fiÿ , ffisEpifc.
choante relpondew alii»Cantatur& V erfas; diéfcüsaver-
tëndo: qüia illotejcminatb * a capite Refponfbrium repe-
tifur. Deinde cantatar alleluia, qubd ex Hebrgoin Latinü,
fónat,LaüddteDominum: Nzm,AUeluj/a,diciz\it3Laudate:la,
tiomen Dei eft, vnum ex decem quibus vocacar apud
Hebroos. ylfle/«Trf>autem;pnmo,in houp Teftamentoad-
dUuméft,3 icente Ioanne-,audiui vocern incalo diccmium Alleluja’.
Et qüia,hacvoce, A ngeloyn coelp Deum laudare
cognöuimüs j hui irfmodivqce laudationi s , creditumeft
Dëum delebtari. Höc qüoque-ideo canimus, vt euhdem
Denrtinos colere in terra, bftëndamus ;"qui etiatn colitur
ab Angelis in coeló.Ët hocante leótionem Euangelicama
Cantórc imppnitur, vt laudetur ab omnibus cums gtatia
laluantur omncs: Quafidicat; qüia verba Ëuangelii (alu-
tem eoferentia mox audit u ri eftis. Defcrtur Euangclium
ad Analogtüm,praecedentibüs cereis ;.yt oftendatur, gratia
ipfiüs,mundum effe iljuminatum: VerbaEuageliiLe-
üita pronuntiaturuSjConfraSeptentrionem faciemvertit;
vt o ftendat, verbum Dei öTannunciationem Spiricüilaft-
&i,contraeum dirigi qui ftmper Spiritu fanbfcocontrarius
éxtitit,&in ntiüöei cöihtnuriicat* Quöifënim SpiriCus
ianbtüs qui eft Deus,ad fidem cölligere defiderat ^Diabolus
difpergereabvnitate Ecclefia: &integritaj:e fidei.la-
borat.Sieut n;pèr Aürftum,qui ventüs. eft calidus &ftni-
terflar,Spiritus fan&usdefighatur, qui corda qua; tangit,
ad amotern dile&iönis inflammat: ita & per Aquilonem,
quidurus &frigiduseft, Diabolusintelligitur; qui,eps
quos poffidet,abamóre charitatis atque diie«ftionis tor-
pentes & frigides reddit. Quod n. per Aquilonemdefi-
gnatur Diabolus; öftendit Propheta dicens O Lucifer qui
dicebas in cordetuo,fedebo in laterib9 Aquiïonis\3c castéra. Cru -
cem pingit Diaconus, primum in fronte ,annunciaturus
verba vit£e;yt oftédat ft illius di fcipulum elft,qui crucem
ptb ialtite totiüs mundi fuftinuit: deinde in pebtor;e; vto-
mnis van%& immuhda cogitatio ab eius corde pelktur.
Salutat & populum dicens; Dominus vobïfcum; quatenus
cordaillorü a mundanis cogitation ibus Domimis emun-
-det, &ad fuftïpienda verba lalutiferaaperire dignctur.
Ad cuiüs lalutationcm;populus crucem in fróntibus po-
nit, vt k malis cogitationibüs corda faa emundet,& ad in-
telligendaverba ialutispura maneant.-SequentiaJanftiE-
uangelijfecundum, ilium: eo quod poft prxcedentia Euan-
gelii, fëqüüntur il la; vnde, quand o initium alicuiusEuangeliftaelegitur,
noftdicit,Se^«rwrM;lèd,I«jna>«.IdarcOi(ê-
cundum Matthanmi, aut'Marcum, aucLucara, autloan-,
nemj vt fóatut fecundum qqem EuapgeliftamleóHoilla
iegatur. Poteft & icaintelligi, quod dicjt, Sequentia-,vt ea
quasfequuntar poft lalutatione tn in illa leótione,ftcundü
ilium Euangeliftam contineantur. Hinc fequitur Euan-
gelium^juöd dé ©raeco inLatinum (otax,bonum nuncium.
