60)8 jRetnigij ^Antifßocforenßs Epifi.
1ère, hocefif meditari dcbucrunt,&,ideo pereunt,quia ci-
bumdiuini cloquij in veatrem memorise noil tranfmit-
tunr. Iuxta fpiritualem fenfum, hæ duæ mülieres hæreti-
cos & Iudæos defignant, qui egrediuntütdfeçfe Doming
&f.rimtur inCerto erroris fpiritu, ideft, delèófcantur nu-
gis& contentionibus. Hi etiam fuper fc leuant pondus
ipfius, ScinBabylone,id eft, in confufine ædificant fibi
domum.
C a p .
'fce/f.J..
] i. teach.)
Stfaj4.
V I. -
Et Icuauioculos me os, & vidi : Et eccè quadriga egredientcs
de medio duorum montïum: & montes,montesor et,&c.vf-
que. Eccequi egrediuntur interram aquilonis, requiefeere fe-
cerunt Jpiritum meum in terraaquilonis. 3 Tranfit Propheca
ad aliam vifionem Sc oculos cordis altius (ubleuat,& videt
quatuor quadrigas egrèdientes de medio duorum mon-
tium qui erant ærei, id eft, fortiffimi, & qüi nulla poffent
vetuftate confumi. In quâdriga prima erantequirufi, Bar
byloniçam captiuitatem cruen tam & fengdinariam cxpii-
mentes. In quadriga ficunda equi nigri, regnum Mcdo-
rum & Perferum:nigri,id eft, mortiferi propter Äfluerum
quo régnante ad petitiortem Aman hoftis Iudæorum edi-
dto publico omnes Iudæos morti adiudicauit. [ In quadriga
lertia equi albi J Macedone;, (ub quorum rege An*
tiocho deferibitur Manicliæorum vidtoria. [ In quadriga
quatta equi varij &fortes. 3 Ideovarij, quia inter Roma-
norum regesal'j çlementes fueruntergaIudæos,vt Ca-
ius Cæfer Sc Claudius: alij perfequutores fuerynt, vt Caligula
& Vefpafianus. Quærente itaqùePrôpheta quid
Ggnificarent quæ cernebat. Rejpondit Angelas: ifli funt quatuor
venti call, id eft,climata Hue plagæ: qui egrediuntur vt
fient coram Dominatore vniuerfi terra. Nihil enim régna
terras abfque Dei permiflu & voluntate Fa cere poflunr.
In qua, fubaudi quadriga er ant equi nigri: egrediebàntur ad
terranUaqufonis. Prouide prætermifii Prophcta de quadriga
primain qua erant equi rufi. Iam enim defecerat o-
mne rçgnum Babyloniorum, & Mcdi ac Perfæ oainera
Aliam teneb ant : Tub quorum rege Dario Zacharias hasp
pmniaCotttemplamseft. Quadriga itaque in qua erant equi
nigfi 'ègrèdiehàtur id ten am aqutlonis, vt ibi Chaldseorum
regtium modo Yirtus euerteret. Albi qudqUe pod eos egrefii
funt, ideft>Mac‘edones Fequuti FuntMedorum veftig!a,vt
regnum Chaldæorum fuofubderent Imperio. Quarti varij
& fortes, id eft, Romani exibant ad terrain Aufin, Sc iu-
bentur ire. & perambulàre omnem terram , 8c in quatuor
mundipârtibüs/uumdilatareimperium» DemdeadPro-
phetam connerfus Angelusdixit: [ Ecce qui egrediuntur a-
quilonit requiefeere feceruntJpiritum meum in terraaquilonis»3
De€ertia quadriga dicit in qua erapt equi albi, perquos
figurabantur Macedones,qui&ipfi poft nigros ad terram
Aquilonis,egrediebàntur: hi ergo requiefeere fecerunt
fpiritum Dei in terra Aquilonis, quia vindiâam Dei im-
pleucrunt fubuerfo JMedorum imperio. Nam Alexander
rex Macedonian DariumregemPerferum & Medo-
rumdnterfecit, & eius;regnum in Macedones eius tranF
bttUt.. Hi ergo reqüiçlcere, Fecerunt prophetalem Dei
fpiritttm in.(erra Aquilonis,. quia vindiâam exercue-
runt populi, Sc voluntatem eius in illorum interitu im-
pleüerünt : grandis enimeft copfolatio eorum qui oppri-
muntur fi hoftes fuos citçcognouerintperituros. Quidam
fpiritualiter per quatuor quadrigas, quatuor intel-
ligùnt Euangelia : per equos eletftos Dei in diuerfitate do-
norùm diucrfàs gracias poftidentestquorum alii Funt rufi,
martyrio $ âlii nigri, fqualore posnitentise obFuFcati, fiue
i Hi qui qbfeura Chriftimylteria pénétrant, Serfptum eft,
*ïdmy&/ùittehefoas latibulum fuum, aftialbi,yftginitatis,
candùréifiilgentes,,fiüeûn bäptiFmo mundad : alij Varij
Sc for tes, diuerfaru m ; curationum Sc virtutum gratiam,
nabentes. IQuod autem dicitat : iii qmqrtfimnturinter-
rant aquilonis;; ~reqntefcere fecerunt jpirïtünt nteümin terra a- ,j
quilonisi fignificat quod ad prædicatiohem euangelicam
Gentes quse erantin A quilone, hoc eft in £qê°^e infideli-.
