ffaÎ9Z>
■ p p ■
Çen. j.
p d . 84.
gitrur; Rt-Kqnörem 6c gloriatn & benèdiâionem, fubau-
dis, agnus occiTusaccipere eft dignus. Nonitàque mirum
< ${ *1.67.
G
j X. C0r.11.
jÿw.• s\i.
ibidem.
* dijudicat.
, ' D
M a tth , lé.
■ m m
lasab.y
;eem>poft ièpulchram, & irrdexteraDei collocari,& ab
'omni çreatura m erait adorari, honorificari, glotificari, ac
benedici. Nifi enim ipfa humana inDeiverbo natura,
ab omni çreatura adoranda eilet, nequaquam Pfalmifta
admonens diceret : Adorate fcabellumpedum nut, quontam
fimftum eßlt Rebfce igitur fcabellumpedum Dei, iplàincarna-
tio redemptoris dicitur, cui æternitas inhæfilièprobatur.
Quodaperte alio in loco diuinitas eiufdé mediaroris pçr
^mphetam inÜicat, dicens . Ccelum mihifedes eft » terra
autan fcabellum pedum méorum. Terra, fdliçetnon iam in
primo Adam malediâa, lèd in iècundo benedi&ionem
eonlccuta. llli uamquediâum eft î Malediâa terra ino-
pire tuo. Ifti autem dicitur penedixifii Domine terrant
tuam. Vbi etiam intelligimus, quia diuinitas mediaroris
: noftri, cum terramper humanitatem tangeret , ccelum in
angelis præfidebat: quia ccelum mihi fedes eft, terra au-
tëm fcabellum pedum meorum. Àdoremus e«go ica-
: bellum pedum Dei, id eft, humanitatem a yerbo diuini-
taps fùfceptum : quia&virtuos, &.diuinitatis,&fapien-
tiæ, bchonoris, &gloriæ, & beh<;di&ionis ipliuvper glo^
riaui refurredionis fieri meruit, quæantepaffîonem dum
infirma ad puteum federet atque iîtiret, dum fè filium ho*
minis fiepe commendaret, dum làpienriaproficeret,dum
opprobria, contumelias ac malediâa lultinerct, minor
qupdammodpangclis erat. Quia vero Chriftus &Ec-
clefia vna funt perfona , poflunc hæc quæ præmiiimus,
quadam ratione, quadam m enlura ad ipfàm.tetërn. Dica-
cur ergo ; [Dignus eft agnus qui occifus eft> accipereyirtutem &
diuinitatem&fipienttam &fortitudinem.~\ Ac fi diceretur
inmembris fuiS, ignis tan quam occifis. Cum enim iplèl
fie Dei virtus ac Dci iàpientia , in corpore iùpquod nos
ftunus,accipit quod in fèiplo pofiidet. De illo namque
in veraciori nouaque translatione exHebræorura punifi-
rao fonte manata, feriptum legimus : Accepitdona inho-
minibus. Eeçlefiaitaquemundo iam mortua, dum adhuc
in quibufitera me mbris fuis Jadis potu nutritur, infirma à
Philolophis vel hæreti cis deputarur. Sed vnde ab illis,
infirma, inde à Catholicis robufta prædicatur : quia quod
infirm um eft Dei, fortius eft bominibus. At ccrte robufta infirm
irate cÔfraâus,acin initio prædicationis fuperaius eft
mundus. Vel certc dum tribulationibus atteritur Ecclefia,
dum prefluris anguftatur, dum fame fitique conficitur,
dum nuÆtate ac frigoreatténua tur, quafi infirmas tepro-
bis iudicatur. Sed vnde carnis infirmitate quafi fuccum-
bit,inde fortitudine Ipiritus amplius viget,Pauloatteftan-
te qui ait i Ouandomfnnor, tunc formt film. Ipfà etiam
1 quæ ab infidelibus tanquam ancilla defpicitur, per ado*
ptionis gratiam diuinitatem accipere digna perhibetur.
