824 R em ÿ j Anttjjiodorenßs Bpifi.
Ifa.i6.
tut fummus pontifex, vet rex iuftitiae. tpfeeoim rex fuit, 11» fcculum fu u li.jrti* m ventate & « W » * « •
& facerdos primus offerens in figuram noftfi facrificij. ftionem mißt Dominus ftpub fuo, mandmit m dternum
panem Sc vinum, & iUius’fintâæ eucliafffi*, qua: in cor- j ttßm m m fim m . S a äm . m m t» « “ » m m “ ”>
pore Sc faneùine domini quoridic confitetutin eedefia,1 jupmtu timer Delmm. Initllclltu iotm emmhut facumtbm
Scideoetiàmfacrificium Melçhiicdcc dignius eftiaefi- turn, Uuiatb eius mauitinfiiulmfeculi, n
ficio Aaron, quia hocfiiitprius, illùdpofterius. Dommus
àdextristuisens,confregttindieirafua reges,quafidicar. Tu
pater iurafti de filiotùo, & dixifti : tuesfacer dos ïn àternutn
fecundumordinemMéUbijedec.'èc rtieritq, quialipfe fifths à
dextris tuis ens, côriftègit in die ira; fùæ reges^ id eft, m
confideratione iras fuas futuræ réges, id eft', in (eculo ex-
cellentiores. Etquomodohoc?ittdlcabit,ide(ï, iuftaiti-
diciaexercebit in nationibus, id eft, in gentibus. & nrdi-
cando implebit ruinas, id eft, quofdam humiliari fäcfet »Vt
indexai teneur. & tandem cùnqttaffabitcapita ,idéft,cet-
uicofîtateni & fuperbiam multorum in terra viiientium,
'fiue etüm morientium. & hoc qùo ordrne ficùDétorrente
. inviabibet.
Pfal. 108.
Alleluia, Alleluia. Alleluia ^ y t fupefius di&um eft,
laudate Dominant, interpretatur. Quod alleluia gemina- '
turn cantamus coHftitato tempdire, d fabbato videlicet* j
feptiman® pafchalis, vfqueaq fabbathum quod conti-
netirt ihtra dies' Pen t ecoftes,. ytjmpis^nw quinqua- :
grata* die s.;& h ot cotUin qAhqftram do6£rihaih&ad fi- .
gUrarii. Sieut cnim dies Tift'quadraginta vel feptuagih- •
ta,, qua; prascedunt diem refurreftionis Dominicicor- :
»oris, mcerorcmiftius fignifKant.fic qyinqujginta.dfes 5
]qdi folenniter gratuita hikritate iuccedunt,;fiAhific»nt ;
annum iubileum, i'n quo quifque d debito foluitur, &
feruus,liber efficitur. QUetn annum iubileum cuftodie- .
bant Iiidcri fempcr poft "quinquaginta annos. & hoc in
figure dierum illorum, in quibus qui Hie opetantur v t F
ferui, .fefipientur vt fili). & illis laborantibus in hac vi- ■MMthal
ta, metceS .ilia fbluetur, quam primis & nouiflimis
pater Lmilias xqualem deefit. Propterea autem squa- 1
leni t quia fingiili ,''prinii videlicet & npuiflinxi , fingulos
‘denaiios funt recepturi. In confideratione huius actec-.