taris 8C (ub ppteftatfe Diaboli, qui dixit : Ponamfedetnmeam
fuper Aquilonem, crediderunti ■& in eis JpirifUs Domini requie•
tranfmigratme ab Holdai & Tobia &ab Uaia> & ventes tu in die
ilîa & intribis domum Iojiafilij Sophonia.) Ordo ver borum
CqnruFus eft. Eft autem talis in initio : Sume tibi ab Hol.
dài Sc à Tobia Sç ab Idaia, qui vtnerunt ie Babflone:& fumes
àtveis munera quæ oiFeruntur argentum(fyaurum. Et in-
trqbisin domum Iofiafilij Sophonia, & facies tib't coronas auro
argen toque diftindtas, Sc vnampones fuper caput lefufil»
ïofedech facer do tii magnï. Et loqUeris ad eum : Ecce vir orient
nomen eius, &Jübter eum qrietur,\d cft repente fuccrefcet ex
rjuiice fua, & in fimilitudinem graminis pullulabit. Si-
gnificat autem Zorpbabel, qui cx humili & ex captiuo
in ducerh populifiirrexerat : & adificabit templum Domino,
hoc eft enim quod dicit : Ipfe 'extruet templum Domino,&
ipfe portabit gloriam, id eft. alteram ccronam, <$r ipfi fide-
bit & dominabitur fuper folium fuum: hucufque de Zoro-
babel: nunc iterum repetit de Iefu faccrdote , de quo
prius dixerat: Sedet pontiFcx (inquit) Iefusledebit in folio
Fuo, hoc e ft^ th ro n o facerdptaii:.^ trit pax inter
duos illos, hoc eft inter Zprobabèl qui de ftirpe regia e-
rat, & Iefu qui de Leuitica tribu deFcenderat, vt lacer-.
dotiumi panter Sc regnum regant Dei populum, ipfafque
coronas poftquam impofitæ fuerint capiri Iefu filij îolè-
dech Sc capiti Zorobabel filij Salathiel collocabunt in
templo, feriptis nominibus eçrum à qui bus oblatæ funt,
id eft, Helem & Tobia & Idaia & Hen. Depofitis autem
coronis in templo Domini Sc in æternam memoriam
confeaaris, [ venient de orbe Gentes&adificabunt in templo
Domini, & feietis quia Dominus exercituum mißt me ad
Vos. Erit autem ho&fiauditu audieritis vocem Domini Dei vt-
m Videndum quod quum fuperius tres pofiierit vi-
ros Holdai, Tobiam & Idaiam,nunc prim urn nomen
mutatum eft: pro Holdai enim pofitumeft Helem,Holdai
interprétâtur Deprecariq: Tobias, Bonus Domini.