De quibus mem bris hoc quod fiipra pro t ulim us, Ipham
nes .loquitur, dicens : Quotquoc receperunt eum, dédit eis
poteßatem filios Dei fieri, his qui credunt in nomine eius. Quibus
etiam perPftlmiftamdicitur ; Ego dixi,dqeflis,&fify
excelfiomneu De quibus idem quoqj per Pfitlmiftatp præ-
miferat,dicens : Demfietitinfypagoga deorum, inmedioau-
temDeos*dijcernit. Hide incarnata veritas cum difeipu-
los interrogaret, dicens : Quern dicunt homines effe filium
hommis?&illi rejponderent, alij lobannem baptifiam 3alq autem
Eliamialij vero 1er emiamaut vnum ex Prophet» 1 quinam
illi eitenr, quos talia interrogaret, aperuit,dicens : Vos
autemquem me effedicitisAcfidiceret: Vos qui non homines,
fed per gratiam dij fadtieftis, quern me elle dici tis ?,
lpfâquoque dum mundanæ iàpientiæ pompas delpicit,
dum ftultas& fine difciplinaquæftioneseuitar.hanc infidèles
vel hæretici iauquam ftultam contemnunt. Sed vnde
quafi.infipiens, inde vere fapiens inuenitur : quia, qui
vult ëiîe fàpiens,fttiltus in boç feculo fieri debet, praefer-
tim cmri fapienUA buius mundi fiultitia fit apud Deurn. Sapi-
entiam ergo non huiusjmundi accipit, fed il^im quæ de<-
furfum delcenditjdequa videlicet perIacobum dicitur:
Sapientidqu* defurfum eft, primum quidem pudica eft, deindepacifica,
modefta, f ladibilis, Konisconfentte?n9,pIe-
namifericordia & operibus bonis. Ipft certe &dUm in-
firmos honores calçat jdûm exteriorem gloriam ftènat
dumbenedicit, adulantium voces reculât* & honore St
gloria&benediâioneindigna à reprpbisæftimatur. Sed
vnde exterius honorem & gl priamfugitj]n de cumulätiüs
honorem & gloriam interius acqUiric^: quia gloria nofir a
haceftytefiimonium confidents nofir a: 8i omnis gloria eiusfi-
lu regum ab intus :6c vnde adulantium benediâiones re-
fpuit, inde increpantium malediâionibus ad futuram be-
nediôionem proficit. Ipla enim ilia fapientia admone-
tur, qua per Salomonem dicitur : Si btnedixerit teinimi-
cus tuns voce grandi, non credos ei. Iam vero quod fequitur*
&omnem en attirant qua in cab eft y & fuper terram 3 &fub
terra : lbli capici principalicer ebnuenire probatur, vt vi-
delitetipfii humanitatisaflumptio’, in Dei verbö aiigelis
prælata, dominctur in ctilo:prædicara regnans domine-
tur& in terra : quæ folucis gemitibus ihferonim pneua-
lens, dominata doceatut &Iiib terra, Huicfenfui Paulus
concinit,dicens : in nominelefuomtiegenu fleftatury coele-
flium, terrefinum, &infemorum :&omnis lingua eonfiteatur,
quia Dominus lefus Chrifius m gloria eftDei patris. Mare ve-
ro& quæ in eafunt, præfens lecülum defignat, in quo illi
centum quinquaginta & tres làeratipilces, Apoftoloium
retibtis concluduntur. Quamüis polTunt & hæcin capite
fuq poffiderc & membra. Vnde lcriptum legimus : omnia
nobis cum illo donauit. Idemque : Conrefufcttautt & con-
fedtre nosfttitinccelefiibus. HincPetro typum gerenti Ec-
clefiae, dicit : QuodcumjueUgauerisfitperteframy erit ligatum
& in calU : & quodcunquefeluertsfitper terram, eritfiolutum&
inctelisHincipiummembrorumcaput,in membris fiiis
loquitur, dicenS : Data eft mihi omnispoteftas in Ulo & in
terra. Sequitur : . ;■ ‘ A' ; '
Omnes audiui dicentesßdentt in threno & agno :
Bene d i t to & honor & gloria, & potejlas inficula ficu-
lorum.
