«
38 orfimbroßj Ansbert,
r fil (.
S^.1.
Matth. 12.
Pfal.109.
Toris canes & vencßci & impudici, & homicide,
dr idoles firnient es, é omnisqui amat&facit menda-
cittm. r ^
Hæcmagis cogitanda font, magis metuenda.magis vi-
tanda, m?gis cauenda quau? exponenda. Aperça enim
font quæ narrantur, 8c valdc formidqlofo» fed tamçp ea-
dem reproborum vïtia Audio fis per gratianl Dei ad vitan-i
,<iÛ poflîbilia.Queq» fuperius iam lauus digeftafunt.ampr;
fbluram^dp. m.endacij in hac repetica locurione.additur.,
lbienim diçitur, & omnis mendax,lùçauiem,&Qmnisqui
awat & facit mendacium. Multi itaquehumanafacilitate,
malaque Iinguæ confqetudin,e,non tarnen lludio atquea-
mbrepcccandi,n\entiuntiir., Sedlicuc ifti in talimen-
dacionifi çmendaciônisftiidiuniXubieqpatut.perdiçione
non eatentIferiptura teftante, Paries omnaqui loquun-
tur mendacium: & illad , 0 s quodmentitur.occidit animant:
liciftigranioris vindidtsç.poena pledendi iunt, qui Audio,
voltinçateajquc a more falîacijs illaqueantur. Quia veto
iam quibufdamjexpletionqm funibus nauem op.eris
nqftri ad terrain quiecis trahiifhis , &eamalorunvvuia
quee in liocyerfu narrantur, quibufque araatores menda-
cii interlcrumur, à nobis difcullafont^ in. expofitione ite-
randanon font: fedpaucaqUæ reliant,tirepi et'am Iqçu-
tionetranicurrcndâ. Iàmenim littus tenemus,& iefoirco
anxia frequetationemerces négocij noftçiad findmquiet
tispercrahimus. Sequitur:'
Ego Ufa* m iß angelum meumteßificari vobis hac in
Ecclefm.
Hic,ffîcutfopraiamdiximusJ pater elucct, cuiusngu-
ram iohani^s in hac reuelatione tenuerit, cum initio eitlem
ipfa reuelatio per angelum milia dicatur: hic autem
non l'pecialiter illij led generaliter cunclæEccleiîæ, quæ
in feptenano Èdcleîiarum làcrato nume'rofiguraliter per-,
fe&aàefcribitur. <, Pulçhre autemfinis libri cum princi-
pio çonfonat, cuius relumpta fériés, intentioneinprifoæ
reuektionis affignat. Vt enim prioribus pofteriora con-
ueniant, & Hicléfos angelum àdplurcs Ecclefias'mifillçXe
perhibet : ôcibi Iofianncs ^draonetur, vtad feptemEé-
clefiàs feribat, quas in fuaperlbna iam tune idem ipfe fère-
bat. Quod autem &hiclelusangelum mitât, & tarqen
ipfe eftiqangelô quenf mittit, raifïip îlla exterior Deum
celât interius. . Gerit aqtem ioUus fi|ij perlqnam i4 ein
angelus,led tot a in eb tnn|cu,eiulHein.nlij atque Eccle-
fiæ pandit myfterk Sequitur autem ex; perfona propria
incarn&tum verbum,commendans humanitatem foam,&
dicit:
Ego fitm genus d f radix Dauid ,ßella jplettdida dr,
matutina.