Idaia,Notus Domini: Hen,Gratia: Etelemyero quod
pro Holdai pofitum eft, interpretaturSomnium. Tra-
dunt Hebræi iftos tres Holdai, Tobiam & Idaiam efle
tres pueras, Ananiam, Azariam & Mifahel, quivene-
runc de captiuitatç, Sc hæc munira aurum 8c argentum
obtulerunt. Quartum vero quem fupradixerat,fcilicet
HeuDanielem elfe, & ipfiim veniflè cum munere. Id-
circo autem Helcm pofitum pro Holdai, quia Helem
Somnium interpretatur} vt ex interpretation oftenda-
tur quod Daniel & tres puéri qui in Babylone erant
regalis fomnii myfteriacognouerunt. lofias autem ifte
apud quem intrarciubetur Praphcta, &incuius gratiam
à Feptuaginta irtterprctibus,&in Pfàlmum in domo Domini,
effe dicuneqr coronæ, eo quod apud ilium fèrua-
tentùr ædituus, id eft,cuftos templi Domini erat. HæC
iuxta lire ram ficüt fè habet Hebræur um traditio. Spiri-
tualiter fumere iubetur Propheta à tranfinigratione au-
irum Sc argentum. Tranlmigratio fuie captiuitas popu-
li Iudæorum,id eft. populi Deum confitenris, Funt vitia
& peeçata: quæ cum coeperithomprelinquere &agere
pcenitentiam 8c defiderara patriam, id eft, cceleftem Ieru-
falem, offert in tempIoDomini aumm & argen turn, in-
relle&u & lèrmone Deüm çonfitendo. Ex hoc auro 6c
argento fiünt coronæ in domo Iofiæ, qui mterpretatur
Saluatus, 8c eft filius yjfitationis} vifitauit enim Dominus
eos qui male ægrotabànt. Domus eçclefia eft, inqua
eft popUlus fàluatus à Domino, qui eft filius vifitationjs
Domini : peécatotem namque in Ianguore decubantem
yifitaUjt ac fànauit. Imponuntur hæ çoronæ.Iefii filip
loledech làcerdoti magno, qui nobis à captiuitate Diaboli
Überaus &proficientibus, per fingulas virtutts no-
ftrasPominus çorpnatur, imo in nplîiscôrônatisibfc co-
ronasaccipit. Rctfteautem dicitur IcFus filius IoFedech,
qui interpretatur DominuS iuftitiæ: quia DomfAUS,pater
Dpmini Salüatoris iufte fingulis prp fuis meritisreftituer,.
V,t Confidenter dîcebat Ap oftolus: Repofita eft mih't corona
pufifiiiiquamftddetmihi Dominusiuftusin dieilla.Psx(ipitut^
itaqup Prophetæ Vt poftquam imppjutritcoronam iup«
caput Iefii filiileFedech facer do tis magni,d icat ad eumi Ecce
virprieHs nomen ecus. Chriftus qui IeFus diçitur quod Falr
uauerit mundum,nunc Oriens vocatur, quiain diebusè-
Et'faftum ed verbum Domini ad medicetis:Same tibi à | jius ortaeftiilftitia, & Fubter eum orietur rutiltitudo crédentiurü
Expofitioin Zackariam Frofkàarh.
' uwb'1!:
dentium,& ædificabitdomum Domini,ideft, Ecclefiam
8c dominfcbitur'in throno fuo, quia quum vCnerit ad iu-
diciumfèdebit fiipér fedem maieftatis fuæ. Ipfe eritâcer-
dos Fuper foliumîüumi quia ipiè eft rex, ipfe eft^ontiféx,
&ideo Fedebittam inregali quam in fecerdotali. throno:
& confiliùtrtpaciïerit inter .iUqs jèvt nee regale fàftigium fà-
cerdötalem déprimât dignitatem » nec facerdotij dignitas
regale feftigium, fed confentiat vtrumque in gloriam V-
nius Domini Iefii. ^
C A P. VII.
T faftfim eft in anno quarto Darij regis,faftttm eft vèrbum
— ’Domini ad Zachariam m quarta menfis nom qutéftCasleHÏf
Menfis nonus quiàpud Hebrçôs diciturCasleu,apud nos
vocatur December,in cuius mefis 4. die miferuntad templum
Domini quod iam inftauratum erat, àd Zôrobabel
*& Iefûm,Sarafar &Regem Meléc,qui^rflèbræi autumat
principes erantPêrfàrum Deum timentes : vt buia aiidiè-
rarit inftauratutft templum quærerentdfecerdoTfb.& Pro>-
phetis vtruni.fécundum confuetiiclinem priflinam flere
dcberent&ieiunare, anludtum in gaùdium&lætitiâcon-
ümeté;[Nùnquidfiendummibïeftin nitnfe quintof]\n men-
fe quintojfquiapud Romanos vocatur Auguftus) fubuerr
