilicethabentes fedudibiles, &moflitia
foeminarum flexibiles. Vnde 3c per eundem Apoftolum
dicitur:Ea:/jK funt qui penetrant domoS,& cdpl iuas ducunt mu-
liercuiasonerataspeccatis, quaducuntur varijsdefiderijs, femper
difeentes, &nunquamad veritatisfcïentiamperuenientes. Do-
mos etenim penetrant, quia pcruerlà.docentes, audico-
rum corda irrumpunt. Capriuas vero ducunt mulierculas,
oneratas peccatis: quiaillasanimas decipiunt,quas paruu-
lasfimul & fedudibiles inueniünt. Qu® nimirum Apo- ,
ftolifententia,quafiibiungirur,femper d^centes, .& nunquam
ad veritatis feientiam peruenientes : quia vttum.de
fedudotibus ac defedudis-prolara fie incerta eft,de vtrilq;
^jfedo inteüigenda eft,vtfcil.mulicrculædefignentur,qui
mulierculas capriuas ducere vidétur. Poteft etiâ per facies
human« & capillos mulierü,vterq; fexus defignariiin hu-
manis leil. faciebus, forma virilisa in capillis vero muliè-
rum,ipfefoemineus fexus oftendi. Plures liquideramu-
lieres fauorem præbuerunt hæreticis, eorumque da-
drinafn & tenuerunt, & vt i^ulierespotuerunt , omnim
tara vetoLticiUaXocuft3Cêrgp facieshu malias& capillos ,E
mulicrurti habent, vt in hætetka pétfiJia vterqùc ieitus
fibi ( vt ita dixenm j nequiua applaudat, tueatùr atque de*
fendat.Seqoitut: ,
E t dentes utumvtUonnmerant, & hebebmt lentesfient
lotie es fe r feus.
Dentes leonum non folum laniarc, verametiam natu-
talem iolent afferre feetoreni. Apte e ^ o illud defignatur
i per dentes leonum, quod&per câudas (cotpionum. In
caüdis veto feotpionum, in leonum vero dennbus toetor
oftenditur. Quod vtmnqtie ad hæreticotum doflunam
quistenoretpertillere.quæextingüitfimul&foetet? Sieur
enim redite fidei praedicatoribus congruit quod dicitur,
ChriJlibotltK odorfumus fie Contrario iftis , & entpro
fuauiodore foetor. Quia itaque ad hoc hterettet circun^ . C(ra,
quaqueficutlocuft*fii|iunt,.ficutequidiicurrunt, vrubi- p a j.
met temporaliter famam prædicatorum acquirant, §c
tamen quicquid vel dicunt velagunt, contrarium eft ve- p
ritaticuirefiftunt, reOeillorfim opinio,foetor elle deicn-
bitnr.Sed quia inaudita prædicant.inepta pronunciant, ht
modomiferabili, vtfoetor hotribilis pro fitam odore ab
hisquiinterioresclauiàsfiabentnates,odoretur. De^qui- ^ ,
bus profedlo per Apoftolnm dicitur : Irir cumfenem ioOru
nemnonfiijliiubmt, fed ed fue defiderie coecenebamJUn me- 1
gijlm prurimeieuribus:& è veritete quidem euditum mettent,
ed febules eutem comirtentur.Qaod ant de nequiiltmis
locuftis fubditur, «chabebant ioricasficut loncàs ferreas: -
obfitmatacontra veritatem,düraq;petuerfora hominum
cordatnonftrantur. Sicut enim loricts corpora teganturt
ne ab aduerfario vulnerentuttfic hieteticorum corda men-
dacij obftipatione muninntur, nefagitta veritatis pene-
trentut.Quorum videlicet plnrimi fie retinent pro ventate
mtndadum , vt pro fide purent defenderiamommno
perfidiam.Vnde 6c Dominus in euangeiio didtiVemet bore I(
vt omnit qui interfiât vos, erbiereturfeobftqummftejlere Deo.
Plurimi vero & fciunt, quia perueriâ predicant : & tamen
lemelmendacio dediti, eontemnunt obedireveritatl. V-
trifqùe autem conuenit, quod locuftæ vel equt lotiras ter- G
teas habere perhibentur. Et notandum quant apta ht hat-
reticoruminfingulis ipecicbus comparatio, qut&inlp-
euftis elatiaevani, &in caudis fçotpionum venenau,-&
inequis larcimacvagb&inhumanaiàcie fimolanoncçai.
lidi, & in capillis mulierum moribusinçompoliti, oc m
dentibus leonum foetidi, & in loricis fetreis corde notan-
turperfidiSequicur;
E t vo x alarumearum, ficut vo x curruum {quorum
multorum currentium in bellum'.
Quid per alas locuftarum , nifi elataminteUigimuslci-
entiam hæreticorum ? Quaturr. vox béneeciam curruum
equorum multorum currenrium in bellum,fimilis elle per.
htbetur : quianimitum peruerfi ptædiratores & dogmatibus
femetipfos diuidunt, &vmd contra ecclefiam dtmi-
cant.Mnltitudo enim curruum ad bellum promota, rota-
mmimpetuagentes , diuerfis quidem ftridoribusfeib-
nant , fed tamen adunata contra adueriarios properant.
Fitque vt&confblbs fitrotarum tonus, equorum hinni-
’ tus, bominumque tumuâtus, Sc ad bellum acfiinata con- H
'nexio.Sic, fit omneshteretici( fient didum eft ,)&inter
fe dogmatibus difcordes.&ad impugnandam ecclefiam
inuemunturconcordes. Veiqerteiaeovoxalatumlocn-
ftatum, fimilis curruum equorum multorum dicitur, vt
fiue nouatum diuerfitate fententiarum , Cue numéro
perditommaudlimonfttentur hæretici, duplicatifciiicet
in multis curribus. qui ante defighad fuetant in paucis
equis. In helium porro currant ., qmaventatirebeilant, l f c ,
vnitari repugnant. Quos fimili quoque Apoftolus fotmadepingit.
cumhocquodfepeprotuiimns.dlcmj«™-
. -, 'T .. .„W.voe wlhtorsnit Matfl. ltd /r lltlYeh- - . - n . . . - A . madepingi,t,cum noc-quyu f f fi
modis defénderunc, fieuri Conftannni foror Arnum | ^„jg^umiamnes&Mambresraftiterunt Moyfi, tta &iftjrefi-
reuocans ab exilio, acpoftmodunl eiufHem Arrij do<5tri- j auntverttatt homines mente corrupth&reprobi circa fidem. Se-
nam contra Ambrofium epifeopum defendens Iuftina
Montanum autem fequens Prilcilla&Maximilla, Dona- 1 a ------------------^ —~— ------------ £