Illos hoc locorepetita fententia laudantes introduxit,
ex quibus totam Ecçlefiam conftare præmifit, id eft, ani-
malia, lèniores, ^angelos. Sed cum laudanfeé dicunt léden
ti in throno & agno, Benediâio & honor & gloria &
poteftasinleeula feculorum,ideft,patri: illam hod loco
intelligentie règulam adhiberi infinuant, qua plerunque
V bi pater & filius in leriptura diuinaponuntur i confequé-
teribi& Spiritus lànâus intelligitur;aucvbifiliusd£Spi-
ritufrlânâus, fine dubio ibieriam & pater, fibut in primo
huius operis libro latius difleruimus. Sequitur :
£ -Et quatuor animalia ditebant : A m n r& viginti-
quatuor femores ceciderunt i n f actes faas, dr adoraue-
runt vtuenter» in ßcula ßcubrum.
Siçut fiepe prötulimus,hocfurit animalia quqd feriiores
id eft, totüm Ecclefiæ corpus. Quamobrem & feniores
cuth animalibus. ^»rë»relpondenr, &ani.maHacum lenio-
bus adorant 8c caduntr Vna enim eademque Eecléfia 4 if
uerfis vocabuiis figurata, 6c Deum collaudat,& ipläm lau-
dem qua Deum cqjlaudät, interpofito Amen, veram eile
£onfirmät- & éum quem noninani,led véro laudis præco-
nio acföllig, Cadens htimiliter adorat. Qui fit autem
ifte cafiis & hæc adoratib, fiipraikm expofuimüs.
> Ne itaque longo progrelfu vitra rnbdum
lalfemiis, hune ubrurif ifto fine
. claudamus.
D . A M B R O -
D. A M B R O S i l
ANSBERT! PRESBYTER
R IN A P;Ô GA L Y PS IM i O A N-,
N I S A P O S T O L I ,
addiicipulosloquitur, dicens tVtfctât mtihdus, quoniam vo-
luntatémpatris metfacto, furgtie, earn us. Quocirca omnes
libri fignati ppaeitatum fîguras tünC reuelalîè cbgnblci-
tu r, quando le vnum cum patré manëre dbcifit princi-
pfiïmv arque ex virgiie natus,geffit hominem verüm; In-
debitàm quoq; prb niùndî fàliite fiîleipiensmbitem, poft-
quam confrëgit infernuifi, triuHiphàli rnôrtë fiitgehs à
mortals, aperuit tümüluhi âc qüândb voluit repetens coe-
Liber Qüârtus. lum , promilfum difèipülis tnifit Spiritürii finâutti; Qub
! ÔiUuanteD^Dominoïeïu.Chriïibl^qiiàS h 0t‘î?“ ^% ^ c ^ & i tm d t i tü d in cm g é& .
lento conamine' to autem yno ex lèpfem figillis, vnum' ex quatuor animar
M M » * “ m m m h m â * . ^
îïïüitatvtvéniat
rius., colles eius çonlcendimus; led cum.ma-
gno dilficultatls labore, montés ipfius fùbire iam coepi-
mus.Dumquelaftàtipene iuccumüimirsiquid aliud nobig
agendum eft,nifivt adiîlumoculoserigamus,cumquo iter
îft adage re ccepirnus,quem duétorimicomiiatorematqüe
impullbrem habemus.id eft médiàtorë Dei & hominum,
hominero.Iefum Çhxiftum , æterriamDei virtu-éjdancem
lafio fortitudinemîSed needeeft cordib.noftris fid.eilüihéj
quo iplàm ducem itinerishuius in montera cum Petro&
Iacbbo &Ioâne,npbis præire cernamuSiFitq; vt dum-hunc
fequentes, çum Moyfe arduas per montes vias agimus, ac
quodammodo fràâis virib. çum Ella fùper Vnâ.iüpiperuiri
decidinius,apparente iplo Domino, inter vtrolq; folfifclar
ritate fulgente,â terrapnm rribns Apoftoliserigamur. Qua
fiduciaanimaci, quafide roborati, in ipfiusadiuroriO, &
nomineua quæ cçepimus,exequamut. Deniqy piæcedenti
dilputatibnéhtteulq; peruenimus, quo in apertione libri,
anim.ilia,lèniores, & Angeli debirælaudis officium agno
perlbluurit.Nuhcautemija ordine italèquitur,quod de lo-
luticnc figillorum per Ioannerù dicitur:
E t cum aperuijjèt agnus vnum exfèptemfigill^audi-
ui vnum ex quatuor ànimaübus, dicens, tanquam vocem I
ionitruimagni: Feni & vide. Étecceequus albus> & qut
fedebat fuper eum, habebat arcum, & data e f i illi corona,
& exiit vincens vtvtnceret.