Ac fi diceret.-Illam generationem,illamquehumani-
tateq; alTumpfi ex virgine, quae fuit in Dauid. Nihilenim
eft aliud dicere, eop fumgenus & radix Dauid : 6 ifi, ego fom
ipfa natura Dauid. Cæterum fecundumdiuinifatc m non
genus & radixDauiB fed Dominus eft bauid. Nanvcum
huncfècùndum carne m cæciCuoqùeiluiminandi,filfom
Dauid vocarent: tarnen cum phârifeqs idem interroga-
ret de filio hominis,id eft. defeipfo,cuius filiqs cflet, at-
que eidem relpondiflèhtiDâiid : continuo fobiecit» &
ait : Quomodo ergo inJpiritu tunt Dauid Dominum trocar, difßns|
Dixit Dominus Dominomjoßde a dextrismeis ? Ergo vf di-
dum eft, fecundum dluinitatem iplè eftDominus Qauid:
focundum humanitatem non alius, fodidem iplegenus <5ç
radix Dauid, id eft: natura Dauid. Sed 0 ‘genus & radix
Dauid,ætate & lapientiapróficiensieforiens & fîtien?dafi
felcens& dormiens opprohriafoftinens&rnoriens,indi-'
ta nobis qui ex pótenriadiuinitatis filous es,quiihhriiii-
tàîc catnis talis vifos es. Stella, iwÿi'\i,jpkadàda & matûti-
na. Splendidam autem ac matinam fteilan^, nos quoque
lucifecûm vocamiis : qùaeq; diim extremas nodiumhqras
iMfuftrat, mane ciriusafFuturura'dêclarat. Sic, fîç redemptornofterdum
extremamortalitatis noftræ tempórare-
lurredionis foae luce perfudit, naturæ quoque noftræ in-
nouationis mape ih pro.xitnq demonfttauic. Ad quod
v tique peçueniçptes etiam nqs,içfi perfe£^diesin æter-
no die erimus : quia fecùndum Saluatoj;is lènteatiam, fe-
pcies folein régné partis eius fulgcbimus. An non ftella
lplendida& matutipa nobis fàdus eft,qui difculfis mortalitatis
noftræ tenebfis, noua vita fulgens diluculo 1 1 info.,
ri^mutrexit f Huius ftella^ radios ætctnà dieiprænun*
ciost’in node vitæpræfentis rèfulfifle Paulusconipexerat\
qui dicçbat : Nox pracejîit, dies autemappropinquauit. Sequitur:
.
Et jjfiritus d r jpw fi dicunt : Veni, & qui audit, di-
cat: T'ont.
Ac fi dicerct: Quia ftella matutina iamfulget, relido
corporis ledo, difcuïu) ignauiæ fomna, ad æternain dicm
quælibet anima fanda feftinct. Sçicndum veto,quia pro
eo quod fine additamentohocloco Ipiritus ponitur,qui
adiùtommutabilem diemeledorum animas inuitat, non
defolaSpiritus làndi perfona, fqd detota fimul trinitate
didum ihtelligitur,quæ vnus verus & foramus eft Ipiritus.
Nam Sc alijs lcripturarura locis cum fpiritus fine addita-
mentopônîtur.ad totam diuinitatem refertur. Ynde éft
illud Salaatoris eloquium, Deus Jpiritus efl, & ilfodl,^irirw
eiïquivmificaf. • Sic ergo (vt didumeft) & hoc loco pater
&filiusam^orumque fpiritus, vnusvôcatur fpiritus. Si
enim de fola Spiritus fandi perfona diceretùr, cei?te cum
additamentointerponeretur,fcilicetant Spitituslàndus,
aut Ipiritus prophetarum appellaretur.. Quamobrem ma-
nifefte colligirh us, per àngeluni filij perfonam gerentem,
! totam trinitâtem Ecclefiam in Iohanne docuilfe. Spiri-
1 tus autem & jponfa dicunt , Veni : qùia & omnipotens
Deus interius afpirando,ôôEcclefia exterius admonendo,
ad æternam diem,ad æternàm claritatem eleStos inuiranc.