nitat'isiam exiftehs Propjleta, & exhqrtando alio?,, ne
otiofi fint-in vinea, vt tandem denarium tecipetent in
veipera, fic'dicit:
Torrent hic-fluxum mortalitatis figniheat, de quo
törrente dominus bibit in via, quia étiam mortem in hu-
manocorpore gutftaüit. propterea exàltabit caput, qiïiari
dabitur nom en, quod efifuper omne nomên. Poteft legi pfal-
m'us ifte ordine præpofterato fie iDixitdominus paterdoini
no meofilio, iftud videlicet : Ego tecum principium, id eft, 117
biasqualiseris.quodappare'bit in die virtutis tuâs ,ideft,
in elaritate asternitatistuae, quando mi hi à pparebi t æqua-
lis,ideft,in gloria ilia de qua didum eft : Toüatiirim-
pius ne videatgloriam Dei, quia fornîam hominvs yidebunt
tam impi j quam pij. Foma autem ' gloria; eins, tähtüm
vifioni pioruni conceffa eft. Quod dicit, Tecum principium
tiédie virtutis tua. & noq folum tecum o fili principium,
fed etiam principium in iplendoribus iàn&onim,
id eft, cura fpîritulàndo, quia ego pater in; te fili pfnci-
pium & iri ^iritufarido : quia & tu films, & fpiritiiftan-,
dus ex me, nori ego ex vobis. cum filio tarnen egö pater
principium & cum Ipiritufàndo. quia principium pater,
principium filius , principium ipiritullandus. Et ego pater
6 fili, ex vtero ante liicifqrum genui te. Et ergo pro
experta malitia & compléta obedieniia , fede a dextris
mets, doneeponamïnimicos tuosjcabeüuni pedum tuoruni. E,t
qûafî quæreres, qübmodo vel quo hoc ordine fiet ? ficfe-
qüitur: Virgam virtutis tua emittet dominus ex Sionydomi-
nare in medio inimicorum tuorum. Tecum principium in
die virtutis tuairijplendoribus fanftorum, exvtero ante lucife -
rumgenui te. Et hoc quantum ad Deitatem. Quanmm
autem ad fufeeptionera carnis, quid ? Iuraui dominus &
non poenïtebit cum} tu es facerdos in aternum , fecundum
ordinem Melchifedech. Dominus cé dextris tais. Quafi'dicat:
Hoc iùrauit Dominus pater de te Domine fili, & ipie
Dominuà eus à dextris tuis,iuxta illud : Qui afiitità dextris
pauperis. Confringet in die ira fita reges, id eft, in ièculq
potentiores humiliabitjn die uæ fuæ, id eft, eo tempore
quo maxime ipfi reges faeuire perm ttentur. Vel
in die irae fufc, die videlicet nouiffima, quando ira Domini
omnibus apparebit. ' . . ■
Et hic interim iudicabit in jiarionibuS, id eft, in
gentibus : &,implebit ruinas', conquaflàbit capita in
terra multorum. Et quomodo hoc net ? Quia Dominus
C'Onfitebor tibi Dominé, in tots corde meo , in confilio tu-
filius de torrente in Via bibet, propterea exaltabil
caput.
Allcluia. CX.
Onfitebor tïbi Domineintoto corde m’eo,
in confilio iüjiorum & coiigregatione. Maffia
opera Domini, ixqUifita in omnes vo-
.untates eins. Confefio & magfiificen-
tia opus eius, iuftitia em manet in
feculum feculi. Memoriam fecit mira-
bilium fuorum mifericors & miferator
'fiàrunt &congrègamne. Cqnfeffip njon. iftmper pec?. -
catorurheftjfed aliqbandpla4 sDei,qiiae aeuotione con-
Féffioriiséxprimitür|'.illàTàùet, hâçç gauaetiilla medico' *
vùlnus"biftèndit, de fînitate medico gracias agit.
Hïec cdhfèiteo'quendarn nqnib.lfim ab omni malolibe-
rauitr fedàhîàlignis hbminibus feparauit.8c ideoaudîaf
mus vbi cbnfireatur Domino. Nam inqûit:, Confitebor
tibi Domine tn t'ito cordemeo. Etvt confireâr,ero hicin confilio
iuftorum, vt tandem fim in congregatione illorum.
