Marei I .
Lut* 4.
Matt. 2.
ƒ06 \ ' Ambroftj Ansbcrti
ordinationem venire ille non poflèr. Vtenim fecundum
hominem & ob veniam Chiifti loquar,quafi timuiflè vide-
tur, vtredemprionem lalütisnoftra: diabolusagnolècret,
quafi eius órdinationi refiftensjimpedimentiquippiapr^-
ftare pollet, cuius voluncateminuitus peragit. Abut vt crë-
datur.Nó tantadubietatis caligo eum tune prelEt, vt hunc
quem in quibufdam locis Dei filium tentando profeflus
fuerat,ad fuam perniciem nefciens morti deftinaret. Hinc
certe aperte colliginras.dubitanris atque tentantis animo,
kdasmonibus Dei filium Dominum noftrum appellatum
foiflè,fiue icilicet cum vnus horum dicit:Sifilius Dei es, die
ptlapides iftipanesfiantSme cum multi,Scimus quifis,filiusDei:
vel certe lècundum alium euangeliftam numero lingulari,
Scio qui fis,filius Dei aitifiimi.obfecrote németorqtieas’Seucü alibi
multi clamant,Si eijcis nos,mitttnos tngregeporcorum.Si igi-
tur Dei filium eum eflè agnofcunt,cur & ad fiiam deiedio-
nem & ad noftramfalutem hüc occidi a membris luisvo-
luerüt fJRurlu^fi idem antiquus hollis Icirepoflèt, qui fint
intra fandam eéclefiam qui ad eius focictatem nó pettine-
ant.nüquam eos tentare aut vellet autpraelumeret., ne vel
iplè frultra in tentando laboratet,veleos luis tentationib.
meiiores redderet.Dum enim eledos tentare appetit eorü
ptouedibus nefciens lèruit.Hinceft quod redemptionem
noftramfoturam tarde conlpicierts, Chriftum noluit cru-
Matth. 17’ dfigi,quem nefcienvmorti deftinauerat,propter qua cau-
lam vxoremflagelIauitPilatLRurlumque, neiufdem aduerlarij
membra,videlicet omnes reprobi, cognofcerent,
quiaad mortem elTentprajfciti, exculationcmpretendere
pollentridcirco lè bonum non operaflène a bonis «temis
alieni,in vacuum decertafleyiderentur. Sed fignaturluper
antiquum hoftem occulta difpoficioneabyflus, ne ('vtdi-
&um eft ) aut eosquibus adhue idem malignus hollis do-
minari videtur & adeledorum pertinent numerum,qua-
libet excogitata arte perimat,aut eos qui iam eius domihiu
eualer un t,ad pr ouedum tentare defillat: aut admixti fide-
Ubus reprobi',cum aliqua exculatione pereant.Si ênim qui-
libet lubligillo claudatur,nec ille ab intusaliqueexterius,
necaliquiseum a foris Valet inlpicere: liefienimirum, fic
& anti quo hofti membra cclantur Ghrifti,& eiuldemanti-
qui hollis corpus ablconditur illis,qui videntur eflè in cor-
pore Chrifti: ac per hoe agitur etia,vt nèc ille qui fint eius,
ad plenum cognplcat: nee nos,qui fint Chnfti,fcire valea-
mus.Sed hxc melius intelligimus, fiin abyffifigillo oblè-
rationis diuins firmitatem accipiamus, vt Icilicet ad lèdu-
cendas genres nullo pado verliitus hollis egredi valeai,ni-
fi ille fignatum refignet. Die quo dicitur: Qut aperit, & nemo
claudit, claudit ér nemo aperit,In his plane q lèquü tur, gi aui s
nobis ad föluendum quaeftio oritur.Si ergo diabolus ideir -
cocatenis ligatus,in abyflum miflus, claufijs atq; fignatus
eft,vt vfcra iam non feducat gentcs,d o nee cónfumraentur
mille annfiquid eft quod tantas gentes feducit-Quod fi al-
ligatio eius in eo eflè creditur,quo nunc gentes in Chriflü
credentes, ad aeternam mortem lèducere non valet, vt
Icilicet in vno gentium vocabulo, iuxtaconluetudinem
Icriptuarum, a toto pars intêlligcnda fit qu* non poteft
feduci: in eo quod fequitur, poft hae c oportetillum folui
Xplttfi. i. medico tempore,eamndem gentium fe dudio intelligen-
da erit,abfit vt credatur. Nunqua enim ad zternam morté
abillo feducenturilbegentes,exqaibusxota conftat eccle-
fia,quasq; ante mundi conftitutibnemDeus elègit inChrifto,
quas etiamprasdellinauit eripere depoteftatetenebra-
rum,& transferee in regnum mij diledionis fuae. De qui-
bus certe paterna voce cidera filia dicitur: Poftula a me, &
dabo tibigentes har edit atem tuam,&pojfefiionem tuam terminos
f«T«fiibaudis,non alienam,vel a raa fide lèducendam,fed
i. Timo.i.\ pofleffionemtuam. Vnderurlumfcriptumeft:Firw«wfiat
“ \fundamentum Dei, babensfignaculum boe, NouitDommusqui
' funt «w.Hin c Dominus ait :öuesmea vocem meam audiunt,&
I fequuntur me, & ego vïtam aternam do eis. De quibus rurlum
j dieltur.Nwwfl raptet eos de manu mea.Ex. his enfin etfi ad mo-
nmentum lèducit,tarnen ad aeternam damnationèm rwque
I'nunc alligatus,neqi tuncfolutusaliquem ille lèducitVquia
j ficut nüc alligat9 a perpetua kfione fidcliü cohibetur, fic
etiam tuncfolutusa ledudione virtutis potentiacompri-
-metur. In quo ergo alligatio eius atque loliyio intelligen-
Apoe. j.