Et quodeftmeltUs nuncium,quam iftttd; Pcenitentiamagi-
teiSccxictz qiix inEuagelio dicuntur de mcarnatione Fi-
lii Dei & de eius miracülis, prjedicatione, refurré&ione
atq; aftenfione; de gloria quoque ele<5torum, & de dam-
natione reprobörum? Perle<ftoEuangelió, itcrum fefi-
gno crucis populus munire feftidar, vt quod ex diuinise-
loqüiisad faldtem percepitjfignatumfigillocrucis atque
munitura,perfnaneat,ne a menribus fiiisDiabolicafraudé
euacuari valeat.;Poft rgciratum Euageliura, itërum Sacer-
dos’pópülum lalutat; orans, in corüm cordib9 verba falu^-
cis quxperceperunt, a DbïCinpconfirmari; & inui^at ilium
populum parirer fecum ad orationem»dice§; Oremus.
Sfed ucet apud nos,tune cölle<£ia»ncer Euangeliumd^ qf-
ferendamnon difcaturjapqdtjrarcos ramen dicitur.Itaau-
tem poeeftintclligi,fècundu quod fit apud nos,v.r.omnis
populus oblationi infiftere iubeatur, dum oblaturi inten-
tioném ftam öfFerunt;quatenusilIorum oblatio accepta
fit Deo. Deinde ftquitur offerendarqme indé hoc nomen
accqpit quod tune populus fua muneraofFerat..Sequntur
verfifs:, a verftndq dióbi^quod in offerendis rèuertantur,
dinnofferëhdarepetiturvSufiapitinterimSacerdos.apo-
puto oblatatq; vt ïpfe.qui eft inter Deum &ipfiimpopulu
mediator,pieces eorum Sc vota Deo bfferat-In qua obla-
tioii.c: aqua milcetur vino. Pervinu, fignif^catiir Chriftus,
per aqn >m'.populus. Êt ü vinum oftetturfineaq'ua, videtur
fignificare, populurn-iàluari potüiîleablq; Ghrifti pafi
fione. Vtcumq; cîgoniilcf tur fiinùl j vtintelligatpr paflio;
Chrifti,& mûndum fine'eanon potuifïè làluari.Quod au-
temSacerdos, oblationem. fufcipic, & çlerus Deo laudes
interim perfoluit jadimitatipnem populi-.Jfraelitieifijm-
ptum efhqui oblMibpès &vôta,6umlaudemodulationisj
Deo offerre confùeuerar.Poft bblationem, ponitur i»cë-
fum^iper altare,dicenteSacerdoce,Dtrigatur orafio mea
ficut incenfumin conjpdtu tuo,Domine. Hoc eft, dicetè : Sicut
incen(qm.acceptumdc gratum.eft in conlpeftu populi;
ita fiat oratiq mea accepta^ilisfin conipeiftu tuo^Qui-
bus,expletis, cohuertit ft Sacerdos ad populum ,poftens
vtiungantprecesfuas precibus, dus,vt mereatûrexaudiri
pro ftlute illorum : hoc autem.diceridum eft à Sacerdo.te,
camûlcnùo.Oratefrarres: ïdeftivt meum &yeftrum pari-
ter lacrificiumacceptumfirDomino. Acclinans ergo fë*
populus, orare débet ita .• Sit Dominus in corde tuo &inorè
tuo& fafeipiatfacrïfiÿumfibi accept um de oré tuo & de mani-
bus tuü pro noflra ornmumque falute: Amen. V el hoc dicant o-
mnes-.SpirituJfanêlus fupeniemat in re, &virtus altißtmi fein-
f undere & obumbraredigneturtibï :qmexcutïatomnem,rubigt-
nem peccatorum tuorum,& euacuetfordes omnium ftttorum\&
emundet, dp expurget,caßificct&fanftificet corpus & cor tuum :
&,eius templum; &tChriflimerearis ejfemembrum’y&façiatte
idoneum & dignum minifirum ad tmmolandum Deo facrificium
lundis & reddendi ultißimo tarn tua,quam omnium noflrum vo-
ta-,ex.uidtat te Dotmnits in die-tribulationit’.Sc caetera y Ej;, Pin-
guefiat-.Sufapiat preces & mimera tua qua eiofferspro tua&o-
mnium nofirorum imquttate,vel iguoratitia, &prot vniuerfa Ec-
de fiafan et a carholica&apofiolica,per orbe t er rarum longe Ute^
diffufa.Corpor ale, cuifuperponiturDominicü corpus, non
aliud quamlineum oportçceffè ; quoniam, Iofeph linteü
mundumemir, vnde corpus Dominicum ihuoluic..N3m
3c Ünum purû eftgermen rerræ,&,Dominus,puru &verü
corpus habuit; non fimulatum. Et ve linum , per multos
fil dores peruenit ad candorem » ica Chriltu s Iefus, muftis
affebtus paffionibus migrauit ab hbc fieculo, & ad candorem
reiùrreâionis atque immortalitatis perdudus eft.
