HOP , - -----
beri vtique eflèmus; fi nos <%ypta» 'mi fermrat?m non
opptimctet, propter quos liberandos films Dei forraam
ferni fufcepit.quamuis nullum opusluteum fcceritvel
feruile.fed foluramodo quia habuit fórmam kcul. tn-
butnm & cenfum dedk non alium abco, quod dedit dil-
dpulis eius. Ipfe enim ftater fufficiebat, Srvnum nurm-
fma.quod dabaturpro Iefu Se prodifcipuloeius. Non
quod eumdeberetlefus,fed ne fcandalizaret eos .netorte
ante tempusprafiniiumeumocciderent, Senobisda.
reteiemplum quantum er nobis ell, vtnullum lcandaliivticMTem.
Vadiiiiitun& mmhamm, &eumpt-
fctmqui prim ajiendarit.tolle.:] k u citera. In quo miraculo
mira Dei declaramr prarfcienria, Semite magnitudopo-
tentitr. P A mum, quod potuit praenofcere, vtDeuspi-
fcem talem tanturaqueclTc in mari, & quod prsrcogno-
uerir ftaterem in orehabere,feuquiapra:parauit,vtipic
primus occutreret. Vnde nee dubium quod peripfom
facet in ore pileis creatus eft, & quod futurum erar l|>le
loquendo fecit. Noluitenim dc loculisludimbutum
'foiueré.ne fubfantiam pauperum in fuosyfusprcrprios
vidercturconuertere, (cd deartePctri. Etideoadfuum
ftudium èum remittit, vt Schumilitatem defe exhibeat,
& in miraculo altiora declarer nvyfteria; quoniam pilos
in mari erar, & ftater in ore pileis marinfi Quempfl&m
video diuinitus praeparatum afccndiflè ad harnum Petri,
quihominum pifcaror fuerat iam fa&us. Vndc quidpri-
mura admirandumfit, pr*fdentiadiuihitaris,an porentia
maieftaris eius ,vtftatimloquendoefEecerit ftater èffet m
ore pifcis creatus, non inuenio. Eft aütem ftateriuxtaa~
lios ficlus fanótuarii, viginri in fe habens obolos raliifè-
mivnciam eum eflê dicunc»quem nos duplicemdidragma
efle »interpretamur, vt produobusfuflicerepöflet.
intus & foris. Qui primus vt coronarctur martyrio,a-
feendit-ad hamum Petrirarionabilem, & comprehends
arque faluatus,primum reddidit, ne vltrahabcretinfuo
ore ftaterem imaginis terreni Regis, fed pro eo haberet
didragma fanduarii, id eft imaginem Dei-, quia\ eU>qma
Domini, eloquia cafia in eo erant. Hincmirabilicerfatis ftater
Sednotandum, quod non aitSaluator.redde pro nobis:
fed diftin&e, redde ilium pro me & pro ie, vt inieUigatur
inter Dominura & feruum magnaro>efle difcrerionem;
inter eum quifine peccato erat,Sc intèr eum qui muleis
o b noxiu s etat peccatis. Nee igitut admirari potent quod
ex tam conueniend loco marisimaginem Caelatis acce-
pit,vt det earn pro ie Sc pro difcipulo fuo^itavt demon-
ftraret fe debitorem non efle regni terreni, & tarnen reddidit
debitum , qui non fufcepitvt déberet, neque acqui-
fiuit vt poflïderet,quia noluitaliquandovt imago Cxfa-
ris apud imaginem inuifibiiis Dei verfaretur in nobis.