f;enda eft?conftat namq;&verum eft,&ideo cjftalligatu e£ ]
è, ne gentes in Chriftum credentes, qüas antea ledndas j
tenebat, donee confumifienrtir miüe anni alligarionis e-
ius,lèducat:&rurfum certilfime credendum eft, eafdem
cum lolutus fuerit.nequaquam poflèleducerç.Et certe or-
do Verborura talis eft quo idicitur.-Apprehendit draconcm
ferpenrem antiquum, qui eft diabolus &làthanas, &liga-
uit eum per annos mille,& mifiteum in.abyfliim,& clauiit
& fignauit ffiper ilium,vt non lèducat amplius gentes; donee
confitmmentur mille annirpofthaec oportet ilium Ibl-
ui modico tempore. Atque polt paululum, cum conlum-
mati fuerintmilleanni,foluerar lathanas de carcere 1uq:&
exibit, &lèducet gentes. Quam quaeftionemitaabfolui-
mus,vt in eo quod diabolum alligatum audimus,& fundi-
tuseum à leduólione gentium bönarum, 8c modo quo-
dam à feduâàone gentium malarum cohibitum eflè do-
ceamus In eo vero quod ablblutionem eius futuram audi-
uimus,lèdu(ftionem illam non in bonis,led in malis genti-
bus intelligamuS. Alligntur enim nunc antiquus hollis,in-
cluditur atque fignatur, vt à læfione gentium in Chriftum
crediturarum funditus c ohibea tur, ne Icilicetaliquem ex
eis etfi ad modicum tentât, ad atternam mortem feducat.
Alligatur etiam nunc,ne illas quas ad mortem lèduólas tenet,
mpramodumlèducens, in necem famSlorum vnani-
mes atque concordes efficiat. Soluetur autem nouiflimis
lèculi diebus, non tarnen vt eas gentes quas Chriftus ante
mundiconftitutionem elegit, leducat:fedeasquasante-
quam lbluerctur,ledudlas tenebat.Et quia ledu&io ilia ne-
quior erit omnibus ledublionibus ad comparationem eius
ilia quæ nunc agimr, fedu&io eflè denegatur. Quia vero
inter gentium & gentiurri feduólioném, prout Dominus
poflè nos dédit, lècimusdilcretionem : videamus nunc
quomodo & bonis & roalis gentibus aptetur hoc,quod J(è-
duélio ilia millenario annorum numéro terminâtur. Sic
enim interponiturtDowef confummentur mille annt.Cum igi-
tur hoc ipliim ad bonarum gentium protedtionem redigi-
tur,itaintelligendumefttanquam diceretur : Ideo claufit
douce finianturmille atini id eft totum tempus vitæ præ-
lèntis, vfque quo ille tendre poteft vt non lèducat iam
gentes.Çùm vero ad malarum quaiidam reftridi onem ,ita
lubaudiendumeft, vlqùc quo idem diabolus diuinoiudi-
cio ab foluatur,ab ilia lèduétione cempefcitur, qua contra
Chriftum & ecclefiam omnes gentes in prælium concita-
re perhibeturttanquam Icilicet idem millenarius annorum
numerus,&ad eledlarum gentium ledu6tionem,nullum
diem extra lèrelinquat : & ad reprobarum extremam
decep tionem, tri en nium & fèx menlès lùp eradiunga t. D i-
catur autetn: Claufit &fignauitfuper eum, vt nonfeducat am-
pirn gentes,donee confummentur mille anni. AcG diceretur.-Di-
uinanos vbique protegens virtus, idcirco aduerlàrij vires
reprelfit, neautad vitam æternam gentes prædellinatas,
toto nunc tempore vel aperte vel occulte decipiat ; aut eas,
quas ad mortem fèdu&as poflidet, ita nequius äc dçterius
lèducat, vtin necem fidelium vnanimes atque concordes
efficiat.Quod fi nunc ita ealdem reprobas gentes lèducere
