A
I A n n i
! Chrtfii. I
MuTicum
I organum
donum
i imperato-
B
Vvaifatiut
Êcclefîaftifticaimudit.
Adorns Chrome.
diüino xudicio fïibicó percuflus »iriteriit. Ihteriedo | ingrefiàeft'in Italiam. AtnobilioresFränci ctirri Epifedtempore
Defiderius in regnum Longobadorum fuceeffit.
Conftanrinus Imperator miflis d onis regi Pippino fimnl
organo mufico,pacem cum Francis ftamit. Tenencc placi-
tum Pippino regein Comperidio, Talfilo dux Baiouario-
rum ad iUuibi, venit, feq; illi in vaflallum commifit.atque
fuper corpora landorum martyrum Dionyfii,Ruftici,&£-
leucherii, flmill & ftiper corpora landorum conféflbrum\
Martini & Germani iurauft,vtin omnibus diebus vitatlué
reg! filiilq; cius integram fidem cum fobditione feruaret.
Ada funt hate anno incarnationis Domini J^eclviii’. Om-
nefque maiores Baiouariomrii vna cum ipFo lacramenris
iuracionum obftridi fiin t: Bertericus Vierinenfern Ecclefi-
am homo fiiriplexfiffcepitregehdam.Poftipfum, Procu-
lusEpi(eopus>firhiliterinnocehs & fimplicis naturae. P’ip-
pkras rex iterum Saxoniam ingreflus-, firmitatesomnes
Saxonum obrinuit,multaqjftrage Saxonum popülum per \
domuitjin tantum vtdonaannuaiia eis imp ofuer it pèrlm-
gulosarinos Francis deferre, ccc. equos Anno incarnation
nisDomini, D c c tix . natuseftPippindregi filius,qu^rh
idem pater Pippinum vocari pnecepit. Qnipoft natiuitapis&
comitibus , gloriofo regi Carol o fe cdmrtiiferunt.
Gloriolus rex Carolus Ardurfherifiil fanum Saxonum pe-
nitus deftruxjt : vbi cum exercitus graui fiti lobdraret, trie-
diodiefabitôéxquôdam tdrrentelargilîïmæ aquatettia-L
•nauerunt jlquæ luffieevent cundo exercitui Sc iumentis
eoium. Anno incarnationis Domini DCCLxxiVkfe-
garus Roman* Ecclefiæ Petrus ab Adriano pontifice ad
gloriôfuriï regem Carolum venit : & quia itinera terr*
præclula étant à Longobardis.nauigio vfque ad portum
Maffiftè venit^ poftulans àuxilium èontrà Defidèrium,
Longobardorutriregem.PiusrexCarolusvfqüe Genuam
venit : diuiftfqubibi exercitu fud, pattem mißt per Alpes
Cbttias,;& pcr iüga Gibenriicaf id eft, per montera quem
apcolæ Cenj(mmvocant,quæ Iatera aperiurit in agros Tau-
rinorum Defiderius réx tunciuxtaclulasLongobaidorum
exerdtum compofuerat : fedimjpecum Fiahcoriim luftigere
ndrivaleris, Papiamipfe Defiderius refugir. Etpius
rex Carolus poft DefidÄum per aperças clufàs veniens,
ciüitatem ipßmbbiedit. AnnbincarnatiönisDomini 774.