Itaergo,qui corpusChrifti in ferççiperedenderat,p multos
bonorum operum labores 3c percaftitatem mentis Ôc
corporis,debet ft reddere mundu atq; candi.dum. Quod
itaapplicari debet,vt nec initium nee finis appareat; ficut
etiamludariumDomini,in fepulchroinijentumeft. Su-
darjum eft ligamentum capitis : Per caput, diuinitasdefi-
ghat(j,Kquia caput Chrifti>Deuseft.Inuolutioautem,hoc
fignifi cat,quia C h riftus qui in humanitate initium habuit
naftendo & finem moriëdoùn diuinitate, neutrum horü,
ftd femper efft habet.Poft,Sacerdos, colledam iuperob”
latam canit:& in eius fine; Per omniaf&culafieculorum-,vt fu-
pra. Hucufque Præfttio & prælocutio populi .Hincftqui-
tur exh ortatio ; Sttrfium corda: Hortaturn. Sacerdos populum
, tanquam cheat; lam apoftolicis & euangelicis præce-
ptis fufficienter inftrudi & confirmati,corda veftra à ter-
renis curis furiu mad Dominum edgite, vt iàcdficiu quod
Deo offerédum mihi obtuliftis,digne offerre valeam.R-e-
fpondet populusjfLi^wtü ad DomiR«m:quafi dicat, Corda
noftra, vt præciois,ere«5la habemus ad Dominum vt fiilci-*
pere dignetur votam noftrum.Hörtatur iteium-,Gratias a-
gamus ( fimul ego & yos) Domino Deo «o/?ro:lubaudi ,-de oJ
m nibus bonis,ab illo præftidsûd eft,propter innumerable
lia bénéficia eius. Item que fi c intelligitur : Surfumcorda:
hortajtft Sacerdos, populum} vtfurfumhabeat corda ad
Dotm^um intenta,ytidorumfäcnficiumfiteiacceptum.
Vel fie furfiim admonet leuare corda.- fideliter adDomi-
numora,ndo,vt illis de fiirfiimveniat auxiliumàDeo coe-
lefti à quo fiint creati. Habemus ad DominUm:ld eft; Vthior-
taris nos; habem9 corda noftra furfum eleuata ad diuinam
contemplationem.Hortatur itemnv.Gratias agamus Domino
Deo nofiro. Reiponderpopulus ; Dignum & iuftum eft:
Subaudis, vc illi gracias agamuS Dnb Deo noftro , à quo
cundfca fiifcepimus bona, qn participes menfimus effici
rqgni eiu^, Hanc exhortationem quæ fequitur,’Gelafiù s
Papa compolu i t. Affirmât iterunvSacerdos populi voce,
&câuercic ft ad Deum Pattern dicens: Vere dignu & iuftum
^?:idi:ft ficut tuas populus re/pontf it,dignü Aduftu cft,b&i
Deus euros
quomodo.
diâtuiomnipocens.
