Ttfihaßj Ratbèrtt
^nmahifeftearguitciÄniasconfiliä incordc latent»
occulte deprehendit, h fbttcinconfaennadcptchenfo
eum ctederet feite vt Daun, qu* pntabat
minent.
tere non pofle j«imia mfidehtatc esccatur; dcirco vitra
prasfiimpift, vel nimiaitnpndentia, occulte deptehenfus,
n o n e tnL t. BunmßBiraldccmpnuntfinSudd^e.n^-
. « i iM t i m & m « tm o c q u .p p e v ittu 5e ftApoftolon«n,
? ù ïL ieU n tiam f.n g u U e xD o a tln » D o n iin iJ ic e tb o n *
confcienti* effent, & mundi ab omnlprodinone Magi-
(tri.quod mortalitas humana nunqmm in eodemttatn
peimanet.Etideo finguli formidantes de fe coufiderabat
vnufquifque eoram ne forte ipfe eflet,qui ptaccognnos e-
Htacfipitditor. Quod fiillifibibeneconfa!timent&
vt non eflèr, fed ei ne natus cflet. Quoniametfi malum
contigit ei, ex aeddeno vitio (bit ;bonum ramen non ne-
gatnt cum fiiilft,licet pt* culpamehuseffeteinoneffe,
iufto D a indido, qui ad pumampnefetusetat. Non
quod effent antea (-vt quidam volunt) animiin cceleto-
bus, quo iHi bonum el?«; neque in eo vllum noteratbonum.
quianon eratcuieffetvllumbonumfed tux
ta firoplicem intclligemiamScnpmtarum Êndarum^bo-
„umePfleteiquii.meratfinonfubfiftetet,quamramOnalefubftfterct,
vt 8c male ilUeffet, quod omrnno non diet
finatusiplenonfitiffet. fil. . . '
R espondehs autem Judatqui mitdittuyl,dmt,mn-
quidtvofumRabbi? Ait till: TudixiM Etiamhicnoncxpter-
1 fum eft.vetum ipfe effet; fed forte fie temperatum ne o-
! mnes aduettetent, vt eiadhuedaretur de fe cuius in conratachptsmtor.
ySM« ‘‘VrV^^Vv'eödümeft oui fcientiactimenerat.Vndemagisinccintumadamvidetut
formidantquafimfitmi;qu^enoblsa|endumelt,q . dubium nonerat, el teqmrerc ; & idnunquam
confdentiani perfeä«puntat S,nequechan fuiffe vt caterifermodeclatat.ncn
,atemcitcaDcumperfcolamacccpimm?^odflApo^ ^ lcdcuo[um infide.vteum Dommummmff-
Itolus corpus fuumienutuufubuat.ne forte p , ® æ a Sed efferatusammo, fine vlla
timerenos & & & £ omnibus nos Deo commit-
Krc.'Qm quos prï(c.t,& vocat;&quos vocauem,illos&
f a n a ^ n q u o Sveto6naificauet,t,dlos8c.uft.h«t
intingitftnqnit,mecum manum tnparopfidemftttcm tradet,Jiexmdicio
prophéties vocis d.cit, quafi dicetet, qui man-
ducat panem roecum, Ampliatif aduirfum mfuppUntam-
« * . NecigimrdiictepathicienfusabhoçqUodaittpHi
mtmtit manum muttm mpaupfidm, hiunttr.idu. Qulbus
verbis difcipulosquali libéras reiarat, dum lolumprodltorem
déclarât. (^iquodaliifccerunt.nonpomitmanum
retrahere à paropfide, ïam feroel le fecundo feeftto
præmonitus. Vbi Dominus fua meomamfèftatbenefi-
cia.&ludas ftam non celât impudennam. Etquiad Domino
taritis compleaitur honotibus, vt effet vnus ex
duodedm, atqnc oeconotnus eorum.qu* coUata étant
paupetibusjnequc Cdis.neque cinfdem menfe.nequepa-
nis, neque cafhium agiii quas comcdetat, memor 6 aus,
impudent« feftinat tradete largitotem bonorum opér
a i . C^padinumerare nemo poteftomma abeoratta
co!8 is pudidtia,quaff excufantis affedu dielt. Nunquid
ego fum Rabbi f Et hoc ideo neracendovideretur crimen
cordis prodete, iungit quaff blaudiemisaffeftum,
quod dolus in corde nonlatebat.Vnde 8: Rabbi cum yfia
t , quod eft infideliraris fignuth, quia Deom&Dominu
eumeffe,poft tot figqa 8c miraculanon credebat. Sedne-