feeftlerüfàlérii-à Nabuchodonofe»r:obquam caüfàm vfq;
ad illud tempus ieiunaueruntdefolationem rempli luiftu
&moerareconfblântesinüricautem quia teapplum con*
• ftruÄü^idebantV&riuiläm fupereffe eauflàm triftitiæ,
interrogant virum hoc faceçe debcant an non: Notart-"
dum quod dicunt: [ Nimqutdfanltificare me debeot ] Ieiuniü
emmfanaifiçationem voèant,quiain iciunib ab omnibus
voluptaribüs abftinebant^& bonis operibus âtq} fcleemo-
fynis vacabant. Vnde& PWpfiétadicit: San&ificdté ieia-
nium. Ieiuniumenimfenâifieâre}eft àeüriâ:^ çârais-vo-
luptatibusabftinere. Poftquam veroiriterrôgauerût Per-
1 farum principes per legatos Fuqs qùôs mife*ant, fit férmo
Domini ad PrOphetam impéraiis vb loquabut ad omnem*
populum,loqu^tûr etiam ad fecerdores. [ j^aaw leiunare-
tû&plangeretiStn quinto&fej>tïmo menfiper hos fiptuagmta
atims,nunquidieiüniumieiunaftuhihi.?r] Qttinto menfe ie-
iunabant, qiiiâ in illo fùbuerfàlenifalejn'àChaldæis ÿfè-
ptimo autem, qùia tune occifus eft, Godolias quæ pi^fe-
cerat rex Bàbylpn&,<8? reliquiæ pppuli difper filtiunt.' Dicit
ergo Dominus i .Quid prófuetatqüod'ieiünababis&
plangebatis;pcr feptuàgihea arinos defblaripnis lerufil'em,
quum Aon. mihi fed Vobis ieïunaretis'? & contra quum
cqmèdiftis &bibiftis infvdliuitatibttsyeftrisTquid* irfihi
contuiiftïs ï Nunquid non vobisipfis manducaftis & btbifiisi
Nortenim his rébus placatUr.Deüs, fed bonis Operibus^
iiidicio.iuftitiä Sc yeritate. Efcaautem nös nph comeridat
Deo> [Nunquid haeßnt verba qualoquutus eft Dominus in ma-,
nu propheiarum, quum adhuc lerufalem habitaretur, 3 & fta *
ret, & omnibus bonis abundaret, & fumma pace ftuèré-
tur? Hæc ipfe quæ ego nuncdico loquebantur ad vos
Priore? prophetæ. Quæ autem effent illa i in Corifequeh-
tibusmanifeftatur. [ Etfäftumedverbumpommiad Zacha-
tiamdicénsi Hac ait Dominus exercituum, dicens i Indicium Verum
indicate, & mifericordiam & miferationesfacite vnufquisfy
cutnfiatre fuoi&yiduam & pupillam,&aduenani,& paupe-
remnolitecalumnï.iri^Hæc.uint,inqUit,quæmihi plus pla^
cent quam ieiunium quinti & feptimi meniîs;- Quæ quia
nonfecifti^traditieftis captiuitati &opprobrio; f dette,,
mquit,mifericordiam &myerationes,yetè debitöribüs in-'
dulgetc. Quæ duo in Propheta lefeia ita dicuntur;Frange
efurientipattern tuum. Ecce miferieprdiäv I|t pàulôlîipra:
ßißbluefafeiculos deprimentes. Edcc miferatiönes. Ordoau-
tem reiftidlmus eft,vtïudiciura fequatur mifericördia,maT
?»meinTratrcs quos vel ferigui$vel-eiufdem fidei riobis*
wngit aftinitas* Namquia in lege dicitür : Non mifireberis
Pauheru pauperkmm miuAdtinciro ,non eft impoenitenti mifer_en_d_u_mo &. cmo: -■
uicfco,fed reatumluumoonhtènti miferieordia eft impen-
enda. pe viduisqüoque & pupillis Dominus præcipit,
fto pupillis, pater, & pro viré mater eorum. Aducnæ quoq; &
P^péri|>iæcipitça|umniàm noninfèrendamy quia alte-. 1 P Ppfegrinario fiumillat, altetum egeftas. Quiimhæc
&aliapræceperit Deus , iUi contrafeeerdnt: ■& v'erténtni
ad eum dorfoy &recedentem, id eft, aueryentem ie feapu m ,
&auresfuasdggragauefunt ficùt Furdfe äfpides. C^iaprö-
pter ad magnapeçcacifaftaeft magnak Domino indigna U-,
&dtß>erfifufitin regne qua.dntecfnefciWuifo', puta Aflyripi
rafn, Medorum & Perferutm & terra quæ fluebat laCbé Sc-
irielle,yerfeeftinfelitudinem. Poffunt hæc intëlligi dé
eisqui m Eccleïia ppfiti de virtutum copia Tuperbiunrv
•nec Deodatorijratias agitnp, Idcirco iufto Dei iudicio
permittuntur tentati à Diabolo, & capriuäntür fubiegé
peccati, Sc defoiatur terra eórum, id eft, anima & corpus