' j
VeceUbratimeCMijfie., 5*45
orUtias agere, Dignum ; id eft, iuftum ; & , aquum ; id ipfum
eft, falutare : hoc eft ; falûte plenum:quoiriam, ad noftrara
ebrporis &animæ ftluceifi, digne illfi laudimus«Poft èon-
feluo nem vero populi; Dignum & iuftum eft yt Déo.gratiæ
rependantur; intermiflb p.opùlocui loquebatur, iâm cq-
iierrit fe iàcerdqsad Deum Patrem tanquam adoraffentç;
& indpitloqui dicens :Nos tibifemper &vbique Ôratiasage-
re Et hoc'.nonadhofarn,’ftdfemper, id eft,omni tenigqre,
&in profpcris,& in aduerfis;c^y^«r,id eft,in omni loco.
Domine fadBeiifiii dominaris omnium quæ in coelis funt &
quæ in técra;& quiomhia,ian6ta tuabenedi«ftionefàn(3:i-
ficas,vt fint iànàa.P<*fcr,Grçcq^gr»iror,Latine:Pcüsenim
ineffabilicer genuit filiumanteomnia fæculà. Omnipotent
dicitur Deus.quia omnià poteft* quia immorjtalis.eft ; im-
mo,vita mutarî nbn poteft, quiaimmutabilis eft. Omni-
pptensm die|tur»faciendo quod vult;non patiçndo quod
nonvult. ÆtérneDeut:quia ne!initium habuit,nec termi-
num habebit; quia nec çoepit., nesidefinet. Gratiæ autëm
quas debemus;offcrre,pef Dominum noftm Iefum Chri-
ftum fiintofferendæjqui eft mediator inter Deum &nqS|
&qmeft PontifexPbntificum.Chriftus,Græce;v»^«J,Latine:
vndus eftpéi Filius, feçundum humanitatem, tion
oleo vifîbili quo vngcbâtür Reges&Sàcerdotes, ftd ple-
nitudinc diuinitatis & dono gratiæ, quod vifibiîifignatur
vnguento quo baptizatos vngit Ecclcfia. Chriftus tamen
non tune eft vndus Spiritu iknéfco; quando.fuper eu bap-
tizatum,ficùtcolumbadefcédit : tuncenim corpus iuurn
(id eft,Ecclefiàm, præfigürare dignatus eft ; in qua bapti-
zati,accipiunt Spiritum/anélum ; ftd myftica vnéliqne
vnâus eft,quando venientead Mariam virgineip Spiritu
làiifftoi Vterus eius repletus eft:hoc eft;quando hftmana
natura, fine vllis præcedentibus bonorum operum mentis,
Deo veroin vtero Virginis copulata eft,ita vt cum illo
vna fieret perfona. Vnde, ex bono hoc', confitemur ilium
Eccl. 10.9,
natiim de Spiritu iàncfto &Maria virgine. Vnûione autem
qleivdefignatubplçnitudo Spiritus lànéfci ; quia cor quod
H ‘ ‘ p I “ " p H
repleuerit, in amorem Dei&dileâionem pröximiaccen
mm
dit.Per quem,maieftatem tuamlaudat Angeli: quiaperChri-
dura finit crcati, & non folum Angeli, per ilium laudant
Deum patrem; verum etiam illæyirtutes coelorum, quæ
ft per alîasdo m i na tio ne m & poteftatem habent. Hi ergo
tam.beati & fublimesipiritüs; per Çhriftum, maieftatem •
Dei laudant;ficut, ad éos , congratulando dicitur in Pfal-
mo ; laudate Dominum omnesyirtûtes eius. Dominations adorant
qùrîq; eàndem diumangnaieftatem ,'ficutin hytnno
confeffionis Efdræ ad ipfimi Deumdicitur 5 Exercittts cali,
te adorant.Tremuntpoteftàtes etium: ficut perfiguram deeis
dicit\ir,Çolumnac<xli contremifcunt & patient adnutumew,
qui taîneri tremor,nè&eis p^ialisfit, nec timoris, ftd ad-
mirationiSjGum igitur,in eoeicftibus tanta fit deuôtio lau-
dantium,venemntiüm,'adorantium, tremor âdmirantiû;
çonfideret hæc,homo cui dieftum eft, quid fuperbit terra &
«»».?Etaudiat Apoftôlum monentem;cum metu Sctimo-
re&tremore Veftram ipforum fiilutem opèramini; vCceli
quoq;qui per Çhriftum fiintfaâi,tiinçlaudant Deum pa-
tram, quando nos pro uocant ad lau dem ei us. Cceloru quoi^
virtutefaeferapbin concélébrant; cum, cordis deuotione&
communigaudio, laudant mam celebritaseftconuentus
populi, cum laude.Nouem âütem funt ordines Aneelorü.