Icio, vel fi talem eum quaff vnum de Do&onbusaccipie-
bat.cmi ram crudeliter fine vllapmnitentia cordis,tradere
ficimpudentereumdolofeftinabat. CuiDomlnusT«*-
xißi. Eademigitur refponfione confutatut ptoditor, qua
8c Pilatus,vtex ore proprio condemnatet eum ,quinon
dubirans de confcientiainterregat.fedfingensfedehoc
dubitare, quaff timens fimulat. Non quod curaretimpu-
dicusiam excuiabilis efle,fcdvr confflium fine prodiuoms
intetdum celaret. Otnanttltlfaiitm tit acctpit ltfuspantm,
trmdmtacfregit,itdi‘%diftipulitfuü,&an:Attipiti&comcditehoceficorpm
mtum. Audian t,qui volunt extenuare hoc
verbü corporis,quod no fit veta caro Clirifti,quz nuncm
&«amentocelebratutinEcclefiaChrifti,neq;vetusfanguis
ciusrnefcio quid volentes plaudere vel fingere,quaff
• r ____ 1. Or in/•rvarltnnHlim l rum. Iu*fiiiiuuici««c law.*.« r -------- ----------- I • r t « ^ 5 & fanguinis in co admodum faaccrraammeennttoo,, mira&^^^a.qeatvideratveiaudierat.Filwatttembomt- v.rms ut carms «tang _
nn. r acx^b/• .r c....... /2 J*—i v-ad, ir nnrem ad. DalrUr_O_n_e_m,
nitvdtàitpficutfcrtptttm eft deeo. Vaditautemadpaffionera,
quia films hominis eft.vr praediâum erat a Prophetis, pal-
forus per crucem. Manet autem cum dlfcipulis in mundo,
fecundum quod verbum eft,cuftodiens fosmbde.
Dominus mentiatut,& non fitveracaroeius,neque
verus fanguis*in quibus vera mors Chriftiannunciatur,
cum ipfa Veritas dicat,Hoc*/? corpus meum. Similiter & de
calice, inquit,ex hoc omnes,hic eft enimfanguü mens nouiteftamenti,
Alias autem non permanerent in fide ipfius, præcipue
aim eum in çruce p«ndcntem,deinde mortuum vidil-
, Tent. Et notandum,quia non dixit, V* homini illiz quo tra-
detur, fed per quern trade! ur, volens alibra oftendere aquo
tradebatur, id eft>diabolum, ludam vero rainiftrum nulle
'diaboüvber quem ipfa traditio miniftrabatur paflioms,
Tertio iameum tahgit,vt quern confeientia&pudor non
tiraxerat/altem denunciata fero ,corrigantfiipplJcia. Bt-
num trat eift natus nonfuiffet homo tde. Miiltiin hoc verbo
acubnt fiüogifmomm iuorum acumina, & argumentan-
tur, quafi nullo modo p oflet ei bonum eflb, qui non cflet
omnino, fi natus non raiiTet, & ideo prius fuifle eum an- |
tequam male nafceretur,vt talis cflet. Dicunt cmm,id
quod eft poteft aliquid habere praeter quam quod »plum
eft. Idcircohabere poflet.aliquod bonum,etiamfi natuS
non efletjquoniam diuerlum eft rantumaliquidcfle , &
efle aliquid in eo quod eft. Sicat omne quod paracipat
eo quod eftefle vt fit,alio aliquo participât, vt aliquid lit.
Ac per hoc forte Iudas,qaia participabat eo quod eftefle,
vt cflet illi bonum, crat an tequam nafeeretur, vt melius
illi efle poflet. Sed quia ifta Philofophotum font, vt pol-
fint de vcrifimilibus fua extpllete argumenta, & nonnul -
h introducerefaKa,redeamusadfimplicitatemdiuinie-
loquii, quo dicitur ,quia illi bonum eratfinatusnonfutjfety
quianec hocbonoeratdignus,cumiam effet, & nalcere-
tur prius cum noneflèt. Sed quia ex arbitrio fuo venit. vt
hoc officium proditioms confommaret per eum Donuvt
non qualifeunque, fed quod provobiseffunde-
tur in remißionempeccatorum. Neqjitaque dixit cum freg’t
& dediteis panem, hoc eft, vel in hoc myfterio eft virtus
vel figura corporis mei,fed ait non fi&e, Hoc eft corptu meu.