Gonfilium iuftorum eft, non fèqui voluntates fuas, Fed
voïuntates Domini. In quo confilio qui hic inuenitür,
In congregatione iitftorUm tandem^recipietur. Vel fie
confitebor tibi Domine.in'toto corde meo,pofitus fùb-
audis in confilio iuftbrum.. & hoc non in occulta, fed in
congregatione,id eft, coram hominibus attendentes te
dicentem: me confejfmfuerit coram hominibus, confitebor
& ego-euni coram pâtre meo. Pbteftefle vox capitis in hoc
pfàlmo,quafi fie dicen tis : Pàtèr me ita exaltauit,ficut prae-
dixit Prbpheti. & ego exaltatüs, confitebor, id eft,con-
ficeburitur rilei.in cocoebrdemeo, in confilio iuftorum
& congregatione. Et merito çôfitebor Domino.quia opera
Dom ini magna fùnt inquirenribüs. & font exquifita eundo
fubaudis in onines voluntates eius. quæ funt opera Domini
nifi peccàtoris iuftificatio, vel peccatoris damna-
tio , fi conuerti nolueric? & nihil fit præter yolüntâtem
Domini. Siçut enim in fe confidentem non deïeriteius
mifericordia, ita eius iuftitia nullius iniquitatem per-
mittit iinpunitam, çûm flagellât etiam filium quem re-
cipir. & ific quicquidelegeris, non deerit omnipoteriti
vnde fùam de te compleatvbluntatem: quare eligatfibi
homo quodIibèt,vel yt pèf mifèriçordiam fâluetür, vel
vt pér iuftitiam damnetur.
Hæc Tant opera Domifii exqaifita in omnes voluiï-
tates eins. Non ehim fie conftitutafunt opera Domini, vt
creatura in liber© arbitrio cohiftitùta, creatoris fuperet vo-
luntatem,'etiam fi bontra eius fàciat voluntatem. Non
vult Deus vt pecce?. Nam prohiber. Tamén fi pecca-
ueris, ne putes hominem Fecifle quod yoluit, & Deo
accidilte quod noluit. Sicut enim vult vt homo noû
péccet, ita vult peccanti parcere , vt reuertatür & vi-
Dominus, efeam dédit timetttibïis fe. Me mot ërit infeculum uat. ita vult poftremo in peccato perfeuerantempunirê,
teftumenti fui, virtutem operum fuorum annunciabit populo ! vt iüftiriæpotentiamcontumax noneuadat.vtquicquid
fuq.Vtdet illis hareditatem gentiuiii, ope ni iiïahuurnemxtA homo éligat, non défit omnipotent! vnde fuam bomfc
titas & itidicium. Fidelia ommU mandata eius, confirmât a -1 pleat voluntatem. ; . \
,V.'-' ............. confefiié
Uitth. to.
i Pif
i C
lohm. 10.
Confefio & magnificentia opus eius, & iufittia eius manet
in feculum ficuli '. Quia opera Domini magna dixit,exe-
quitur quæ fint. Opus enim eius eft conFeflio, quam
operarar in fiiis, Faciendo eos per confèlfionem ma.
gnificos: Sc iuftitia eius manet in feculum feculi : quia
fiiis dac perfèuerantiam, vt in iuftitia permaneanr , &
ne adollas carnium in Ægypto refpiciant : quia fine
poenitentia funr doua Del & vocatio Del Vel fie : lu-
ftiria eius qua reddet piis quod pollicitus eft, & impiis
quod minatus eft , manet in feculum feculi. Memoriam
fecit mirabilium fuorum mifericors & miferator Dominus, e-
feam dédit timentibus fe. Quia dixit conFeffionem opus
eius eflè, vt feianms vnde conFeflio procédât ,.fubiun-
git .* quia mifericors eft Dominus in promiflîs , & toilers
tor in exhibendis quæ promifit: Memoriam Faciet
mirabilium fuorum, id e ft, memorari Facit fuosquæ
plitn in figura contingcbanc, & in illis attendere quæ
ipiritaliter in fine temporum cpmplcnda erànt. Èt qua-
licer hoc fiet i Efeam dédie timentibus ï c , videlicet
quæ non corrumpitur. panem ilium qui de coelo venit.
ex quef reficiuntur quotidie fideles, & reFeÛi intelli-
gunr mirabiliaDomini.