Apertio figilli.reuelatioeftlàcramenti. Verum quia nô I
vnum,fed ni ultafiint fiicramentænec vnius modi, fèdficüt
Apoftolus dieit .ptultifarie multifque modts ohm De us locutus
patribusin Prophétie, nouifiime die h us ifiisbeutus eft nobis infilto,'
quem confiituit h<tudem vmuerforum, per qum fecit & fecula,
6ç valde longum eft de làcramentorum nunc diuerfitate
tfadare, quibus & futura Chriftidilpenlâtio, &Ecclefi«
præparabatur ventura làluatio: polfunt tanièn in his tribus
modisdd eft,lqçutionis,cognitionis quo que dcagnitionis,
vfiiuerfa çompreheudi, vt videlicet loçutio omnia in le
præcepta'tptiuscceleftis çonçludat praculi.cognitipautera
regulariter adhibica ,inceliigentiæformaminfinuer,aài.i s
vërocqgnitibhi parireraç Jqcütioni concordet. Et quo-
niam latentes pridem modps Ipcuriphis atque intelligen-
tislàlutaris j fupëriori diïpûtatione peregimusmunequæ
in aâu latebant , fihgalorüm apertipne figillorum atten-
tius audiamus. Siitaqueapertio figilli, reuelatio creditür
fecranienti,eiufque myftërium in férinonedicimusJïhteÙ
leâùaâuquc exiftere : videamus quomodo hæç fimul tria
certis etiam locis diâa,intelleâaatquépera«fta,prpbabih'-
ter polfint inuëniri: vteadem di(ftaîntelle«ftu Ibbriocapia-
tur,&.in{elleâaoperecomprobentur,verbi^ratia,'Eaefg<>
venioyin capitelibnfiriptum eftfieme. Dicendo vehio, adhuc
tacitp nomine quidem, prænqntiateflè vènfinum. Cum
a1 tém quis ifte ut quæritur, proculdubio defiderltus curi- J
âis gentibUs, Chriftus,intelligitur,prælèrtim quia in capite
libri Genelèps de lè fcriptnm oftëdir, quod-dicirur,iu prin*
dpio creautt Deus.coeltim & terram. Idem enim eft illud prin-
cipiü,in quo & per quod faâa funt omnia. Vnde &Iudçis
interrogantibus quifnam ettet,principiiwi Ce efic refpondit.
Çum vero quæritur propter qüid veneric, lèquitur&di-
•’ Vt faciam voluntatem tuam Deus meusvolui. De quà ni*
n^imm in Euangelio idem ait: Meus abus eft,vt faciam yolun-
tatem eius qui me mifiu De qua etiam cûca hbram paâîoni*
quia videlicet irianifeftatä veriràte y præceden's:
Eëclefia fublequentemad fidempronocat Ecclefiàm.Hoc
autem eftynum animal, quodquatubt, hocviium&qua-:
tuoràniinalia, qüod Ioannès, qui ab vfto animalium ad
con templàndàmChrifti Eçcl'.'fiÂq; lacramehtaytveniat,
inmcatur.A'cfiinApoftolisptæcédensEcclefialiîb'leqüëri
dicat : A myftico legis 8c Pirb^hëtârùm.eloqitiô,ad. co^ni-
tionis intelieâumfidëi pa(Eb;vèm:& hdc qhbdintéileâu
çapis, ip!ius operis veritaté cörnpieturnjinfpice. Vnde 6c,
reétepgfthancadmônitibnemfubditur r^Eccëequus albus,
& qûi fedçbat fuper eüm. habebat arcum, & data eft
illi corona, & exiit vincens vt viricetet;']) Pbtefthamq; hoc
lôco per equum^fncarnafio verbiDei nonincbngrtie figd-
rari, qùam ipfîhs Verbi diuiriitäS fîngularitet Vôluic præfi-
dére. H.ihcèni'm equüm tune diuinitasChriftrafcenditj