Vbi Lucas addidit, Quod pro vobis tradetur, vel fieüt alii codices
habent,datur. Sed &Ioannes ex petfona Domini,
Panit, inquit, quern ego dabo caro mea eft, non alia quam pro itan.W
mundi vita. Ac deinde,Q«i manducatrneam camem,& bibit Hfanmnem
meum,in me manet,& ego iniüo.Vnde miror quid
veUnt nunc quidam^icere.noninre effe vetitatem carms
Chriftivclfanguinisjfed in facramento virtutem carms &
non carriem,virtu tern fanguinis 6c non ianguinera; figu-
ram & non veritatem »vmbram & non corpus, cum hie
fpecies accipit verirarem & figuram, veterum hoftiarum
corpüs. Vntleveritas ait,cum porjigeret difeipuhs panem, *»
Hoc eft corpus meum, & non aliud quam, quod pro vobis trade-
turfr cum calicem,Hie eft calix noui teftamehti.qutpro mtdtu
effundetur in remifionempeccatorum. Nccdum itaqi-erat fu-
fos,& tarnen ipfe porrigetur in calice fanguis,qui funden-
dus erat Erat quidem iam in calice.qui adhuc tarnen fiin-
dendus erat in pretium; & ideo ipfe idemque fanguis iam
erat in calice, qui & in corpore, ficut 8c corpus vel caro in
pane. Erat autem integer Chriftus 6c corpus Ghrifti coram
oculis omnium pohcumjnecnon & fanguisincorpo-
re ficut & adhuc hodie inteeerrimum eft, & maner, qui
vere dabatur eis’ad comedendum, & ad bibendum, in re»
miftionem peccatorum.Dicat qui vult.fi in alio aliquo remii-
>i*s ^ r ______ _ rkriAn P.rtnftar erpo. auia
peccatoru.veie Cbrifti caro eft & fangiiRVndequidigne
h/oLits.) e
manddeant 8c bibLlnt,"/cLC viram artctnain manducàht &
bibilnt,& integra maner vita. Et tunc erit Vnicuique ebr-
pus Ghrifti 8c ïâhguis,vita,fi quod in fâcraiôënto furhitu r,
in ipfa verita# ( ificuc aliquando dixifle me hiemini ) ipin-
talitef: manduce'tu r,& fpiriraliter bibat ur. Quia fiait aicit
Apöftölus, Card nihil prodéft, qua tom agis panisfinefpi-
Htu, qui cernitur, fed Spiritus eft quiviuificat. idax idcirco
pr olixius dixerim, & expreffius, quia audiui quofdam rile
reprehendere quafi ego in eo libro quem dë fàcramentis
edideram Chrifti, aliquid his diâis plus tribiierevblue-
rim, quam ipfa repromictit Veritas, tim entes forte,qiibd
ipfi tunc timu erun t quib iis loquebatur, partes facere vo -
luerim, & eiusper Angulos membra diuidere concifa, Vel
difpertita, fleuri illi tuneputanint qiii feandalizati dicuri-
tur.&abieruntretrorfumiQuibus Saluatorait,Hoc ioifea-
daltfat ? Si videritis filium hominis àfcendthtem vbi erat prius.
Ac fi dicerct, fi hoc intelligerë poflètis,feiretis vtique,
quod qui integer afeendere pdteft vbi erat prius, vrius idc-
que Chriftus, confomi nob poteft pet parted, nec diuidi
dentibus. Hoc quippe videre multunl eft* quia in fpiritu
eft, hoc cogflofeere vel credete, quomödo vnus Chriftus
aicenderit filius hominis, vbierat prius, quis hoc fenfo ex-
plicat ? Et qüod defeendit de ccelo fi. tut hominis qui eft til ccè-
lo,qu* hoc ratio capit? Nec non & quod,Ker/>«w carofaftu
eft, quoe hoc verba eloquuntur, vt quod incômutabile eft,
faiftum dicatur. Vel, quo modo,qui homo erat,filiüs bo-
minis,in terram coram oculis eorum pofitus, in ccelis efle
dicatur? Qqo modo ergo de coelis venit, vnde nunqiiam
abfuir?Afeenditdefcendens,quia in nullo refoluiturChri-
ftus.Eft qui erat,& quod eft no erat. In omnibus ergo iftis,
& in aliis quamplurimis locis cxcedit humanas metes di-
uina poceftas, nec fobiacet humanis fenfibus ratio ctele-
ftis & diuina.Qnia natura inferior caüferö & rariohetn na-
tur* potions & immenfe non capit née ititèlligit. Et ideö
de talibus rebus, qu* diuinà virtüs óperatur,dubietds aii-
fe renda eft,& cunëtatio rétóöüenda.Quiafcientia earum
in fide eft,ratio in virtute, effeëtus in rebus èft,eZpöteftd-
te,caufein volurttate. Ica vt nihil habeat homo quid Cbn-
queracur de fingulis quse Deus dixit 8c voluit, Oupniàm
ipfe dixit & faftdfunt, ipfe mandatât & créât afiint, vt voluit.