. - » » ... , . . .. . t . , pjus rex CirölusRomarflabüt^iridequereuerfusPapiam
tem tertio anno defundus eft. Vyaiferius dux Aquitanio- j cepit, cum rege Defidetio vxotem ac filiam eius thefau-
rumvomnesfacultates Eccfefiamm quaad iüs Franfcorum | rumqueillitis (ibt fuisq*, tufit. Oknes Lbngobardos;fub-
pertinebantjin Aquitaniainuafit.Ob quam caufäm Pippi- jegit captisciuitacibus aç direptisvhiuerfisltàliæ. Adalgi-
nus rexegrelTus,peruenityique ad loCum qui vocatur To- Sfiis filius eiufdem Defiderii fugalapfus,naueCblfenahoT
dost. Illic Vvaifarius per legatos fiios omnia promiiitfe
venit Ordinata Italia,rex Carolus in Franciam reuer-
redditurum. Annoin«arnatibnis Domini, d c c l x. acce-
ptis obhdibus rexreuerfus eft. At Vvaifariuspromifit, fed
miniime perfedc. R euerfus iteriimPippinus rex,& cum to
fifiiis Carolus plurima c^ftellaAquitahiorucepit,Burbonpolin
titur.Interim dum rexin Italia elfet, Saxonesadprafidia
Francorajn cum cxercitu exetintes,obfidentesqûe qubd-
dam càftellûm Buriaburg^quandamEcclefiam concremarc
àforis caftello voluerunc^quam faerauerat beatus Bonifatis,
Cantela ClarimQntis,quodincendioconcremauit.Per> j ciitsmartyréSubifoiautém appaueruiitdiiciiuueöes mira
uenitqiie vfque ad Lemoutcas vaftando terram, & Vvaifa- f clai itat is & candoris,videhtibus tam’Chriftiàni's quam pa-
riuin infequendo. Tertio in Aquiraniam pergens * Bituri- ! ganis qui ip Gm E cclefiam defendere videbahtur. Hb rum
cas ciuitarem c epi t& caftrum Toartis. Quartümiterin i alpebtu cerribiliperterritiSaxöhes.,infügamverfifiint,fi<:-
Aquitaniam^ergenSjtenuit placitumiuum Neucrnisiln- j que caftrum illud ab êbfidiöne libera tum. Rex Carolus»
de Taffilo dux Baiouarionira.poftpofirisfecramentis,poft- t Vt'penienit ad locum qui^idtür Ingilinham, quatuor fçà-
pofita propinquitate ( erat eniro nepos eiufdem
eodem ttinerçlèabduxit ,atquein Baiouariam reuertitur. j
Rex Pippinus tarnen Aquitaniam perambulauit, vlque' | xonia cepit Etesbuigiumftiper, VViferani fluuium^inloco
ad Cadurtium. Anno incarnationis Domini D cc l x v. | qui dicitur Brunilberg, re'idificat.rSicqUe Franci vtranque
quintum iter arripuic in Aquitaniam, tenuitque pladhim : ripaluifugabs & partnijocdfis Stóonibus, bbfinent. Glo-
luum Aurelianus. Gbnftruxitque caftrum Argentonium, | riofus rex Carolus Vfque Oboacrum fluuium Saxoniam
quod Vvaifatiuspauloante deftruxerat., pofitisibiadeu- j aliasquëgenresperägrahs, iqeceprïsobfidibus inFranciam
ftodiamFrancis-Similitcrapudcmitatem Bituritas,exerct- rediiC Auditö q^od Rbthgaiidus LongobàrdusJn berfi-
tumadcuftodiamdirpoFuit.Fadaefttunctemporis ly no- diamveifusëilèt,ltaliàm iterum repetiic, D ccwxvi.inbo
dus,apnqincarnationis Domini dccixvii. & quatftio ven- j incarnationis Domini. Occilo Rpth|audo^ Forpiüliiim,
aIacaiqtef%sec°s-& Romanos de Trinitate, bevtrum lpi^ Tfiarauifium ,atque alias cimtatesmditioncmrwmrece-
mftaiïdus fieu t procedità pâtre, ira procédât i filio, & de pic.eàsq; Francis ad euftodiâm penüifit. Herélburgum ca-