;Bene autem fo bditur, & qui audit, diéat, Veni : quia cui
iam vox vocantis Dci èfficitur in corde, nècelîç eft vt proximo
per prædicationis officium etumpàt in vocem : &
idcirco alium vpçet, quia iam ipfe voçatqs eft. Sequitur:
/ ' s, r
E t qui fa it , veniat : & qui vult, accijrtat aquam v ita
gratis, ' _ ,
Quorooÿoqui vuït, beatæ.pôtationis aquam açcipit, fi
cuiliber gratis tantummodo datur f Et certe Apoftplus
dicit, non v oient ts neque cunentu,fedmiferentiseSi Dei. Qqo-
mpdoqui vult accipiat^ligratis accipit,nifi quia in vtrifq;
Dei gratia cpmmendatur.quæ &exnolente quolibetvó-
lcntem efficit, & tamen iam volentem ad hooqupd deli- 1
derat, gratuite perducit.? Ac fi eiulclem gratiæ largitordi-
cat : Qui gratuite infpitàtus, æterna defid^fare ccepit^gra-
tuiteetiamadealepertingere polieconhdat. Non enim
alius nifi qui vult; aquam vitæ gratis accipit: quia nemo ad
æternam vitam gratis perducitur, nifi qui priusvellè coe-
perit gratia præuentus. Hiuc alibi per egregiuna .prædi-
catoremdicitur : Deus eft enim qüi operatur invobilt& veile &
petficcre pro bonavoluntate. Huicautem ftæ fententiæ quafi
'contrarius elfe videtur idem Apoftolus, cum alioin îbcô
dicit : Telle adtacet mihi,perficere autem bonum non inuenio.
Sediciendum eft nqbissquiaiijeafibi veljeadiacere dicit,
quo lèhoc ipfom veile diuiniem acccpilIecognôuit.Quod
ipfe quoq:côpfobains,aiz:Qujdbapes qubdnodCcepifti î Sub-
audis, per omnianihil. Dicatur itaque: Qui Jitit,veniat
fi diceretùr: Quiæternas deliciaspræuenientelegratiade-
,fiderareco?pic,paffif)us amori^ad eas tendat.Er^wi vult,ac-
çipiataquam vita^r4«r.fobaudis;qui eX nolente volens effe-
btus eft,nullis præcedentibus bo^iorum aétuum merios,
led.gratuitaDeiypluntate, ex inuilibili fonte hubertim
hauriat aqu^m æternæ delebtationis. Séquitur :•
Contefior ego Iohanne s omniaudienti verba Prophétisé
libri huius: J i quis appofueritddhac, apponct Dfus
’fuper iUumplagasJcriptasjn libro iflo : & figues dimiloam.,
lom.i.
I H
Rom«,
Liber Décimât,
merit de verbis prophétisé libri huius, au fer et Leuspartem
eius de ligna v ita , d r de ciuitate fanéîa, dr de h is
qui feripta fo n t in libro iflo.
£0 témporequolohjinnes ifta confcriplïti’furrcxerunr
iuh.%- & *n Afia hæretfoi, Valentinus icijicet, Ebion atque Che-
rintus,quos in Epiftola foa Antichriftos vocat : & idcirco
.hanc conteftationem adiecit, ne aût in hac reuelatione
adderetur quippianï veneni prau* hærelèos^ut dobtri-
nalàlubris deea minueretur. Quæ ita niind vlque in-
temerata manlît, 5c vfque in, finem mahebit, vt nec
in ea aliquid mendacij addatur, ncc de ea aliquid veri-
tatis mihuatur.*' Cæterum eos qui propter hànc.ver-
borum occafionem Apocalypfim exponi non debere
confirmant, itridendos potius vt hebetes atque ftultos
exiftimamus, quam audiendqs : quique fi in hac foa dementia
permanent, ad fortiüimas valdp Ecclefiæ colu-
mnasarietant:quibusfronces quic^m.foas impingendo,
contundèrc valent,lèd mouere non valent: Hieronymum
videlicetdico, Vibtorinum, Aùguftinum, Primafium,atque
Gregorium. Quorum alij ad integrum eandem rc-
uclationern expofuerunt,aliide ea in fois opulqilis ex-
planando alïiimpfcrunt. Ad confutan^am autem de-
mentiam taha dicèhtium, oßuiat Spiritus fonbtus per Sa-
lomonem loquens:&non Iblumdeiis libris,feddeom-