Simillima quidem font 8c diuina in huiüfinoditebüsfe-
cramenta,qiue felflte humanigenerisaguntür,&qübti-
die myftice in hoe myfterio vt tradita font A poftolis celë-
brantur. Et ideo in ccenaculo hoe Pafeha agituir, quid nifi
qui afeenderint, ifta non capiunt, vt bibant & comedanf
quod effufom eft,i» remiftïonempeccatorum, & tarnen integrum
maner. Hinc quoque ipfe Veritas,Bi&irc,inquic,quia
bic èft fanguis meus qui pro mult is effundetur in remifionem peccatorum
omnium.Quod fi effufos eft iam,quomodo nunc
rurfes effunditur ? Et fi caro confompta eft, quomodo adhuc
manet integra & voratur?Ecce quod bibitur quod-
die 8c effunditur,& quod femel immolatumeft,adhtlc
hodieimmolatur, non ergo immolatur, nifi quod viuum
eft.Bibitur quidem in remiffionem peccatorum,&effuri-
dicur. Si autem qiueris quomodo effunditur, vtmaftedt
quod effufom eft ? Intellige quomodo Cfmitds Deidifufd
eft in cor dibus noflris, 8c manet: fic forte poteris cognofeere,
. quod ineffabile eft,quidquid Spiritus fendus operatur.Et
fi chantas Dei diffufeeftinfemanens, vere fanguis noui
teftameti Dei diffunditur admodum in córdibusHoftriS,
in remiffionem peccatorum, quo effufo, rcqiictunturin
eo peccant noftra. Quoniam ipfe Eontifex Chriftus eft
qui poitigit nobis hunc panem,foumquecorpus,&ef-
fundit hunC caliccm, non Cnim difeedit ab officio foo. Et
fi manet in nobis,bibit edm etiam ipfe nobifeurii nouum;
8c quod eft in totO corpore foo,- 6C in dfilfiib. nobis, quia
fine co ipfom fomeré non pofluinüs, neque dé pane ilio
manducare, vel calice bibere; Nec mireris frater, cjui force
ifta non crédiS, quia non noftra font qu& didmus. O-
mnipotens eftettim Dei Verbum &effica^adomnia qu^
vult j fecundum multiftfdineni vircutum foarum, cum fir
ipfe vnus, omnium virtutum vircuft Cuius verba non àli-
cuius,quam vnius vétbi,quöd ipfe efti font verba. Efided
plena font vexi (ate, quid Spiritus & Vita fu fit , ticc habetlta-
liud in fe practer qüod ipfa per fe pfofltctut Veritas, Accipiw
.L tb .X ll.
ra.mqüitjîfot:eft tôïpus meum fetde ca\icéiHiceftenimfanguis
mèus. Poterahtenim Apbftoli, tunc fi non crederent
verba Vit* & veritatis,refpóndere,vel quærerë quomodo
panis illë 8c calix Viiii corpus & fanguis eflenfc Chrifti,cuni
ipfe integer Chriftiisincorpbrefubfcoram bfcülisebriini
erat.Sed qüia credidehmtquod dixefät filentib cbnfiten-
tur,& accipiunt ab ipfb q u i nobis poftea tradidetunt.
Tradidërünt ahtem hûn aàlliiîam, qüam ipfàm ëandëmcjtië
coenam,quam ipfi tunc maHducauertiht 8c feibérunt. Vri7
de volo peirpendat fidelis animus, quid interfît inter illud
tÿpicum Pâfcha,quo agnuS immolatils eft in ëàdëtn coéna
& comeftus,neC nbn & inter iftud,quod feoindum brdi-
nem Melchifedech in pane & vino Continiib celebrafciir.
De quo felie Pafeha dikit eadem hora bmnibiisfuis, Deft- ■ tue.xi. tf
derib. deft défaut hoc Pafeha manducare vobifc'umahtequàm pitié.
Qüod fi hil amplitis habfct hoc hiyftëriuto prêter fi-
grifam corporis & fanguinis Chrifti, &noh hoc èft quod
ipfedixit.quidhecefîèhabüititetarëib feâo quiaiam hoc
tomm prêfigüratum erat in agho ? Vnde & Lucas dubs
cahceS dâtos eüè difeipülis in eadeni casna, coramemo-l
irar,vnum prius poft agiii comeftionerh,anreqaam panem
àcciperetjalium veropoftqüam benedixit ipfom panem j
àefregit & dëdit dilcipüHs fuiS: S
S i mi i i t e k, intuit,pnftquam tèenauitdicéns. Tiictalix
nouum teftamentuheftin fanguine meo,qui pro vobisfuhdelUr.']