Beataftraphinfocia exultatione concélébrant. Et laudant ma-
ieftatem Domini, quonia fineintermiffione laudant Dëü
viciffim. Tuqc ergo omnium creatoreni Sc reéîofem laudant
& concélébrant coelijficut eum laudant Sol& Luna,
& ftellæ&lümemVnde inPÉlmo dicitur ; laudate eum Sol
& Luna,ôc cætera vfquë aqua qua fuper ctelos funt. In hymno
quoq;trium puerorum, omniàelenïéntaadlaüdem Dei
prouocanturmon quod elefhenta muta, habeantftnfum
Iàudand i;fed quia cunifta bene cogitata, laüdem Dei pari-
ant;& confidetatione erèaturæ,impleatur cor hominis ad
eructandum hymhum crèatori. Et quialogumfuit,in ifta
gratjarüm adtione cotos Angelorum ordines , qui in Scri-
pturis uouem inueniuntur,ponerefingüIatim;p‘oft coelos,
poamor diçondos-,Ccelicotlorumque virtütes. Quo nomme,
omnes ccelcftes Spiritüs , generalicer appellari fqlehtin
bo Domini, coelifirmati fone,&ft>iïitu or is eins, omnisvirtusjeù-
rum. Ad yltimutti/ponuntur beata Séraphin, qui eft fijm-
mus ordoÀngelômm & Spirituum. Ac, Vere beataSera-
phinjquæ ekfingulari propinquitate creatôrisfuüincom-
Baca^ïli a ^en t amore.Vndc ardentesvvel,inçendentes,in-
terpretantur.Sciendû autem quod Ghcrubin & S^raphi îi j
■per M.literam>prolata*,iuxta prpprîetatem lifiguç Hebrai-
cæ maftulini gertérip Sc pluralis numeri tantum :-Si autem
per NUiteiadicantur,‘ficut in Plàl'mis & hy m nis & inpr æ-
lènti gratiaruniaâjione ponuntur ; Græca déclinât ione in
neutrale gëijus mutata intelligimus, cum dicimus ludWa
iyderafpeciofa nembra,,ipcu|idalittora : fie & beata Séraphin
neutró' genere Sc plurali numero acçipiamus. Séraphin,
fingulari numero; ficut & Chérubin, tantü habet.