permitteretur,vtper eas ficut quahdoque radiums eft,vim
fifie virtutis exereret : in tam longo tempore & tanta infîr-
mitate multoram, plurimos tales quales Deus id perpeti
non vult, &fideles deijeeret. Tuncautem eifdem gentibus
lèduâis contra bonos proprijs viribus efferanpermit-
ti tur,quoniam & breue tempus ideft trien ni j & lèx menfi-
um,erit.Et tales Deus ad certamen præparabit, qui; vinei
eius tanto impetu non poflint, quorum nimirunivirtus
omnibus fignis &verberibus fit potior : quiaomnequod
ab illöterribiliterfieri cOnlpicit, per internæ conftantiæ
calcem premit. Bonorum etenim hollis luis viribus tradi-
tuSjpauco quidemtempore, fed multa contra nos vir tute
laxatunquem tarnen quamüis fieuiriaad aüdelitatcm dilater,
luperna hunc mnèricordia breuitate temporiscoan-
guftat.Hinc enim perfemeriplàm veritas diàvÆrit tunc tri-
bulatio magna,qualis nonfmtab initio mundi vfamodo,netffiet.
Hincmtfum'sdv.NifibreuiatifuiJfent diesiüt, non fuijfetfalua 0-
mniscarofedpropter eleäosabbreuiabunturdiesilli. Quia n.&
fuperbosnos,&infirmqsDominus confpicit, diesquos
fingulariter malôs intulit, milèricordia bteuiatos dicit, x>-
fe<fto
Matth- iV
Marri i);
Ibidemlob'.
c
Apoctt. 4.
Ibidem.
Ibidem.'
ln Apocahpfem, Liber Non tes.
fêeto vt fuperbiäm terreat deaduerfitate, & infirmitatem'
refoueat de breuitate. Patet ergo.quia&cum fölutusfue-
rit vbique nobis diuina mifericordia'fuccurrit:ac nequa-
auamgentes à pâtre Chrifto traditas-,ex quibus vniuerfahs
conftat ecclefia, ad aeternam mortem fedüceti fedmagis
publicö certaminis bello cautiores ac förtiores reddet.In-
ter hxc autem fortafle infirma confeientia dicit, Cur om-
nipotens Dous eum quem ferfiellua vir tute alligauit,folui
quamuis modico tempore volüit?Sia me quçritur cur hoc
volaerit,citorefpondeô,quiamagnæ pietätis cönfilio hoc
ipfum fieri decreüit, vc eledi intelligant quam forus erat,
quem diuina virtuté étiam pufilli vincebant.&idcm mali-
gnüs fpiritüs virtuteefferatus erubefcat,quianec tune prç-
uatet , qùando folutus rôtis viribus fæuit. Sienimnunquä
foliieretur, minus appareret eius maligna atqüe crudehs
potentia. De quo etiäm dicitur: No» eft poteftas fuper terram<
quacomparetur ei. Si non folueretur,minus fanäärum gentium
fideliflimapatientiaprobaretur, minusveperfpieere-
tur,tam magno eius malo quam b^ie fuerit vfus omnipo-
tensDeus.Sciendum prçteréa nobis eft,qupd fuperius memoria:
defuiflè vidètur,quiaipfa alligatio diabpli,qua nuns
in reproborum cordibus inclufus frémir, non folum tune
fada eft,ex quo coepitëcclefià extra terminos Iudçorum in
alias nationes dilatari:fed etiam nunc fit,& fiet vfque ad finem
feculi,quo foluendus eft proprijs viribus-.quia&nunc
homines quandp ab infidelitâte vel prauis operibus/m
quibuséos po flidebat,cpnuertunturad fidem vel pia ope-
raûlle vtiquè fortis'diuinä virtute alligatur,atque ab eo vas
eius eripitùr?vc inter vafa Ghrilli adriumeretur. Sequitur:
Et yidifedeSj érfideruntfuper eas, & iudiciumda-
ttm eft illis.
Quid per ledes, nifi eledorum ecclefia exprimitiir?