ni eloquioDei dicit: Neaddasquicquam verbis(Um,&ar-
guaris inueniarisfc mendax. Si igitur propterlianc lenten-
dam qua dicitur, fi quis appofuçrit ad hæc,apponec Deus
foper ilium; piagas lcriptas in libro ifto : hæc Apocaly-
pfis exponi non debet, ergo nec omnia elpquia Dei,
quia.& illis nihil addere Spiritus fondus vetat;. Intelii-
gant tandem in1 hac lententiahoccoriteftari, vt neepra-
uæ hærclcosaÜquid in præfata hiftoria admilceatur, nèc
de ea quicquam Cathoiicüm auferatur. Et quidem Salomon
fine additamento minarum hoc fieri prohibuit,
lohannesvçro etiam terrorem plagaram atque amilfio-
nem æternoriim bonorum adiecit : vt non folu&i mo-
nendo,pondéréauthoritatis vrgerec, verumetiaru terro-
rum minis coercerectemerarios. Sequitur:
Dicit, qui tefiimonium perhibet iß or um : Etiam ve-
niocito. K>dmen,
Quath magnas fine authoritates quas in hac hiftoria
narrantur,hinc liquido colligitur: quod isquilecitoven-
tnriim annunciat, id eft, Dominus tefos Chriftus, tefti-
monium perhibere probatur. Vnde mirandum valde
eft, cut apud Orientales fecundum quorundam fenten-
tiam de noc librodubitetur,ac nequaquam plena auto-
ritatispiitetur: maximd eum & fidelis eiufdem hiftori*
feriptor lohannes rerineatur,&locusin quarifofoerit, a
quo&per quemmiffa,.aquo & per quern reuelata , cu-
iulque teftimonip fit roborata, apertillime declaretur. Ne
enim quilquam de his qu* in ea narrantur, dubitaret:
fobiecitadhuc idemquitcftimpnium perhibet eorum,ac
citofoyenturum, & tempus prsdixit, folitaique confir-
marionis iuramentum, 8c ait: Amen,idcfi, verefiue iide-
liter. In alia fone translarione, Domino dicente : Ecst Pe-
nio etto, amen: ecclelia relpondere videtur, [_ Veni Domtne
lefu Cbriftei] Hoc enim quoridie vocibus, hoc fondis
clamat defideriis, cum dicit: Adueniat regnum tuum: &il-
lud, ojlendefaciem t u am f a l u i erimus. Quia vero eandem1
Ecclefiam noui pr«edicatores non per legem, led per
gratiam iuftificari docuerunt, rede lohannes in foluca-
tione concludit, dicens:
Gratia Domini noftri leju Chrijli vobifium, a-
men.
A grariaenim ccepit, dicens: Gratia vobis & pax ab eo
f lt er*cs&qui venturus eft: & ad gratiam recurrens,finem
ocutionis fecit pum dixit: Gratia Domini noftri Ie/kcbri-
J l vo iftutn, amen: hoc Icilicet in fado docens, quia &
^r*ueJ^ente gratia foluamur, & fobfequente iuftifijea-
• tianc epim confaetudinem prxdicator gentium.
tenuiç, qui & in principiis epiftolarum foarum gratiam
folutationis femper fidelibus præmifit:3c in ci0 « n omnibus
epift olis,vc ipfe loquitur, lie termfoauir. Ipfo enim
præccdit hominem,vt ih eifdem quo pergcredebelt, iter
oftendat: ipfo & fobfequitur, vt act id quod Oftcndir,
eriam impellat. Inter hæc aucertï expleto fn dccem li-
bris hoc valde laboriofo opere i dudis.poft tergum mentis
octtlis, dum coiïfidero quæ 8c quanta per Chriftum
potui, admirans-Itupelco; Qui ad me ipuiitt infuitum
refledens , vita me peccatricc viuere dcprehehdo, qui
dodrina coeleftis gratia fultusapparco. Scd cum ex alio
opera Dei confidero, magis de vita peccatfice pauens trè-
mifeo, quam de gratia admirans ftupefco. Quis ehim Num,z ,
nelciat Deum omnipotentem b'rutôs afin« fen'lüs in mp- 1.^.1 ÿ._
dos humanæ Ibciitionis diftinxiftè? Quis nclcfor Balaam iohan.n.