quando animam 6c camem iibHntrâ vterum virgitiis cbn-
didit atque coniunxft. Vnde & iplàincarnataveritâspcf
Pialmiftam Deo patriloquittir,djcéns: Vt iümentumfaâus
fum apud tey&egofemper tecum. Et ne forte cuiüs hæc verba
ellènt dubitaremus,côrinuo fi\bi\ihXit:Tenuifiynanum dexterqm
meàm, & in voluntate tua deduxfii nie, '& cum gloria af-
fumpfifii me. Poteft etiam pèr eqliümbrdo prædicatotuhi
défignari, de quorum plnralitatë Pröphetä dicit.- Mififiiiti
mare ejuos tuosjudbantes dquas multos. Quietæquippeaquæ
iacuerunc,quia humanæ mënteS cHü lüb Virioruraiuorum
corpore Ibpitæ iùht.Sed'equis Der maté turbatum eft, quia
miffis lànélis prædicarôfibûs; offiné Cbr quod' petlifeta*
Ibporicatetorpuit.impulfiifilmîfeii timorisexpauit.Hine
per HabacucPrQphetam.eqUbfufiiaftenlôridicïcHr: A'ce-
densfuperequostuo>, &equitatus iuusfàniios. Siueautetnhu-
maniras redemptoris noftri i fîùe Ecclcfia ipfius^in lànâis
prædicatoribtis equinôminefigurettij::'reâeVtrifqüe oon-
uenit.quod idem equüs albus elfe perhibetur j quia 6c hu-
manitas noftri redemptoris liequaquam peccauobfulca-
rionem de originah culpa cotitràxit, & Eecléfia q&æ tôi>
pus eius ëft, in morte ipfius, laiiacri vnda etiatâ contra-
«ftain diluiti, ■ Vrtde & iplà in Plalmis dicit : Ajperges me Domine
Hyfopp, & mundabor,lâuabis me, fuper niuem dealbà-
bor. De qua etiam in Ganticis Cariticorum adtniràndü
dicitur: Qua 1 ft ifia qua dftendit dealbata?^Quid autem per
arcum lèdentis in eqüo, nifi vetns âc hoüum Teftamen-
tum intëlhgimus ? D e qti o Videliçët areu, id eft, lèftbre* à
Prophetadicitur: TendehsextendesArcum tUum jùpeffieptra,
dicit Dominus. Ex quo himirum tot proklëùntkgittarum
iaeula » quotfiint Teftamentbrum eloqa’ia. .Iftis ëtenim
làgfttis areu Deiemifiîsjtern^na corda ttânsfiguttturi vtfe-
çulicupiditatfbus moriaheur, Plalmiftà acteftante qui ei-
dem lèfïbti dicit : Sagitta tua acutapotentifiime, popult füb te
cadent in corde. Etrurfiirri: Sagitta tua pertranfierunt. Rùr-
fumquëdeeodem bellatore : Mifitjàgittasfuas, &dißtpäuit
eos. Iftis teftameritoruhY'fa gitris perculïà fueratEcdelia,
quæ in Gantids Canticbrum dicebât : Ihueneruntme cu-
Jtoies qui orcumeunt ciuitatem, pcrcufferüntme, & valueraue-
runt me. Quod vero çoronaiiféqui fèlTor accèpifle déferlé
bitur * non iblum ad caput, verumetiam ad cotpus réferri
videtur, quödinbäpitecorönatür.’’''Sed necmirum. Numidern
ïçflbr qui coronâmaccepillè pérhibetur, perlantes
ptædicarotes quos præfidët, artu 6c (àgittis rotüm mun-
!dum dëbellaüit.De quoâdHucreâènuèfiibditurijjBr exiit
vincemvt vincerct.J Vnde exiit,nifi exapertp figilloiid eft, -
reuelatô (criptuiârum keramento, iplà làcramenti vêtiras
mânifeftè apparuit?Exiit aô t vincens vt vfntetet,lübaudiis,r
Ibid:
Habac.j.
iuxta 7 0 .
,R . 4 , prunum
iïidi
PjaLjoi
Cant, j;
é*8i
fiabdl-i.
„ U
ffid. 761
ffrd.14), I
Cantiji