fenaotumimaginibus , Vtrumne fingendæ, an pingen- ftrumSaxones inuadunt, & deftruunt.Sed curti prxpara-
■ ■ Gis, Sextumitcr faciens in Aquiraniam rent machinas&petrarias,atq;clèt^s . Vtaiterum caftrum
murutimmajoca plurima.cepit, & vlque Garonnam per- ! præripefent.videntibus aduerlâriis^ apparucrunt in modu
uenit; reueflus Bituricas legatos de morte Pauli Roma- j lcUti ,.duo globi flammantes luper tcclefiam qüaèinîplb
ni ppntincis. accepic. 5 qptimo itineci in Aquitaniam per | caftrocrat. Qua vifîone pauefe'Çii Saxones,i^linqucnies
Vienpam tranficura fàçiehs, vbi tune Viennenfem, epi- j yniuerfempræparado'àem fiiaW, Itafiidi japii fimt,
lçt|>atum polHliquot annos Bertericq cuidam ex -ferai- j tuofe gladiis conciderenr. Rc x glorioliü Carolus iterum
IiaJic.cfeuæ_dedit,vlqueSanaonasperuenit. Captaeftma- ; ^axones aggrelfus, fiimiratesqj illbrum omnes obtinens,
ter .Vvail-arii &/orores cius ac neptes. §ic rex vfque Ga- ; quo Lippia conliirgit, bmnia perag^ans , vniuerlàm ^axo-
rqnnain cundadiripuit : inde iterum intérpofito tempofl^niam lecepic, & reacdificato Herelbulgalio caÉrb .fiipèr
tmulçum Bertrudaregiiiain Aquianiamtranfrens Vapud- Lippiam^axoncs cum vxb.ribus & infantibus bap^zatos
1 etragoricasVvaifarKwti ducem interfecit.Inde pbftvmäp-, in ndc^ibi-eöiiiunxit, &placïcüiri generale tam exHaiicis,
riam>'an^bnasrcdiic,vbireginai^dkniferat,.&ægrotfrie JquamexSaxönib.celebrauitadPaterbninnam.'Vvitichïh-,
^ P ff 'JJddepr^ttbnisgratiaad fenblum Martinum venir. [ gis eum quibufdam Saxonibiïs febellis in Northmauni-
U^obr. anno incarn^tionisDomini 0 c e i x v 1 ir.obiit: j,rolumpoftulans,Baptizatis SaxÔnibus & ingenuftate &
regnauiçàutem poft diem vnbHoqis fua:, xvni.ahnis paulo 'aiodohdei findifas roborata;fi ampjiùs aniifla Cftriftiani-
aiBÉfeU'** Glorioli nliiilUus Carolus & Carlomannus. ipre- - - - - - • * ■ • -i" • - ' '
gnum Francorum eleuati fiiiit. Carolus in Nouiomaciui-
tate, Carlomannus Sueffionis. Carolus rex in Aquitaniam
comya Hùnoldum rgbellantcm ingreflus eft. Mi-
fitquelegatos fiios ad Lupum yvafeoftum ducem,'& in-
dc adduttus eft lupradidtns Hunoldus, vna cum vxbre
fuaBertha regina, per Baiouariamperrexitin Italïam. A n-
no incfrnationis Domini n c c: lx x 1. Carlomannus'
defiin&us eft in villa, quæ dicitur'-Salmonriacus, pridie
ponas Decenibres.Vxorvero îllius cum aliqui.busFrancis
tâte in pérfidiâ relaberentur. GlorîoluS rex Caroln S pafeha
celebrato in, Âquitànià,invflla/quæ dititur.Çaftinogilo
Dcctxx vu i .an. incàfnariohis Domini Hifpanias ingredunc
NamanteÿàdhucinSâxôrtiapolibis 7 receperat4 çga|.ioné
Sàriacenorûiihqüafuu Ibinâlaiibi,&:^^fifiu.ipéuisfexi, qui
Latine dicitur Joseph. Delhu<fta>gitur Pampilonia, apud
Cælàiaii guftam.e^e rcu u m, taex Bdiguiidia^ quamex baip-
uanaprouidcia,%timania atq; Eongobaîdia cqniunxi t,
^ l f cfpfis obfidib..delbiualarâ&dtÀbutaurO;alu(qiSar-
facenis,febiugatisNaCirris&Vvafe6nibiis,"ibFrairCiairi
WttûijiÜ
precibm]
impeint
Ciuolu),
Àngeli ftltj,;
Saxones .
ÿio Ecde- I
fil
>fcuèrreuerdtur.