Porto fecundum myfti cos intelle&us, vide tur ifte pifcis
cfleprimus, qui captus eft, Sc in profundo maris verfaba-
tur, in falfisamarifque gurgitibus mundi ,ille quiprimo-
genitus furrexit amortuis. Et ftater qui in ore eius inuen-
tus eft,foliditas eft fidei quaein confeffione eft, vt pro Petro
& pro Domino reddatur,id eft, pro Chrifto & Ec-
clefia;quia per Petrum Ecdefia defignatur; pro quibus
du* foluuiicur didragm*, quatuor fcilicet Euangelia qux
de ore Chrifti manarunt, qux font quatuor dragmx. Et
idep non in ventte pifcis, fed in ore ftater fèruatur, in quo
difmfa eft gratia, cpjia etfi cordecn ditur ad tuftitiam, oreau-
tem confepofit adfalutem. A lias autem nifi fubcfTetpra:fen-
f ibus rebus interior rarioiritelligendi, naturapifcis non
erat vt in littore marisfortuitu reperitetur, in ore potius
ftaterem teneret quamintra vifcera moxconderet ,& degludrec
quod ore abforbuerat. Ex quibus omnibus liqui-
do colligitur ,in his efficiendis rebus nihil ex euentu pro-
ueni^.fèd diuinitus fcica &pr*parata,vt fidemresfa-
d i folidaret in miraculo, & docerent: lingula Virtutum
vnus ,id eft, duo dragma in ore pifcis inuemuntur,
Kfcùi.7
quoniam erat iam in cenfu faluarionis humans; vt & cen-
ftis Caefaris primum redderctur, deinde cenfus fandua-
rii Dei nomiftna quod eratfandum. Dequo dicitur iuxta
Septuaginta , Accipies quinque ficlos fccundum didra,-
gma fandom,quod & pro-omnibus filiis Ifraeldabatur
iuxta caput vniufcuiufque. Sed quia non licet filiis regni
caleftis fimul habere didragmas fanduarii cum didrach-
mis huius mundi, mctallo,& pondere,ac charadifmo co-
inquinatas debent primum reddere, iuxta Domini pr*-
ceptum,Gariari,qui eft Princeps huiiismundi,&abre-
nunciare fieculo, deinde Deo reddere didragmum fan-
dum quod eft in lege, vt ex ipfo didragmo lex complea-
tur&Euangelium. ldcirco illis dicentibus: Magifterve-
fter non fbluic didragma, pr*cepit Saluator dari ftaterem
qui inuentus eft in ore piftis > in quo erant duo didragma*
ta;ita vt vnum didragmafoluatur pro nobis relidomun-
do, aliud vero foluatur Deo coelefti, i magine in nobis re-
induta. Alioquin nufius liber efta ttibuto, quoniam qui
feruit peccato,feruus eft peccati, qui autem in- verbis lefii j
manent, liberi fiint libertate qua Chriftus eos liberauic. i
Et qui liberi funt charitas veftra quam libere in omnibus
aduocatus nofter libertacem noftram defcndat,& imtnu- |
nes velit nos efle ab omni cenfu fub hoc exemplo vt nihil
aliud admodum debeamus, nifi vt inuicem diligamus;
quoniam h*c diledio eenfus eftDei&proximi. Vnde
Chriftus ne fcandalum de fe prabeat impiisad informa-
tionem dodrins noftrae pr*ftat&foluitttibutum. Sol-
Iicite quidem agit ipfe cuni fit liber ,& fui, nc fcandalizaret
eos qui didragma exigunt, vel reges terra:,feufilios
eorum. Rogat ob hoc Petro arte fua perquirere quomo-
do prerium exfoluat tributi, vt libera lit praedicatio Euan-
gelii, & dat exemplum omnibus, vc dixi, quam ui s fiot ini-
cjoi, 8c auarf qui exigunt vcdigalia.ne fcandalizemuS hu-
iufeemodi homines pro peculiaribus rebus, ne forte am-
plius peccent fcandalizariiaut fi forte contingatbenefi-
cus,pronocari,infpirante Deo,vt conuertantur ad dodri-
nam Chrifti, & fanentur, quoniam talis exfolutio cenfus
libertasin Ghrifto eft.Et ideo casleftis orator oftendit pro
fiiis,quia omnes liberi funt,tantum ne libertatera Chrifti
vertant in fcandalum.
I nilla hora aecejferuntadlefum dtfcipuli eius dicentes. Qmt
putae maw eft in regno (celorum ? ] Non fine caufa addi-
tum eft, in ilia hora, vel in ilia die iuxta veritatem codi-
cum. Et ideo qua*rendum *ftimo, quid necefle foerit
Matthso ,cum tanta diligentia addere hanc adiedionem,
qua ait : In HU bora accejferunt diftipult ad Itfum dicentes
, quis putas motor eH in regno ceelorum ? Nequaquam igi-
tur dixerim fine caufa hoc fecifle. Sed quod faepe mo-
nui, hoc eft quod didiones fingulatum rerum, & caufie
plensfiunt fenfibusiVndeMarcus ait quod cum veniflenc
Caphamaum, & ejfent domi, in\errogabat eos,quid in via tra-
ttabatis? At Ulitacebant. Siqutdem interfeinvia dijputauerant,
quit ejjet illorum motor. Lucas veronarrat, quodintraue-
rit- cogitario in eos, quis eorum maior eflet. Ex quibus
petdocemur didris, quia Euangelift* in hullo inter fe dif-
S i folidaret in miraculo, Sc doccrent lingula vimmim linmnit ,fed vnum erplicant fenfam, vt intelligerc poffidocumcnca
Iavtnccpilcis primuscapcusdPetro;quem mus quod ApofaU adhuc inter fe mmdia moucbanmr.