„quondam Trinitatis ho1pirium,& rçucrtitUrin defertum>
reliébaà Deoi.nhabitatorev *
/ C ap . V i l t ■ ' '
Cf T faftum ed verbum Domini exercituum 'ad me, dienst
^Hacdicit-Dominiu exerf ituum ïZelattts futd Sion xMo ma-
gno , & indignationè magna zelatus fim eam. l . LoqUitur
de Ierufelem quafi vir de adultéra vXöre. Deus enim
dilèxit plebem Iftieliticini, eamque caftó amore-dote
fidei ftbidbdatiit, ficut Iezechiel Propheta pleniffime
declaraj. Quæ pöftea relidto Deo fornicata eft cumido-
Rs diuerferum gentium , própter quod bradita ift capti-
uitatetipègit poenitentiàm > dicens : Reuertar ad virum
meum priorem, qüia mthijvne erat tune thagis quxm nunc\
Quam mifericors Deus fïïFcipiéns,& iièn imputans Ï11I
^ua peccatäi dicib: [ Zeldfudfum^elo magho Sion \ &indi-
gnaiione magna xcelatus fuift earn. Hac dicit Dominus exerü-
tuuin : teuerjicsfitm ad Sion,'] in mifericordiis. Quia,in±
(fait,reliquit meSidh quæ eftierüfelem, & fequùta eft a*■
matores plurimos, Sc abillis deturpatà eft, zelatus fùm
eamzelomagriö fgtundum criminiim magftitudiiïeitj-:fed
qitiâ ad me réuerfeeftàgënspeênicèntàm, Arego reuér-
^ adèammaiore deineriria:&ædificabitmihitem-i
plumj ^ habi tabö iiï medio eius, & vocabitur ciuitas veri-
tatis, quæ qiToiidam vocabaturciuitas mendacijcvocabi'-
turqiioque nions fanftificattu & nions Domüii exercftuuihi
Spiritualiter poftuiibhæC referriadanimäm quæ debuerat
effe Ierulalôm, id eft vifio^pacis : & Sion, id efh fpecula»
Dominum Deum contemplando:qtiiquum pêccauerir>
;truditurin poteftatemdiaboli.&fubditur Captiuitati vi-
tiorum: fi yero pcenitaerit,& Deum offenfumfibi propt
tiareftuduërit,veitetütadeam Deus,& erit mons fendus
8c ciuitàs Dei: <5c habitabit in medio eius, diceturq} de ca:
Magnus Dominus & Uudabilts nimis in ciuitatè Dei nofiri in 'p/J/.yt,
monte fanfto eius. £ Hac dicit Dommusexerchuum : Adbticba- *
bitabunt fettes & anus inplateisferufalemi& vtrl baculus in mana
eius p <t multïttdine dier urn. f Me, inquit, hâbirante*ïrt
Ierufelem, tancà etit profperitas & abundantia pacis^ vt
nullo -hofte remanente, viqüe ad Vlrimam Fenedutem
vidant homines invtroqûé fêxu,&trementes arms ba-
culo fùftentent præ multitudinedierum : platea quo que,
eiuscomplebuntur ludenttbaspueris c£*p«e//«.Spiricualiter pla*
teæ quæ à lat-itüdine dicUntür funt vif tûtes in quibüs fen^
éti fpatiantur &fidelitetàgunt. Nam Pfelmifta/«f«w appellat
Mandatum Dei. In his plateis fedént fehes & anu s,id
eft perfeélij’quique enutriti funt in vittüribus. Stnc&m
enim venerabilis eft non diuturtta neque annorum nu«-
merocompucata. Replebuntu^pueris & puellis,id efh :
illis.qui tudimenta fcrmonis Dei percipiunt. Qu'aliter di» !
çKlounnesiScribovobispueriquia dimittuntur vobis peccata
yeftraper nemeneius.Et fie implebitur quod Pfelmifta dicif :
luuenes & virgtnes,fines cam iuniortbus laudent nomen Domini.
[ Hoc dicitDuminus exercituum: SiV'idebttur difficile in oculis re-
hquiarumpopuli huiusl] Et quia' magna 8c incredibilia prept
mitteban tur ipfilfraeli,dubitare rartaffis poterant prf rerum
màgnitüdine, ldcirco mlc loq uit ur Propheta ex per*
fona Domini: Si vobis o-reliqùiæ populi mei difficile vi-
detur effe quod fpondeo nunquin mihi difficile erit qift
omriipotens film? Parimodo irhpoifibilevidebatur faft- |
<ftis, quando temporibus perfequutionis diuerfTs rnódiij.
affligebatur Ecclefia, vc aliquandO pax iliis dare tur. Sed
nuneregèsmundi«: principes Chrifto colla Fubmiferüt.
Sc ad camulum piTcatoris genua flediuntur Imperatoris
. . . . . . . ... . _____ '£H<ec
Pfal.nS.