Orandi gratia Romàmpbft aliquot annosingreflus
ab Adriano pontifice films eius Pippinds ex faertf
fonte excipitur,atqde duo filii eitis reges initiati flint.Me-
diolani ab Thoma Epifedpo Alia eius Gifla baptizata,& ek-
cepijaD ccLXXxi i iiànrtoihcarnatibnis p to iriC Hilde-
gardis reginapridie Calênd,1 Maii vigilia Afcenlionis D o ■
mini in .villa qü« dicitiurThéüâôdè, m britdr; *
Traûtiinêft igitûr bellum Saxonum pêr lpatiàânno-
ijun, cumin pèirfidiàm &pe irélâbéferitiir, fbrtiffimé regè
cum Francis pêne eos, liipinfte vfqiiê ad iiiterneciöhem
pbtërentê»Vvitigirigis&:Âlbi cum lociis, qui diu Saxones
ad rebellibnempériridueràritîpér bbfides recepti, atqj eis
benignilîime à pio regeperfidiaindultadn Attiniaco bapti-
zati maximam pacèm rëgiô’fii cbnAlerurit Ariclufus diiü
Beneuentanorum rege Gàrdlo apud Röniäni pofîto, cutr
magnis muneribus Romoldum filium finira mi fit, poftu-
lans 11e infra ducat um Beneuentanorum introirer.Sedcû
effet idem A richifus fulpeâræ fideigloriolus rex Beneuen
turn proficifcitur. Ad ciiius adue.ftu dux A dchifus, reliéld
BenétaencbiSalerni fe reclùfitjmëtuénsvidjîreFaciem regis,-
duos filios obfides dédit,Romol ium 8c Qnmojdum, que
âdiiuc fëcum retinebat cum niaxiràis muneri bus .Sic obfi-
dibus leceptis,pius rex Carolus reuertitur,obftri<5Hs iura-
meïico Beneuentanis, cum pontifice Romaho iânrftopa-
fcha celebrato, Thaffilonis ducis Baiouarioru infuper miffis
reccptis,cuius perfidianotapaflimiulgabatur : intetie-
élo tempore vndique exercidbus regus THâffiloc'driftri-:
dus,ad eonuen turn p ublicum Francor um,aliar umq; gentium
fiib ditionè éorum iarapdiitarara,in yilla quæ dicitür
Ingilenâjàut volefisjaütholéns dccürritjn raedio pofitus
cum Criminalia ei obiieeren t ur, & ip fe periuriä fila publicë
âtdètur,(lamnacusipfe'cunl filio fiio THeuddhe ad mortem
eftiSed dementia piiffirtiïrtgis èïvita conceflà,tonfli-
ratiin inpnafteriùm ptemtênttara aduiri rcciudüntur,&
aliquot Baiouariorum in exilium pro perfidîadirexit.Græ-
d cum Longobardis pugnam ineuntrlimiliter & cum Allans
8c Fr a nci s qui in Italia commariebannfîmiliter inter Ba-■;
iouarios & Tauros,in his omnibus Vidoriapen$s Francos
fiiit.Iterum Auari cum’ Baidiiariis præfidentibus Francis
cum pugnare dilponeien t,ftrage vàlidilfimà cæfi, maxima
parseorum fluüiöDanubid intercepta, ibiqiié necata eft.-
Excëllentiffirtnis réx Carblüs luper Albiam fluUium pon-;
tesconftitait, & in càpitë pontis ex vtfâqiië parteaedi-
ficauit caftra : arque Sdàiios,quorum vocab üliim èft Vvlî-i
ze, perdomuit. Habebat àùtëm iani Sdatios j quorum
vöcabüla iunt Suurbi,riecriöri&Äb6triti;Hprümprin-
ceps efat Vvtizam. AuarorUm gens effera, finibus Baioüa-
riorûinfeftiffima,ecclefîasbppldaq; circa fiilès fiios irama-
nillîme depppulansàtq, deüàftahs,mëtiipii &gïdi:idfirçr
gis ac timoré exercitus illius jdimilfis firmitàtibuslùis &
prçfidiis,fugaelabitur,acpiiftinam pofleflidnërn relin quit.