Io.x i.aj.
fequunmt & alii, vacet a myfterio, nee fater in ore eius Quos Dominus volens aliuore tanarc inmdiK, iniinuat
r-P>.rrnc fid, magno doarinae miraculo. Quia Petrus pi- | ie.iuzra Marcum 8c LucamtVDique vt Deumefle prgfenr
& S S E B B ___H C.A.1- — r i D om in o m lm m r v f ------------~ - - . l l - ----- .n .m r . r -
C apJ
XVI1L
Mar.9> •
H
fcator hominum iam fkdus erat, à Domino mitriturvt
primum capiat, quern demumfèquanturplures. Sed nullus
eorum dignus eft à Petro, iuflu Chrifti, a fludibusex-
trahi, nifi qui hoc numifina cenfus inoretulerit. Vndè
beams Hilarius eximius D odor,hunc pifcem? qui primus
pro Chrifto a Petro capitur, didt eflè primum Märtyrern
Stephanum, qui primus pro Chriftomartyrio eft
oblatus,in orius ore ftater eft verat confeffionis inuentus,
& imago Chrifti exprefla in fuperfirie, atque infculpta
tern, quern nulla cordis fecreta latent., ldcirco cos inter-
rogat in via quid tradaflent?Sed Matih.volens oftendere
vnde haec conqu*ftio otta eflet, ait. ln iüa bora accejferunt
difcipubadlefum, id eft, quando pro Petro & pro Domino
idem tribuium reddicum vident. Arbitrati funt enim per
hot maximum ,a Domino honorem Petro eflè collatum,
vt tam ex hat occafione quam & pr* c*teris fuisquam
&pe piiuilegiis^inter fe diiudicarent, eum ceteris difeipu-
lis in regno calorumraeliorempeflerfuturum. Vnde lulpilittt.
ii.il
B
InMatth.Euang. Lib. VI ƒ/.
carifunt,fi interrogarenc Dominum, quod & fecerunt.li-
cet iam conuidi,quod h*c inter fe confabularentur in
via vt poflent taute deprehendere refponfis Domini, v-
trum Petrus preccllere deberet gradu honoris, an&Io-
anncs,qui magis a Domino amabatur,co£equari ei poflec,
feu jacobus cum ipfis connumerari, quia & ipfe cum eif
dem in monte aflumptus fiierat. Hoc ergo volens pften-
dere Mattheus, quod ifta inter fedifeipuli retro moliren-
tfir, cum dixiflet Iefus de ftatere npmifmaris Petro., hunc
accipiens redde pro me Sc te, In ilia bora, inquic , vel in ilia
die, acceferunt diftipult adltfumdicentes, quisfutas maior eft
in regno coelorum ? Fortaflis ergoideo iterum eos reuocabac
opinio,propter quoddixetatIefusfam fupraad Petrum,
quod aliis non dixerat difcipuliSj, Vade retro me Satbana,
fcandalum esmihi,quianon fapisea qua Deifunt,fedqua homi-
nocentiam, quam flliper etatem annorum poffideht, iftf
per indufttiam, 8c virtutèm h ibeant puritatis. Nequaquam
igitur parum eft virtutis talium imitatio. Quiafi
quis vir conftitutus ep vfque mortificauerit viriles CPn-
cupifcentias fuas infpiritp. & corporales a&us, vt fern per
mortem Iefu circumferat ip corpore fuo, ita vt puer qui
muliebria nondum tentauit, nee fenfit motus viriles, ifte
talis conuerfus fadus eft ficut puer, cuius necdum fiult
oculi aperti; quos male apertos in Adam , adhuchodie
iam,propter pccnam peccati,valde dolemusv Èt ideo ta-
lem,&c, [Q«<e bic defunt vide in ft nehuius libri V111.j
Qv I c.v N Q^v E humiliauertt f t ficut paruulu ifte, hie (ft
maior in regno ccelorum. Etquicunquereceperitvnumparuulum
ta'em in nomine meo, mefttfcipit. ] Quoniam h*c omnia ad
Chriftum referenda funt, idcirco in fine conclgfit, quinum,
ne forte ob talemcau&m,vel hufiifoenaiodi,npn eflet cunque receperit ynum paruulum talem in nomine mepj
maior Petrus.? fed vnusex.duo.bus fratribus,qui cu eb vno i me fufeipit. Acfi diceret, me fufeipit^iquia in talibus ipfe
inpiulrisvtebantutpriui|egiohonoris. Necigiturigno- fiim,qfilfeipfbs ita deiKiunt, vc propter me ad tancatn
rabanc de Ioanne Dominium iamretro dixifle. Inter nates innocentiam redirevelinr; vcfiabicudinem quamhabent
mu'.ierumnon furrexit maior Ioanne Baptifta. Et idepineo | pueri ex *tate,ipfi perracipnem&fideminfefiifcipiant.