Vbi daturinreliigi, quia agnus ille legalis, dim foo cali; e
in figura pheceflit paifioriis Chtifti.Deinde corpus & languis
in calice,ad expleribnehi fa<ftum eft veritarisivt q ù bd
inMelchifedech pr*ceîIerat,totum cütaipletettirinChri-
fto:Namqubd tâlix paffionëtn Chrifti dem bnftret.nerti 6
qüi hocEuangelidm legit, ahibigit ; ideb aliqtios mbntt,
vtrumne duos calices Lucas vblùerit fighifitarëlefom afc-
têpifTe^n vnum eunderoque,qüia aDticipauerat de eo di-
cere,rurfus rëeàpiculandb bis ëüin commémorât; ità qùii
dëm iiohhulli fèhtiunt non duos efle calices, fed vnum;
qui & ante diüidcndus, & poftça bibèndus Corr.tnerno-
ratut datus elle difeipülis Sed alii melius,vt præmif:*d uos
potre&bs affirmant difeipülis ; vt in vnd eortim ; id ëft, in
primo, paffibnëlii fuam vbluëritèxprimere,inalioverb
fideliüm fuoram pâffionëm praefigürâré. Rurfus alii cotî-
teiidünt iti Ytroque calice illud oftendere, qubd in veceti
teftamentb prttceptüm eft, vt qui Pafeha, primo méofeà^
ghürii cômëdehdb.hon àgëret, in fecundomènfe Medi
cbmeftione perageret ; atpioptefeâdübs calices difeipu-^
lis Dbmmütti tradidiffoi Ètaftruliht vetein vtrbquecaiii
ce,qiiod vtrhmquë intêlligidëbéatteftatnehtum, acpèr
hoc vnum eorum perrinearâd agnuui, aliüd vero ad mÿ-
fterium corporis; Sed fine hoc; fiüëillud,qüifquefentiat;
nùllüs tatten ebrum à veta fidë inuénitur extfanëiis, tan •
tum vt intelligat in htic fàëfb.qübd de figura 6c Vmbra vëritatis
benigniffimus lefoSàctipièhspanëm & caliceni a<4 j
Vëtum trarifèar Pafehæ fàcramentum , he apex ioræ de- |
truncarecur dleee;imo;qtiiâlâpiiàhglilàriseftvtràfquë !
tënéns &adimplèhs leges ; ac fi vërüS Mfclchifcdèch, p ^
tièm offert & vintim, qübdetatfecramëntum foi cçjpo- î
tis pra’figuratum,ac fangtiihis; Ethfîtâhdüm qüod ait.B^- !
nedixit & firent. In düanimirüm benëdi<ftionë ac Frai^ib- !
he noiïa creiturt emcitur;vt panis ittcommembtatiohe
morris Ghrifti Deo fide ob!atus,fcaro eids Vèrë dicatUrjfî-
militèr 8c fengüis in eadèra gtatiarum aftiorie,quando
parti gratias egit.creatüt vt verus fengüis crëdatur; Qüi ef-
fafiis èft prb mtiltis in remiftiotitth piccatorüth. Prb multis quidem,
fed non prb omnibus ,<|üià noh omries obediunt
EÜangèlib, nèque credünt irt eum. Vetuhrdmèn a multis
quêritur,'qüinanfimplicemfeqüüntürintelligéittiam,à
quo' fefus accepèrit hune pàriem, vcl huiic calicëm ? Quià
dic'itutaccepifle. Nonenim æftimant fitactipi bpbrcere
qüafi càrüalitër dicatcr.fed altius illud e t potière cbitart-
tur,aC fi à Deb patfe.à qitb habet oràhià. Qubd ahte acdpitjgrafiaSagcns.
dateis qüidighifüntiDeoacdpetepa- ■
rîém Huric&caHccrt(. YndèioanheSaifinfooEuaiigelib !
dixifte Dbrtliriüm, hon Mopfes dédit vobis panem, fed pdtef js.-
theué ddt vobii pdnétH detulovertirh ; qüëm ptpfèâd partem j
üccipièris Saluàtor à pâtre ;dat eis
ftam agüflt dignfe1, Vt ht iiixfe Paülüm Apoftolàth , nabis»