Anno incarnationis Domihi dec x c i 1. Felix Aurelianus
epilcop.us htereticus depteherilus,addptiuüiriindn proprium
filium Dei Dömihutn 'fioilriim leliim Chnftum dd-f
gmatizans,qui ad pràfehtiâih Adriahi pdfififids Romani
dedudus,hærefinvetbis folummodo aHdicaiiit. Sy no dus
iterum feda contra lîipradidam hxrefin in Fcaricanofiirtj
legatisapoftolicæ fedis præfidentibus i Theophyladö &
Steph^npepilcppisi & authdritatefliniftdröpätriim,cori-
uidus & damnatus eftirtru Felix cü êrf dre luo, pefpecüo-
queciilio apud Lugdunüm relegatüs eftiquemiferuntiri
eodem iplo Ifip errorë mortuum. Sed pfeüdölyiio'diis
qUam Septimam Gfaedäppelläntjpröädöraridis imagini-
busabdicata penitus.Tvtdun Princeps Auaroruni aid pium
regerti Càrolüiü fè eoritiiHé;ôé cutii populd luo credepsi
baptizatus,muneribus regiis donatus, fidèliè rediit : fed &
Hérricus Fof öiulienfis dux,ciüili bellö inter fe & vidis &
occifis Auarisj tiiiflo Vvonomiro Claiiobringum gentls
Aiiarorum longe retro tèhipdnbus qiüemiii Ipdllaüit $ a-
blatisinde thclauris multo illuc temporecdllèdis+quös
pio régi Cardio pdftmodum inifir. Ëtillé Dêo gracias rèfë-
téns ad memoriam làndor um apoftolorum j partem iinde,
mifit'parteiii ofl^ialibusregni &ecdèfiis diftribüit.Ädriä-
nuspäpa obiit De c x c v 1. incarnationis ätlöo.Mox VÉ Leö
m eius locumluccelfit,miffis 1 egatis ad piiiiii regem Catöh
^et.pat.Tom.^.Pats,i.
Ium,claués confelïïonis-làhdi Pétri fimui & vèxiflum Ro"
manæ vtbis direxit.'Pippinus rexàpatre inltalia eonftitu-
cuSjin Pannonias ciim excrcitu proficifcitur,aevidor redi"
ënSjpartem the(aurorû quç remanferat, ad patrem deferc.
Barchinona ci tiitas quç d Francis defeiiicrat,per Zatum
Sairacenum reftituitur. Nafiiidém adpium regem veni-
ens > vna cum ciüitaic Semeth. tràdidit. Ludouicus filius
magnl principis Catoli,in Hilpaniam mittituc, 8c cum eo
ABpëlla Sarracenus filius Zathibiiimauge regis,quia frater
pulfus Mauritania pio regi Cakbld fe commiferat. Porro
Pippinus alius filius ad dilpdnéHdâmttàliam' conftituitur.
N ortliudi trans Albiam fedeÜtés .lëgatos iêgios qül tune
àdiüftitiàs Faciëtidâs'cum eis Vjsriàbahtur j comprehcn-
dunt.-quofdam exéisocciduntjquofdam ad redimëhdtun
retinent.Deinde contra Traflucodfièbiidiicëm Abodrito-
rum 8c Heburifum legatum Francorum, acieni diligunt.
Inedloco cæia lunt ex Nortluidis quacuormiiia. cæceri
pacem petentes feiplos dëdiderunt. ’Vienneniehi t'uhe
, te tnpons'eccleMiii (V rlufs :.Âao1 Liigattnen férii ecclefi-
dm regebat, Pbft tÀddnétù niépbs jéflii ïldùihüs pauliir
him1 Lugdunenfem ecdëfiam ndrî.epifeôpus tenuit : 8c
àbfeëdens Lirinis inliii«p^rrioha’ftçrfo mondchaiem çb nùer-
fetionem lufeepit. Poft Vrfum nimiæ fimplicitatis epiieo-
pum,Vvlferiquétfi VÀ'ltrbia^pârrib.'fiqrnine apellâriintv
BdiouariusV iérinenlem epifeôpàcümiùicépit. ^
Porro Lugdunëhfem Leidtadu^s vlr leculàri dignitati,
intenttflimu?,^ Hddorireipubucæ vtilis : rexit ëçclefiani
Vien hëiifeni v Vlfèrï anriis Vhdecim; Co hftantinus îrhpe-.
rator à luis captus 8c excæcatus tft.irena mater eius impe-
ratrix Conftan tihopoli refidens odo annos poit imperauit.