regpp, quia multi magni erunt, qu2erunt quis maior inter Quam altiffime copfideranda fuiit haecin pueris, n qi)is
Mlw.io.ij;
magnos efle debeac? Qu* nimirum quxltio, quia in via
eos, forte decoxerac ac fi flammazeli, conuingunturiam
in domp recepti, talibus fe inuicem allpquiis ad inuidiam
commouifle. Tunc fecerunt iuxta Matthzum quod primum
faceredebuerant.Accefleruntiam domi cumeflent
Sc conuidi, quafi difeipuli ad Magiftrum, proponentes
prxfataminterrogatipnem quis eorum eflet maior.Quo*
rum itniraepres & nos omnino efle debemus,,fi quando
aUquid inter nos, quafi dubium eueneric, pro quo alir
quod oriri poflet fcrupulum ad inuicem. Sed piu^ infpe-
dor benigniflimus Iefus, videns cogitationes eorum 8c
caufas tanti erroris, intelligences, voluit clementer defi-
derium glorix a cordibus eorum remouete contentio-
nefque fanare,an tid o to humilitatis.ita vt fapienter cunda
eorum curaret vulnera. ‘
. Ap vpcAN s vnum paruulum ftatuit eum in medio eo-
rum. j Mufti quidem de. hoc puctoqu*tunt,vtcumne fim-
plicicer aceipiendum iit quod ftatueritqueittlibct vnum
de paruulis, an forte feiplum eis ptopofiiitad exemplum,
velcerte Ioannem,qui eoru state iunior videbatur. Quia
quibufHam dp quolibet patuulo incongrua viaetur pro-
pofitionis comparatio, dum 8c paruulo nulla adhuc.in talibus
annis prudentia vigetqua vir t us operetur,neq; fica-
lieni funta vitiis,ne fit in eis infita lex peccati, qua irafean-
tur 8c moueantur vlque ad fletus. Necattendunt hi tales*
fimplicitatem diuini eloquif, 8c puritatem verbi, prxfer-
timeuqipnamscompatatioadillud refereda eft, ad quod
fenfus dirigi tur comparantis, & npnad omniaqux illi ac-
cidunt cui res aliqua comparatur, vtputadeferpentibus
Sc coluthba.quod iam retro didum eft, ijloteprudentesfic-
ut ferpent es, &fimplicesficut columba, cum mulcafincih his
qux cauenda funt: Sc cameneft in ferpente tanta prudent--
tip, qu* fufficere pofiic ad exemplum,Scih.cpjumba tanta
fimpllcitas, vteiusiraitatfo xqtiefufficiatad faliltem* Ita
Sc hoc loco elega,ncer innocentia paruuli proponitur ad
exempium^y c rpuocet Apoftolos 4 yanagloria Sc inuidia
ad humilitatem Sccontemptum fieculi. Quod etiam ipfe
ferpio Eu^ngelicus magis fonare videtftr, quam vllam a-
riamperfonam introducere, Etaduocans,\nc^fificfusynum
paruulum,ftatuit in medio eorum. Vbi norife nequeloannem
aut Spiritum fan6tum,qupd aliivplunt,aduo.(;afledici
fed vnum e p^ruulis,cuius nmocentiaatquehumilft^ na-
curalis,necafFc£tata m.agifterium efle poflec faluris. Vnde
feauitur.,
A meyftico vobis,nificonuerfifueritis,&efficiaminiftcut
paruuli, noninfiabitis in regnum coelprum.'] Et notandu duam-
qisvvnumpropofucritin medio, .non aft ficutriaruulus
ifte^ft dficutnaruuli ,yt orpniameotumhumilitasScin-
nqcentia comprobetur; ne videaturin illo,quemftatue-
rat, aliquid vltra naturam fuifle fusxtatis. Quod autem
euin in medio eorum proponit, iniinuat quod haeevirtus
nulli propius eft, non Petrq, non Ioanni, quam exteris,
fed omnibus'qiii earn eiegerint lequicommuniseft.Non