Quid per jedentes xri lèdibus,nifi prædicatores landidefi-
gnantur?Iplà enim eledorum ecclefiain vna figuratür lè-
dc quia hanè fingulariter præfidec Chriftus : ipïa in pluri-
bus,quiamültis eltredoribus commiflà :.iplà in vna lède
propter vnitatëm fidei,iplain pluribus defignatur propter
multiplicitatem religionum atqiie virtututq. D,e hac enim
longe luperius in hac Apocalypfi per Iohannem dideur:
Sedes pofita er at in cala, Ac fi .diceretur,Ecclefia in cælefti c6 -
uerfiitioneconllituta.Et liiper lèdem lèdens, lùbaudis,v-
nusâcverus jÖeüs in crinitate perfedus,omnia-virtute luas
onaieilacis regens & præfidens. Quam etiam vel propter-
generale regimen animarum, quo àprælatis dilponuntur
fubditi,veî propter geminum teftamentum, vetùs fcilicec
• &nouü,in viginciquatuor lèniores moxlubdiuidit,&ait:
Etin circuitufedis fedïlia vigintiqùatuor &fuper thronos viginti-
, quatuor feniores/ôdofoï.Nequaq làne,v t quidam h çrecici pu-
taueruntjhocde vltimo iudicio accipiendum ell: led more
lolito lcriptor huiushiftoriæ,cum dixiflècalligato diabolo
per mille annos,lèd ucendi adem ptam fuiflè lolitam pote-
ftatem, eiusquefolurionem futuram breui tempere indi-
caflèt : recapitulando quæ in^iis mille arinis agat ecclefia,
vel quid agatur in ea,textiiflè credendiis eft. Cum enim de
angelo de cælo dëlcendénte dient,apprebenditdraconem fer-
penteni antiquum,qui eft d:abàltts &fathanas, .&ligâuit eum per
annos ?»i/k:atque poil paululum, Vidifedes, tfr jederuntfuper
easi&tudicium datum eft tlhs,&animas decollator um propter te-
ftim onium lefts & propter verbum Dei,&vixerunt, & regnaue-
runtemnCbrifto wt//e4 «»«:rnflùmque poftpauca, lnhisfe-
cunda mors poteft atem non habet,fed er untfacer dot es Dei &,C hri-
fti,®nabunt cumeomiüeamis,& cum confummati fuerint
mille anui, folueturfathanas decarcerefuo : patet proculdutyo,
quia ante folutionem diaboli ifti voluantur anni mille, re- !
gnumqueiftud nuncceneacecclefia cum Chrifto‘.in quo
ficut texcus narrationis modo nos-docuic, has lèdes atque
in eis lèdentes vidit Iohannçs.Quod eft autem hoc iudici-
um,quod aceipiunt ledences in ledibus » ,nifi iufte ligandi
iufteque loluendi poteftas-Vnde & Pecro perlonam eccle-
fîæ gerenti dicit:T« espetrus,&fuper hanepetrum adificabo ecclefiam
meam : & porta ittferi non praualebunt aduerfus earn, &
tibidabo claues regni calorum :&quodcunque ligauerisfuper ter- .
ram,erit ligatum & in cdis'.Q• quodcunque Jblueris fuper tenam,
erit folututh & in colts.Hinc Paulus air : Quidmthi de his qtsifo- :
B'tblibtb. Vet.Patr.Tom. y.Vars 1. ______ ________
; ._______ __________________ y 0 7
ris funt iudicarè ? nonne de bis qui intusfunt, \osiudicatis? Hinc
rutfum dicit: TÜefcitis quoniam angelotiudicabtmuy.quanto nta-
g i s Angelosfubaudis prædicatores, quia labiaƒ<*-
cerdottscuftodiunt fcientiam,&legem exquirent deore eius, quia
angélus Domini exercitmm eft.. Iudicantur fiquidem & ipfi à
reliquo angelorum,videlicet facerdotum, coetu : vel certe
angelos tranlgreflbres id eftfpirîcales neqüitias infuturo
examine iùdicàre dixit ecclefiam. Ac fi diceret: Si fubtilio-
ris naturærefugas fpiritus iudicaturilitmus, quantomagis
homines lècundum carnem & non lèdundum fpiritum
ambulantes ,' lècundùm lèculum & nonfecundum Deum
viuentes î Seqtiitur:
Et animas decollatorum propter uflmonium Teju dr
propter verbum Dei,& qui non adorauerunt bcjiiam ne-
que imaginer» dus : nec dccepermt charafter em eius in
frontibusaut in manibusfuis, & vixerunt, dr regnaue-
runtcum Chrijlo mille annis.