Hæc adexcelieünftiinumregem dàrolum legatidhem prd
pace feruandatnifiti âiiëilà qù^ MartiS, dicitur i êd aiino à
men fe lulîô vique ad âliu rii menlèni Iulium vide ri non po-:
tuit. Baléares' inflii^: a Mauris 8c Sàrracenis deprædatse
mnt. Hadefoiisiex GafticiæÔiÂÜftfiæ i pr«data Ölifi-!
pdöavltimacïiüifate Hi^aniæ, yiddriæinfigriià, raajcaé
loricas, mulos , éaptilidiqué’ Mauros , gloriolo régi Ca-
rolo per legato s milit. Romani aniio incarnationis Domi-
rîi dccxcix. Leonem pontificèm , feptimo Calëridi
Maii jlctaniamaiore, captuni éxcæcauërunt j vtfètriif;
linguam que ipfids præciderun t. Pofitus itaque in cuftddfa;
per itiiirum riodu aufugitad ecclcliam beati Pétri, vbi tufic
forte légati Frahcdruiii aderahe j-indepritrium Spo'létuni
dedudris,ac deinde ad gldridfum regeifi Carolum in Saxoniam
in ldcoqiii dicitur Bà<^bhinnb,ibiq; lionoir ifice iu-
fcepcus,atque cuni eodem honore Roraarà remilfus.Àua-
rorum gens iri përfidiâni relàpfe,Herrieiim ducem Fdro-
iulienlèm apud Thariàticam Liburniæ ciuitatem j infidiis
circunuentum opprimünt,
. Geraldus quoque Baioüariæpræfedus, com.tiiflopræ-
lid cum Aiiaris, dccidicur:SëdBaleâres inlulæ.quæ à Mauris
8c Sarfàcèiiis deprædatæ fuerànt, aCeéptd à Francis aü-
xilio&ipfilëfe dédidèrunt; Bfltpiium fignâ ÔC àrihàdii-
éum. hdmimbils illdrura iriferipta péf, Vviddfiem lÜar-
fcherifem i qui to tam Britaniiiam perlüftrauerac j éam-
qué iri dëditioriém acceperat, gloribldregi Cârblo delata
liint,tdtaqueBritanmatuncpririiumFraricislubiuga{^,efti
Giföriöfiis rex Cârplus fëiiqufiirüïri bepedidlpriettidé iëa
pulchrd Ddmirii a patriarcha Flierdfolymitano fiifeipiens,
maxima ddria pet Zachariam presbytetum HierolbJymis
àd laîida lo’ca rëmittit. Le#tgardis regina Turoriis, pridie
ridrias ïuiiias dëfungitur,ibique fèpelitunPoft hçc eximiiis
rëxGardlusltàliam irigrèditrir i. prationié gràtia Rdruàrii
profedus : ciii occurrit duodecimo ab Vrbë lapide Léo
pdntifex.eumquë eririi lurrimo hpripre fiifcepit jXÿiij.Gà-
lend. Decginbr; Per feptem itaque diës operam deditsvt ea
quçperperamibi ada fuerarit.nudâren tur.Sed & Léo pon-
tifex de obiedis fiBicriminibus diuâgëriSjCurii iâm crimi-
riatores re felli llec,am b oriëm co nfeendi t ,8c luper lândü m
euângeliiuri iri ëcclefià beati Petriapoftpli præièntë popri-
lo marins imponerisiiurdüràrido iriùôcato làndæ Tririi-
tatis nômine videntibiis & audieritibiis dmmbiis,{àtisfecic
feednfcirimrioriëlfecririiiriisyride Msô ctilpabaiür? Eo-
demdiereceptüseft Zacharias legatüs ab Jrliêrdlblymis
re uertensj finjril 8c ciïm iplo patriatehæ légati, cum ckui-
Bb 3 bus
1 1
iS ü fli
‘799-
Leo tipi
cxcæcatiltâ
Rouiariis.
Bfitannià
Francis tu i
primü fub