yt xtatenj habeanc puerilem, fed Hurnilitaceftiatque inr
ad ea vult redire iam conuetfiis. Qupniamnifi diligen-
tiflime ferutata fuerit eorum qualitas, vix fufficit vllae-
narrandi facilitas. Tranfit fiquidem figura de imis ad
fumma , cum air. Quicunque receperit talem in nor. ini
meo me foftipit. Non quod tales ptieri hofpitio fulcipi-
endi fint, qui pefciunc adhucquicquam quxrere, quari-
quam ex benefaâis qux pro Chrifto in ipfis .Bunt, nihil
depereat. Sed qui talem fufceperic pro nomine
Chrifti, aut pro fiomine difeipuli, qualem vult pius
magiftet fieri eum, quern ad tancam inuitet peruenire
■innocentiam fivt propter Deum nihil timide réfugiât,
nihil honoris, nihil delitiarum,nihil voluptuofè requi-
rat , quia forma virtutis eft , dum puer fibi nihil vindipat,
nihi Ique requirit, .
E t qui ftandalizauerit vnum ( inquic ) de puftHis ïftisqui
credunt in me,expedjt et vt fujpendatur mola afirtatia in voilà
eius , & dimergatur in pfofundum maris. Multa fiint quidem
in his verfibus qux fibi dogmatizantplurimi , uos
vero ficut Sc in reliquis locis, folam Sc finiplicemiiiteH
ligentiam lèrmbnis reqüirentes ob breiikatis compendiuméprum
plurima prxtermittimus, qux ytiliter dici
potéranc. Veruntamen quxrèndum eft, quumodp pu-
filli dicantur Apoftpli, -auc reliqui dft&pulbrum Chrifti
« qui ad haneperfeftionem venire potuerint, adquarh
ficut ad fpeótaculum virtutum, tam circumfpe&f inui-
tantuc à Domino. Nouimus ergo , quia de his paruulis
non dicit qui adhuc nefciünt fcandalizari, fèd dé
his qui ebrum innpeentiam potuerunt imirari. Ecfi lè-
mecipfum eifclem prxponit ( Vt quidam volunc) paruit*'
lum, amplior perreâuo in eifdem commendatur pufil-*
lis , & fi püfilii dicéndi funt qui Chriftutn fuerint imitât
i. Quod fi tales magni funt qualeS vult eos fierf, óé
ad exemplum puerorum feftinat eos informari, Sc ma- !
gni vocanmr in regno coelorum, hi talesqixomodo p^f^
litne fcandalizari? prxfertim cum fcri^tunr fit» Bax mul* PfatS.t6,
ta diligentibus legem tuam, & non eft iüisfcandalum. Qtjan^
quam cum hxc fententia , ctfi generalis elle videatuf
aduerfus onSnes-qui aliquem fcandalizauerint, dë his
qui iu Chiiftum credunt ., maxime tarnen iuxta confer
quentiam fèrmonis etiam contra Apoftolos dióhmrin-
telligi póceft , qui interrogando qùis maior eflëc in re*
glip cosloruni, videhancur de dignitate inter fè contendere.
Eifi in Hoe vitio permanfifleat, pp.terahc proctfl*
dubio eos quos ad fidem vpcabanr, fiio fcandalo per-4
dere, dum vidèrent eps , adhueinfirmi fide, inter fe dé
Hónbre pugnace. Ét idepbenignusmagiftërreuocareps
ad humilitatem Sç fimpiidtatem pueri, quinefcit de hb*
noriftus litigate. Ad cüius profc^o exeinplöm nifi
cönuertatur quis, huic quidem impoffibile eft intrareiri
regnum coelorum. ;Hinc qupque patét-fènfüs, quia mul*
ticbnuertuntür vp-fiant quemadmodum puer, Si fiifcia
piUnc habiciim difcipulatus C h r i f t i fed non omnes
qui conuertunrur , iam peruenùinc eó vfqüc, vt fiant
' fimiles tâiibus pueris. Et ynufquifque eorum
H