Memor eritin feculum tefiamenti fui. Qüafidic^r.Ideo
dédit efeam timentibus fe, quiamemor fuit teftamen-
ti fui in feculum fcilicet extendendi, illius teftamenti
videlicet, quod in femine Abraæ benedicendæ efient
omnes genres: virtutem operum fuorum annunciabit populo
fuo. PopulusDomini funt hi, qui in occulto funt
ludæij iftis annuncîàta eft virtus Domini, quia fpirira
liter intelletftum in his, quæ olim in figura fa&a fùnt,
receperunt : quia per maro rubrum quod tranfierunt,
baptifinum intellexerunt. ïpfi exierunt dé Ægypto per
mare rubrum, nos exiuimus de feculo per baptifmum.
Ipfi circuncidebantur c am e n o s circuncidimur cir-
Cuncifionc non manufa^ta. Ipfi groflum fàbbatum ce-
lebrauerunt ,nos fàbbatum delicacum; quæ omnia funr
decus operum Domini, vel virtus operum fuorum,
quæ operatur in fiiis yelie,' & pro bona voluntate per-
feueràre. Quod annunciat cüm dicit : Qui perfeuerauerit
vfque in finem, hic filuus erit. Virtutem operum fuorum
annunciabit populo fub. Ad hoc videlicet, vt det illis
hareditatem, id eft, ipfàs genres imitari faciet populum
fuiim: & fie adducat alias oùes, quæ non fùnt ex hoc
ouili. ;
Vt det illis hæreditatem gentium: illosfiico, in quibus
Funt opera manuum eius : hæc videlicet, veritas &
indicium. Nam pperando in eis veritatem & iudicium,
facit eos idonèos habere gentes in hæredicacem : quia,
omnis qui facit Veritatem , venit ad lusetn, & dignus e8 i-
mitatione. fimiliter & qui fade iudicium. Vnde Pau lu s:
Quod fi nofmetipfos iudicaremus, non vt'tque tuduaremur. 0-
pera manuum eius, veritas & iudicium. Quæ duo, ve-
ritas & iudicium , non erunc irremunerata : quia- fidelia
fiant omnia mandata eius, videlicet neminèm fallen- ;
tia, remunerata, fùtK confirmata elfe videlicet remune- j
randa.in feculum feculi huiusfubfecutiuum.^f^i« vert-]
fate & aquitate. Hoc verum eft & æquum, vt hic la-
boretur, & ibi quiefeatur. Vel Fada funt in verftate &
æquitate. Verasquitas eft> non ilia quam lex admini-
ftrat , dare oculurn pro oçulo, & dentem pro dente,
fed ilia eft vera æ qui cas, quam Dominus fedt & do-
cuit, teddere videlicet bonum pro malo. Vnde ipfé
Dominus in euangelio : Audifiis, inquir, qu'ta feriptum
t>?> diliges amicum tuum, & odio habebis innnicum tuunu
Ego autem dko vobis, benefacite his qui oderunt vos. fada
in veritaçe & æquicate.& qüæ per hæc bmnia fient?. Re-
demptionem m fit Dominus populo fuo, filium futur» vide-
liçec incarnari permific, pet quem tedemptio humani
generis fada eft« per quem mandauit in aternum tefta-
nicntum fuum. Sanftum & terribile nomen eius. San&um
vft nomen Domini, inquantum Deus eft : terribile, in-
quantum iudexEuturus eft. Vel làndum eft piis ter*
ribile impiis. imtimn fapientia timor Domini. Quia dimïfericordia
Domini timentibus fè:vbi intelieximusno.
uum teftamentum, non vêtus, quod ad horam patri-
bils noftris fiiit pofitum , ne quis ideo putaret legem
fuperflue datam , oftendit quod lex valeat. Quafi dfeat:
licet teftamentum nouum in æternumfit confirmatum,
tamen nullus itidicet. legem fuperuacuam , quia timor
Domini per legem notificatus eft. Initium fapientia, id
efh bonæ vitæ, eH timor Domini, quia timoré poenæ débet
incipere quifque^ bene operari, vt tandem perfe-
dius opereturamore, non ex timoré: quia perfeda
chantas foras mûrit timorem. & fiic intellect us eft bonus
omnibus facientibus eum, id eft, operantibus'fecundum
hune intelledum : & laudatio eius, id eft, fie operantis, i
manet in feculum feculi, non ad horam videlicet: quiâ nemo
fe kudare putec-, qui ad horam tâneum laudat.