Vt autem ad, fplum Patrem ditigatur oratiq, cum torius
fan&æ Trinitatis,ficutvna eft diuinitas, ita æqualis honor
& glorifjcatio illi dpbéaturtid, Apoftoli, fandto ordinante
Spiritu fknxerunt;y t,qui multórum Debrum errorçs,vni9
Deiprædicatione nitebantureüellere;fub Trinitatis làcra-
meitto, vni perfonæih iàcrificiorum ritu fupplicandü.dft
dècernerent;ne,qüi vhum prædicabànr, in pluralem diuinitatis
numerum incidifle arguerentur.Et quia pater &Fi-
liüs& Spiritus fandusjvnius deitatis, vniusnaturæ, vriius
fubftantiæ, vnius eiufdemque poteftatis exiftunt; vna ex
eis perfona propter vnitatismyfteriüm retinendum inia-
crificio inuocarctur.Nec aliadebuit inuocarinifi quæ pri-
maeft;in quaduæ aliænaturaliter manentes exiftunt. Cum
quibtts ,&noftras Voces vtadmitti tu béas deprecamur. Voces
Angelorum funt in laüdem côditoris , ipla admiratip inti-
mæcontemplationis. Quales ergo oportet efle voces nó-
ftras; quas in çonfpeâu Dei, cum Angelicislaudibus deprecamur
admitti; id eft, intromitti ; Vtiqüe tales voces
non funtiçi fono pris,ftd in défiderib cordis. Vocesenim,
apud feeretifli.nas aures Deinon faciunt verba noftra fed
defideria.Ët qûiafupernaciuitas, ex Àngelis A^hominibus
conffat imerito:-, fanbta Ecclefia quæ illis focianda eftin
coeto; & cum illis, iu Dei laudibus p.ermanfura ; iam nunc,
ipfisvocib. Deum laudat in terris, quibus eu S.Angeli lau1-
dan t in coe' is .Supplia ionfeßione:i.ticc\xi\\i laude,non îu perba
præfamptioncdic, defidérantes, maieftatem Delcredere
& confiteri in mundo;liait.ab Angelis videtur & laudatur
in coelis. Hæc eni m confcffio; don eft confeflip pcccati,fèd
laudis &gratiaru!n;a&ipniSi Vna ergo çonfeflione ;ideft,
laude 3c gratiarum a€tione,iam, homines cunr Angelis lo-
ciantur, laudantesdecoeleftibus &terreftribus, tanquam
eum qui fecit coeluin dctett3Lm,8cDicentes,fiinttus, fanäus,
functus Dominus Deus Sabaoth, pleni funt ceeli & terra gloria
tua. . y,-,
Iftæ funt voces Angelorum, Deum in coelislaudjantiu,
hic hymnùs gloviæ Dei,ex volumine Ifaiæ Prophetæ fam-
ptus eft; vbi, Séraphin leguntttr idipfum cantafle;&Ioan-
nes in Apocalypfi ltgitur audifle.Ergo; nonhumano arbii
trio,fed vttiufq; Scriptiiræau(ftôritateconiun<fta;diçimiis
ter,Sanctus-, Sc femel, Dominus; vt oftendamu&omnipoten-
tem Dominum trinitaremin perfonis habere,&vnitatem
in fubftantia» Sabaoth autem,vnum eft ex dçcem nomini-
bus Domini, apud Hébræôs , & interpretàtur.apudHe-
bræos, exercïtuum',luic,virtutum, vel niifitiarum-. Dominus
autem Sabaoth, Dominus omnipotensdicitifi; qüiaqm-
nisexercitus vel militia, virtutefijue Angelorum, illi ftr-
uiunt. AngelicosautemSpiritus,re<5te,miliciam dicimus;
quia eos decertare contra potcftaccs aërias nort ignoramus;
quæ tarnen certamiua , Jion làboreftd imperioagut*
P lent fun t cali & terra,gloria tua: ideftgloriadiuinitatis tuæ
quia omnia implet,iuxta quod ipfe didt ; Cdelum & terràm
egoimpleo. Adiunguntür autem nuiç hymno Angelorum,
verb a turbarum ex Euangcliàfumpta,küdantium D orai-
num & Regem noftrum vènientem Ierolbly majtn,atq;di-
cencium;Oyä«iw in excelfis.bdevito ergo, illi gratias agentes,
dicimus ; Ofanna-, id eft, falus inexcelfis. VndeinPklmo;
Domini&falus. Quodenim dicimt turb </e,Ofanna ; noceft
quod alibi dicitur O Dominefaluum mefqc,ôDomine benep’ro-
Jperare. Illud vêro quod|fubiungimus, dicentes; Benediftus
QÙûvenïtin nomine Domini: Ignatius Martyr, legitur appo-
Pfalmo; Dominus virtutum ipfe eft Rexgloria.E.t iterumT Ver- jfuifle.Quôd yero fabiungitur;0 /<twR4 ; ideft,^4li^,y?RCVifli--
Bibliotb.VetPatr.Tom.p.Parsz. ' '. ^-z 2 fiedin
Angelorum
militia côA i
tra potefta-
tesaerias.