ariolum) emfoemquc alïn* folforèm, de Chrifti àduen-
tu luculentilîimé ptophotallc? Quis neleiat Sauiem reprobum
regem, ihter fondos Prophetas fpiritu prophe-
tiæ replctum vaticinaire? Quis nefeiat Caiphâm impiif-
fimum, remedia vitæ pfopîietando firiiul & nefeiendo
procurallè, & tamen neutrum eorum ad vitam beatam
peruenifle ? 8c reliera nihil prodelt prophetia, vbi fucric
reproba vira. Nihil inquam prodeftbene doccreôc male
viuere. O quam multireda & Vera docuerunt, 8c ta -
menlècuftdumeaquædocuerunt,nolucrUnt viuere. Sed
oblccro mi Domine j ’dodor Angelorum 8c h'ominum,
no in taliumnumcrb computes eum, qu'f emendatioreih
vitam eum folubri dodriiia arripere quærit. Et quia hoc
ipfotn nifi à te acceperit, facçre non poteft: q u itribui-
fti feientiæ donum, qu^lb vt tribiiàs etiam voluntatem,
ftudium atque vircutem operand! bonum. Quodfi voluntas*
ftudium, virtusque operand! bonumnon-profo-
quitur feientiæ donum', fitis mihi eft Domine,ftultum
hebetemque elfe: neque enim idéopatriam'^arentelque
reliqui, yt mihi Icicntiæ dona largireris, fedytperfedio-
nevircutum ad vitam æternam perduceres. Nolo certé
hanc commutationcm. Quod li vtraque non. mercor^
dodrinam fciliîetatque operatiônem, aufer quæfo do-1
drinam, tantum vc tribuas operationem virtutum. Quid
enim mihi prodeftaiiis iterperfedumoftendere , & me j
imperfède am bulare? Sed quid fi ifta hon.dederis? nun- 1
quid ideo laudandüsac prædicandus in his quæ dedifti*
non eris? Magna font certe quæ dedifti,fed','paruus 8c
mifer cui dedifti,redi autem &beati ptoquibus dedifti.
Ica enimmeobfeutitates huius libri denfilfimas élucida-
re fêcifti, vt teftirhonia relponderent Icripturarum ad
ea quæ dixi : licque ilia teftimonia veritatis cuilibec
fententiç perhiberent,quatenus in nullo à fide fondbrum
patrum praue pofica difereparent. • Quantum itaque adfi-
dei atrinet.reditudinem>ira in flngulis lènrentiis cauta
leruacurexpofitio, vtfiEofte mevolucritinhis reprehen-
dere,reprehcndatetiamfyt de multis paheos commemorem)
Hieronymum,Auguftinum,Ambrofium,atqueno-
ftrum Gregorium. Et hoc vt dixi, quantum ad fidei perti-
netfocramenrum. Cæterüm nunquid ego tarn occultas,
tam myfticâSjtam oblcuras,tamque profimdas Apocaly-
pfis locuriones ad plenum me attigille iadans profiteor?
Et quidém quæ dixi ad ea confonafonpturarum teftimonia
occurrerunt: led qui Iciat^trum nealiquod lecretius
ac melius myfteriü lateat in his quam ego intellexü Quia
enim valde intima eft eadem hiftoria, atq; (vc ita dixerim)
radices in ccelo tenens^pmltaforte, imo cene in ea nobis
latensjquæangelis patent. Vnde per Pfolmiftam quoque
cünditori noftro dicitur:£Xffndensccelumficutpellem,qmte- pfahxojl
gis aquisfuperiora eius.Quid enim hoc loco ccclinomine nifi
focra fcriptüra fignatür,<le quàftbbis & fol fopiehriæ.&lu-
na fcientiæ,& ex antiquis patrib u s ftellæ exemplor 11m atque
virtutum lucent? Quod videlicet coelum heur pellis >
extenditur, quia per fcripcores foos cai;nis lingiia forma- ■
tum, ante oculosnoftros per Verba dodorum exponen- '
do dilplicatur.Quidveroaquarum noqiine, nifi fondiffi-
mi angeloriim lîgnificantur chori? De quibus lcriptu e fti
& aqua quafùpet itelosfunt, lau dent nome Domini. Huius ergo
coelifoperidraDns in aquis tegit, qüiaalta focrieloquii 8c
nobis adhucincomprehclibiha, folis angelis funf cogniu.
Coelum