Alleluia. Reuerfionis Haggei ôc Zacha-
riæ. CXI.
Eatus vvr qui timet Deminum, in mandatis e-
ius volet nimit. Potens in terra erit femen eius,
generatio reftorum benedteetur. Gloria & di-
uitia in domo eius+ér i’fiitia eius manet in fe-
çulum feculi. Exortum eü in tenebris lumen
refris, mifericors & miferator & iuftus. lucundus homo qui
miferetur & commodat, dtfionit ferrnonës fitos in iudicio, qttia
in aternum non commouebitur. In memoria aterna erit iuftus,
ab audiiione mala non timebit. Paratum cor eius fferare in
Domino, confirmatum eft cor (tus, non commouebitur donee
dejp'uiat inunicos fiuos. Difperfit, dédit pauperibus, iuftitia
eius manet ÎH feculum feculi, cornu eius exaltabitur m gloria.
Peccator videbit &irafcetur, dentibus fuis fumet & tabefeet,
defidenumpeccatorum peribit.
Alleluia, reuerfionis Haggei & Zachariæ. Hi duo,
Haggeus videlicet & Zacharias, fuerunt fub Dario rc-
ge Babylonis. & impleti fùnt Spiritu fàndo, vt incipe-
rent prophetare ea quæ ad renouationem templi perci-
nerent. Sed quoniam quæ ibi carnaliter gefta funt,
poftea adimpleta funt in fidelibus, non incongrue tem- ,
plum Domini fideles accipiuntur. Vnde illud: Templum
Dei fanfrum eft quod efiis vos. Et quoniam in huius templi
ædificatione nullus aflumitur nifi beatus , oftendit
nobis Propheta, qualiter béatitude fît confequenda,
exhortando nos vt beatitudinem confequamur, ôc iii
tempi o Domini viui lapides compaginemur. Dicitau-
cem fie:
"D vir qui timet Dominum, in mandatis eius volet
Uriimis.. Quafi dicat: Beati fieri omnes cupiunr. Ec-
ce prxfto habent quod volunt, timeac quifque Dominum,
& fit beatus. In mandatis eins vblet nimis.. Nh-
hais veile efle in mandatis ejus, eft cum fufiimo defide-
rio feftinate, vt fiat idoneus in coacdificatfone templi
fiii. Potemkin terra erit femen eius. Quafi dicat: Vere
beatus eft qui timet Dominum, id eft, quifque imita-
tor Domini , erit potens in terra feilicet viuencium.
Quid potentius, quam vt regnum CffiIorum>quod non
folum Zacha;us dimidio rerum fearüm, fed & vidua H
duobus minutis, & tantundem ibi vterque poflidea- Luc. 19. & -
tur. Quid potentius, quam idem regnum &thefäurus
diuitis, 5c calice aqux frigidae paaperi valeat? Quod dich:
Potens erit in terra femen eius, quiä 'generatio refrorum,
id eft, re&um cor habencium; benedicetur, id eft, mulripli-
cabicur. Re fr um autem eft cor habere, non refiftere paed
emendanti,& credere pollicenti.Generacio autem quee
tale cor habet, benedicetur. quia gloria & diuitict,id eft,
glorio& diuitix, fimt in domo eius, id eft, in cor-de ve-
cfco. Gloriof* diuiti® funt tdftimonhim confcientis
bonc. Vndc Paulus: Gloria no fir a eft teftimontum toitfci-
entia mftra. qua; gloria eftin domo eius, id eft, in eor-
de xe&x generationis. Vel in domo eius, videlieetDo-
mini, id eft, in illis qui fe dömum Dei faciunt. Et iufti-
tia eius manet in feculum feculi, id eft, iufta opera gene**
tädoni*