Cunétis veta fcientibiis liquet * vnaui eandemquë ecclefiam
eflè,nec diiiifam,nèclèparatamjquæiam &in qui-
bùfdam membris fuis adhiic in bello delùdans ■vndiqué
fulpeéta,eum Chriftùrëgnarinterris,Apcjftolq atteftanre
qui ùv.Propterea mortuus eft Chriftus &refurnxtt,- vt&viuô-
rum & mortuorlsm dominetur. Quôd fi hoc non redle lënti- ,
musxurprælëns ècclefiaregnum Dei, regnüniqiie cælo-
rutTi voCatur rDe quo etiam regno zizaniaabangeliscol-
liginarrahtur'. Qùod fi niincnoii régnât ecclefia in viuis
cum Chrifto, eueilàias prophecadëipfo ecclefiæprincipé
loquitur,dicens:P<tfr««/rü natrn eft nobis,filius datus eft nobis±&
fatttts eftprincipatus fupér humerum eius, & vocabitur admirable ;
lisyconfiltarius, DeusfoŸtis,paterfutunfeculi,princepspàcis * mul- :
tiplicabitur eius imperium, &pacis non (Htfinis,fyper folium Da- '
uid& fuper regnum eius,vt confirmet illud, & corroborét in iudr
cio & iuftitia d modo& vfque injèmpiternum î An forte régnât
Chriftus nunc in viuis & morcuis,ecclefia veto in folis de- (
fondis f Quis hoc dixeric f Nunquid namfiiamfecurain 1
defunclis régnât in cælis,nô régnât in viuis,cum àrmis yir-
tiitu ipfum regnum defendat m terris t Régnât certe nûne
cum Chrifto non folum in animafodëcôilatot ü, vérümetia
in ipfis qui (piritaliter quotidie moriüturproChrifto,Qüi-
busÔcdKimr.Mo/tuin.eftis,&Pita veftraabfcondttaeftcuChri-
fto i» Dca,Ex quorum rurfum perfona Pfalmifta & Apofto-
4 us dicunc : Propter te_ morte ajficimurtotadiéi aftmatifumus
vtouesoccifionis. Régnât inquamnuncin fingulis membris
fuis , inviuis ftilicet& mortuis, fed gloriolîusin Tandis
martyribus: & idcirco animas decollatorum in gloria re-
gnantiumcæcerisprætulicmembris, in quibus totumec-
clefiæçorpus'Comprehendit.Quas etfiexutas corporibus,
tamen propter vnitatëm ecclefiæ vijuis in carne eldftis no-
uerat coniundas.Si enim lèparatæ funtab vnitate ecclefiæ,
quideftqukod Apoftolusdicit,nosquïvïuimus, quirefiduifti- ‘
mus in aduemu Domini, non pr&ueniemus eos qui dormieruntî
Nunquid nam idem Apoftolus eiusquëin'prælènriarum
tune tempons focij.vlq; ad aduétum Domini erunt in carne
viduri?Ec certe iplàrepetirio verborum indicat, quia
in animabus decollatorum à parte totum fignificans, om-
neséledos cbmpréhéditrfiue feilipet lpiritaliterin corporibus
exuros. Nam fubditur: Et qui non adorauerunt bejliam
neque imaginent eius, necacceperunt charatterem injrontibus aut
in manibusfm&vïxerunt,&i*gnauerunt cum Chrifto mille an-
j nis. Nunquid igitur ob aliam caulàm lunt ab infîdelibus
martyres,nifi quia non adorauerunt beftiam neque imagi-
nem eius, y t alios hranimabus decollatorum, alios in his
qui non adprant beftiam,intelligerevellet ? Rëftat etgo vt
in eifdem animabus decollatorum , totum eledorum nu-
merum Comprehenfuinintelligamus.Qùidautem hocrlo-
co per beftiam, nifi diabolum efusquè impiam ciuitatem,
quæ “.x apertis infîdelibus ac reprobis conftat Chriftianfs,
debemùs intelligeref Iplè namque in infîdelibus aperça bè-
ftia, iplè in fàlfis Chriftianis imago éftbeftiæ : quia hoc
quodilliapertisvocibüs, hoc ifticontradicunc reprobis
mbribus. Et qui font qui non adorant beftiam , nifi
qui&Iudæorum antichriftiim expedancium perfidiam,
& hçreticoru dogmata ac gentiû nô lèquucur errorc? Vnde
Vu 2 & App-
E
r.C e r.f.
i.Cor.6.
MaU.i,
m m
G
Coll.
PfUm. 41.
Roma. S.
S .T h e fii.
Vil z